“Γιατί η περαιτέρω ενδυνάμωση των σχέσεων με τη Σαουδική Αραβία είναι αναγκαία”

Του Υπτχου (Ο) ε.α. Δημητρίου Δρόσου Μέλους ΔΣ/ΣΕΕΘΑ (MBA, MSc, PM, MA, LLB)

Η Σαουδική Αραβία είναι ένα κράτος που διαδραματίζει κομβικό ρόλο στο πλαίσιο των Αραβικών Χωρών, στον ΟΠΕΚ, ενώ τη διακρίνει σταθερότητα στο ασταθές γεωπολιτικό περιβάλλον της Μέσης Ανατολής. Διαδραματίζει ρόλο στην εμπέδωση της ειρήνης στην περιοχή και κυρίως στην πάταξη της τρομοκρατίας. Ειδικότερα αντιμάχεται έντονα την Μουσουλμανική Αδελφότητα (βλ. σχετικό άρθρο: https://www.militaire.gr/o-ypoptos-rolos-tis-moysoylmanikis-adelfotitas/ ) και το Σιϊτικό Ιράν με τους συμμάχους στην ευρύτερη περιοχή (Houthis στην Υεμένη). Ο Τούρκος πρόεδρος Ερντογάν είναι μέλος της Μουσουλμανικής Αδελφότητας, έχει στρατιωτικές βάσεις στο Κατάρ (έτερος βραχίονας της Μουσουλμανικής Αδελφότητας) και φυσικά έχει άριστες σχέσεις με το Ιράν, παρά τις διαφορετικές προσεγγίσεις τους στη Συρία. Να μην ξεχνάμε ότι το 8% του πληθυσμού του Ιράν είναι Κούρδοι, τους οποίους οι Ιρανοί τους αντιμετωπίζουν ως εν δυνάμει αποσχιστές και συνεργάζονται στενά με τους Τούρκους στην κατάπνιξη του Κουρδικού αντάρτικού. Η συνεργασία αυτή επεκτείνεται τόσο στην εξόντωση των μαχητών του ΡΚΚ, αλλά επίσης και στην παροχή βοήθειας για το βομβαρδισμό θέσεων των Ιρακινών Κούρδων στο όρος Καντίλ στα περσοϊρακινά σύνορα.

Οι γεωστρατηγικοί στόχοι του Βασιλείου των Saud, στο ευρύτερο γεωγραφικό σύμπλοκο συγκλίνουν σε πολλά σημεία με αυτούς της Ελλάδος. Οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι προσπαθούν να επικρατήσουν σε ολόκληρη τη Λιβύη υπό τον Fayez al-Sarraj (GNA), ο οποίος διασώζεται προς το παρόν, με τη στρατιωτική βοήθεια των Τούρκων, την ενεργό επίσης βοήθεια των Καταριανών (στρατιωτική και οικονομική) και φυσικά την απρόσκοπτη συμμετοχή χιλιάδων μισθοφόρων τζιχαντιστών από τα μέτωπα της Συρίας. Ειδικά το Κατάρ συμμετείχε ενεργά και στην ανατροπή του Gaddafi, σηματοδοτώντας από το 2011 ήδη την παρέμβασή του στην πολύπαθη Λιβύη. Το Al Jazeera επίσης έπαιξε ρόλο στην ανατροπή του Gaddafi. Επίσης οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι προσπαθούν να ανατρέψουν τον Πρόεδρο Σίσι στην Αίγυπτο, ενώ προσπαθούν να υποσκάψουν και την ηγεμονία των Saud στη Σαουδική Αραβία. Τα τελευταία έτη απειλήθηκε πόλεμος μεταξύ του Κατάρ και των υπολοίπων Μοναρχιών του Κόλπου.

Οι σχέσεις του Βασιλείου της Σαουδικής Αραβίας, είναι επίσης στενές υπό την έννοια του στρατηγικού χαρακτήρα με τους έτερους άλλους δύο συμμάχους της χώρας μας στην περιοχή, ήτοι την Αίγυπτο και τα ΗΑΕ. Τα τρία ισχυρά Σουνιτικά κράτη πέρα από την ενεργό συμμετοχή των Αδελφών Μουσουλμάνων στα εσωτερικά τους, βλέπουν επίσης την Τουρκία και το Κατάρ να προσπαθούν να ελέγχξουν δια της Λιβύης και τις εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο. Για αυτές τις δύο χώρες (Τουρκία, Κατάρ) δεν υφίσταται η δυνατότητα αυτός ο έλεγχος να γίνει μέσω Συρίας, διότι τα παράλια της Συρίας (κυρίως μέσω της επαρχίας της Λατάκιας), ελέγχονται από τους Ρώσους και είναι αδύνατη η πρόσβαση στην Μεσόγειο. Νοτιότερα είναι ο Λίβανος όπου κυρίαρχη είναι η Σιϊτική Hezbollah με τον Νασράλα και συνεπώς οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι δεν διαθέτουν ερείσματα. Ακόμη νοτιότερα είναι το Ισραήλ, όπου κάθε σκέψη εκεί είναι απαγορευμένη για έλεγχο των εξελίξεων από την Αδελφότητα. Ωστόσο υφίσταται αποσταθεροποίση από τους Αδελφούς Μουσουλμάνους και άλλες Τζιχαντιστικές οργανώσεις, στη χερσόνησο του Σινά, υποχρεώνοντας τον Σίσι να στείλει σημαντικές Αιγυπτικές Ένοπλες Δυνάμεις για τον έλεγχο της χερσονήσου.

Ο Τουρκικός μεγαλοϊδεατισμός για την Ανατολική Μεσόγειο, τη Μέση Ανατολή και τη Ζώνη του Μάγκρεμπ στη Β. Αφρική, ξυπνάει στους Άραβες μνήμες από την Οθωμανική περίοδο. Οι Άραβες αντιτάσσονται σφοδρά στα Τουρκικά σχέδια του Ερντογάν, ενώ περίεργος είναι ο ρόλος του Κατάρ, του μόνου Αραβικού Σουνιτικού κράτους που έχει διαφοροποιηθεί σε σχέση με τους άλλους Άραβες όσον αφορά στην αντιμετώπιση της Τουρκίας. Ειδικά η Αίγυπτος και η Σαουδική Αραβία αρχίζουν να αισθάνονται περικυκλωμένες από την Τουρκία, καθώς η Τουρκία διατηρεί βάσεις στη Σομαλία, στο Κατάρ, ενώ προσπαθεί να ελέγχξει και όλη τη Λιβύη. Εσχάτως η Τουρκία προσπαθεί να ανοίξει και διαύλους με την Κένυα. Είναι φανερό το Τουρκικό σχέδιο διείσδυσης στην Αφρική, σε Μουσουλμανικούς κυρίως πληθυσμούς, που βεβαίως τα άλλα Αραβικά κράτη το αισθάνονται ως απειλή. Αν και η Σομαλία δεν συνορεύει με την Αίγυπτο και τη Σαουδική Αραβία, εν τούτοις βρίσκεται σε στρατηγική θέση. Ελέγχει μαζί με την Υεμένη την έξοδο της Ερυθράς Θάλασσας (ως ο χάρτης).

Αν στον πόλεμο της Υεμένης επικρατήσουν οι αντίπαλοι της Σαουδικής Αραβίας, αυτό θα σημάνει μείζονα γεωπολιτικό κίνδυνο για τη Σαουδική Αραβία, ελέγχοντας πλέον οι αντίπαλοί της το γεωστρατηγικό λιμένα του Άντεν και το Κέρας της Αφρικής. Αυτός είναι ο κύριος λόγος που η Σαουδική Αραβία, η Αίγυπτος και τα ΗΑΕ αγωνίζονται να κρατήσουν υπό την επιρροή τους την Υεμένη και να μην επικρατήσουν οι εχθρικοί για αυτούς Houthis.

Η Σαουδική Αραβία παρά τον υψηλότατο προϋπολογισμό για τις αμυντικές της δαπάνες, κατέστη ευάλωτη σε πυραυλικές επιθέσεις από την Υεμένη, όπου όπως είναι γνωστό προσεβλήθησαν οι πετρελαϊκές εγκαταστάσεις της Aramco προκαλώντας παγκόσμια αναταραχή.

Οι σχέσεις της Ελλάδος με τη Σαουδική Αραβία είναι ιδιαίτερα φιλικές εδώ και πολλά έτη. Ο Saud που κυριάρχησε στη Σαουδική Αραβία από το 1953 έως το 1964 είχε εξορισθεί στην Ελλάδα και πέθανε στην Αθήνα σε ηλικία 67 ετών το 1967. Είχε χαρακτηρισθεί ως ο «ιδανικός» τουρίστας λόγω των πολυτελών δαπανών του στην Ελλάδα. Ο σημερινός βασιλιάς της Σαουδικής Αραβίας, ο Salman bin Abdulaziz Al Saud, έχει επιδείξει κατ’ επανάληψη τις φιλικές του διαθέσεις με την Ελλάδα. Ανέκαθεν η χώρα μας είχε φιλοαραβική πολιτική. Στο παρελθόν αυτή η πολιτική είχε προκαλέσει ψυχρότητα με το Ισραήλ αλλά και κάποιες χώρες της Δύσεως. Πλέον αυτά ανήκουν στο παρελθόν. Η Σαουδική Αραβία είναι ο δεύτερος ποιο πιστός σύμμαχος των ΗΠΑ στην περιοχή μετά το Ισραήλ. Ύστερα από τη συμφωνία του Camp David, επήλθε εξομάλυνση με το Ισραήλ, ενώ η στήριξη των ΗΠΑ στη Βασιλεία των Saud και τα δισεκατομμύρια δολλάρια που ξοδεύει η Σαουδική Αραβία κάθε έτος για εξοπλισμούς με Δυτικά όπλα την καθιστούν προνομιακό εταίρο της Δύσεως. Η βοήθεια που προσφέρει η Σαουδική Αραβία μέσω του ΟΠΕΚ στις πετρελαϊκές κρίσεις επίσης εκτιμάται θετικά. Η περαιτέρω στρατηγική σύσφιξη των σχέσεών μας με τη Σαουδική Αραβία, δεν θα ενοχλήσει ούτε τη Δύση, ούτε το Ισραήλ.

Η ανταλλαγή επισκέψεων στο Riyad, του Έλληνα ΥΠΕΞ το Δεκέμβριο 2019 και του Έλληνα Πρωθυπουργού το Φεβρουάριο 2020 σε συνάφεια με αυτές του Σαουδάραβα ΥΠΕΞ του Πρίγκιπα Faisal bin Farhan και του Σαουδάραβα Υπουργού Επικρατείας Adel Al Jubeir στην Αθήνα, ενδυνάμωσαν την ήδη εξαιρετική συνεργασία των δύο χωρών προσδίδοντας νέα δυναμική. Οι διμερείς σχέσεις καλύπτουν τομείς της εξωτερικής πολιτικής, της οικονομίας και της ασφάλειας. Επίσης υφίσταται αμοιβαία υποστήριξη υποψηφιοτήτων σε πολλούς διεθνείς οργανισμούς. Στην οικονομία η συνεργασία περιλαμβάνει, τους υδρογονάνθρακες, τον τουρισμό, τις κατασκευές και τα είδη διατροφής. Η αποστολή της πυροβολαρχίας των Patriot στη Σαουδική Αραβία, κινείται στο σωστό πλαίσιο της πολυδιάστατης εξωτερικής πολιτικής.

Σήμερα υφίσταται υπολογίσιμος αριθμός Ελλήνων που διαμένουν στο Riyad, στην Jeddah, στο Yanbu και σε εργοτάξια στις Ανατολικές επαρχίες. Ειδικά στην Jeddah υφίσταται Ελληνικό Πολιτιστικό Κέντρο και Γενικό Προξενείο. Η Ελλάδα οφείλει να καταβάλλει κάθε προσπάθεια να αναβαθμίσει περαιτέρω τη στρατηγική της σχέση με τη Σααουδική Αραβία, φέρνοντας αυτή τη σχέση σε επίπεδα ανάλογα με αυτά με την Αίγυπτο. Στην πρωτοβουλία των πέντε χωρών (Ελλάδα, Κύπρος, ΗΑΕ, Αίγυπτος, Γαλλία), χωράει και η Σαουδική Αραβία. Εννοείται ότι η πρωτοβουλία αυτή πέραν της όποιας σύσφιξης σχέσεων μεταξύ των χωρών με πολλαπλά οφέλη, θα αποτελεί και ανάχωμα στον Τουρκικό ρεβιζιονισμό. Η Σαουδική Αραβία έχει ειδικό γεωπολιτικό βάρος, τόσο στον Μουσουλμανικό πληθυσμό, αλλά και στο παγκόσμιο γεωστρατηγικό σύστημα ισχύος. Επιπρόσθετα είναι εφικτό να έρθουν από αυτή τη χώρα και υπό προϋποθέσεις και οι πολυπόθητες επενδύσεις, καθώς δεν φαίνεται αντίστοιχη εισροή επενδυτικών κεφαλαίων από την Ε.Ε. τα λίαν προσεχή έτη και σε συνάφεια με την επερχόμενη ύφεση που θα προκαλέσει ο COVID-19 αλλά και άλλοι συστημικοί οικονομικοί κίνδυνοι όπως το BREXIT και ο διαφαινόμενος εμπορικός πόλεμος ΗΠΑ- Κίνας.