Το υπόμνημα με τις θέσεις του ΚΚΕ, κατέθεσε ο ΓΓ της ΚΕ του Κόμματος Δημήτρης Κουτσούμπας στη σύσκεψη των πολιτικών αρχηγών υπό τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας για το Προσφυγικό.Το ΚΚΕ δεν υπέγραψε την κοινή ανακοίνωση μετά από την σύσκεψη των πολιτικών αρχηγών.
Το υπόμνημα έχει ώς εξής:
«1. Το ΚΚΕ από την πρώτη στιγμή της όξυνσης του προσφυγικού-μεταναστευτικού προβλήματος προσπάθησε να αναδείξει στον ελληνικό λαό τις αιτίες που το δημιουργούν, που είναι οι επεμβάσεις και πόλεμοι, που εξαπέλυσαν οι ΗΠΑ, το ΝΑΤΟ, η ΕΕ, στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής, της Ανατολικής Μεσογείου, της Βόρειας Αφρικής, στο πλαίσιο του ανταγωνισμού τους με άλλες δυνάμεις, όπως η Ρωσία.
2. Είναι αυτονόητο το δικαίωμα ανθρώπων – θυμάτων πολέμων, επεμβάσεων και αντιδραστικών καθεστώτων να αναζητήσουν μια ασφαλέστερη ζωή σε άλλες χώρες, παρά το γεγονός ότι οριστική λύση στο πρόβλημα μπορεί να δοθεί εάν ο κάθε λαός στη χώρα του οργανωθεί και παλέψει για την ανατροπή του συστήματος, που γεννά πόλεμο, φτώχεια, προσφυγιά.
3. Η κατάσταση οξύνεται το τελευταίο διάστημα, με αφορμή την αντιπαράθεση Ρωσίας – Τουρκίας, την ανάπτυξη στρατιωτικής δράσης της Τουρκίας στη Βόρειο Συρία, αλλά και την άμεση εμπλοκή του ΝΑΤΟ στο Αιγαίο, με την απόφαση της Συνόδου Υπουργών Άμυνας του ΝΑΤΟ, μετά από αίτηση και της ελληνικής κυβέρνησης. Η ανάμειξη αυτή αξιοποιεί ως πρόσχημα το προσφυγικό, αλλά ουσιαστικά σχετίζεται με τους ανταγωνισμούς και την κλιμάκωση του πολέμου στη Συρία, ενώ προετοιμάζει νέες πιθανές επεμβάσεις σε άλλες χώρες της περιοχής. Αυτή η εξέλιξη θα οξύνει το πρόβλημα των προσφυγικών κυμάτων. Την ίδια στιγμή αυτή η εξέλιξη αποθρασύνει την τουρκική προκλητικότητα και επιθετικότητα, όπως φάνηκε και από τις ενέργειες των τελευταίων ημερών, που αμφισβητούν κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας στο Αιγαίο, αξιοποιώντας τη γνωστή θέση του ΝΑΤΟ, ότι το Αιγαίο αποτελεί ενιαίο επιχειρησιακό χώρο, γεγονός που ανοίγει ζήτημα κατάργησης των θαλασσίων συνόρων της Ελλάδας.
4. Η ελληνική κυβέρνηση πρέπει άμεσα να αποσύρει τη συμφωνία της για ανάμειξη ναυτικής ΝΑΤΟϊκής δύναμης στο Αιγαίο. Να μην παραχωρήσει καμία διευκόλυνση, καμία υποδομή ή βάση, χρήση χερσαίου, εναέριου ή θαλασσίου χώρου, που θα χρησιμοποιηθεί για την προετοιμασία ή την πραγματοποίηση ιμπεριαλιστικών επεμβάσεων και πολέμων. Επίσης, να αποσύρει τη στήριξή της στις αποφάσεις της ΕΕ, που, μαζί με τη Συνθήκη Σένγκεν και τον Κανονισμό του Δουβλίνου, καταδικάζουν χιλιάδες πρόσφυγες σ’ εγκλωβισμό στην Ελλάδα, παρά τη θέλησή τους.
5. Το ΚΚΕ από την πρώτη στιγμή, που έγινε φανερή η τάση έξαρσης του προσφυγικού-μεταναστευτικού ζητήματος, καταδίκασε την πολιτική της ΕΕ στο μεταναστευτικό-προσφυγικό πρόβλημα, ως βασική αιτία του εγκλωβισμού προσφύγων και μεταναστών σε διάφορες χώρες – πύλες της ΕΕ, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα. Η απόφαση της Συνόδου Κορυφής της 23ης Σεπτεμβρίου 2015 δημιούργησε τις συνθήκες για να φτάσουμε στη σημερινή κατάσταση ασφυξίας κι εγκλωβισμού. Αυτή η απόφαση, που χαιρετίστηκε από την ελληνική κυβέρνηση ως επιτυχία, καθορίζει τη μετεγκατάσταση σε χώρες της ΕΕ ενός ελάχιστου αριθμού προσφύγων, που θέλουν να απορροφήσουν οι καπιταλιστικές οικονομίες ευρωπαϊκών χωρών, ενώ για τη μεγάλη πλειοψηφία προβλέπεται η καταστολή, η επαναπροώθηση, ο εγκλωβισμός σε χώρες, όπως η Ελλάδα. Η Σύνοδος Κορυφής της 18ης Δεκεμβρίου 2015 «έσφιξε ακόμη περισσότερο τη θηλιά στο λαιμό» των προσφύγων-μεταναστών, με τις αποφάσεις για αυστηρή τήρηση της Σένγκεν, δημιουργία ευρωπαϊκής συνοριοφυλακής-ακτοφυλακής κλπ. Την ίδια στιγμή παραβιάζει τη Συνθήκη της Γενεύης και δεν αναγνωρίζει το status του πρόσφυγα σε προερχόμενους από χώρες όπως το Αφγανιστάν, παρά το γεγονός ότι βρίσκονται σε εμπόλεμη κατάσταση και ιμπεριαλιστική κατοχή.
6. Η τελευταία απόφαση της Συνόδου Κορυφής της ΕΕ της 19ης Φεβρουαρίου αναπαράγει τα ίδια αδιέξοδα, πως είναι τα κλειστά σύνορα, οι φράχτες, οι δυνάμεις καταστολής και τα δακρυγόνα, τα πλαφόν και οι ποσοστώσεις ακόμη και σε πρόσφυγες. Προλειαίνεται το έδαφος για τις οριστικές και πιο επώδυνες αποφάσεις που ετοιμάζονται. Χαρακτηριστικά είναι ορισμένα σημεία από την απόφαση της συγκεκριμένης συνόδου: «οι συνεχείς και παράτυπες μεταναστευτικές ροές κατά μήκος της οδού των δυτικών Βαλκανίων εξακολουθούν να δημιουργούν σοβαρές ανησυχίες, απαιτώντας περαιτέρω συντονισμένη δράση και τερματισμό της προσέγγισης της διέλευσης χωρίς διατυπώσεις (wave-through)… Οι αιτούντες άσυλο δεν έχουν το δικαίωμα να επιλέγουν το κράτος μέλος στο οποίο θα ζητούν άσυλο». Αυτές οι αποφάσεις δίνουν το πράσινο φως για απαγορεύσεις και εγκλωβισμούς κι αποθρασύνουν κράτη, όπως η Αυστρία και άλλα, που με απαράδεκτες ενέργειες κλείνουν τα σύνορα. Ενώ, στη Γερμανία και τη Σουηδία ενισχύονται οι συνοριακοί έλεγχοι κι οι περιορισμοί στη χορήγηση ασύλου, ενισχύοντας τα κυκλώματα των διακινητών, δίνοντας τροφή σε φασιστικές οργανώσεις.
7. Με βάση τα παραπάνω και με δεδομένο ότι δεν μπορεί να υπάρχει λύση ή έστω ανακούφιση του προβλήματος, όσο συνεχίζονται οι ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις και πόλεμοι στην περιοχή και παραμένουν σε ισχύ οι συγκεκριμένες αποφάσεις της ΕΕ και του ΝΑΤΟ, το ΚΚΕ προτείνει συγκεκριμένες θέσεις για ανακούφιση των συνεπειών του προβλήματος, οι οποίες όμως απαιτούν αναίρεση των αποφάσεων των ιμπεριαλιστικών ενώσεων και συμμαχιών. Μόνο σ’ αυτή την κατεύθυνση μπορεί να αντιμετωπιστούν οι επιπτώσεις.
8. Το ΚΚΕ, με τα παραπάνω αιτήματα, απευθύνεται κυρίως στον ελληνικό λαό, ο οποίος αντιμετωπίζει τις βαριές συνέπειες της καπιταλιστικής οικονομικής κρίσης και παράλληλα εκφράζει την αμέριστη και συγκινητική αλληλεγγύη του στους πρόσφυγες με κάθε τρόπο. Το εργατικό και λαϊκό κίνημα χρειάζεται να διεκδικήσει άμεσα μέτρα ανακούφισης και στήριξης των προσφύγων, μετακίνησης στις χώρες προορισμού τους ενάντια στις αποφάσεις της ΕΕ. Να δυναμώσει η διεθνιστική αλληλεγγύη, η πάλη ενάντια στον ιμπεριαλιστικό πόλεμο και το σάπιο εκμεταλλευτικό σύστημα που τον γεννά.
9. Από τα παραπάνω προκύπτει ότι το ΚΚΕ δε συναινεί στις θέσεις της κυβέρνησης ενόψει της Συνόδου Κορυφής στις 7 Μάρτη. Είναι καθαρό ότι οι αποφάσεις της ΕΕ θα κινούνται σε κατευθύνσεις που ενισχύουν τις αιτίες που γεννούν το πρόβλημα και δεν θα αντιμετωπίζουν τις επιπτώσεις του σε βάρος των λαών της ΕΕ και των ίδιων των προσφύγων».