Τουρκία Δημοψήφισμα: Οι συσχετισμοί, οι προβλέψεις, οι συνέπειες!Ανάλυση

Οι εκκαθαρίσεις του καθεστώτος Ερντογάν, μετά το πραξικόπημα της 15^ης Ιουλίου 2016, θα αλλάξουν το κεμαλικό προφίλ και την επαγγελματική νοοτροπία των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων;

Αν κάτι χαρακτηρίζει τους Τούρκους στρατιωτικούς αυτό είναι η προσήλωση τους πρώτα στην πατρίδα και μετά στη δημοκρατία, ενώ βάσει της ιδεολογικής δομής τους αυτοί διακρίνονται σε δύο κύριες κατηγορίες: στους εθνικιστές και στους οπαδούς της παγκοσμιοποίησης.

Οι εθνικιστές διακρίνονται σε δύο υποκατηγορίες: τους θεοσεβούμενους και τους ακραίους εθνικιστές.

Οι θεοσεβούμενοι στρατιωτικοί έχουν τα ακόλουθα χαρακτηριστικά: α. Στην πλειοψηφία τους δεν γνωρίζουν ξένες γλώσσες και ούτε έχουν εκπαιδευθεί σε σχολές του εξωτερικού, ούτε έχουν υπηρετήσει σε θέσεις του εξωτερικού. β. Δεν προβληματίζονται για τις εξελίξεις στο παγκόσμιο περιβάλλον ασφάλειας και τις αλλαγές της ισχύος διεθνώς. γ. Είναι αντιδραστικοί και μονόπλευροι υποστηρίζοντας τη διατήρηση του status quo. δ. Τρέφουν συμπάθεια προς την θεοσέβεια και τον εθνικισμό που υπήρχε πριν το 1923. ε. Τηρούν τις θρησκευτικές τους υποχρεώσεις ακόμη και στον εργασιακό τους χώρο. στ. Θεωρούν επικίνδυνη κάθε περιοχή που ευρίσκεται πέραν των πολιτικών συνόρων της Τουρκίας, καθώς επίσης εκλαμβάνουν ως ύποπτους όλους τους αλλοδαπούς ακόμη και Τούρκους πολίτες που διαμένουν στο εξωτερικό.

Οι ακραίοι εθνικιστές στρατιωτικοί έχουν τα ακόλουθα χαρακτηριστικά: α. Όπως και οι θεοσεβούμενοι, έχουν χαμηλό επίπεδο γλωσσομάθειας και δεν έχουν εμπειρία καθηκόντων στο εξωτερικό. β. Θεωρούν ως περίοδο σκότους και ζοφερότητας την περίοδο πριν το 1923. γ. Είναι αντιδραστικοί και στον τρόπο σκέψης είναι συντηρητικοί μεταρρυθμιστές, υποστηρίζοντας ότι η διαφύλαξη της παραδοσιακής θεσμικής ταυτότητας των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων αποτελεί θέμα ζωτικής σημασίας για την Τουρκία.   

Οι οπαδοί της παγκοσμιοποίησης διακρίνονται σε δύο υποκατηγορίες: τους ατλαντιστές και τους ευρασιατιστές.

Οι ατλαντιστές στρατιωτικοί έχουν τα ακόλουθα χαρακτηριστικά: α. Έχουν καλή ακαδημαϊκή εκπαίδευση. β. Διαθέτουν επαρκές επίπεδο γλωσσομάθειας και έχουν ως βασικό στόχο να υπηρετήσουν τουλάχιστον μια φορά στο εξωτερικό προκειμένου να αναβαθμίσουν το επαγγελματικό τους επίπεδο σύμφωνα με τα νατοϊκά δεδομένα. γ. Ο τρόπος σκέψης τους εστιάζεται στο συνδυασμό των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων των πρώτων χρόνων της ίδρυσης της τουρκικής Δημοκρατίας από τη μια πλευρά, καθώς επίσης της δομής και των επαγγελματικών κανόνων του στρατού των Ηνωμένων Πολιτειών από την άλλη. δ. Θεωρούν τις τουρκικές ένοπλες δυνάμεις ως τμήμα του συστήματος ασφάλειας της Δύσης και ειδικότερα των Ηνωμένων Πολιτειών. ε. Για αυτούς αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση η υιοθέτηση της αντίληψης που έχουν οι σύγχρονες ένοπλες δυνάμεις της Δύσης, προκειμένου να ισχυροποιηθεί το κύρος των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων διεθνώς.       

Οι ευρασιατιστές στρατιωτικοί έχουν τα ακόλουθα χαρακτηριστικά: α. Όπως και οι ατλαντιστές, έχουν καλή ακαδημαϊκή εκπαίδευση, διαθέτουν επαρκές επίπεδο γλωσσομάθειας και έχουν ως βασικό στόχο να υπηρετήσουν τουλάχιστον μια φορά στο εξωτερικό. β. Είναι ανέντακτοι και έχουν αντιαμερικανική αντίληψη. γ. Είναι προσανατολισμένοι προς τα κέντρα ισχύος της Ανατολής και είναι πολέμιοι του ΝΑΤΟ. δ. Διακρίνονται για τη σφαιρική αντίληψη τους και δεν στερούνται ευρύτητας σκέψεως όπως συμβαίνει με τους ακραίους εθνικιστές.

Ας σημειωθεί ακόμη ότι Τούρκοι στρατιωτικοί βάσει της επαγγελματικής νοοτροπίας τους διακρίνονται σε τρεις κατηγορίες: τους παρασιτικούς, τους πραγματιστές και τους μεταρρυθμιστές.

Οι παρασιτικοί στρατιωτικοί είναι φυγόπονοι, δεν αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες και επιβιώνουν σε βάρος των υπολοίπων συναδέλφων τους. Μεταξύ αυτών, περιλαμβάνονται πολλοί συνταγματάρχες, δεδομένου ότι η «δεξαμενή των συνταγματαρχών» αποτελεί το 12% του συνολικού αριθμού των αξιωματικών των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων, ενώ στο στρατό ξηράς το ποσοστό αυτό ανέρχεται στο 20%. Μάλιστα, στα στρατηγεία των γενικών επιτελείων και των μειζόνων σχηματισμών, αρκετοί από αυτούς χρησιμοποιούνται για να χειρίζονται τα φωτοτυπικά μηχανήματα. Υπόψη ότι, το αντίστοιχο ποσοστό στις ένοπλες δυνάμεις των Ηνωμένων Πολιτειών είναι 3%, ενώ της Μ. Βρετανίας και του Ισραήλ είναι 2%.

Οι πραγματιστές στρατιωτικοί αποδέχονται την πραγματικότητα και προσαρμόζονται στο εκάστοτε «πολιτικο-στρατιωτικό» περιβάλλον. Είναι συντηρητικοί και αποφεύγουν κάθε ρίσκο. Θεωρούνται ως, οι περισσότερο κερδισμένοι μετά το 2010 μέχρι σήμερα, αφού το όνομα τους δεν υπήρχε σε καμία λίστα και οι πολιτικές τους πεποιθήσεις ήταν αδιευκρίνιστες.

Οι μεταρρυθμιστές στρατιωτικοί διακρίνονται σε δύο κατηγορίες: τους συντηρητικούς μεταρρυθμιστές και τους προοδευτικούς-εξωστρεφείς μεταρρυθμιστές. Οι συντηρητικοί μεταρρυθμιστές ασπάζονται την άποψη ότι, η παρούσα κατάσταση που επικρατεί στις ένοπλες δυνάμεις αποτελεί εκτροπή από τις αρχές του Ατατούρκ, ενώ οι πρώτες μεταρρυθμίσεις θα πρέπει να εστιασθούν στις ιδεολογικές αξίες του κεμαλικού συστήματος. Από την άλλη πλευρά, οι προοδευτικοί-εξωστρεφείς μεταρρυθμιστές θεωρούν ότι, οι τουρκικές ένοπλες δυνάμεις θα πρέπει να θέσουν ως κύριο στόχο τη μετεξέλιξη σύμφωνα με τις κοινωνικές αλλαγές, τις αλλαγές στις πολιτικο-στρατιωτικές σχέσεις και τις αλλαγές στο παγκόσμιο περιβάλλον ασφάλειας. Μάλιστα, αυτοί διακρίνονται για τη φονξιοναλιστική τους αντίληψη, βάσει της οποίας προηγείται η ανάλυση της κατάστασης και στη συνέχεια προτείνεται μια λύση, η οποία θα πρέπει να διασφαλίσει τη λειτουργική ισορροπία σύμφωνα με τις υπάρχουσες ανάγκες και συνθήκες.

Αυτό που προκύπτει από τις εκτιμήσεις έγκριτων Τούρκων αναλυτών, καθώς επίσης από την ανάλυση των στοιχείων που προαναφέρθηκαν και αποτυπώνονται στο ακόλουθο διάγραμμα, διαφαίνεται ότι η αλυσίδα διοικήσεως των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων συγκλίνει προς μια σύνθεση αποτελούμενη από ακραίους εθνικιστές, ευρασιατιστές και πραγματιστές. Φυσικά, η εκτίμηση αυτή κρίνεται σκόπιμο να ληφθεί πολύ σοβαρά υπόψη από την ελληνική πλευρά για τις εξελίξεις στις ελληνοτουρκικές σχέσεις που θα ακολουθήσουν.