Μετά από  την εξόντωση του «Χαλίφη»-τερατούργημα του διεθνούς ιμπεριαλισμού τι;

Γράφει ο

 Γιάννης  Χουβαρδάς 

Διεθνολόγος-Πολιτικός Επιστήμονας

Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ D. Trump ανακοίνωσε την Κυριακή το θάνατο του «χαλίφη» του Ισλαμικού Κράτους (IS ή ISIS) Abu Bakr al-Baghdadi. Το γεγονός έλαβε χώρα στην επαρχία Idlib της βορειοδυτικής Συρίας και μόλις 5 km από τα Τουρκικά σύνορα, στα πλαίσια επιχείρησης που πραγματοποίησαν άνδρες των ειδικών δυνάμεων του στρατού των ΗΠΑ με τη συνδρομή ελικοπτέρων. Το Idlib τελεί υπό την «προστασία» της Τουρκίας, ενώ  μεγάλο μέρος του βρίσκεται υπό τον έλεγχο του υποστηριζόμενου από την Τουρκία Εθνικού Συριακού Στρατού (TFSA ή SNA) και της Hayat Tahrir Al-Sham (HTS), η οποία σχετίζεται με την Αλ-Κάιντα (A-Q) και η οποία αποτελεί το βασικό «αντίπαλο» του SNA στην περιοχή. Σύμφωνα με τις δηλώσεις του Αμερικάνου Προέδρου την επιχείρηση διευκόλυναν η Ρωσία, η οποία εδώ και χρόνια ασκεί αποκλειστικό έλεγχο στον εναέριο χώρο της Συρίας Δυτικά του Ευφράτη ποταμού, το Ιράκ, η Τουρκία και οι Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις (SDF) με κορμό το Κουρδικό Κόμμα Δημοκρατικής Ένωσης (PYD) και στρατιωτικό βραχίονα τις Κουρδικές Μονάδες Λαϊκής Προστασίας (YPG). Μάλιστα όλες αυτές οι δυνάμεις, με εξαίρεση τη Ρωσία, η οποία αμφισβητεί τη διενέργεια της Αμερικανικής επιχείρησης, διεκδίκησαν αυξημένο μερίδιο συμβολής στην επιχείρηση των ΗΠΑ. Να σημειωθεί ότι και στο παρελθόν έχει ανακοινωθεί η εξόντωση του Baghdadi από το “Διεθνή Συνασπισμό” και μάλιστα όχι μία φορά, για να διαψευστεί όμως αργότερα.

Εφόσον ισχύει το γεγονός, ο θάνατος του Baghdadi σηματοδοτεί το τέλος μιας ολόκληρης εποχής για την πιο φρικιαστική τζιχαντιστική οργάνωση της σύγχρονης ιστορίας, αν και όπως επισημαίνεται από ειδικούς που παρακολουθούν (στο μέτρο του εφικτού) τις κινήσεις στο εσωτερικό της, ο ρόλος του Baghdadi ήταν πλέον συμβολικός και πολύ λιγότερο σχετιζόταν με το επιχειρησιακό της σκέλος. Στη μεγάλη του ακμή και υπό την καθοδήγηση του Baghdadi, το ISIS ασκούσε κυριαρχία και δημιούργησε κρατικές δομές που άντεξαν 4 χρόνια (γραφειοκρατία, φοροεισπρακτικό μηχανισμό, νόμισμα κ.α) σε μία έκταση περίπου όση η Μ. Βρετανία, στην οποία ζούσαν γύρω στα 10.000.000 κάτοικοι. Επιπλέον οι επιχειρησιακές του δυνατότητες επεκτάθηκαν στη Λιβυή, το Αφγανιστάν, γενικότερα στην Αφρική και την Ασία, ενώ έγιναν κατορθωτές επιθέσεις του στην Ευρώπη. Το ISIS αναδείχθηκε σε πόλος έλξης για χιλιάδες φανατικούς ανά τον κόσμο. Στα ταμεία της οργάνωσης εισέρρεαν έως και 50.000.000 $ το μήνα, γεγονός που της επέτρεπε να αμείβει τους ντόπιους μαχητές της με 185-277 Ευρώ το μήνα, όταν ο μέσος μισθός στη Συρία δεν ξεπερνούσε τα 42 Ευρώ, ενώ τους μαχητές της από το εξωτερικό τους πλήρωνε έως και με 600-1.000 $ το μήνα. 

Το ISIS γεννήθηκε με άλλο όνομα στο Ιράκ, κάπου στα 1999 και εξαρχής δήλωσε πίστη στην A-Q. Το 2006, παραμένοντας πιστό σε αυτή, μετονομάστηκε σε Ισλαμικό Κράτος του Ιράκ (ISI), ενώ το 2010 αρχηγός του έγινε ο Baghdadi, ο οποίος νωρίτερα είχε κρατηθεί σε Αμερικανικές φυλακές στη χώρα. Τον Αύγουστο του 2011 μέρος του ISI εκμεταλλεύτηκε την αναστάτωση που επικρατούσε στη Συρία και εισήλθε στην επικράτεια της, όπου το 2012 ίδρυσε το Μέτωπο Νούσρα (ANF), το οποίο επίσης εντάχθηκε στην A-Q και γρήγορα αναδείχθηκε στην ισχυρότερη δύναμη της Συριακής αντιπολίτευσης. Το Μάρτη του 2013 το ISI πέρασε από το Ιράκ στην Αν. Συρία, για να δράσει από κοινού με το ANF. Τον Απρίλη οι δύο οργανώσεις συγκρότησαν το Ισλαμικό κράτος στο Ιράκ και το Λεβάντε (ISIL). Τους επόμενους μήνες το ISIL κατέλαβε τη Ράκκα, την Αν. Συρία, εισέβαλε στο Ιράκ και απόσπασε τον έλεγχο της Μουσούλης και του Τικρίτ, για να σταματήσει 50 k/m από τη Βαγδάτη. Τον Ιούνη του 2014 αυτοανακηρύχθηκε σε Ισλαμικό Χαλιφάτο (IS ή ISIS), κοινοποιώντας την πρόθεση του για παγκόσμια κυριαρχία. Αυτή του η ενέργεια προκάλεσε την αντιπαλότητα της A-Q και του ANF, με το οποίο είχαν διαχωριστεί το Φλεβάρη του 2014. Έκτοτε το ISIS παραμένει η πιο επικίνδυνη τζιχαντιστική οργάνωση στον πλανήτη. Ωστόσο κατόπιν των στρατιωτικών επιχειρήσεων που διεξήγαγαν εναντίον του η Ρωσία, ο “Διεθνείς Συνασπισμός υπό την ηγεσία των ΗΠΑ”, οι Ιρανοί “φρουροί της επανάστασης”, οι Κούρδοι μαχητές της Συρίας και του Ιράκ, η Χεσμπολάχ, οι Σιίτες Ιρακινοί πολιτοφύλακες, ο SAA, η Τουρκία και ο στρατός του Ιράκ, τα εδάφη του εκμηδενίστηκαν.   

Η άνοδος του ISIS υπήρξε αποτέλεσμα, πρωτίστως της στάσης ανοχής ή και συνενοχής που επέδειξαν στις ενέργειες του, όλες οι μεγάλες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις, οι περιφερειακές ιμπεριαλιστικές δυνάμεις της Μέσης Ανατολή αλλά και μικρότεροι τοπικοί «παίκτες».  Όλοι τους αξιοποίησαν την ύπαρξη και τη δράση του με σκοπό να επιβάλλουν στους ανταγωνιστές τους την ικανοποίηση των συμφερόντων τους στη Μ. Ανατολή, ενώ η ιδεολογία και η πρακτική των τζιχαντιστικών ομάδων αξιοποιείται εδώ και δεκαετίες από τις άρχουσες τάξεις των Σουνιτικών κοινωνιών, προκειμένου να ελέγχονται οι κοινωνίες τους και να επιτυγχάνεται ταξική ειρήνη.

Αξίζει να θυμηθούμε τα e-mail της πρώην υπ. Εξωτερικών των ΗΠΑ H. Clinton προς τον σύμβουλο του πρώην Προέδρου των ΗΠΑ B. Obama, κ. J. Podesta, στα οποία κατονομαζόταν το Κατάρ και το Βασίλειο της Σαουδικής Αραβίας (ΒΣΑ) ως χρηματοδότες του ISIS, την παραδοχή της κυβέρνησης του ΒΣΑ ότι κατά την περίοδο υποχώρησης του ISIS πραγματοποιούνταν «έρανοι» στην επικράτεια της για την ενίσχυση του, τις συναλλαγές του ISIS με τη Γαλλική πολυεθνική τσιμεντοβιομηχανία LafargeHolcim, αλλά και τις καταγγελίες της Ρωσίας για τις 40 χώρες, μεταξύ αυτών και μέλη του G20, που αγόραζαν παράνομα πετρέλαιο απ’ αυτό.

Επίσης δεν πρέπει να ξεχνάμε την πολυποίκιλη υποστήριξη που προσέφεραν οι ΗΠΑ και γενικότερα η Δύση την περίοδο 2012-2014 στη Συριακή αντιπολίτευση, ενώ στο εσωτερικό της γιγαντωνόταν οι Τζιχαντιστές. Μέρος αυτής αποτέλεσαν οι οργανωτικού χαρακτήρα συσκέψεις που διοργάνωναν οι ΗΠΑ, η απόφαση της Γαλλίας να πουλήσει στη Συριακή αντιπολίτευση βαρέα όπλα και η απόφαση της ΕΕ να αγοράζει το πετρέλαιο της. Αντίστοιχα αξίζει να αναφερθεί η στήριξη που τις παρείχαν οι μοναρχίες του Περσικού Κόλπου και η Τουρκία, η οποία «αγνοούσε» τη διέλευση των τζιχαντιστών από τα σύνορα της και τη χρήση του εδάφους της ως βάσης τους.

Τέλος δεν πρέπει να λησμονηθεί το «παιχνίδι» των ιμπεριαλιστών με το ISIS την περίοδο που η Συριακή σύγκρουση βρισκόταν σε κρίσιμες καμπές, όπου ο κάθε ένας χρησιμοποιούσε τη δράση των τζιχαντιστών για να καθυστερήσει την προέλασή του άλλου. Μέρος αυτού του «παιχνιδιού» ήταν ο «κατά λάθος» βομβαρδισμός του SAA στην, υπό την πολιορκία του ISIS, πόλη της Ντερ εζ Ζορ, αλλά και η προέλαση του ISIS στην έρημο προς την Παλμύρα, δίχως να δεχθεί αεροπορικό πλήγμα από το “Διεθνή Συνασπισμό”, γεγονότα που αντικειμενικά δυσχεραίναν τις επιχειρήσεις του SAA στο Χαλέπι. Επίσης μέρος του «παιχνιδιού» αποτέλεσαν η παράδοση της Τζαραμπλούς από το ISIS στον τουρκικό στρατό, η αποχώρηση των μαχητών του ISIS από τις πόλεις Τάμπκα και Μανμπίτζ, ύστερα από συμφωνία με το YPG, αλλά και η αποχώρηση τους από θύλακες της νοτίου Συρίας, ύστερα από συμφωνία με τον SAA και τη Ρωσία, γεγονότα που αντικειμενικά διευκόλυναν την αντίσταση του ISIS σε άλλα μέτωπα. 

Η ανακοίνωση του θανάτου του Baghdadi έρχεται σε μία περίοδο, όπου δρομολογείται η αναδιάταξη των δυνάμεων των ΗΠΑ στη Συρία, με τον Προέδρο Trump αρχικά να ανακοινώνει την απόσυρση του συνόλου των Αμερικανικών δυνάμεων Ανατολικά του Ευφράτη, αλλά στη συνέχεια να ανασκευάζει, δηλώνοντας ότι ένα μέρος τους θα μείνει για να «προστατεύσει» τα πετρέλαια στην επαρχία Deir ez-Zor στην έρημο της κεντρικής Συρίας στα σύνορα με το Ιράκ (μακριά από τις Κουρδικές περιοχές), από κοινού με τους Κούρδους του YPG. Μάλιστα ο Λευκός Οίκος ανακοίνωσε ότι επίκειται συνάντηση μεταξύ του Trump και του Κούρδου στρατηγού-ηγέτη των SDF Mazloum Abdi στην Ουάσιγκτον. Ο τελευταίος, λίγες ώρες πριν τη συμφωνία Putin-Erdogan στο Σότσι και εν μέσω της πρώτης εκεχειρίας που εφαρμόστηκε στη Β.Α Συρία, την οποία συμφώνησαν Τουρκία-ΗΠΑ, στα πλαίσια κοινής τους δήλωσης, με την οποία αναγνωρίζεται η Τουρκική “ζώνη ασφαλείας” στη Συρία και καλείται το YPG να απομακρυνθεί από την Τουρκοσυριακή μεθόριο, δήλωνε ότι οι SDF από κοινού με το “Διεθνή Συνασπισμό” επανεκκίνησαν τις επιχειρήσεις τους εναντίον του ISIS, αλλά και ότι κρίνουν ως επιθυμητή τη διατήρηση της στρατιωτικής παρουσίας των ΗΠΑ στη Συρία.

Η απόφαση του Προέδρου να αποσύρει τις Αμερικανικές δυνάμεις από τα σύνορα με την Τουρκία (όπου κατοικούν οι Κουρδικοί πληθυσμοί) και να μην εμποδίσει (στην ουσία να επιτρέψει) την επίθεση της Τουρκίας και του SNA εναντίον των SDF/PYD/YPG, λήφθηκε στα πλαίσια της θεώρησης του Λευκού Οίκου, ότι η παρουσία των ΗΠΑ στη Συρία αφορά αποκλειστικά την καταπολέμηση του ISIS και δεν πρέπει να είναι μακροχρόνια. Ωστόσο οι κινήσεις Trump συνάντησαν την έντονη αντίδραση του Πενταγώνου και του ελεγχόμενου από τους “Δημοκρατικούς” Κογκρέσου, αλλά και σημαντικού μέρους του “Ρεπουμπλικανικού” Κόμματος. Αυτές οι δυνάμεις αντιτείνουν ότι η πρόσφατη πολιτική του Προέδρου στη Συρία ισχυροποίησε τη Ρωσία, το Ιράν και το καθεστώτος Άσσαντ, έπληξε το κύρος και την αξιοπιστία των ΗΠΑ και ελαχιστοποίησε τα ερείσματα τους στην περιοχή, με κίνδυνο αυτά να εκμηδενιστούν στην περίπτωση που ο Συριακός Αραβικός Στρατός (SAA) εισέλθει στις Αραβικές περιοχές που φιλοξενούν τις πετρελαιοπηγές της Συρίας. Συνεπώς η ανακοίνωση του θανάτου του χαλίφη πιθανά να επηρεάσει τις κινήσεις των ΗΠΑ στη χώρα.