Σχετικά άρθρα
Το Καράκας έχει στραμμένο το βλέμμα του στα τεράστια κοιτάσματα πετρελαίου της Γουιάνας και ο Πρόεδρος Νικολάς Μαδούρο δεν είναι πρόθυμος να αφήσει κάτι όπως το διεθνές δίκαιο να σταθεί εμπόδιο, διαπιστώνει η Alexandra Sharp στο Foreign Ppolicy.
Αυτή την εβδομάδα, ο πρόεδρος της Βενεζουέλας Νικολάς Μαδούρο έλαβε πρωτοφανή μέτρα για τον έλεγχο στην αμφισβητούμενη περιοχή Εσεκίμπο της γειτονικής Γουιάνας, παραβιάζοντας την απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου (ICJ). Το Εσεκίμπο, μια περιοχή στη δυτική Γουιάνα, αντιπροσωπεύει τα δύο τρίτα της επικράτειας της χώρας, το 16% του πληθυσμού της – και, το σημαντικότερο, θα έδινε στο Καράκας τη διεκδίκηση του υπεράκτιου πλούτου πετρελαίου που βρήκε πρόσφατα η Γουιάνα και που σαφώς επιθυμεί η Βενεζουέλα.
Το γεγονός ότι οι διεθνείς διαιτητές έβαλαν τις συνοριακές γραμμές πριν από έναν αιώνα δεν θα εμποδίσει τον Μαδούρο να διεκδικήσει τη γη που πολλοί Βενεζουελάνοι έχουν πει από καιρό ότι είναι δικαιωματικά δική τους. Την Κυριακή, το Καράκας διεξήγαγε δημοψήφισμα για τον καθορισμό της κυριαρχίας στο Εσεκίμπο, παρά την προειδοποίηση του ICJ να μην απειληθεί το status quo. Τα αποτελέσματα, αν και επικρίθηκαν έντονα, έδειξαν ότι το 95% των ψηφοφόρων ήταν υπέρ της προσάρτησης της αμφισβητούμενης περιοχής από τη Βενεζουέλα.
Με το Καράκας να διατάσσει μαζικές συλλήψεις την Τετάρτη (6/12) όσων φέρονται ότι αντιτίθενται στην προσάρτηση, τις περιφερειακές δυνάμεις να συγκεντρώνονται για να υπερασπιστούν το μικρό έθνος και τον αμερικανικό στρατό να διεξάγει ασκήσεις με αεροσκάφη στη Γουιάνα σε μια κραυγαλέα επίδειξη υποστήριξης προς την Τζορτζτάουν, η Λατινική Αμερική κατακλύζεται στα όρια της από έναν πιθανό μεγάλο πόλεμο, για πρώτη φορά εδώ και περισσότερα από 75 χρόνια.
«Οι Λατινοαμερικανοί λατρεύουν να λένε: «Δεν είχαμε μεγάλη συνοριακή σύγκρουση από τη δεκαετία του 1940», είπε ο Christopher Sabatini, ανώτερος ερευνητής για τη Λατινική Αμερική στο Chatham House. «Αυτό θα αμφισβητούσε πραγματικά τη θεμελιώδη αυτοαντίληψή τους για την ειρηνική φύση τους και την ιστορική απουσία διακρατικής σύγκρουσης».
Λοιπόν, ποιος έχει το νόμιμο δικαίωμα στο Esequibo;
Και τα δύο έθνη διεκδικούν τη γη, η οποία είναι λίγο μεγαλύτερη από την πολιτεία της Αλαμπάμα των ΗΠΑ, αν και είναι πολύ καλύτερα προικισμένη. Η Βενεζουέλα το είχε κάποτε στην κατοχή της με την έννοια των εννέα δέκατων του νόμου, αλλά ποτέ δεν ήταν νομικό μέρος αυτού που έγινε η σύγχρονη Βενεζουέλα, είτε πριν είτε μετά την ανεξαρτησία της. Μια επιτροπή διαιτησίας με έδρα το Παρίσι έκρινε το 1899 ότι η περιοχή ανήκε στη Γουιάνα (καλά – τότε, στη βρετανική αποικία της Βρετανικής Γουιάνας). Ωστόσο, η Βενεζουέλα υποστήριξε επί μακρόν ότι η απόφαση έπρεπε να ακυρωθεί, καθώς η κυβέρνηση της χώρας δεν ήταν παρούσα κατά τη διάρκεια των συνομιλιών αλλά μάλλον εκπροσωπούνταν από τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Την περασμένη Παρασκευή, το ICJ διέταξε τον Μαδούρο να μην επιχειρήσει να αλλάξει το καθεστώς της περιοχής – λίγες μέρες πριν το Καράκας ορίσει να διεξαγάγει το δημοψήφισμα για την κυριαρχία του. Το δικαστήριο, ωστόσο, δεν απαγόρευσε τη διεξαγωγή της ψηφοφορίας, παρά το γεγονός ότι η Γουιάνα πίεσε για να το κάνει.
Η κυβέρνηση της Βενεζουέλας φαίνεται ότι «λαμβάνει μέτρα με σκοπό την απόκτηση ελέγχου και διαχείρισης της επίμαχης περιοχής», προειδοποίησε η πρόεδρος του ICJ Joan Donoghue μετά την κατάφωρη αγνόηση της δικαστικής απόφασης από τη Βενεζουέλα.
«Το ICJ έχει αξιοπιστία, αλλά δεν μπορεί να επιβάλει την απόφασή του», είπε ο Sabatini. Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν είναι μια μεγάλη υπόθεση. Εάν η Βενεζουέλα χρησιμοποιούσε στρατιωτική δύναμη για να πάρει τον έλεγχο του Εσεκίμπο, τότε ενδεχομένως θα έβλαπτε την πιθανότητα το ICJ να αποφανθεί ποτέ υπέρ του στο μέλλον. Θα έκοπτε επίσης τη Γουιάνα περισσότερο από το μισό και θα άνοιγε ένα εντελώς νέο κουτί της Πανδώρας.
Τι είναι αυτό που κάνει την περιοχή του Esequibo να θέλουν τόσο;
Το Esequibo είναι μια περιοχή πλούσια σε ορυκτά, που φιλοξενεί σημαντικές εκτάσεις του τροπικού δάσους του Αμαζονίου, που περιέχει τεράστια κοιτάσματα χρυσού και χαλκού. Το 2015, η αξία της περιοχής εκτοξεύτηκε στα ύψη αφού η ExxonMobil ανακάλυψε μεγάλες ποσότητες πετρελαίου στα ανοικτά των ακτών της, με αποτέλεσμα η Γουιάνα να γίνει η πλουσιότερη χώρα στη Λατινική Αμερική σε κατά κεφαλήν εισόδημα. Ακριβώς υπεράκτια και σχεδόν, αλλά όχι εξ ολοκλήρου, στην αποκλειστική οικονομική ζώνη (ΑΟΖ) της Γουιάνας, βρίσκεται πετρελαιοφόρο κοίτασμα με τουλάχιστον 11 δισεκατομμύρια βαρέλια αργού.
Εάν η Βενεζουέλα άρπαζε το Esequibo, τότε θα μπορούσε να διεκδικήσει όλο αυτόν τον υπεράκτιο πλούτο.
Η Γουιάνα έχει χρησιμοποιήσει κεφάλαια για να ξεκινήσει σημαντικές εξελίξεις στις υποδομές, το πρώτο λιμάνι βαθέων υδάτων και ένα έργο μεταφοράς αερίου που θα διπλασίαζε την παραγωγή ενέργειας της χώρας ενώ θα μείωνε τους λογαριασμούς ρεύματος στο μισό. Και τον Σεπτέμβριο, ανακοίνωσε την πρόθεσή της να πουλήσει πετρέλαιο σε μεγάλους παίκτες, συμπεριλαμβανομένων των κρατικών πετρελαϊκών εταιρειών της Κίνας, του Κατάρ και της Μαλαισίας – πυροδοτώντας περαιτέρω την οικονομική «ζήλια» της Βενεζουέλας.
