Το ευρωομόλογο και οι δύο δρόμοι που απέμειναν στην Ευρώπη
Του Παντελή Βούλικα
Δυο βόμβες στα θεμέλια της ΕΕ εκτοξεύτηκαν τις τελευταίες ημέρες από δύο ηγέτες υπέρμαχους της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, με αφορμή την κρίση που βιώνουν οι ευρωπαϊκές οικονομίες λόγω της πανδημίας του COVID-19.
Η μία του πρωθυπουργού της Ιταλίας Κόντε που είπε στη RAI και στην εφημερίδα La Repubblica: «Μέσα σε δέκα μέρες η Ένωση πρέπει να βρει τη λύση. Αν η Ευρώπη βοηθήσει όπως έκανε στο παρελθόν, τότε θα βασιστούμε στις δυνάμεις μας» και η άλλη του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης στην Ελλάδα Αλέξη Τσίπρα που δήλωσε στη γαλλική εφημερίδα Le Monde: «Ένα ευρωομόλογο χωρίς τη Γερμανία και την Ολλανδία, δεν θα είναι βεβαίως το ίδιο ισχυρό, αλλά ας μην ξεχνάμε ότι τα υπόλοιπα κράτη-μέλη μαζί, αντιπροσωπεύουν άνω των 2/3 του ΑΕΠ της ΕΕ.»
Η υγειονομική κρίση που βιώνουμε στην Ευρώπη, μετατρέπεται μέρα με τη μέρα σε οικονομική κρίση με άμεση συνέπεια την αύξηση της ανεργίας.
Οι προτάσεις Τσίπρα και Κόντε αποτελούν αναπόφευκτα πλήγμα στην ενότητα της ΕΕ. Είναι όμως η τελευταία ευκαιρία αφύπνισης του αδιάλλακτου γερμανικού πολιτικού κατεστημένου, που για να φανεί αρεστό στους ψηφοφόρους του, απορρίπτει την ιδέα του ευρωομόλογου, δηλαδή την έκδοση κοινού ομολόγου από όλα τα μέλη της ευρωζώνης. Το μικρόψυχο επιχείρημα της Γερμανίας είναι ότι με το ευρωομόλογο η ίδια θα δανείζεται λίγο ακριβότερα, ενώ οι χώρες του νότου πολύ φθηνότερα από ότι σήμερα, χωρίς να το δικαιούνται! Αυτό πρακτικά σημαίνει μεταφορά μέρους του χρέους από το φτωχό νότο στον πλούσιο βορά. Ακόμα κι έτσι, το σημαντικότερο είναι ότι η υιοθέτηση ευρωομολόγου στέλνει το μήνυμα σε όλους ότι η ΕΕ ενωμένη, είναι σε θέση να αντιμετωπίσει οποιασδήποτε απειλή. Από μόνο του αυτό το μήνυμα είναι ικανό να ρίξει τα επιτόκια δανεισμού για όλους (συμπεριλαμβανομένης της Γερμανίας). Ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας ESM με τους περιορισμένους πόρους που διαθέτει, δεν μπορεί να είναι το κατάλληλο εργαλείο αντιμετώπισης της πρωτοφανούς οικονομικής κρίσης συνδέοντας την όποια χρηματοδότηση με εφαρμογή μνημονίων που οδηγούν σε ύφεση και απώλεια θέσεων εργασίας. Πολιτικές περιορισμού του διαθέσιμου εισοδήματος των εργαζομένων όμως, δεν συμφέρουν ούτε την ίδια τη Γερμανία καθώς οι περισσότερες εξαγωγές της κατευθύνονται στην εσωτερική αγορά της ΕΕ.
Δύο δρόμοι ανοίγονται μπροστά μας για την αντιμετώπισης της κρίσης:
– έκδοση ευρωομολόγου από το σύνολο των κρατών μελών της ευρωζώνης και
– εθνική περιχαράκωση που δυναμώνει τη φωνή ευρωσκεπτικιστών, εθνικιστών και κερδοσκόπων.
Ας ελπίσουμε ότι αυτή την φορά η ΕΕ δεν θα επιλέξει το δρόμο της λιτότητας που ουσιαστικά βάζει το πρόβλημα κάτω από το χαλί, αλλά ενωμένη θα πάρει αποφάσεις σε όφελος όλων των πολιτών της, χωρίς διαχωριστικές γραμμές βορρά-νότου.
