“Θα πάμε ή όχι στο Σαχέλ”; Ένας αξιωματικός που έχει υπηρετήσει στην περιοχή γράφει

Σχετικά με την συμφωνία θέματος, έχω ήδη εκφράσει την άποψη μου , από τις πρώτες πρωινές ώρες της 29 Σεπ (αμέσως μετά την ανακοίνωση υπογραφής της συμφωνίας), και όπως αυτή δημοσιεύτηκε αντίστοιχα στο militaire.gr .

Στο υπόψη άρθρο, είχε επισημανθεί μεταξύ άλλων τη “δημιουργική ασάφεια” του άρθρου 2 της συμφωνίας, εστιάζοντας σε τρεις παραμέτρους, όπως : “εφόσον υφίσταται ανάγκη”, “τα δύο μέρη διαπιστώσουν από κοινού”, και στην “επικράτεια”, εξηγώντας συνοπτικά τι καλύπτει ο όρος “επικράτεια”.

Τις επόμενες ημέρες είδαμε, να εξαντλείται ο όρος “επικράτεια”, από πολιτικούς, δημοσιογράφους, ειδικούς και μη, γεγονός το οποίο προκάλεσε την εύλογη αντίδραση του Γαλλικού ΥΠΕΞ , “κάνοντας μας λιανά”, τι θεωρούν ότι καλύπτει ο όρος επικρατεια της συμφωνίας (μέχρι τα 6νμ στα οποία αυτοπεριοριστηκε με δηλώσεις της η παρούσα κυβέρνηση, σχετικά με κόκκινες γραμμές-κυριαρχία). Εκτιμώ ότι είναι παραπάνω από κατανοητό, ότι η γαλλική διευκρίνιση, παρότι διαφωτιστική, δεν εξυπηρέτησε τα εθνικά συμφέροντα, και θα ήταν ασύγκριτα ευνοϊκότερο, να παραμείνει να πλανάται, στο τραπέζι, η “δημιουργική ασάφεια” ( π.χ. σε περίπτωση, διπλωματικού ή επιχειρησιακού bluffing , λαμβανομένου υπόψη ότι το πλοίο θεωρείται επικράτεια της φέρουσας σημαίας νηολογησης).

Στη συνέχεια η αξιωματική αντιπολίτευση (και δύο ακόμη κόμματα) καταψήφισαν το σχετικό νομοσχέδιο, δίνοντας στο διεθνές περιβάλλον και πρωτίστως στη “φίλη και γείτονα”, ένα ιδιαίτερα αρνητικό μήνυμα, σχετικά με την εθνική ομοψυχία, ενότητα και συνοχή ! Υπόψιν , ότι από αυτούς τους παράγοντες επηρεάζονται αντίστοιχα εξίσου αρνητικά και οι ανάλογοι παράγοντες προβολής ισχύος της χώρας .

Η καταψήφιση του νομοσχεδίου, βασίστηκε σε μη τεκμηριωμένες θέσεις, οι οποίες δεν συνάδουν ούτε με το πνεύμα , αλλά ούτε και με το γράμμα της υπόψη συμφωνίας, δίνοντας τροφή για την “Σαχελιάδα” , η οποία ακολουθησε , και για την οποία πολλά γράφτηκαν για τη “δεσμευτική συμμετοχή μας”..

Ειδικότερα για το θέμα ανάπτυξης εθνικών μας δυνάμεων στην περιοχή του Σαχελ (η γεωγραφική περιοχή της υποσαχάριας Αφρικής, μέχρι τη ζώνη της σαβάνας, από τις ακτές της Ερυθράς, μέχρι το Πράσινο Ακρωτήρι, περιλαμβάνοντας ολόκληρε χώρες η σημαντικά τμήματα αυτών, όπως Σενεγάλη, Μπουργκίνα Φάσο, Μαυριτανία, Μάλι, Νίγηρα, Τσάντ, Σουδάν, Ερυθραία ), ακούστηκαν και γράφτηκαν πολλά, άλλα εξ αυτών έγκυρα, άλλα λιγότερο έγκυρα και άλλα καθόλου…

Να δούμε όμως τα πράγματα όπως είναι και να τα βάλουμε στη σειρά τους και στις σωστές τους διαστάσεις, , ώστε να μην δημιουργούνται εσφαλμένες εντυπώσεις.

Το άρθρο 2, επαναλαμβάνω, μιλάει για επικράτεια, και καμία από τις προαναφερόμενες χώρες, δεν είναι Γαλλική επικράτεια. Επιπλέον , στό ίδιο άρθρο, το λεκτικό αναφέρει “εφόσον υφίσταται ανάγκη και τα δύο μέρη διαπιστώσουν από κοινού..”. Δηλαδή, κατ’ ουσίαν και ξεκάθαρα, ΠΡΟΥΠΟΘΕΤΕΙ ΤΗ ΘΕΛΗΣΗ ΤΟΥ ΕΝΟΣ ΜΕΡΟΥΣ ΝΑ ΣΥΝΔΡΑΜΕΙ ΤΟ ΑΛΛΟ!!…Αν δεν υπάρχει αυτή, δεν μπορεί να γίνει τίποτα και μπορεί να “καλυφθεί” το ένα μέρος έναντι του αλλου, με υπεκφυγές κάθε είδους !! (όπως ισχύει και για τη δική μας περίπτωση αναμένοντας Γαλλική συνδρομή .Ίσως ένα “εξυπνο” τέχνασμα θα ήταν να θέταμε ως προϋπόθεση και να φροντίζαμε το ερευνητικό πλοίο που διενεργεί έρευνες σε ελληνική και κυπριακή ΑΟΖ, να φέρει ελληνική σημαία ).

Σχετικά με το άρθρο 18 της Συμφωνίας, να δούμε το προηγούμενο άρθρο 17, το οποίο μιλά για ανάπτυξη στρατηγικης κουλτούρας και διαλειτουργικότητας των δύο μερών, μέσω στρατιωτικής συνεργασίας .

Στο άρθρο 18 λοιπόν, ως συνέχεια του 17, αναφέρονται ενδεικτικά και μη περιοριστικά δυνατές μορφές συνεργασίας, συμπεριλαμβανομένης της ανάπτυξης δυνάμεων στις υπό Γαλλική Διοίκηση επιχειρήσεις στη ζώνη του Σαχέλ…’Οπως καθισταται ευκόλως κατανοητό, η ανάπτυξη στρατιωτικών τμημάτων στο Σαχέλ (ή αλλου), παραμένει δυνητικη επιλογή και όχι δεσμευτική υποχρέωση!!

Επίσης πολλά ακούγονται συνεχώς για “ρήτρα αμυντικής συνδρομής”, η οποία συνδέθηκε με την αγορά των Φ/Γ, πράγμα το οποιο εξ όσων γνωρίζω είναι πλήρως εσφαλμένο. Η αγορά των Φ/Γ είναι μία σύμβαση προμήθειας αμυντικού υλικού και απομένει να καταρτιστεί έως την τελευταία της λεπτομέρεια, ενώ η Αμυντική Συμφωνία Γαλλίας – Ελλάδας, είναι μιά ξεχωριστή Συμφωνία. Αναφορικά με τη διαβόητη “ρήτρα”, στις τελικές διατάξεις της Συμφωνίας, , καθίσταται σαφές, (άρθρο 28), ότι “κάθε διαφορά μεταξύ των μερών για θέματα ερμηνείας και εφαρμογής, επιλύεται αποκλειστικά μεταξύ των μερών με διαπραγματευση και διαβουλεύσεις” , χωρίς άλλες προβλεπομενες κυρώσεις η εμπλοκή άλλων δικαιοδοτικών οργάνων .

Πλέον είναι ξεκάθαρο, ότι η υπόψη συμφωνία δεν δημιουγεί δεσμευτικό προηγούμενο ( παρότι υπόψιν η Συμφωνία είναι πλέον legally binding ) για ανάπτυξη στρατιωτικών τμημάτων στη ζώνη Σαχέλ. Το αν η ελληνική κυβέρνηση, νιώθει “ηθικά υποχρεωμένη”, η με τον τρόπο αυτό δειχνει τη θεληση “να τιμήσει την υπόψη Συμφωνία”, αυτό είναι άλλο θέμα. Στο Σαχέλ, μπορούσαμε να πάμε και πριν τη Συμφωνία, όπως μπορούμε να πάμε και μετά από αυτήν και όχι εξαιτίας αυτής.

Στο προηγούμενο άρθρο μου είχα τονίσει την αναγκαιότητα αναθεώρησης / επικαιροπόιησης της Εθνικής μας Στρατηγικής και της αντίστοιχης Στρατιωτικής μας Στρατηγικής, ένεκα της αγοράς των Φ/Γ και των νέων δυνατοτήτων που προσθέτουν στις εθνικές δυνατότητες προβολής ισχύος. Πορσωπικά θα ήμουν πολύ πιό ευχαριστημένος, αν είχε προηγηθεί η συγγραφη/αναθεώρηση των υπόψη θεσμικών κειμένων και η αγορά των Φ/Γ ακολoυθούσε και ερχόταν ως απαραίτητη προμήθεια για την υλοποίηση των εθνικών μας συμφερόντων και επιδιώξεων.

Κάτω από το ίδιο πρίσμα θα πρότεινα να εξεταστεί η δυνατότητα συμμετοχής μας, στις υπόψη επιχειρήσεις και συγκεκριμένα κάτω από ποιό ειδικό πλαίσιο .

Υπόψιν , όπως προείπα και επιχειρηματολόγησα σχετικά, η Αμυντική Συμφωνία από μόνη της στο υπόψη θέμα, δεν είνα τίποτε παραπάνω, από μία δυνητική επιλογή, μία θεσμική παρότρυνση. Το να αναπτυχθούν στρατεύματα σε μία χώρα, δεν είναι κάτι τόσο απλό και μάλιστα στην ιδιαίτερη περιοχή της ζώνης Σαχέλ (στα αραβικά σημαίνει στην ακτή). Σίγουρα θα πρέπει να προηγηθεί ένα MoU (Memorandum of Understanding), με τον κύριο εμπλεκόμενο (εν προκειμένω Γαλλία εφόσον τα τήματα θα ενεργούν υπό Γαλλική Δκση και θα τους ανατίθενται αποστολές από αυτήν) . Στο υπόψη κείμενο θα πρέπει να διευκρινστεί η φύση των αποστολών, οι απαιτούμενες δυνατότητες, η σύνθεση, η ανάπτυξη και άλλες λεπτομέρειες. Ομοίως θα πρέπει να εκπονηθούν RoΕ (Rules of Engagement) σε πλήρη συντονισμό με τους υφισταμένους στην περιοχή επιχειρήσεων, , πιθανή TA (Technical Agreement για θεματα υποστήριξης), αλλά και SoFA (Status of Force Agreement για θέματα ανάπτυξης και φιλοξενίας των δυνάμεων στο έδαφος της χώρας ή των χωρών που θα ενεργούν). Επίσης, ως σύνηθες για τη χώρα μας, θα καθοριστούν και τα ελάχιστα national caveats/εθνικοί περιορισμοί. Και όλα αυτά, θα πρέπει να περάσουν στο μεγαλύτερο μέρος τους για έγκριση και από το κοινοβούλιο μας. Σιγουρα μια διαδικασία που και χρόνο αρκετό θα πάρει και δεν πρόκειται να γίνει αύριο !!

Αναφορικά με τα “φέρετρα” των στρατιωτών και τις ανησυχίες που ακούστηκαν από διάφορες φωνές, θα ήθελα να διευκρινίσω, ότι αποτελεί πάγια θέση των ΕΔ, στις μάχιμες αποστολές στο εξωτερικό να μην συμμετέχουν οπλίτες θητείας, αλλά μόνον μόνιμα στελέχη, τα οποία στη συντριπτική τους πλειονότητα τους δηλώνουν συμμετοχή εθελοντικά ( υψηλό κίνητρο παραμένει η συμμετοχή και η εθνική εκπροσώπηση, η απόκτηση εμπειρίας σε εμπόλεμες ζώνες/ζώνες υψηλού κινδύνου και η οικονομική αποζημίωση ) .

Εκ των πραγμάτων, για τους οπλίτες θητείας, με τόσο μικρό εκπαιδευτικό κύκλο, ακομη και αν ήθελαν, ακόμη και αν υπήρχε το κατάλληλο θεσμικό και νομικό πλαίσιο, δεν θα μπορουσαν να θεωρηθούν επαρκώς εκπαιδευμένοι, ώστε στη συνέχεια να αναπτυχθούν έστω για το ελάχιστο χρονικό διάστημα ανάπτυξης τους, εντός του κύκλου της θητείας τους.

Αναφορικά όμως με τη συμμετοχή και ανάπτυξη τμημάτων σε εμπόλεμες επιχειρήσεις/ ζώνες υψηλού κινδύνου, θα ήθελα να τονίσω, ότι ΤΑ ΠΛΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΑΣΦΑΛΗ ΣΤΑ ΛΙΜΑΝΙΑ, ΔΕΝ ΦΤΙΑΧΤΗΚΑΝ ΟΜΩΣ ΓΙΑ ΑΥΤΟ !!….

Αναμφίβολα η υπόψη περιοχή, είναι μιά περιοχή υψηλού κινδύνου, με αντίξοο έδαφος και καιρικές συνθήκες, μεγάλη φτώχεια, πολύ χαμηλό βιωτικό και μορφωτικό επίπεδο και με χαλαρές έως ανύπαρκτες δομές ασφαλείας από τα κράτη της περιοχής. Ομοίως η ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, η νοσηλεία και η εν γενει υποστήριξη της υγείας, είναι ένα κρίσιμο ζήτημα. Ως εκ τούτου, είναι λογικό να έχουν βρεί πρόσφορο έδαφος ο θρησκευτικός φονταμενταλισμός και ριζοσπαστισμός, ο φανατισμός, οι εθνοφυλετικές συγκρούσεις, η σύσταση συμμοριών και η δράση οργανωμένου εγκλήματος κάθε μορφής ( εμπόριο όπλων, ναρκωτικών, traffiking, απαγωγές, εκβιασμοί, δολοφονίες, και άλλα). Η δε ισλαμική τρομοκρατία με προεξάρχουσες στην περιοχή τις AQIM (Al Qaeda in Maghreb Islamique), Nusrat Al Islam, Ansar Dine, και Βoko Haram (κυρίως σε Β.Νιγηρία και Νίγηρα), έχει πολύ μεγάλη διεισδυση και αποτέλεσε το καταφύγιο του Ισλαμικού κράτους, όταν αυτό διαλύθηκε στα εξ ων συνετέθει.

Σε συνδυασμό με την σχετικά πρόσφατη δημιουργία κρατών κατά την αποαποικιοποίηση (μακριά από τη σταθερότητα του έθνους-κράτους) και τη δημιουργία συνόρων με τον “κανόνα του χάρακα”, την υψηλή διαφθορά, ΄καθώς και με τον πλούτο που κρύβει το υπεδαφος της Αφρικής, όλα αυτά έχουν υφάνει ένα πολυσύνθετο χαλί, όπου οι κρατικές δομές είναι ολίγιστες έως ανύπαρκτες, η δράση ανταρτικών, παραστρατιωτικών και μισθοφορικών τμημάτων ευρύτατα διαδεδομένη, όπως και η κατάληψη της εξουσίας με πραξικοπήματα.

Επιπρόσθετα η “Αραβική Άνοιξη” που μετατράπηκε σε “Αραβικό Χειμώνα”, επέτεινε προς το χείρον τα πράγματα στην περιοχή, Οι υπόψη επικρατούσες συνθήκες ασφαλείας και οικονομίας της περιοχής, σε συνδυασμό με τις ιδιαίτερες κλιματολογικές συνθήκες, (έντονες περίοδοι ανομβρίας-ξηρασίας και περίοδοι εντόνων βροχών), έχουν ως αποτέλεσμα τις μαζικές μετακινήσεις πληθυσμών στα ούτως ή αλλως ανύπαρκτα-αφύλακτα σύνορα και τη δημιουργία σημαντικών μεταναστευτικών ροών.

Οι υπόψη ροές, κατευθύνονται είτε στις βόρειες ακτές της Αφρικής (Maghreb) με πρόθεση να περάσουν στην Ευρώπη, είτε τροφοδοτούν με “νερό” τον Τουρκικό “μύλο”. Η Τουρκία λοιπόν, η οπόία από το 2013, σε ένα κρεσέντο δημιουργίας διπλμωατικών επαφών με χώρες της περιοχής, άνοιξε μεγάλο αριθμό πρεσβειών και προξενικών αρχών και με στρατηγικό όχημα την Turkish Airlines και την κατάργηση βίζας, , μετέφερε τις υπόψη ροές στα ελληνοτουρκικά χερσαία και θαλάσσια σύνορα, εργαλειοποιώντας το μεταναστευτικό πρόβλημα, είτε ως υβριδική απειλή και μοχλό εκβιαστικής πίεσης έναντι της χώρας μας, είτε ως προσοδοφόρα δραστηριότητα εκμαιεύοντας τεράστιους πόρους από την Ε.Ε., τον ΟΗΕ και τη Διεθνή κοινότητα.

Από την εμπειρία μου στην περιοχή και από τις βάσιμες πληροφορίες, αντέκρουα μόνιμα και σθεναρα με πλήρη ενημέρωση τις φήμες, των Αθηνών, ότι “για κάθε άτομο προκειμένου να εισέλθει στην Ευρώπη, το κόστος έφτανε τις 10.000$”, καθόσον με τα χρήματα αυτά, κάποιος δεν εφευγε από το χωριό του, γιατί απλά αγόραζε ολόκληρο το χωριό και γινόταν φύλαρχος!!,…

Μέσα σε όλη αυτή την εικόνα, η Διεθνής κοινότητα, αλλά και η Γαλλία ειδικότερα, , επικεντρώθηκαν στο Μάλι (η έκταση του είναι 2,2 φορές όσο η Γαλλία), με αριθμό ειρηνευτικών αποστολών και επιχειρήσεων. Τα HE από το 2013, με την επιχείρηση MINUSMA (SC resolution 2100/25-4-2013), η Ε.Ε. με την EUTM Mali (mandate by EU/EAS/CFSP 34.17 Jan 2013 με ορίζοντα μέχρι το 2024 και στην οποία συμμετείχε η χώρα μας με μικρό αριθμό εκπαιδευτών), την EUCAP Sahel Mali και από το 2020 με την TACUBA Task Force (led by France) με τη συμμετοχή 13 χωρών της Ε.Ε. (και του Η.Β.) για υποβοήθηση της σε εξέλιξη Γαλλικής επιχείρησης BARKHANE (από το 2014, , ως συνέχεια -αντικατάσταση της προηγούμενης Γαλλικής επιχείρησης SERVAL). Η υποψη επιχείρηση BARKHANE διεξάγεται σε πλήρη συνεργασία με τις G5 Sahel χώρες (Μπουργκίνα Φασο, Μαυριτανία, Μάλι, Νίγηρα και Τσαντ, όλες πρωην Γαλλικές αποικίες).

Παρά την ένταση των επιχειρήσεων, οι δυσκολίες είναι δεδομένες, και τα αποτελέσματα ως τώρα, δεν έχουν δώσει το αποφασιστικό χτύπημα στην αστάθεια, ανασφάλεια, φονταμενταλιστική ισλαμική δράση και τρομοκρατία που επικρατεί στην περιοχή. Οι δυνάμεις που επιχειρουν, έχουν τεράστιους τομείς και πρέπει να καλύπτουν εξίσου τεράστιες αποστάσεις κυρίως με τη χρήση εναερίων μεταφορικών μέσων (Ε/Π και μεταγωγικά Α/Φ, αρκετές φορές και με close air support). Οι χερσαίες μετακινήσεις, διεξαγονται αποκλειστικα με θωρακισμένα οχήματα, εξαλλου ο προσφιλής τρόπος δράσης (modus operandi) των κάθε λογής αντιπάλων είναι οι ενέδρες εναντίον μικρών τμημάτων, οι συνεχείς επιθέσεις με παγιδεύσεις- εκρηκτικούς μηχανισμούς (IEDs) καθώς και οι παγιδεύσεις οδών (απαραίτητα τα οχήματα MRAPVs), αποφεύγοντας να έρθουν σε ανοιχτή συμπλοκή με τις επίγειες δυνάμεις.

Εξάλλου, τόσο οι Λεγεωνάριοι της Legion d’ Etrangere όσο και η Armee de l Air, δεν χαρίζουν κάστανα σε κανέναν που θα κάνει το λάθος. Το επίπεδο επαγγελματισμού των Γαλλικών δυναμεων που ενεργούν στην περιοχή είναι ιδιαίτερα υψηλό, το ίδιο και ο εξοπλισμός και τα μέσα υποστήριξης ( εκτεταμένη χρήση SIGINT και IIMINT, χρήση drones και δορυφόρων γεωστατικής τροχιάς, σε συνδυασμό με ένα καλά δομημένο δίκτυο πληροφοριών, εξάλλου οι υπόψη χώρες ήταν πρώην αποικίες τους).

Σίγουρα οι ΕΔ, (αν κριθεί σκόπιμο να αναπτυχθούν τμήματα) έχουν να κερδίσουν από από την εμπλοκή τους στις επιχειρήσεις σε περιοχή υψηλού κινδύνου, σε θέματα επιχειρησιακής εμπειρίας, συνεργασίας, και διαλειτουργικότητας.

Θα χρειαστεί πολύ καλή προετοιμασία σε κάθε επίπεδο, ιδιαίτερα φυσικής κατάστασης και αντοχής του προσωπικού, του εξοπλισμού και της υποστήριξης τους, και δεν θα πρέπει να ξεχάσουν ότι η Αφρική μιλάει Γαλλικά, το ίδιο και οι επιχειρήσεις που τρέχουν οι Γάλλοι. Προσωπικά θα προτιμούσα (εάν κριθεί απαραίτητο) την εθνιικη συμμετοχή στην TTF (Tacuba Task Force), η οποία παρότι ενεργεί υπό τη Γαλλική Διοίκηση, δεν παύει να έχει την Ευρωπαϊκή “σφραγίδα”ως συνασπισμός κ-μ της Ε.Ε. , με ότι αυτό αυτονόητα συνπάγεται. Με όμοια ματιά θα έβλεπα και την πιθανή ενεργή συμμετοχή μας στη MINUSMA των ΗΕ, η οποία δρά με το σχετικό resolution of Security Council. of UN

Παρόλα αυτά, θα ξανατονίσω, ότι θα πρέπει να σταματήσουμε να βάζουμε το ΚΑΡΟ ΜΠΡΟΣΤΑ ΑΠΌ ΤΟ ΑΛΟΓΟ ,και να σοβαρευτούμε κάποτε, ασχολούμενοι με την εκπόνηση νέας ΕΘΣ και ΕΘΣΣ, εκτιμώντας ψύχραιμα και μεθοδικά, απειλές, δυνατότητες και ευκαιρίες και καθορίζοντας σαφώς εθνικά συμφέροντα και επιδιώξεις.