Ο εισαγγελέας της Νυρεμβέργης που δίκασε τα τάγματα θανάτου των SS

Γράφει ο Δημήτρης  Σταυρόπουλος

Υπήρξε μια ιστορική και εμβληματική μορφή της Διεθνούς Δικαιοσύνης με πλούσιο επιστημονικό και κοινωνικό έργο ένα καιρώ πολέμου!

Ο Μπέντζαμιν Μπέρελ Φέρεντς (αγγλικά: Benjamin Berell Ferencz, 11 Μαρτίου 1920 – 7 Απριλίου 2023) ) ήταν Αμερικανός δικηγόρος Ουγγρικής, Ρουμανικής, και Εβραϊκής καταγωγής.

Ήταν ερευνητής των εγκλημάτων πολέμου των Ναζί κατά τον Β´ παγκόσμιο πόλεμο και ο επικεφαλής εισαγγελέας του στρατού των ΗΠΑ στη δίκη των Ταγμάτων Θανάτου των SS, μια από τις 12 στρατιωτικές δίκες που έγιναν στη Νυρεμβέργη της Γερμανίας από τις αμερικανικές αρχές.

Αργότερα έγινε υποστηρικτής της καθιέρωσης του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου και ενός διεθνούς νομοθετικού πλαισίου για τη δικαιοσύνη.

Από το 1985 έως το 1996, ήταν επίκουρος καθηγητής Διεθνούς Δικαίου στο πανεπιστήμιο Πέις(D/R) της Νέας Υόρκης.

Γεννήθηκε στην Τρανσυλβανία, από όπου αργότερα η οικογένεια του μετανάστευσε στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής όταν αυτός ήταν μόνο 10 μηνών.

Σύμφωνα με την μαρτυρία του, η οικογένεια του έφυγε από τη Ρουμανία για να αποφύγει την καταδίωξη των Ούγγρων εβραϊκής καταγωγής όταν η περιοχή της Τρανσυλβανίας παραχωρήθηκε από την Ουγγαρία στη Ρουμανία με την Συνθήκη του Τριανόν το 1920 μετά τον Α´ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Σπούδασε πρόληψη εγκλημάτων στο Κολλέγιο Σίτυ της Νέας Υόρκης(D/R) και κέρδισε υποτροφία για την Νομική Σχολή του Χάρβαρντ(D/R) με τις εξετάσεις του στο ποινικό δίκαιο.

ΣΤΟΝ ΠΟΛΕΜΟ ΜΕ ΤΟΝ ΣΤΡΑΤΗΓΟ ΠΑΤΟΝ

Ο Φέρεντς αποφοίτησε από το Χάρβαρντ το 1943.

Μετά τις σπουδές του, κατατάχτηκε στον Στρατό Ξηράς των ΗΠΑ όπου και υπηρέτησε στο 115ο τάγμα αντιαεροπορικού πυροβολικού.

Το 1945, μετατάχθηκε στο αρχηγείο της 3ης Στρατιάς του στρατηγού Πάτον, όπου του δόθηκε μια ομάδα εμπειρογνωμόνων της οποίας η αποστολή ήταν η συλλογή στοιχείων για εγκλήματα πολέμου.

Υπό την ιδιότητά του αυτή, στάλθηκε στα στρατόπεδα συγκέντρωσης καθώς απελευθερώνονταν από τον αμερικανικό στρατό.

Τα Χριστούγεννα του 1945, ο Φέρεντς έλαβε τιμητική απόλυση από τον στρατό με το βαθμό του λοχία.

Επέστρεψε στη Νέα Υόρκη, αλλά λίγες εβδομάδες αργότερα κλήθηκε να επιστρέψει στη Γερμανία για να συμμετέχει ως εισαγγελέας στις επακόλουθες Δίκες της Νυρεμβέργης στη νομική ομάδα του Τέλφορντ Τέιλορ(D/R).

Ο Τέιλορ τον προήγαγε σε επικεφαλής εισαγγελέα στην υπόθεση των Ταγμάτων Θανάτου των SS —η οποία ήταν και η πρώτη υπόθεση με την οποία ασχολήθηκε ο Φέρεντς.

Και οι 22 κατηγορούμενοι στη δίκη καταδικάστηκαν, με τους 14 να λαμβάνουν θανατικές ποινές, εκ των οποίων μόνο οι 4 εκτελέστηκαν τελικά.

Ο Μπέντζαμιν Φέρεντς σε νεανική ηλικία

Σε μια συνέντευξη του 2005 στην εφημερίδα
«Ουάσινγκτον Ποστ» ο Φέρεντς αποκάλυψε κάποιες από τις δραστηριότητες του κατά την περίοδο όπου βρισκόταν στη Γερμανία, με σκοπό να δείξει πόσο διαφορετικά ήταν τα ήθη κατά την εποχή εκείνη:

«Κάποια στιγμή είδα μερικούς πρόσφυγες να χτυπάνε ένα μέλος των SS και κατόπιν να τον δένουν στην ατσάλινη σχάρα ενός κρεματόριου.

Τον έσυραν μέσα στο φούρνο, έθεσαν τον φούρνο σε λειτουργία και κατόπιν τον έβγαλαν έξω.

Άρχισαν να τον χτυπάνε και πάλι, και μετά τον έβαλαν πάλι μέσα μέχρι που κάηκε ζωντανός.

Δεν έκανα τίποτα για να τους σταματήσω.

Φαντάζομαι πως θα μπορούσα να χρησιμοποιήσω το πιστόλι μου ή να πυροβολήσω στον αέρα, αλλά δεν είχα τη διάθεση να το κάνω.

Με κάνει αυτό συνένοχο στο φόνο;

Ξέρεις πως έπαιρνα τις καταθέσεις των μαρτύρων;

Πήγαινα σε κάποιο χωριό όπου, για παράδειγμα ένας Αμερικανός πιλότος είχε πέσει με αλεξίπτωτο και είχε λιντσαριστεί, και τους έβαζα όλους σε μια σειρά μπροστά στον τοίχο.

Κατόπιν τους έλεγα, ότι όποιος λέει ψέματα θα εκτελεστεί επί τόπου.

Δεν σκέφτηκα πως οι καταθέσεις που δίνονταν υπό πίεση θα ήταν μη αξιόπιστες.»

Ο Φέρεντς έμεινε στη Γερμανία και μετά το πέρας των δικών της Νυρεμβέργης, μαζί με τη σύζυγο του Γερτρούδη με την οποία είχαν παντρευτεί στη Νέα Υόρκη το 1946. Συμμετείχε στην προετοιμασία των διαδικασιών των πολεμικών αποζημιώσεων και αποκαταστάσεων για τα θύματα που είχαν καταδιωχτεί από τους Ναζί, καθώς και πήρε μέρος στις διαπραγματεύσεις που οδήγησαν στη Συμφωνία Αποζημιώσεων μεταξύ Ισραήλ και Δυτικής Γερμανίας(D/R) στις 10 Σεπτεμβρίου του 1952 και τους πρώτους νόμους της Γερμανικής επανένωσης(D/R) το 1953.

Το 1956, η οικογένεια του επέστρεψε στις ΗΠΑ όπου και ξεκίνησε να εργάζεται ως δικηγόρος.

ΤΟ ΔΙΕΘΝΕΣ ΠΟΙΝΙΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ

Οι εμπειρίες που είχε στις δίκες της Νυρεμβέργης άφησαν το στίγμα τους στον Φέρεντς.

Το 1966, και υπό την επήρεια του πολέμου του Βιετνάμ, ο Φέρεντς αποχώρησε από τη δικηγορία και ξεκίνησε να εργάζεται για τη δημιουργία ενός Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου το οποίο θα εκδίκαζε διεθνείς υποθέσεις εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας και εγκλημάτων πολέμου. Εξέδωσε επίσης αρκετά βιβλία με αυτή τη θεματολογία, στα οποία ανέλυσε την ανάγκη ύπαρξης ενός τέτοιου δικαστηρίου.

Από το 1985 έως το 1996, ο Φέρεντς εργάστηκε επίσης ως επίκουρος καθηγητής Διεθνούς Δικαίου στο πανεπιστήμιο Πέις(D/R) της Νέας Υόρκης.

Το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο ιδρύθηκε τελικά την 1η Ιουλίου του 2002, όταν το Καταστατικό της Ρώμης για το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο(D/R) τέθηκε σε ισχύ.

Οι ΗΠΑ υπό τον πρόεδρο Τζωρτζ Μπους υπέγραψαν την συνθήκη, αλλά δε την επικύρωσαν.

Αντ’ αυτού οι ΗΠΑ έκαναν πολλές διμερείς συμφωνίες με άλλες κυβερνήσεις βάσει των οποίων οι Αμερικανοί πολίτες θα εξαιρούνταν από το να παρουσιαστούν στο Διεθνές Δικαστήριο.

Ο Φέρεντς έχει διαφωνήσει επανειλλημένως με αυτή την πρακτική και πρότεινε την είσοδο των ΗΠΑ στο Διεθνές Δικαστήριο χωρίς επιφυλάξεις, καθώς ο κανόνας πως ο νόμος πρέπει να είναι ο ίδιος για όλους, πρέπει να εφαρμόζεται και στις διεθνείς σχέσεις.

Σε αυτό το πνεύμα, κατά τη διάρκεια μιας συνέντευξης το 2006 πρότεινε πως όχι μόνο ο Σαντάμ Χουσεΐν θα έπρεπε να είχε δικαστεί, αλλά και ο Τζωρτζ Μπους επίσης καθώς ο πόλεμος του Ιράκ είχε ξεκινήσει χωρίς προηγούμενη έγκριση του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών.

9, απονεμήθηκε στον Φέρεντς το βραβείο Erasmus, μαζί με τον Αντόνιο Κασέσε.

Στις 3 Μαΐου του 2011, 2 ημέρες μετά την ανακοίνωση του θανάτου του Οσάμα Μπιν Λάντεν, ο Φέρεντς σε ένα άρθρο του στους Τάιμς της Νέας Υόρκης έγραψε πως η παράνομη και ανεγγύητη εκτέλεση -ακόμα και πιθανών κατά συρροή δολοφόνων- υπονομεύει τη δημοκρατία.

Πληροφορίες

«Benjamin B. Ferencz, Last Surviving Nuremberg Prosecuter, Dies at 103»

Ferencz presents his case at the Einsatzgruppen Trial.

Benjamin Ferencz στη Wayback Machine του Internet Archive.

Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας.