Επιτάχυνση διαδικασιών ασύλου υπόσχεται η διευθύντρια της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Υποστήριξης
Με την ολοκλήρωση της επίσκεψής της στην Ελλάδα και λίγο πριν αναχωρήσει από τη χώρα μας, η εκτελεστική διευθύντρια της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Υποστήριξης για το Άσυλο (EASO), Νίνα Γκρέγκορι, περιγράφει στο Αθηναϊκό/Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων τις εντυπώσεις της από τη διαχείριση της προσφυγικής κρίσης στη χώρα και μιλάει για την ενίσχυση της παρουσίας της Υπηρεσίας στους κρίσιμους τομείς της υποδοχής και του ασύλου. Εκτιμά δε πως «τουλάχιστον στο δεύτερο μισό του χρόνου», με το διπλασιασμό του προσωπικού του EASO που θα εργαστεί στο ελληνικό σύστημα, θα σημειωθεί επιτάχυνση των διαδικασιών ασύλου.
Κατά την -διάρκειας μίας εβδομάδας- επίσκεψή της στην Ελλάδα, η διευθύντρια της EASO συνυπέγραψε δύο σημαντικές συμφωνίες στην Αθήνα, τη συμφωνία έδρας με τον αναπληρωτή υπουργό Μετανάστευσης και Ασύλου, Γιώργο Κουμουτσάκο, που τη χαρακτηρίζει «μεγάλο επίτευγμα», καθώς και συμφωνία με την Υπηρεσία Υποδοχής και Ταυτοποίησης, για τη συνέχιση της συνεργασίας τους. Επίσης, η κ. Γκρέγκορι επισκέφθηκε τα Κέντρα Υποδοχής και Ταυτοποίησης στη Λέσβο και τη Σάμο και μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ κάνει λόγο για «πολύ δύσκολη» κατάσταση, ειδικά στη Σάμο, για αιτούντες άσυλο και εργαζόμενους.
Τέλος, η διευθύντρια της EASO σχολιάζει την έλλειψη ευρωπαϊκής αλληλεγγύης από τα άλλα κράτη μέλη προς τις χώρες πρώτης γραμμής, καθώς αυτή τη στιγμή συνεισφέρουν μόνο το 12% του προσωπικού της Υπηρεσίας, και ζητά στη νέα συμφωνία για τη μετανάστευση και το άσυλο που προετοιμάζει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να υπάρχει η πρόβλεψη, ώστε η EASO να χρησιμοποιεί διαφορετικούς μηχανισμούς αξιοποίησης προσωπικού για τις ανάγκες των κρατών που αντιμετωπίζουν επείγουσες καταστάσεις.
Ακολουθεί η πλήρης συνέντευξη της Νίνας Γκρέγκορι στη Μαρία Κουζινοπούλου για το Αθηναϊκό/Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων.
Ερ.: Ποια είναι η σημασία της συμφωνίας έδρας που συνυπογράψατε με τον αναπληρωτή υπουργό, Γιώργο Κουμουτσάκο, και τι άλλο περιλάμβανε η επίσκεψή σας στην Ελλάδα;
Απ.: Πρώτον είμαι πολύ χαρούμενη που είχα την ευκαιρία να υπογράψω τη συμφωνία έδρας για το γραφείο μας στην Ελλάδα με τον αναπληρωτή υπουργό, κ. Κουμουτσάκο. Θεωρώ ότι είναι πολύ σημαντικό για τον Οργανισμό μας, γιατί επιχειρούμε στην Ελλάδα από το 2011 και δεν είχαμε τη νομική οντότητα που ένας ευρωπαϊκός οργανισμός θα έπρεπε να έχει. Οπότε πιστεύω ότι αυτό είναι ένα μεγάλο επίτευγμα χάρη στην κυβέρνηση και κυρίως στον αναπληρωτή υπουργό που αντιλήφθηκε την κατάσταση που έπρεπε να ξεπεράσουμε. Μετά πραγματοποίησα επίσκεψη εργασίας στη Σάμο και τη Λέσβο. Και τέλος υπογράψαμε μαζί με την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες και την ελληνική Υπηρεσία Υποδοχής ρυθμίσεις εργασίας για τη διαχείριση της υποδοχής στην Ελλάδα.
Ερ.: Ποιες είναι οι εντυπώσεις σας από την επίσκεψή σας στα νησιά;
Απ.: Επισκέφθηκα τα hot-spots στη Σάμο και τη Λέσβο, καθώς οι συνάδελφοί μας από την EASO και από την ελληνική Υπηρεσία Ασύλου εργάζονται σε αυτά. Στη Σάμο θεωρώ ότι η κατάσταση είναι πολύ δύσκολη και είναι επίσης δύσκολη και για τους ανθρώπους μας που εργάζονται εκεί, γιατί έχουμε έλλειψη σε γραφεία και γι’ αυτό δεν μπορούμε να τοποθετήσουμε όλο το προσωπικό μας, όπως θα θέλαμε και θα μπορούσαμε, γιατί έχουμε πολύ περιορισμένο χώρο εργασίας. Οπότε για εμάς αυτή είναι μια τεράστια πρόκληση και ελπίζω ότι αυτό το πρόβλημα θα λυθεί με το καινούριο κέντρο. Στη Λέσβο εργαζόμαστε σε πολύ καλύτερες συνθήκες, γιατί έχουμε το κέντρο στην Παγανή, όπου βρίσκονται τα γραφεία μας, και το προσωπικό μας εργάζεται σε μια ασφαλή περιοχή, έχουμε τον εξοπλισμό μας, οι αιτούντες άσυλο πηγαίνουν καθημερινά από τη Μόρια και οι εργαζόμενοι έχουν οργανώσει την Παγανή ως ένα κέντρο εξειδικευμένο, όπου οι διαδικασίες κινούνται όσο το δυνατόν πιο γρήγορα.
Ερ.: Κατά τη γνώμη σας τι πρέπει να γίνει για τη βελτίωση των συνθηκών παραμονής των αιτούντων άσυλο στα Κέντρα Υποδοχής και Ταυτοποίησης;
Απ.: Η EASO δεν έχει εμπλακεί σε αυτό γιατί έχουμε πολύ περιορισμένη εντολή στην υποδοχή. Δεν έχουμε αναμειχθεί στις συνθήκες υποδοχής πουθενά στην Ευρώπη, οπότε από αυτή την άποψη υπάρχουν άλλοι εμπλεκόμενοι που βοηθούν τις Αρχές στον τομέα αυτό. Δουλεύουμε λίγο με τις ευάλωτες ομάδες και τώρα, στο σχέδιο δράσης μας για το 2020 θα προσπαθήσουμε να αυξήσουμε αυτή τη δουλειά μας, κυρίως με τους ασυνόδευτους ανηλίκους. Επίσης, θα προσπαθήσουμε να βοηθήσουμε τις αρχές υποδοχής στην Ελλάδα με κάποια πρότζεκτ ενίσχυσης της δυνατότητας ανταπόκρισής τους (capacity building).
Ερ.: Τι περιλαμβάνει η συμφωνία που συνυπογράψατε με την Υπηρεσία Υποδοχής και Ταυτοποίησης;
Απ.: Η εντολή μας είναι πολύ περιορισμένη. Οπότε απλά έχουμε κάποιες ασφαλείς ζώνες για ευάλωτους και αυτό θα συνεχίσει σε συνεργασία με τον Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης. Επίσης έχουμε κάνει κάποια ειδικά προγράμματα για ευάλωτες ομάδες και θα προσπαθήσουμε να βοηθήσουμε την Υπηρεσία με την ενίσχυση της δυνατότητας ανταπόκρισης. Την Παρασκευή υπογράψαμε τη συνέχιση αυτού του έργου, κατά κάποιο τρόπο πρόκειται για ένα παράρτημα, ότι αυτό το πρότζεκτ θα συνεχιστεί το 2020, κάτι το οποίο γίνεται ήδη σε συνεργασία με τις αρχές και την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες.
Ερ.: Πώς κατά τη γνώμη σας θα επιταχυνθεί η διαδικασία ασύλου στην Ελλάδα;
Απ.: Σε αυτό τον τομέα ελπίζω ότι θα δούμε αποτελέσματα τουλάχιστον στο δεύτερο μισό του χρόνου, γιατί τώρα ασχολούμαστε με το προσωπικό μας περισσότερο στη συνεργασία με τις ελληνικές Αρχές, κυρίως με την Υπηρεσία Ασύλου, να προσπαθήσουμε κατά ένα τρόπο να συνεργαστούμε στενά στη διαδικασία ασύλου. Οι άνθρωποι που δουλεύουν με την EASO, έκαναν τον τελευταίο χρόνο για παράδειγμα περισσότερες από 30.000 συνεντεύξεις, συνέταξαν περισσότερες από 70.000 γνωμοδοτήσεις, έχουν εργαστεί για περίπου 2.300 αιτήματα υποστήριξης μέσω του Κανονισμού του Δουβλίνου, οπότε αυτή η δουλειά φυσικά θα συνεχιστεί. Με το διπλασιασμό του προσωπικού μας που θα εργαστεί στο ελληνικό σύστημα ασύλου, ελπίζουμε ότι αυτή η αποτελεσματικότητα θα αυξηθεί.
Ερ.: Έχετε ενημερωθεί για το νέο νόμο για το άσυλο;
Απ.: Ναι. Τώρα προετοιμάζουμε τη ροή εργασιών μαζί με την Υπηρεσία Ασύλου, και κάποια πράγματα αλλάζουν στη νομοθεσία που θα πρέπει σίγουρα να επιταχύνουν τη διαδικασία.
Ερ.: Η ελληνική κυβέρνηση ανακοίνωσε πρόσφατα την τοποθέτηση πλωτών φραγμάτων στο Αιγαίο για τον περιορισμό των ροών. Πιστεύετε ότι θα βοηθήσουν;
Απ.: Δεν είμαι ενήμερη για την πρωτοβουλία αυτή.
Ερ.: Όπως αποκαλύψατε, τα κράτη-μέλη της ΕΕ συνεισφέρουν μόνο το 12% του προσωπικού της EASO. Τελικά τα άλλα κράτη-μέλη δείχνουν αλληλεγγύη στις χώρες της πρώτης γραμμής;
Απ.: Πιστεύω ότι η ευρωπαϊκή αλληλεγγύη μπορεί να αποδειχθεί με πολλούς τρόπους. Υπάρχουν, θα έλεγα, μηχανισμοί για τα κράτη-μέλη να δείξουν την αλληλεγγύη τους και ένας από τους μηχανισμούς αυτούς ή μία από τις αποδείξεις είναι και η αποστολή εμπειρογνωμόνων στους οργανισμούς, όπως η Frontex, η Europol και φυσικά η EASO. Και όπως έχω πει, δυστυχώς αυτό είναι το δεδομένο τώρα, ότι τα κράτη-μέλη συνεισφέρουν μόνο το 12% του προσωπικού της EASO. Αυτό φυσικά συνδέεται και με τη δική μας αποστολή. Ο κανονισμός για την ίδρυση της Υπηρεσίας υιοθετήθηκε το 2010, οπότε πολλά έχουν συμβεί από τότε, και φυσικά είμαι πεπεισμένη ότι μπορούμε να έχουμε καλύτερη εντολή, έτσι ώστε να υποστηρίξουμε τα κράτη-μέλη σε ανάγκη πολύ καλύτερα. Οπότε ελπίζω ότι στην καινούρια συμφωνία για τη μετανάστευση και το άσυλο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα προτείνει επίσης την τροποποίηση ή ένα νέο κανονισμό για ένα οργανισμό ασύλου πλήρως ανεπτυγμένο και ότι η εξουσιοδότησή μας δεν θα εξαρτάται αποκλειστικά από τα κράτη-μέλη.
Ερ.: Σε ποια κατεύθυνση θα πρέπει να είναι αυτή η τροποποίηση;
Απ.: Κατά τη γνώμη μου ο κανονισμός θα πρέπει να παρέχει στην Υπηρεσία την ευελιξία ώστε σε συγκεκριμένες περιστάσεις να χρησιμοποιεί διαφορετική προσέγγιση. Γνωρίζουμε λοιπόν ότι το σχέδιο του κανονισμού, η πρόταση της Κομισιόν, περιλαμβάνει την αποκαλούμενη έκτακτη δεξαμενή ασύλου, προκειμένου να υπάρχουν 500 εμπειρογνώμονες από τα κράτη-μέλη που μπορούν να αξιοποιηθούν. Νομίζω πως αυτό είναι κάτι που θα μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε, αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις. Ωστόσο, για να επιτύχουμε την πλήρη λειτουργία αυτού του συστήματος, θεωρώ ότι θα πρέπει να είμαστε ξεκάθαροι ότι τώρα χρησιμοποιούμε τους προσωρινά εργαζόμενους και τους εκπαιδεύουμε και μετά τους αξιοποιούμε στα κράτη-μέλη που έχουν ανάγκη, ωστόσο υπάρχουν και πολλά άλλα συστήματα. Θα μπορούσαμε λοιπόν να χρησιμοποιήσουμε διαφορετικά συστήματα για διαφορετικές καταστάσεις ανάλογα με τις διαφορετικές συνθήκες.
