Η ΑΣΔΕΝ υπό το Στόλο; Ο διάλογος για τα συν και τα πλην μόλις αρχίζει με άρθρο αναλυτών

Το κείμενο αυτό συντάχθηκε από ομάδα πρώην στρατιωτικών και αμυντικών αναλυτών ως μία συνεισφορά σε έναν γόνιμο διάλογο που αφορά στην αναδιοργάνωση των ΕΔ.

1.   Από πρόσφατα δημοσιεύματα, μας έγινε γνωστό ότι το ΓΕΕΘΑ προβαίνει σε νέα αναδιοργάνωση των ΕΔ σε τομείς που κυρίως αφορούν το ΓΕΣ και μία από τις Μείζονες Διοικήσεις του την ΑΣΔΕΝ(ΑΝΩΤΑΤΗ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ ΚΑΙ ΝΗΣΩΝ).

1.     Η ανακοίνωση της πιθανής υπαγωγής της ΑΣΔΕΝ στο Αρχηγείο Στόλου, σε άλλες εποχές θα ακούγονταν ως ανέκδοτο, αλλά λόγω της καταστάσεως που επικρατεί (πολιτική υστεροβουλια, έλλειψη στρατιωτικής σκέψεως και εμπειρίας, και κλαδική ιδιοτέλεια)- και κυρίως λόγω της καταστρατηγήσεως των προβλέψεων του Ν3883/2010 περί πλήρους Διοικήσεως των Ενόπλων Δυνάμεων, εδώ και 5 έτη, είναι δυνατόν να πραγματοποιηθεί.

1. Είναι απορίας άξιον το ότι, ενώ από το 2002 εφαρμόζεται η Επιχειρησιακή Διοίκηση του Α/ΓΕΕΘΑ επί των Μειζόνων Επιχειρησιακών Σχηματισμών και η Πλήρης Διοίκηση του προαναφερόμενου επί του συνόλου των Ενόπλων Δυνάμεων, απο το 2010 με παράλληλη υλοποίηση της διακλαδικότητας και αναδιοργάνωσης του Εθνικού Κέντρου Επιχειρήσεων (ΕΘΚΕΠΙΧ), ο Α/ΓΕΕΘΑ εκχωρεί αρμοδιότητες και ευθύνες  του σε άλλον υφιστάμενο  Μείζονα Σχηματισμό που κατά «τύχη αγαθή» ανήκει στον κλάδο από όπου προέρχεται ο ίδιος, όχι για να εξυπηρετήσει επιχειρησιακά κενά αλλά για να καλύψει ΚΛΑΔΙΚΗ ΙΔΙΟΤΕΛΕΙΑ.

1. Όσοι  υποστηρίζουν τη λύση αυτή είναι ανιστόρητοι, καθόσον αγνοούν την αποτυχία των εν’ συνόλω τακτικών επιχειρήσεων που υλοποιηθήκαν από τον  επανελθόντα Α/ΓΕΕΘΑ, που προήρχετο από το Ναυτικό, στα ΙΜΙΑ, με συνέπεια να παγιωθούν οι ισχυρισμοί της Τουρκίας περί γκρίζων ζωνών εις βάρος της χώρας  μας. Επίσης αγνοούν και τα ιστορικά διδάγματα από την ανάθεση  της άμυνας των Νήσων του Ειρηνικού στο  Ιαπωνικό Ναυτικό, με συνέπεια την απώλεια αυτών από τους Αμερικάνους Πεζοναύτες, επειδή υπήρχε αδυναμία αντίληψης του τρόπου διεξαγωγής  του χερσαίου αγώνα και της άμυνας νήσων.

1. Με την υλοποίηση της παραπάνω τάσεως αναφερόμαστε επί της ουσίας στην υπαγωγή στο ΑΡΧΗΓΕΙΟ ΣΤΟΛΟΥ (ΑΣ), ενός Μείζονος Επιχειρησιακού Σχηματισμού, της ΑΣΔΕΝ, η οποία διαθέτει  υπέρ διπλάσια Ισχύ Πυρός και δύναμη προσωπικού (ακόμη και στην ειρηνική περίοδο), με συνέπεια να δημιουργούνται πάμπολλα ερωτήματα-προβληματισμοί όπως:

α. Αγνοούν οι εμπνευστές αυτής της εκτρωματικής λύσεως, ότι η αποστολή της ΑΣΔΕΝ είναι η προστασία της εδαφικής ακεραιότητος των Κυρίων Ελληνικών Νήσων, Μικρονήσων και Βραχονησίδων επί των ανατολικών συνόρων της χώρας, από Σαμοθράκη μέχρι το Καστελόριζο και η χερσαία άμυνα επ’ αυτών;

β. Αγνοούν ότι η αποστολή και ευθύνη του στόλου δεν περιορίζεται στο Αιγαίο αλλά, καλύπτει ολόκληρο το θαλάσσιο χώρο εθνικού ενδιαφέροντος φθάνοντας μέχρι την ΚΥΠΡΟ ( Ανατολική Μεσόγειο – ΑΟΖ), με κύρια έργα –αποστολές, που για ευνόητους λόγους δεν αναλύονται; Είναι λοιπόν  δεδομένο  ότι οι παραπάνω υποχρεώσεις του ΑΣ δεν θα δίνουν τον απαραίτητο  χρόνο στη διοίκηση του Στόλου να λαμβάνει αποφάσεις σε επιχειρησιακό επίπεδο για τις χερσαίες επιχειρήσεις, αναφερόμενοι μάλιστα σε ένα μελλοντικό ψηφιοποιημένο πεδίο μάχης όπου ο χρόνος και η εξειδικευμένη επαγγελματική κατάρτιση θα είναι οι κύριοι συντελεστές επιτυχίας ή της αποτυχίας.

γ. Αγνοούν  την έλλειψη γνώσεων και δυνατοτήτων που αντικειμενικά έχουν τα στελέχη του  ΠΝ για τις χερσαίες επιχειρήσεις, γεγονός που οφείλεται στον διαφορετικό προσανατολισμό της παιδείας τους την  έλλειψη εμπειριών και την εν γένει κουλτούρα του κλάδου; Ενώ αντίθετα είναι καθόλα άξιοι στον Ναυτικό αγώνα όπως επιβεβαιώνεται και ιστορικά.

δ. Είναι ικανοποιημένη η πολιτική και στρατιωτική ηγεσία από τα ποσοστά καλύψεως των αποστολών που έχει το ΠΝ ώστε να του αναθέτει και αυτή την διεύθυνση του χερσαίου αγώνα; Μήπως ο κ Α/ΓΕΕΘΑ, με την εμπειρία που διαθέτει σε αυτή τη μορφή αγώνα, δεν είναι ικανοποιημένος από την απόδοση των στελεχών του ΣΞ και εκτιμά ότι ο ΣΤΟΛΟΣ θα καλύψει το μεγάλο επιχειρησιακό κενό;

ε. Αγνοούν το ότι το ΓΕΕΘΑ που είναι υπεύθυνο για όλο τον εθνικό χώρο, σε ότι αφορά τις νήσους επεμβαίνει με τις στρατηγικές εφεδρείες υπό τον τακτικό έλεγχο του στόλου με αμφίβιες ή αεροκίνητες  επιχειρήσεις;

στ. Ποια θα είναι εν τέλει η σχέση διοικήσεως της ΑΣΔΕΝ με το ΑΣ. Θα υπάρξουν εν δυνάμει δύο επίπεδα Διοικήσεως στο επιχειρησιακό επίπεδο ή η ΑΣΔΕΝ θα υποβαθμιστεί σε Στρατηγείο  Τακτικού επιπέδου και εκ τούτου θα έχουμε άλλο ένα επίπεδο τακτικό. Μήπως το ζητούμενο είναι να υποβαθμιστεί η ΑΣΔΕΝ τιθέμενη υπό το ΑΣ επί τη βάση νοοτροπιών και αγκυλώσεων του παρελθόντος που έχουν πλέον εκλείψει  και κάποιοι για τους δικούς τους λόγους επιθυμούν να αναβιώσουν;

ζ. Μήπως κάποιοι έχουν την ψευδαίσθηση ότι ουσιαστικά η υποβάθμιση ή και η κατάργηση  της ΑΣΔΕΝ είναι πιθανόν να θεωρηθεί ως κίνηση καλής θέλησεως προς τη γείτονα χώρα και λοιπούς συμμάχους,  με την ‘ ΕΛΠΙΔΑ’ ότι η Τουρκία θα αποσύρει την ΣΤΡΑΤΙΑ ΑΙΓΑΙΟΥ και σταδιακά θα δημιουργηθούν προϋποθέσεις εξομάλυνσης των σχέσεων των δύο χωρών; Εάν κάποιοι πιστεύουν κάτι τέτοιο σίγουρα βρίσκονται εκτός πραγματικότητας ή κάτι άλλο προσδοκούν.

ζ. Εάν το ζητούμενο και διακαής πόθος του κ Α/ΓΕΕΘΑ είναι να υποβαθμιστεί  μια μείζονα διοίκηση του ΣΞ (για να εμφανιστεί και η μείωση της θέσεως ενός Αντιστράτηγου για λόγους εντυπωσιασμού στο ευρύτερο κοινό και μόνο),  με τόσα προβλήματα που θα προκύψουν από αυτό το νέο πρωτότυπο σχήμα, γιατί να μην καταργηθεί πλήρως η ΑΣΔΕΝ  και να αναλάβει όλες τις υποχρεώσεις το ΑΣ με ότι αυτό συνεπάγεται, δηλαδή ανάπτυξη δικών του δυνάμεων με όλες τις απορρέουσες υποχρεώσεις; Δεν θα εκπλαγούμε αν δούμε και αυτό.

η. Ο Αρχηγός του ΓΕΣ μήπως θα πρέπει με αυτό το νέο σχήμα να είναι έτοιμος να διαθέσει ένα μεγάλο μέρος του λειτουργικού του οικονομικού προϋπολογισμού στο ΠΝ λόγω της διάθεσης της ΑΣΔΕΝ

5. Το πρόβλημα πάντως που έχει δημιουργηθεί αποδεικνύει τη μεθόδευση των τελευταίων αλλαγών της στρατιωτικής ηγεσίας, την έλλειψη στρατηγικής σκέψεως και την επικράτηση καταδρομικών τακτικών που είναι μεν χρήσιμες ως υποβοηθητικές ενέργειες σε ένα ευρύτερο επιχειρησιακό σχεδιασμό όχι όμως κυρίαρχες.

6. Η επιχειρούμενη υπαγωγή της ΑΣΔΕΝ υπό το ΣΤΟΛΟ είναι γεγονός παγκόσμιας πρωτοτυπίας.  Ουδεμία   σχέση υπάρχει με τη φιλοσοφία της διακλαδικότητας, που ως δόγμα και πρακτική αντιμετώπισε σφοδρές αντιδράσεις εκ μέρους του ΠΝ σε όλες τις εκφάνσεις του (ακόμη και στη σωτήρια ενοποίηση των Μετοχικών Ταμείων των Κλάδων με ευθύνη ανώτατου αξιωματικού εν’ ενεργεία του ΠΝ), ενώ η ομαλοποίηση των σχέσεων μεταξύ των κλάδων των ΕΔ κινδυνεύει να διαταραχτεί σφοδρότατα.

7. Εάν κατά την άποψη μας η ηγεσία επιθυμεί την αναβάθμιση της επιχειρησιακής δεινότητας των Ενόπλων Δυνάμεων θα πρέπει να μελετήσει, σύμφωνα πάντα με τις προβλεπόμενες διαδικασίες επί τη βάση του Εθνικού αμυντικού Σχεδιασμού και το υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο (συγκρότηση προβλεπόμενων επιτροπών εισηγήσεις σε συμβούλια σε όλα τα επίπεδα χωρίς κατευθυνόμενες παρεμβάσεις κλπ). Πρέπει  λοιπόν να  μελετηθεί κατ’  αρχήν το σύστημα διοικήσεως και ελέγχου σε όλα τα επίπεδα όπως ενδεικτικά  τα  παρακάτω:

α. Υπάρχει  ένα πρόβλημα που δημιούργησε η νέα δομή του ΓΕΕΘΑ που εφαρμόζεται από το 2010. Προγενέστερα ο ΑΥ/ΓΕΕΘΑ εφάρμοζε με τους υπ’ αυτόν κλάδους, Διευθύνσεις, Επιτελάρχη και το επιχειρησιακό στρατηγείο, την Επιχειρησιακή Διοίκηση του Α/ΓΕΕΘΑ.  Το επιτελείο που υλοποιούσε την πολιτική εθνικής άμυνας και την Στρατιωτική Στρατηγική ήταν υπό τον ΒΥ/ΓΕΕΘΑ. Αυτό το μοντέλο διοίκησης-διεύθυνσης καταργήθηκε και ενοποιήθηκε το Επιτελείο χωρίς να υφίστανται διακριτοί ρόλοι στους συντελεστές, στη διαδικασία λήψης αποφάσεων στο επιχειρησιακό τομέα ή σε αυτόν που ασχολείται με θέματα Υψηλής και Στρατιωτικής Στρατηγικής. Κατά την άποψη μας λοιπόν η ενοποίηση Στρατηγείου δεν βοήθησε. Ανάλογα προβλήματα υπάρχουν και στα λοιπά Στρατηγεία όλων των επιπέδων, που οι δομές τους είναι απαρχαιωμένες και θα πρέπει να αναδιοργανωθούν προκειμένου να ανταπεξέλθουν σε ένα ταχέως εξελισσόμενο μελλοντικό πεδίο μάχης, είτε αυτό αποκαλείται θερμό επεισόδιο, είτε ακόμα και γενικευμένος πόλεμος.    Απαιτείται λοιπόν κατά τη γνώμη μας:

(1) Η δημιουργία υπό τον Α/ΓΕΕΘΑ του Διακλαδικού επιχειρησιακού Στρατηγείου, υπό το οποίο να τεθούν όλοι οι Μείζονες Επιχειρησιακοί Σχηματισμοί, η κατ’ ελάχιστο η επαναφορά της δομής του ΓΕΕΘΑ που ίσχυσε πριν το 2010.

(2) Η μόνη αναβάθμιση που πρέπει να γίνει στην ΑΣΔΕΝ είναι  να αποκτήσει διακλαδική μορφή σύμφωνα με τα σύγχρονα μοντέλα άλλων διακλαδικών επιτελείων προσαρμόζοντάς το στις Ελληνικές ιδιαιτερότητες όπου αυτό απαιτείται.

(3) Ανάλογη διαμόρφωση όλων των επιτελείων εντός των Κλάδων και μεταξύ αυτών σε όλα τα επίπεδα των Στρατηγείων- Διοικήσεων (οριζόντια και κάθετα σχεσιακά μοντέλα διοίκησης και ελέγχου), που να μεγιστοποιούν τη διαλειτουργικότητα,  αλλά και να ελαχιστοποιούν τον χρόνο λήψης αποφάσεων.

8 Συμπερασματικά η οποιαδήποτε αναδιοργάνωση των ΕΔ που γίνεται αποσπασματικά χωρίς προγραμματισμό και εκτός του θεσμικού πλαισίου (με στημένες μελέτες που οδηγούν στη τεκμηρίωση της εκ των προτέρων προθέσεων της ηγεσίας), με σκοπό τον εντυπωσιασμό και όχι την αναβάθμιση της επιχειρησιακής απόδοσής των,  όχι μόνο οφέλη δεν θα επιφέρει αλλά δυσλειτουργίες υποβάθμιση των επιχειρησιακών τους δυνατοτήτων. Αυτοί δε που κατευθύνουν ή αποδέχονται αυτές τις καταστάσεις είναι εμφανέστατο ότι κατ’ ελάχιστο δεν σέβονται  τον Έλληνα φορολογούμενο. Η περίπτωση δε της υπαγωγής της ΑΔΣΕΝ στο ΑΣ αυτό ακριβώς μας δίνει να καταλάβουμε. Ας ασχοληθεί λοιπόν ή ηγεσία (Πολιτική και Στρατιωτική) με τα πραγματικά προβλήματα, που εν δυνάμει συρρικνώνουν τη Μαχητική Ισχύ των ΕΔ, συμπεριλαμβανομένων και αυτά του προσωπικού του (ίσως τον σημαντικότερο συντελεστή ισχύος) και να τολμήσουν να δώσουν λύσεις άμεσες και ουσιαστικές και όχι εντυπωσιασμού και μικροπολιτικών συμφερόντων.