«Υπόθεση Τουχατσέφσκι»: Ο Χίτλερ εξοντώνει στρατηγούς του Στάλιν-Στιγμές Ιστορίας με τον Δημ. Σταυρόπουλο

Γράφει ο Δημήτρης Σταυρόπουλος

Θα μπορούσε κάλλιστα να είναι σενάριο ταινίας κατασκοπείας για… Οσκαρ!

Κι ακόμα ένα δικαστικό πολιτικό θρίλερ!

Κι όμως.

Όσα διαδραματίστηκαν, συνέβησαν λίγο πριν την έκρηξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και αποτελούν  το μεγαλύτερο κατόρθωμα της Χιτλερικής μυστικής υπηρεσίας στη Σοβιετική Ένωση.

Με απλά λόγια ο Χίτλερ στέρησε από τον Στάλιν την αφρόκρεμα των στρατηγών του με μια πρωτοφανή και κατασκευασμένη σκευωρία πριν την εισβολή στην αχανή ρώσικη στέπα…

Υπόθεση Τουχατσέφσκι (ρωσικά: Дело Тухачевского‎‎) ή Υπόθεση της «αντισοβιετικής τροτσκιστικής στρατιωτικής οργάνωσης» (Дело «антисоветской троцкистской военной организации») ονομάζεται η εκτέλεση πολλών επιτελικών αξιωματικών, στρατιωτικών ηγετών του Ερυθρού Στρατού από τον Στάλιν, με την κατηγορία της προδοσίας το 1937.

Στις 11 Ιουνίου 1937, το στρατοδικείο καταδίκασε σε θάνατο για την πράξη της προδοσίας και της κατασκοπίας, τον Στρατάρχη Τουχατσέφσκι, καθώς και επτά ακόμη στρατηγούς, τον Γιόνα Γιακίρ, τον Ιερόνυμ Ουμπόρεβιτς, τον Άβγκουστ κόρκ, Μπορίς Φέλντμαν, Βιτάλι Πριμακόφ, Βίτοβτ Πούτνα.

Η πράξη αυτή δημιούργησε τεράστιο διοικητικό χάος στις υψηλόβαθμες τάξεις του Ερυθρού Στρατού, που βρέθηκε απροετοίμαστος κατά την επίθεση του Ρωσικού στρατού στη Φινλανδία το 1940 και τη γερμανική επίθεση το 1941.

ΤΟ ΣΑΤΑΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΣΤΗΝ ΣΤΟΚΧΟΛΜΗ

Τον Φεβρουάριο του 1937, ένας γερμανός πράκτορας στη Στοκχόλμη, γνωστός ως επιχειρηματίας Όσκαρ Μπένταουερ, τον οποίον παρακολουθούσε η σοβιετική αντικατασκοπία, δολοφονήθηκε μυστηριωδώς και στην κατοικία του βρέθηκαν έγγραφα τα οποία πέρασαν μυστηριωδώς σε χέρια Σοβιετικών. Επρόκειτο για τρία έγγραφα με συνολικά επτά σελίδες από τις υπηρεσίες και γραφεία του Ερυθρού Στρατού, με πληροφορίες για σχέδια επιθέσεων, την ποιότητα του σοβιετικού πολεμικού υλικού, μαχητικότητα των ενόπλων δυνάμεων, κτλ.

Ήτανε πλαστά έγγραφα τα οποία δημιουργήθηκαν από τις Χιτλερικές υπηρεσίες με σκοπό να ενοχοποιηθεί η ηγεσία του Ερυθρού Στρατού.

Αυτά αποτέλεσαν το πρόσχημα για τη σύλληψη, το κατηγορητήριο περί προδοσίας και την καταδίκη σε θάνατο 137 συνολικά ανώτατων και ανώτερων σοβιετικών αξιωματικών, από τους 90 στρατηγούς μόνο 6 επιβίωσαν.

Από τους 180 διοικητές μονάδων που αποστρατεύτηκαν, μόνο 36 κατάφεραν να διαφύγουν και από τους Λοχαγούς 7403 απολύθηκαν και 5.613 κατάφεραν να διαφύγουν τη σύλληψη.

Αυτά συνέβησαν δύο χρόνια πριν από την επίθεση του Χίτλερ στη Σοβιετική Ένωση.

Ο Mikhail Nikolayevich Tukhachevsky

ως κύριος υποστηρικτής του εκσυγχρονισμού του σοβιετικού οπλισμού και της δομής των δυνάμεων του στρατού στις δεκαετίες του 1920 και του 1930, έγινε καθοριστικός στην ανάπτυξη της σοβιετικής αεροπορίας και των μηχανοποιημένων και αερομεταφερόμενων δυνάμεων.

Ως θεωρητικός, ήταν η κινητήρια δύναμη πίσω από τη σοβιετική ανάπτυξη της θεωρίας των βαθιών επιχειρήσεων στις δεκαετίες του 1920 και του 1930.

Οι σοβιετικές αρχές κατηγόρησαν τον Τουχατσέφσκι για προδοσία και αφού ομολόγησε κατά τη διάρκεια βασανιστηρίων στρατιωτικών του 1937 κατά τις εκκαθαρίσεις του Στάλιν και του Γιέζοφ το 1936-1938.

Σύμφωνα με τον Simon Sebag Montefiore, ο Στάλιν θεωρούσε τον Tukhachevsky ως τον πιο σκληρό αντίπαλο του και τον ονόμασε Napoleonchik (μικρός Ναπολέοντας).

Με την ανάληψη του Στάλιν στην ηγεσία του Κόμματος το 1929, άρχισε να δέχεται καταγγελίες από ανώτερους αξιωματικούς που αποδοκίμασαν τις τακτικές θεωρίες του Τουχατσέφσκι.

Στη συνέχεια, το 1930, η OGPU ανάγκασε δύο αξιωματικούς να καταθέσουν ότι ο Tukhachevsky σχεδίαζε να τον ανατρέψει το Πολιτικό Γραφείο μέσω πραξικοπήματος.

Η ΠΤΩΣΗ ΚΑΙ Η ΔΙΚΗ

Στις 20 Νοεμβρίου 1935, ο Tukhachevsky έγινε Στρατάρχης της Σοβιετικής Ένωσηςόταν, ήταν 42 ετών.

Τον Ιανουάριο του 1936, ο Tukhachevsky επισκέφθηκε το Ηνωμένο Βασίλειο, τη Γαλλία και τη Γερμανία.

Λίγο πριν τη σύλληψή του, ο Τουχατσέφσκι απαλλάχθηκε από το καθήκον του βοηθού του Στρατάρχη Βοροσίλωφ και διορίστηκε στρατιωτικός διοικητής της Στρατιωτικής Περιφέρειας του Βόλγα.

Λίγο μετά την αποχώρησή του για να αναλάβει τη νέα του διοίκηση, συνελήφθη κρυφά στις 22 Μαΐου 1937 και μεταφέρθηκε πίσω στη Μόσχα με ένα φορτηγό φυλακής.

Η ανάκριση και τα βασανιστήρια του Τουχατσέφσκι επιβλέπονταν απευθείας από τον Αρχηγό της NKVD Νικολάι Γιέζοφ. Ο Στάλιν έδωσε εντολή στον Γιέζοφ: «Δείτε μόνοι σας, αλλά ο Τουχατσέφσκι πρέπει να αναγκαστεί να πει όλα…

Είναι αδύνατο να έχει ενεργήσει μόνος του».

Σύμφωνα με τον Montefiore, λίγες μέρες αργότερα, καθώς ο Yezhov έμπαινε και έβγαινε από το γραφείο του Στάλιν, ένας εξουθενωμένος Tukhachevsky ομολόγησε ότι ο Avel Yenukidzeτον είχε στρατολογήσει το 1928 και ότι ήταν Γερμανός Πράκτορας που συνεργαζόταν μετον Nikolai Bukharin για να καταλάβει την εξουσία.

Η ομολογία του Τουχατσέφσκι, η οποία σώζεται στα αρχεία, είναι διακοσμημένη με ένα καφέ σπρέι που αργότερα διαπιστώθηκε ότι είχε πιτσιλιστεί αίμα από ένα σώμα σε κίνηση.

Στις 11 Ιουνίου 1937, το Σοβιετικό Ανώτατο Δικαστήριο συγκάλεσε ειδικό στρατοδικείο για να δικάσει τον Τουχατσέφσκι και οκτώ στρατηγούς για προδοσία.

Η δίκη ονομάστηκε Υπόθεση Τροτσκιστικής Αντισοβιετικής Στρατιωτικής Οργάνωσης.

Στο άκουσμα των κατηγοριών, ο Τουχατσέφσκι ακούστηκε να λέει: «Νιώθω ότι ονειρεύομαι».

Οι περισσότεροι από τους κριτές ήταν επίσης τρομοκρατημένοι.

Ένας ακούστηκε να σχολιάζει:

«Αύριο θα με βάλουν στο ίδιο μέρος».

Στις 11:35 εκείνο το βράδυ, όλοι οι κατηγορούμενοι κηρύχθηκαν ένοχοι και καταδικάστηκαν σε θάνατο.

Ο Στάλιν, ο οποίος περίμενε την ετυμηγορία μαζί με τους Yezhov, Molotov καιLazar Kaganovich, δεν εξέτασε καν τα αντίγραφα.

Είπε απλώς:

«Σύμφωνοι».

Μέσα σε μια ώρα, ο Τουχατσέφσκι κλήθηκε από το κελί του από τον αρχηγό της NKVD Βασίλι Μπλόχιν.

Καθώς ο Yezhov παρακολουθούσε, ο πρώην Στρατάρχης πυροβολήθηκε μία φορά στο πίσω μέρος του κεφαλιού.

Αμέσως μετά, ο Yezhov κλήθηκε στον Στάλιν.

Ο Στάλιν ρώτησε: «Ποιά ήταν τα τελευταία λόγια του Τουχατσέφσκι;»

Ο Γιέζοφ απάντησε, «Το φίδι είπε ότι ήταν αφιερωμένος στην πατρίδα και τον σύντροφο Στάλιν.

Αλλά ήταν προφανές ότι δεν ήταν ευθύς, δεν είχε καταθέσει τα όπλα.»

ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ

Όλα τα μέλη της οικογένειας του Τουχατσέφσκι υπέφεραν μετά την εκτέλεσή του.

Η σύζυγός του, Νίνα Τουχατσέφσκαγια, και τα αδέρφια του Αλέξανδρου και Νικολάι, και οι δύο εκπαιδευτές σε σοβιετική στρατιωτική ακαδημία, πυροβολήθηκαν.

Τρεις από τις αδερφές του στάλθηκαν στα Γκουλάγκ.

Η ανήλικη κόρη του συνελήφθη όταν ενηλικιώθηκε και παρέμεινε στο Γκουλάγκ μέχρι τη δεκαετία του 1950 . Έζησε στη Μόσχα μετά την απελευθέρωση της και πέθανε το 1982.

Αν και η δίωξη του Τουχατσέφσκι θεωρείται σχεδόν παγκοσμίως ως απάτη, τα κίνητρα του Στάλιν συνεχίζουν να συζητούνται.

Στο βιβλίο του «Ο Μεγάλος Τρόμος» του 1968 , ο Βρετανός ιστορικός Ρόμπερτ Κόνκουεστ κατηγορεί τους ηγέτες του Ναζιστικού Κόμματος Χάινριχ Χίμλερ και Ράινχαρντ Χάιντριχ ότι πλαστογραφούσαν έγγραφα που εμπλέκουν τον Τουχατσέφσκι σε μια αντισταλινική συνομολόγηση με το Γενικό Επιτελείο της Βέρμαχτ , για να αποδυναμώσει την αμυντική ικανότητα της Σοβιετικής Ένωσης.

Αυτά τα έγγραφα, είπε ο Conquest, διέρρευσαν στον Πρόεδρο Edvard Beneš της Τσεχοσλοβακίας , ο οποίος τα παρέδωσε στη Σοβιετική Ρωσία μέσω διπλωματικών οδών.

Η θέση του Conquest για μια συνωμοσία των SS για να πλαισιώσει τον Tukhachevsky βασίστηκε στα απομνημονεύματα των Walter Schellenberg και Beneš.

Το 1989, το Πολιτικό Γραφείο του Κομμουνιστικού Κόμματος της Σοβιετικής Ένωσης διέρρευσε ότι είχαν νέα στοιχεία στα αρχεία του Στάλιν που υποδεικνύουν τις προθέσεις των γερμανικών μυστικών υπηρεσιών να κατασκευάσουν παραπλήσια για τον Τουχατσέφσκι με στόχο την εξάλειψή του.

«Η γνώση των προσωπικών χαρακτηριστικών του Στάλιν – όπως η παράνοια και η ακραία καχυποψία, ήταν ίσως ο υψηλότερος παράγοντας σε αυτήν».

Σύμφωνα με τη γνώμη του Igor Lukes, ο οποίος διεξήγαγε μια μελέτη για το θέμα, ήταν ο Στάλιν, ο Kaganovich και ο Yezhov που στην πραγματικότητα επινόησαν οι ίδιοι την «προδοσία» του Tukhachevsky. Κατόπιν εντολής του Yezhov, το NKVD είχε δώσει εντολή σε έναν γνωστό διπλό πράκτορα, τον Nikolai Skoblin, να διαρρεύσει στο Sicherheitsdienst (SD) του Heydrich επινόησε πληροφορίες που υποδηλώνουν μια συνωμοσία του Tukhachevsky και των άλλων Σοβιετικών στρατηγών εναντίον του Στάλιν.

Εικάζεται ότι ο λόγος για τον οποίο ο Στάλιν εκτέλεσε τον Τουχατσέφσκι και άλλους υψηλότερους στρατηγούς ήταν η εξάλειψη μιας πιθανής απειλής για την πολιτική του εξουσία.

Τελικά, ο Στάλιν και ο Γιέζοφ θα ενορχηστρώσουν τη σύλληψη και την εκτέλεση χιλιάδων Σοβιετικών στρατιωτικών αξιωματικών καθώς και πέντε από τους οκτώ στρατηγούς που προχώρησαν στη δίκη του Τουχατσέφσκι.

Πληροφορίες

Котельников, Константин (11 Νοεμβρίου 2022). “”Красный Наполеон” Михаил Тухачевский”

Brackman,  Roman (23 Νοεμβρίου 2004). The Secret File of Joseph Stalin: A Hidden Life

Simon Sebag Montefiori (2003).«Στάλιν: Η Αυλή του Κόκκινου Τσάρου .

Οι δήμιοι του Στάλιν, Donald Rayfield, εκδόσεις Μοντέρνοι καιροί.