Η εκκωφαντική σιωπή των ψευδαισθήσεων – Οι αποκαλύψεις του Βαγγέλη Γεωργίου στο «Ελλάς-ΕΟΚ: Εμπιστευτικό»

Από τον Μάκη Ανδρονόπουλο

Τελικά η Ιστορία δεν φαίνεται να διδάσκει … και το ερώτημα είναι, πού οφείλεται αυτό; Προφανώς, υπάρχουν πολλές εξηγήσεις για το φαινόμενο, μοναδικές και συνδυαστικές, και σίγουρα μία από αυτές πρέπει να είναι ότι η Ιστορία αποκαλύπτεται αργά, κατόπιν εορτής. Το νωρίτερο μετά από 25 χρόνια, όταν τα αρχεία «ανοίγουν» για τους ερευνητές. Μια τέτοια αποκαλυπτική περίπτωση είναι το βιβλίο του ερευνητή δημοσιογράφου Βαγγέλη Γεωργίου «ΕΛΛΑΣ-ΕΟΚ: Εμπιστευτικό – Η ανεκπλήρωτη προσδοκία της ένταξης και ο τουρκικός παράγοντας μέσα από τα αρχεία του ΥΠΕΞ» (εκδ. Ποιότητα, 2022). 

Δεν υπάρχει αμφιβολία πως η 24^η Ιουλίου 1974 ήταν μια μέρα εθνικής ανάτασης, μετά την κατάρρευση της δικτατορίας των συνταγματαρχών και παρά την προδοσία της Κύπρου από τους χουντικούς. Ήταν τόσο μεγάλη η λαχτάρα για ελευθερία μετά από εφτά χρόνια στο γύψο, μετά εικοσιπέντε χρόνια αυταρχικής κι ενίοτε παρακρατικής δεξιάς, μετά από έναν εμφύλιο, μια κατοχή κι ένα πόλεμο, η ελληνική κοινωνία να περιπέσει σε μια μακρά περίοδο αισιόδοξων ψευδαισθήσεων.

Είναι πολύ πιθανό, οι ιστορικοί του μέλλοντος να διαβάσουν την περίοδο της Μεταπολίτευσης ως μια φάση εθνικής αυταπάτης. Αν συμβεί αυτό, θα προκύψει το εύλογο ερώτημα αν οι Έλληνες είναι πολιτικά αφελείς ή ακόμη και ηλίθιοι. Κατά την γνώμη μας, η εξήγηση βρίσκεται σε μια παλιά ατάκα του Αλέξη Τσίπρα (άραγε ποιος του την έγραψε;) περί «αισιοδοξίας της βούλησης». Αυτή είναι η καλή εκδοχή της αλήθειας. Ζήσαμε μέχρι το 2009 μέσα σε ψευδαισθήσεις, όχι από πολιτική αφέλεια, ούτε από ηλιθιότητα, ούτε από πολιτική τυφλότητα, αλλά γιατί μετά από ένα σχεδόν αιώνα καταστροφών και άνευ αντικρίσματος θριάμβων, είχαμε ανάγκη να ξεσαλώσουμε ως έθνος. Και το κάναμε. 

Το πρόβλημα είναι ότι δώδεκα χρόνια μετά τη χρεοκοπία    …. Ο ερευνητικός δημοσιογράφος Βαγγέλης Γεωργίου έρχεται να μας ξυπνήσει με βίαιο τρόπο.  Σε αυτό το βιβλίο ο Βαγγέλης Γεωργίου, όπως ειρωνικά γράφει, καταθέτει «31 φρέσκα ρεπορτάζ… 40 ετών» όπου αποκαλύπτονται μέσα από τα αρχεία του υπουργείου Εξωτερικών και των ελληνικών πρεσβειών στις βασικές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες ότι:

Πρώτον,  βασικός στόχος δεν ήταν οικονομικός για την ένταξη της χώρας στην Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα (ΕΟΚ), αλλά διττά πολιτικός: αφ΄ενός θωράκιση της δημοκρατίας, αφ΄ ετέρου θωράκιση έναντι της Τουρκίας του Αττίλα. Έτσι, όπως αποκαλύπτεται με ντοκουμέντα, το οικονομικό, ήτοι το πραγματικό σκέλος της διαπραγμάτευσης, δεν υποστηρίχθηκε δεόντως από την ελληνική πλευρά που «έδωσε» τα πάντα προκειμένου να πετύχει την ένταξη. Αλλά και η «προστασία» έναντι της Τουρκίας αποδείχθηκε ανύπαρκτη …

Δεύτερον, αποκαλύπτεται ότι η Αθήνα πίστευε πως η ΕΟΚ θα κάνει τους Τούρκους «πιο πολιτισμένους» αν υποχρεωθούν να ακολουθήσουν τους ευρωπαϊκούς τρόπους καλής συμπεριφοράς. Δόγμα που στην πορεία του χρόνου κατέρρευσε επίσης παταγωδώς. 

Τρίτον και σημαντικότερο που αποκαλύπτεται στο βιβλίο του Γεωργίου είναι η αβάσταχτη ελαφρότητα με την οποία η τότε πολιτική ηγεσία (Κ. Καραμανλής, Γ. Κοντογεώργης, Π.Παπαληγούρας, Β. Θεοδωρόπουλος και Στ. Σταθάτος) αντιμετώπισε, αν δεν αγνόησε παντελώς, τις αναφορές των πρεσβειών και των Ελλήνων διπλωματών που καταλάβαιναν τα παίγνια που παίζονταν για την  ποδηγέτηση της Ελλάδας και την οικονομική της αφαίμαξη. Η χώρα μπήκε απροετοίμαστη στα βαθιά νερά της ΕΟΚ χωρίς ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα τόσο στον αγροτικό τομέα, όσο και στη μεταποίηση με γνωστά τα αποτελέσματα.

Το βιβλίο είναι ψύχραιμο και συναρπαστικό, καθώς φωτίζει πτυχές της διαπραγμάτευσης που αποκαλύπτουν το μέγεθος των ψευδαισθήσεων που όμως δεν ήταν τελείως ψευδαισθήσεις, αλλά πολιτική πρακτική της τότε κυβέρνησης, να παραπλανήσει και να πει ψέματα στον ελληνικό λαό.  Δεν έχει νόημα εδώ να παραθέσουμε περικοπές των αποκαλύψεων του Γεωργίου, αυτές πρέπει να τις γευτεί ο αναγνώστης διαβάζοντας το πολιτικό θρίλερ της διαπραγμάτευσης και των μετέπειτα εξελίξεων. 

Η «αισιοδοξία της βούλησης» μπορεί να κινητοποιεί, αλλά αν δεν υπάρχει σοβαρή ανάλυση επί του Το ίδιο ισχύει και με την «ελπίδα», η οποία σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να αποτελέσει στρατηγική πραγματικού δεν μπορεί να υπάρξει και ρεαλιστική στρατηγική. Με φωτεινές εξαιρέσεις, ίσως –ιστορικά- στιγμιαίες, η ελληνική ευρωπαϊκή πολιτική και η εξωτερική πολιτική εν γένει ήταν μέχρι τώρα αφελής, ευκολόπιστη  και με δραματικά ενίοτε αποτελέσματα. 

Οι κακοδαιμονίες του ελληνικού πολιτικού συστήματος όπως καταγράφτηκαν με τη ληστεία του Χρηματιστηρίου το 2000, με τα διπλά ελλείμματα,  τη χρεοκοπία, τα μνημόνια, την εκποίηση του δημοσίου πλούτου, τη μέθοδο της ανοσίας της αγέλης, τις υποκριτικές επιδοματικές πολιτικές και τις παρακολουθήσεις των επικοινωνιών πολιτικών και δημοσιογράφων είναι συνειδητές στους πολίτες.

Η ιώβεια υπομονή που έχει επιδείξει μεταπολιτευτικά η ελληνική κοινωνία δεν είναι αποτέλεσμα αφέλειας ή βλακείας, αλλά μιας εθνικής ευφυΐας που συνεχώς αναζητά το καινούργιο και το αποτελεσματικό.  Δυστυχώς, οι πολιτικοί που τα βάλανε με τους κοτζαμπάσηδες  δεν τα κατάφεραν, αφού οι συνάδελφοί τους ήταν σε συνεννόηση μαζί τους. Η ζωή, όπως άλλωστε και η ιστορία, είναι ανοιχτή. Εκείνο που μας σώζει είναι ο ήλιος, η ελληνική φύση και ο ελληνικός τρόπος ζωής. Αλλά αυτό δεν σημαίνει πως δεν μπορεί η κοινωνία να εκραγεί. Η εντροπία του συστήματος έχει εισέλθει στην περιοχή του «κόκκινου». 

Το βιβλίο του Βαγγέλη Γεωργίου θα έπρεπε να διδάσκεται στις σχολές πολιτικής επιστήμης και διεθνών σχέσεων και φυσικά στις δημοσιογραφικές…