Η Γλυφάδα τα «αμερικανάκια», rock n roll και αφορολόγητα!

Γράφει ο Δημήτρης Σταυρόπουλος

Αν σήμερα η Γλυφάδα είναι το πιο ζωντανό προάστιο της Αθήνας, με εύρωστη εμπορική κίνηση και οικονομία, πλούσια κοινωνική ζωή, έντονη νυχτερινή διασκέδαση και… ακριβά ενοίκια, το οφείλει στην αμερικανική βοήθεια!

Πριν το 1960, ήταν μια απομακρυσμένη και ήσυχη γειτονιά με χωμάτινους δρόμους, αραιά μικρά σπιτάκια, βοσκοτόπια και τσοπάνηδες πάνω από την λεωφόρο Βουλιαγμένης και όμορφες παραλίες.

Μετά και σταδιακά μεταμορφώθηκε στο… Λας Βέγκας της Ελλάδας.

Απότομα, άναρχα και επικίνδυνα…

Η… ΕΙΣΒΟΛΗ ΤΩΝ ΑΜΕΡΙΚΑΝΩΝ

Όλα άλλαξαν όταν οι ΗΠΑ εγκατέστησαν την πρώτη βάση στο Ελληνικό.

Εκατοντάδες στρατιώτες και αεροπόροι κάθε απόγευμα μετά τις 5, συνέρεαν στην Γλυφάδα για να φάνε τα άγνωστα μέχρι τότε burgers, να πιουν μπύρα, στην συνέχεια ουίσκι και να χορέψουν μέχρι τα ξημερώματα rock n roll.

Η διασκέδαση εκείνη την εποχή, ήταν κυρίως στην οδό Κωνσταντινουπόλεως. Στο στενό που είναι σήμερα η μπιφτεκούπολη ήταν όλα τα μαγαζιά, εκεί χτυπούσε η καρδιά της Γλυφάδας . 

Στην αρχή του δρόμου δεξιά κι αριστερά ήταν ταβέρνες κι όσο ανέβαινες είχε pubs.

 Ήταν οι κλασσικές pubs όπου μπορούσες να παίξεις μέχρι και βελάκια.

 Έτσι λοιπόν οι στρατιωτικοί, άρχισαν να αναζητούν διαμερίσματα στην περιοχή, τα ενοίκια εκτοξεύτηκαν, σπίτια ξεκίνησαν να κτίζονται και τα μπαρ ξεφύτρωναν σαν μανιτάρια!

Εκεί γύρω στα τέλη του 1970 στην Γλυφάδα λειτουργούσαν περισσότερα από… 100 νυχτερινά κέντρα, που κάθε βράδυ γέμιζαν ασφυκτικά όχι μόνο από τους άνδρες και τις γυναίκες στρατιωτικές της βάσης, αλλά και από Αθηναίους που γνώριζαν μια μάλλον άγνωστη μέχρι τότε διασκέδαση.

ΕΡΧΕΤΑΙ Ο ΣΤΟΛΟΣ!

Τις μέρες που ερχόταν στον Πειραιά ο 6^ος Αμερικανικός Στόλος, η κατάσταση ξέφευγε από κάθε έλεγχο.

Το αλκοόλ και πολλές φορές η χρήση ναρκωτικών έκανε την ατμόσφαιρα εκρηκτική.

Κακοποιά στοιχεία έβρισκαν την ευκαιρία να διεισδύσουν στους αμερικανικούς κύκλους και η επέμβαση της Αστυνομίας ήταν συχνή!

Ο Γιώργος Κακος, παλιός Γλυφαδιωτης που έζησε εκείνη την εποχή θυμάται.

«Η αναστάτωση γινόταν όταν κατέφτανε στον Πειραιά ο 6^ος στόλος. 

Φασαρίες γίνονταν όταν ερχόταν ο έκτος στόλος – οι ναύτες περνούσαν πολλούς μήνες στη θάλασσα και όταν έπιαναν στεριά βγαίνανε να διασκεδάσουν. Αρχικά πήγαιναν στην Τρούμπα και μετά στη Γλυφάδα.

 Μάλιστα, όταν ερχόταν ο στόλος η Αμερικάνικη Βάση έβγαζε περιπολία όπου κυνηγούσαν τους ναύτες προκειμένου να φέρονται καλά στους κατοίκους της περιοχής.

Υπήρχαν πολλοί Αμερικάνοι –αυτοί στη Βάση ήταν αξιωματικοί, μορφωμένοι και οικογενειάρχες. 

Δεν ενοχλούσαν, πήγαιναν τα παιδιά τους σε σχολεία, ενώ η διασκέδαση στη Γλυφάδα είχε προσαρμοστεί στα δικά τους πρότυπα με pubs όπου εργάζονταν κυρίως Αγγλίδες.

 Η συμβίωση με τους Έλληνες ήταν μια χαρά μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του ‘80 που έφυγαν».

ΣΚΛΗΡΕΣ ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ

Υπάρχει όμως και η άλλη πλευρά.

Η σκοτεινή!

Εργαζόμενος σε μπαρ εκείνη την εποχή, αποκαλύπτει τις «άγριες» νύχτες, την βία και τις παρανομίες των Αμερικανών.

««Τους έδιναν νοθευμένα  ποτά γιατί οι Αμερικάνοι ήθελαν να ζαλιστούνε, δεν τους ενδιέφερε αν ήταν καλό ή κακό. Έψαχναν μαγαζί με σκοτάδια κι έβγαιναν έξω και καπνίζανε μαριχουάνα, πιο πολύ οι μαύροι. 

Το ποτό τους ήταν ρούμι κόκα κόλα γιατί μετά τη μαριχουάνα ήθελαν κάτι να τους γλυκίζει.

 Ντυνόντουσαν εκκεντρικά και συνήθως φορούσαν μαύρα μακριά σακάκια.

Οι πιο δυνατοί ήταν οι Πορτορικάνοι, αυτοί δεν ήταν ούτε μαύροι, ούτε άσπροι. Κακοποιοί, μαχαιροβγάλτες.

 Κερνούσαν πέντε – έξι ποτά τις κοπέλες του μαγαζιού και τις περίμεναν να σχολάσουν, αλλά αυτές έβγαιναν από άλλη πόρτα του μαγαζιού για να τους αποφύγουν!

 Τότε τις έψαχναν, δεν τις έβρισκαν κι έτσι έσπαγαν το μαγαζί. 

Τότε παίρναμε τηλέφωνο τη ναυτική αστυνομία, Σόπατρον λεγόταν, έρχονταν και για να μη δημιουργήσουν θέμα πολιτικό, πλήρωναν όσο έκανε η ζημιά χωρίς να ρωτούν τι και πώς.
Οι μαύροι όταν έβλεπαν Έλληνες να χορεύουν σόουλ, τους πλησιάζανε πιο πολύ. 

Οι σνομπ ήταν όσοι δεν χορεύανε όταν ήταν στην πίστα μαύροι.

 Οι μαύροι έκαναν παρέα με όσους τους άρεσε η σόουλ μουσική.

Υπήρχε και το αεροπλανοφόρο ανεπιθύμητων (USS INDEPENDENCE CV-62), με 5.500 ναύτες, οι 5.000 ήταν μαύροι.

 Όλο το πλήρωμα ήταν ανεπιθύμητοι, από τους αξιωματικούς έως τους ναύτες.

 Iντιπέντενς το έλεγαν. 

Ωχ, έρχεται το Iντιπέντενς, λέγαμε και κρυβόντουσαν όλοι».

Ο ΠΑΝΙΚΟΣ ΜΕ ΤΑ ΑΦΟΡΟΛΟΓΗΤΑ

Πολύ κοντά στην λεωφόρο Βουλιαγμένης λειτουργούσαν σε δύο μεγάλα χαμηλά κτίρια  το θρυλικό – για την εποχή – Pi-Ex, δηλαδή το αμερικανικό πρατήριο για τα ψώνια όσων υπηρετούσαν στη βάση. 

Ψώνια στο Pi-Ex εκείνη την εποχή ήταν το όνειρο κάθε  καταναλωτή και συγχρόνως άπιαστο όνειρο αφού δεν είχε πρόσβαση σε αυτό Έλληνας πολίτης. 

Φανταστείτε όμως ότι μιλάμε για μια εποχή που τα κουτάκια μπύρας ή των γνωστών αναψυκτικών των μεγάλων πολυεθνικών, δεν πωλούντο στην ελληνική αγορά.

 Γι’ αυτό και όποιος είχε φίλο ή έκανε φίλο κάποιον που δούλευε στη βάση πάντα προσέβλεπε στα «τυχερά» προς κατανάλωση και φυσικά προς επίδειξη….

Ιδιαίτερα οι νέοι έκαναν ότι είναι δυνατόν για προμηθευτούν ένα αυθεντικό αμερικανικό παντελόνι jean.

Στα τέλη της δεκαετίας του ’70 πολλοί κάτοικοι των νοτίων προαστίων όπως μαζεύονταν για τις περίφημες επιδείξεις τάπερ, συγκεντρώνονταν σε σπίτια που ένα ιδιότυπο παρεμπόριο, με προϊόντα από τη βάση που άλλαζαν χέρια σε τιμές που βόλευαν και τον πελάτη και τον «μεσάζοντα».

 Πολλές φορές μάλιστα οικογένειες που έπαιρναν μετάθεση έβγαζαν σε πώληση ακόμη και την οικοσκευή τους και κάπως έτσι άρχισαν να δημιουργούνται οι «αμερικανικές αγορές».  

Οι κυρίες «ζαχάρωναν» τα αμερικανικά σεντόνια και τους μεγάλους ψυγειοκαταψύκτες, οι κύριοι εργαλεία και ηλεκτρονικά και οι νεότεροι τους δίσκους βινυλίου και τα πιο φαντεζί ρούχα….

Ο Γιώργος Κακος περιγραφει.

«Κάθε Αμερικάνος όταν τελείωνε η θητεία του άνοιγε το σπίτι του για να πουλήσει τα πράγματα του: πλυντήρια, ψυγεία, δίσκους, παιδικά παιχνίδια. 

Οι Έλληνες πήγαιναν για να αγοράσουν τα πράγματα τους –μέχρι και βινύλια είχαν που μέχρι τότε δεν τα είχαμε δει. Θυμάμαι  ήταν το 1978 που είδα για πρώτη φορά ψυγείο με εξωτερική υποδοχή για να βάζεις νερό και πάγο. Ήταν ένας άλλος κόσμος από ότι είχα συνηθίσει»

Ο ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΟΣ ΡΑΔΙΟΦΩΝΙΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ

Ο αμερικανικός σταθμός της Αθήνας, ήταν ιδιαίτερα δημοφιλής, τον άκουγε σχεδόν όλη η νεολαία και ονομαζόταν AFRS.

Ο Μπιλ Άντερσον ήταν από τους δημοφιλέστερους ντισκ τζόκευ της Αθήνας ,στα μέσα της δεκαετίας του 60,όταν υπηρετώντας την θητεία του στον αμερικανικό ραδιοφωνικό σταθμό των ενόπλων δυνάμεων των ΗΠΑ ,γνωστό ως AFRS/Armed Forces Radio Station, ξεσήκωνε τα νέα παιδιά με τις εκπομπές του.
Τώρα, πολλά χρόνια  αργότερα, θυμάται τις χρυσές ημέρες του AFRS ,που τις προσδιορίζει από το 1964-67,και στην δική του ιστοσελίδα μεταφέρει τη νοσταλγία του.

Γράφει

 «Ο σταθμός λειτουργούσε όλο το 24ωρο.

Με προγράμματα που προσέφεραν ενημέρωση ,ψυχαγωγία και μόρφωση για τους άνδρες των ενόπλων δυνάμεων και τις οικογένειες τους που κατοικούσαν γύρω από την βάση του Ελληνικού.

Ήδη από τα τέλη της δεκαετίας του 50 ο σταθμός ήταν Νο 1 στην προτίμηση της νεολαίας της Αθήνας με εξαιρετικούς ντισκ τζόκευ όπως ο Τομ ντε Κάστρο και ο Τζάκ Φενεμα.
Ο σταθμός εξέπεμπε με έναν πομπό ισχύος ενός κιλοβάτ στα μεσαία (1584 χιλιόκυκλοι και 1594 χιλιόκυκλοι).

Οι τζόκευ της περιόδου 1964-67 ήταν οι Pat Longo, Bill Heinemann, Ron Strickland, Art Sharpe,Ric Crawford, Jay Burns, Jim Strizak ,Bill Anderson, Bob Tiger Nelson, Chuck Follstad,Al Cunningham, Craig Barnes ,Don Pagan (έχει πεθάνει ).
Ο σταθμός ήταν μοναδική πηγή ενημέρωσης για τις τελευταίες επιτυχίες του αμερικανικού χιτ παραιηντ.

Το περιοδικό του Θανάση Τσογκα «Μοντέρνοι Ρυθμοί»
Αφιέρωνε 1-2 σελίδες σε κάθε τεύχος για τα νέα των ντισκ τζόκευ και του AFRS ,που υπέγραφε ο Κώστας Προγιας.

Με πολλά παράσιτα ο σταθμός ακουγόταν και στην Θεσσαλονίκη, όπως και ο ανάλογος-δεύτερος αμερικανικός στην Ελλάδα- AFRS του Ηρακλείου Κρήτης. 

Οι δυο σταθμοί διέκοψαν την λειτουργία τους το 1991 ενώ οι αμερικανικές βάσεις περιορίζονταν κι οριστικά έκλεισαν στην Ελλάδα.»

ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ ΒΑΣΗΣ

Το κλίμα για τους Αμερικανούς της Βάσης βάρυνε μετά τις 23 Δεκεμβρίου του 1975. Τότε η προωτοεμφανιζόμενη οργάνωση «17 Νοέμβρη» δολοφόνησε στο Ψυχικό τον Ρίτσαρντ Γουέλς, επικεφαλής του κλιμακίου της CIA στην Αθήνα.

 Ο αντιαμερικανισμός άρχισε να φουντώνει και όσο περνούσαν τα χρόνια τα μέτρα ασφαλείας αυξάνονταν. 

Οι διαδηλώσεις του ΠΑΣΟΚ έξω από τις βάσεις που ο Παπανδρέου είχε τάξει ότι θα φύγουν  ήταν στην ημερήσια διάταξη μετά τις εκλογές του ’81….

Σήμερα η περιοχή της πρώην Αμερικανικής Βάσης στο Ελληνικό που μετεξελίχθηκε σε Ελληνικό στρατόπεδο έχει μείνει ρημαγμένη στο πέρασμα του χρόνου, οι αμερικανοί όμως που υπηρέτησαν στην μονάδα του Ελληνικού έχουν μια δραστήρια κοινότητα στην Αθήνα, όσοι παραμένουν ακόμη εδώ, και διαδικτυακά ανταλλάσσοντας αναμνήσεις και ωραίες στιγμές από την θητεία τους σε μια πόλη που για κάποιους έγινε η δεύτερη πατρίδα τους….

Πηγές

Ραδιοερασιτέχνης ΑΜ

Γιώργος Κακος

Η Μηχανή του Χρόνου