Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας: Θεσμική αναγκαιότητα ή “βόλεμα ημετέρων”; Ο διάλογος συνεχίζεται

Γράφει ο

Ευάγγελος Πνευματικός

Οι προσεγγίσεις του θέματος είναι διαφορετικές, όπως φαίνεται από τα άρθρα που δημοσιεύει το Militaire. Στο πλαίσιο του διαλόγου που γίνεται, θα παρατεθεί άλλη μία άποψη,  η οποία όμως πιθανόν να ενοχλήσει ή να στεναχωρήσει κάποιους. Εξάλλου τα αφηγήματα, τα διηγήματα και τα παραμύθια είναι  πολλά στη εποχή της κρίσης που βιώνει η Ελλάδα και τα συναισθήματα συχνά εναλλάσσονται .

Κάνοντας μία αναδρομή  στο παρελθόν καταγράφουμε την ίδρυση του Ινστιτούτου Αμυντικών Αναλύσεων (ΙΑΑ) το 1996 και την έναρξη λειτουργίας του το 1998, υπό την εποπτεία του ΥΠΕΘΑ. Από  το ΙΑΑ παρέλασαν πολλοί (μέχρι και η Δούρου επί Τσοχατζόπουλου) προκειμένου να εναποθέσουν με το αζημίωτο  φυσικά την επιστημοσύνη τους. Την περίοδο εκείνη είχαμε πολλά λεφτά και ήμασταν  ευτυχισμένοι. Τον  Μάρτιο του 2004 κερδίζει τις εκλογές η ΝΔ και ΥΕΘΑ τοποθετείται ο Σπήλιος Σπηλιωτόπουλος. Το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα διορίσθηκε  από τον ΥΕΘΑ  πρόεδρος του επιστημονικού συμβουλίου του ΙΑΑ γνωστός ακαδημαϊκός, ενώ τον Νοέμβριο του ίδιου έτους επιλέχθηκε ως Α/ΓΕΕΘΑ ο Παναγιώτης Χηνοφώτης. 

Αρχές του 2005 το ΙΑΑ με τέσσερα υπηρεσιακά υπομνήματα (ΥΥ),   προτείνει την ίδρυση του ΣΕΑ. Την επόμενη χρονιά τον Νοέμβριο του 2006 κυκλοφόρησε το βιβλίο Γεωπολιτική Προσέγγιση για Ένα Νέο Ελληνικό Αμυντικό Δόγμα , όπου καταγράφεται πλέον αναλυτικά η πρόταση και παρουσιάζεται  το οργανωτικό σχήμα (50-70 άτομα) πλέον των εξωτερικών συνεργατών!  Φυσικά λεφτά είχαμε πολλά, οπότε ένα ακόμα συμβούλιο  «χωρούσε» στα δάνεια των κουτόφραγκων. Έκτοτε η ιδέα του ΣΕΑ διαδιδόταν στο ΥΠΕΘΑ και στα ΜΜΕ προκειμένου να ωριμάσει και την κατάλληλη στιγμή να γίνει πράξη.  Δυστυχώς όμως από  το 2009 κατηφορίσαμε ταχέως, το ΙΑΑ καταργήθηκε  το 2012 και το σχέδιο ΣΕΑ μπήκε στο συρτάρι.

Έτσι φτάσαμε στο 2014 και ο πρώην ΥΕΘΑ  το επανέφερε, ενώ πρόσφατα ο Ναύαρχος των Δεκεμβριανών του 2008 το διαφημίζει ως καινοτομία (τύπου  copy) και θεσμική αναγκαιότητα στο πρόγραμμα της ΝΔ. Εντελώς τυχαία η επανάκαμψη συμβαδίζει με τις πρόσφατες δημοσκοπήσεις του +6% για τη ΝΔ και οι εα της Συγγρού ράβουν κουστούμια και δοκιμάζουν καρέκλες. Μεσολάβησε και η αναφορά του Καμένου επί της  σκοπιμότητας, οπότε διαγκωνίζονται στην «φιλελεύθερη»  παράταξη ποιος  θα πατρονάρει το ΣΕΑ, κλείνοντας  το μάτι στους γαλαζοαίματους εα και ακαδημαϊκούς.

Η επιδίωξη των εμπνευστών του ΣΕΑ, ως μετεξέλιξη του ΙΑΑ,  είναι η συμμετοχή των ακαδημαϊκών στην εκτελεστική λειτουργία του κράτους και η επιθυμία τους από θεωρητικοί να γίνουν πρακτικοί. Η σύμπραξη των εε Α/ΓΕΕΘΑ (όσων συνέργησαν) έχει να κάνει με το day after τους. Μία καλή θεσούλα ως Σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας δεν είναι άσχημα σκέφτηκαν, οπότε το οργανόγραμμα του ΣΕΑ με τον εε Α/ΓΕΕΘΑ υπό τον επικεφαλής  του 2^ου τομέα (Δρ …)  δεν τους ενοχλεί, αφού σκεπτόμενοι διπλά βλέπουν  ως εα τους εαυτούς τους στην κορυφή του ΣΕΑ. Ο εε Α/ΓΕΕΘΑ που από μέλος του ΚΥΣΕΑ θα βρεθεί ex officio υπό τον Δρ  β’ τομεάρχη θα είναι άλλος. 

Αξίζει να σημειωθεί ότι υπέρ της θεσμοθέτησης του ΣΕΑ αρθρογραφούν κατά καιρούς πολλοί ακαδημαϊκοί αναλυτές.  Για να μην μακρηγορούμε το άρθρο υποστηρίζει ότι δεν είναι αναγκαίο το ΣΕΑ για τους παρακάτω λόγους:

1.  Οι πολιτικές σκοπιμότητες δεν πρέπει να συγχέονται με την εθνική ασφάλεια της χώρας μας. Ο Ανδρέας Παπανδρέου ίδρυσε το 1986 το ΚΥΣΕΑ και οι «φιλελεύθεροι»  υπό το πρόσχημα της κρίσης των  Ιμίων  θέλουν να το καταργήσουν ή να το αλλάξουν. Στα Ίμια δεν έφταιγε το ΚΥΣΕΑ,  αλλά η υστέρηση των ηγετών της εποχής εκείνης. Ο πολιτικός ηγέτης (Σημίτης) επέδειξε αδράνεια, ολιγωρία και  αναποφασιστικότητα, ενώ στο επιχειρησιακό σχέδιο μάλλον υπήρχαν κενά (μη φύλαξη των Δ. Ιμίων). Η σημερινή σύνθεση του ΚΥΣΕΑ είναι επαρκέστατη σε πολιτικό και επιχειρησιακό επίπεδο για να χειριστεί μία κρίση.  Ο πρωθυπουργός , οι υπουργοί και οι επιχειρησιακοί καλούνται γρήγορα να αποφασίσουν. Οι σύμβουλοι θα προσφέρουν καθυστέρηση στο σύστημα. Αλλοίμονο αν χρειάζεται το θεσμικό επίπεδο 50-70 συμβούλους για να πάρει αποφάσεις και να λειτουργήσει ανάλογα.      

2.    Τα διαφημιζόμενα προϊόντα του ΣΕΑ (ανάλυση, ιστορική μνήμη, σενάρια κρίσεων, ασκήσεις,  εκπαίδευση, πληροφορίες   κ.λ.π) παράγονται ευχερώς (ποιοτικά και ποσοτικά) σε συνεχή βάση  από τα ΥΠΕΞ, ΥΠΕΘΑ, ΥΠΠΡΟΠΟ, ΓΓΠΠ, ΓΓΕ, ΕΥΠ και με τα δικτυοκεντρικά συστήματα διαδίδονται τάχιστα. Το ΣΕΑ υποβαθμίζει τον ρόλο των κυβερνητικών δομών/λειτουργών  και κυρίως των ΕΔ του Α/ΓΕΕΘΑ και του ΕΘΚΕΠΙΧ.

3.   Οι ακαδημαϊκοί  / αναλυτές δεν είναι κατάλληλοι για να χειριστούν τα επιχειρησιακά θέματα της εθνικής ασφάλειας. Άλλο πράγμα η αίθουσα, το power point, η διδασκαλία στους σπουδαστές, η θεωρητική ανάλυση και άλλο η εφαρμογή στην πράξη. Αρκετά υποφέραμε από τους καθηγητές (Σημίτης, Αλογοσκούφης, Πάκης ο διορισάκιας με συνέντευξη , Βενιζέλος, Βαρουφάκης και άλλοι). Η Εθνική ασφάλεια δεν προσφέρεται για τους πειραματισμούς των καθηγητών.  Το ίδιο ισχύει και για ορισμένους εα που δεν λένε να ξεκολλήσουν από τις εμμονές της εξουσίας του παρελθόντος. Αμφότεροι είναι πολλοί χρήσιμοι ως διαλέκτες σχολών, ομιλητές σε panels, συγγραφείς κ.λ.π., μέχρι εκεί όμως. Η εθνική ασφάλεια θα πρέπει να χειρίζεται από τους πρωταγωνιστές της κρατικής λειτουργίας. Ο καθείς εφ’ ω ετάχθη. Η επιχειρησιακή αντίληψη δεν διαβάζεται,  αλλά βιώνεται και εμπεδώνεται ταυτόχρονα.

4.  Υφίσταται επάρκεια σε  θεσμικά όργανα (Συμβούλιο Πολιτικών Αρχηγών, ΚΥΣΕΑ, ΕΣΕΠ) και κρατικές  δομές . Σίγουρα υπάρχουν περιθώρια βελτιώσεων στα υφιστάμενα όργανα. Άλλο ένα συμβούλιο όμως θα προσθέσει δυσκαμψία στο σύστημα λήψης απόφασης. Μπορώ να εικάσω ότι αν είχαμε ΣΕΑ, η κρίση του μεταναστευτικού θα ήταν ακόμα σε επίπεδο συσκέψεων και ακαδημαϊκών αναλύσεων. Το ΥΠΕΘΑ με το ΥΠΠΡΟΠΟ  μόλις το ανέλαβαν  το έθεσαν άμεσα σε επίπεδο επιχειρησιακής διαχείρισης.               

5. Τα ΣΕΑ υπάρχουν σε κράτη με άλλους προσανατολισμούς (παγκόσμια ισχύς και επεκτατισμοί) από την Ελλάδα. Τα μέλη του ΣΑ/ΟΗΕ έχουν ΣΕΑ, ενώ τρίτες χώρες (Τουρκία, Ισραήλ) βρίσκονται σε διαρκείς πολέμους. Ειδικότερα στην Τουρκία, με την οποία γίνεται σύγκριση,  το ΣΕΑ λειτουργεί και ως εξισορροπητικός μηχανισμός μεταξύ πολιτικών και στρατιωτικών. Η Ελλάδα έχει δημοκρατία,  δεν έχει επιθετική πολιτική και προσβλέπει στην ειρηνική διαβίωση και ευημερία των πολιτών της .

6. Τα ΣΕΑ όπου υπάρχουν απέτυχαν παταγωδώς στην πρόληψη και χειρισμό των κρίσεων. Οι Αμερικανοί έχουν ΣΕΑ,  αλλά αιφνιδιάστηκαν στους δίδυμους πύργους και στην Λιβύη. Τα ίδια στην Γαλλία, στην Αγγλία, στην Τουρκία. Η ύπαρξη ΣΕΑ αποδείχθηκε «αδύναμος κρίκος» και γραφειοκρατικός μηχανισμός.  Επίσης τα ΣΕΑ υπάρχουν στα κράτη με προεδρική εξουσία, για να υποστηρίζουν τον Πρόεδρο. Στην Ελλάδα το κράτος λειτουργεί με την εκτελεστική εξουσία, δηλ. δεν αρμόζει το ΣΕΑ στο πολίτευμά μας. Εκτός και αν ο κ. Χηνοφώτης σκέφτεται να κάνει ένα «δωράκι» στον πολιτικό του μέντορα των Δεκεμβριανών. Ας τα βρει πρώτα με  τον Κυριάκο , που είχε κώλυμα στην ψηφοφορία . 

7.   Τέλος αποτελεί πρόκληση  για τον Έλληνα πολίτη, που θα κληθεί σύντομα να δεχθεί τις επιπτώσεις ενός ακόμα μνημονίου, η πρόταση ίδρυσης υδροκέφαλων συμβουλίων για να βολευτούν ημέτεροι με δεύτερους και τρίτους μισθούς. Η Ελλάδα τελικά δεν διορθώνεται με τίποτα, (λαός και κολωνάκι) σε όλο του το μεγαλείο. Όλοι θέλουν μερίδιο εξουσίας και μετά το «γλειφιτζούρι».  Μόλις καταργήθηκε το μη χρήσιμο ΙΑΑ ξεφύτρωσε το ΣΕΑ των 70 ειδικών συμβούλων. Μετά έρχεται το κόψιμο του ΕΚΑΣ στους συνταξιούχους και βαρυγκωμά η γιαγιά και ο παππούς που δεν βγαίνει ο μήνας.     

Το άρθρο συνοπτικά υποστηρίζει ότι υφίσταται επάρκεια κρατικών δομών ασφαλείας και λειτουργών αυτών. Αυτό που χρειαζόμαστε είναι ικανούς και αποφασιστικούς ηγέτες στις κρίσιμες στιγμές. Η θεσμική συλλογικότητα είναι απαραίτητη μέχρι ένα σημείο. Μετά λειτουργεί η προσωπικότητα και η ικανότητα του ηγέτη. Αποφασίζει και τον κρίνει η ιστορία. «Όπου λαλούν πολλά  κοκόρια αργεί να ξημερώσει» λέει η παροιμία και από ότι φαίνεται το ξημέρωμα θα αργήσει για την Ελλάδα.                       

Militaire.gr