Ταμείο Εθνικού Στόλου: Ένα “εργαλείο” που θα μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε για το ΠΝ
To Ταμείο Εθνικού Στόλου, διάδοχος της παλαιάς Κεντρικής Επιτροπής για το Σχηματισμό Εθνικού Στόλου, συστάθηκε το έτος 1900, με τον Ν. ΒΨΟΔ (ΦΕΚ 288/Α/16.12.1900)
Η ιδέα της σύστασής του, μπορεί να πει κανείς, είναι πνευματικό δικαίωμα του Πανελληνίου, το οποίο βέβαια επειδή ανέκαθεν έτρεφε ιδιαίτερη στοργή απέναντι στο Στόλο του Πολεμικού Ναυτικού, επιθυμούσε να δει αυτόν να μεγαλώνει και να εξαίρεται στο ύψος της εκπλήρωσης των μεγάλων εθνικών ιδανικών, έχοντας υπόψη ότι το Ελληνικό Έθνος, ανέκαθεν λόγω της φυσικής κατάστασης της χώρας μεγαλούργησε πρωτίστως μέσω των θαλασσίων δυνάμεων.
Για τον λόγο αυτό οι λόγοι και οι σκοποί που οδήγησαν στην ίδρυση του ΤΕΣ ήταν και είναι εθνικοί.
Ο ατυχής πόλεμος του 1897, έγινε η αφορμή να γίνει αισθητή η κοινή συνείδηση για την ανάγκη σύστασης «Ειδικού Ναυτικού Ταμείου», το οποίο θα δύνατο να δεχθεί εισφορές από όλους τους Έλληνες, τόσο από ευκατάστατους πολίτες όσο και από μη ευκατάστατους, με σκοπό τη συλλογή του απαιτούμενου ποσού για την απόκτηση μονάδων του Πολεμικού Ναυτικού, άξιου των παραδόσεών του και επαρκούς στις περιστάσεις.
Επειδή διαισθάνθηκε η Κυβέρνηση αυτές τις ευγενείς προθέσεις του Κοινού, δεν καθυστέρησε να τις εκμεταλλευθεί και προέβη στην ψήφιση του νόμου ΒΨΟΔ, επί υπουργού Ναυτικών του Β. Βουδούρη, ίδρυσε το περί ου ο λόγος Ταμείο (ΤΕΣ), με την ελπίδα ότι θα ευδοκιμούσε σε τέτοιο σημείο, ώστε να χρησιμεύει ως σημαντικός παράγοντας της οικονομικής ενισχύσεως του Κράτους, προς το σκοπό της ναυτικής παρασκευής της Χώρας.
Υπό αυτές τις περιστάσεις, αφού ιδρύθηκε το Ταμείο Εθνικού Στόλου τέθηκε εξ αρχής σε υπηρεσιακή θέση περιωπής, άξια του υψηλού του προορισμού και των μεγάλων προσδοκιών του και ορίστηκε δε έτσι, ώστε να αποτελεί ιδιαίτερο νομικό πρόσωπο και ανεξάρτητη υπηρεσία με διοικητή του το Υπουργικό Συμβούλιο, άμεσο επόπτη του τον Υπουργό Οικονομικών, ταμία του τον Κεντρικό Ταμία του Κράτους, σύμβουλό του το Νομικό Συμβούλιο, ήτοι με μία λέξη ανατέθηκε η προστασία του στην Κυβέρνηση την ίδια και σε πρόσωπα ανωτάτων αξιωμάτων της Πολιτείας έτσι, ώστε να περιβληθεί το απαιτούμενο κύρος, ώστε να καταστεί σεβαστό στο Κοινό και ιερό απέναντι στην Πατρίδα.
Παράλληλα προς το Ταμείο Εθνικού Στόλου ίδρυσε η Κυβέρνηση και το Ταμείο Εθνικής Άμυνας (ΤΕΘΑ) προς οικονομική ενίσχυση του Κράτους για την παρασκευή των κατά ξηράν δυνάμεων της χώρας, αλλά μόνο το Ταμείο Εθνικού Στόλου ευδοκίμησε και ικανοποίησε τις προσδοκίες της Κυβέρνησης, διότι τούτο, όπως έχει ειπωθεί, είχε ισχυρό έρεισμα την ιδιαίτερη στοργή του Ελληνικού Κόσμου.
Προικισμένο με τους μικρούς και ασήμαντους στην αρχή πόρους του Ελληνικού Δημοσίου, το Ταμείο Εθνικού Στόλου, αναπτύχθηκε και γιγαντώθηκε με τους κύριους πόρους που τάχθηκαν για αυτό, δηλαδή τις κληρονομίες, τα κληροδοτήματα και τις δωρεές, τις οποίες φιλοπάτριδες Έλληνες φιλοτιμήθηκαν να προσφέρουν σε κινητά και ακίνητα σε αυτό. Και δεν υπάρχει πόλη ή χωριό ή παροικία στο εξωτερικό, από όπου να μην εισήλθαν στο Ταμείο αυτό πόροι, είτε από συλλογικούς εράνους είτε από προσωπικές προσφορές, μεγάλες ή μικρές, που συγκεφαλαιώθηκαν σε σεβαστά ποσά από τα οποία αποδόθηκαν και αποδίδονται ακόμα μεγάλες οικονομικές επικουρίες για τις ανάγκες του Π. Ναυτικού.
Η σύσταση του Ταμείου Εθνικού Στόλου κινητοποίησε εξ αρχής τα φιλοπάτριδα αισθήματα και δήμων, συλλόγων, σχολείων, κοινοτήτων, μονών και διαφόρων ατόμων, τα οποία έσπευσαν από παντού να συνδράμουν, αφού ακόμη και από την Αβησσυνία, την Κίνα, την Ινδία, την Αμερική, τη Ν. Ζηλανδία, την Αίγυπτο και από τα πέρατα της Γης έλαβε το Ταμείο εισφορές. Με τα έσοδα του ΤΕΣ έγινε πραγματικότητα η απόκτηση στόλου, μέσω του οποίου μπόρεσε η Ελλάδα να μεγαλουργήσει στον Βαλκανικό Πόλεμο 1912-1913.
Λαμβανομένων υπόψη των αξιών των πλοίων, μπορεί να ειπωθεί ότι το Ταμείο Εθνικού Στόλου από τις ίδιες του τις δυνάμεις χωρίς τη βοήθεια του Δημοσίου αγόρασε το θωρηκτό «ΑΒΕΡΩΦ», τα 4 Ανιχνευτικά, τα τέσσερα Αντιτορπιλικό Yarrow, τα 3 Τορπιλοβόλα και το πλοίο συγκοινωνίας Πειραιά- ΝΣ.
Κατά την περίοδο 1987-1993 το ΤΕΣ σύναψε δάνεια για την χρηματοδότηση ναυπήγησης πέντε (5) αρματαγωγών, τεσσάρων (4) φρεγατών τ. ΜΕΚΟ και δύο (2) ΠΑΘ. Επίσης χρηματοδότησε τον εκσυγχρονισμό πέντε (5) Αντιτορπιλικών, συνολικού ύψους 180.000.000,00 €.
Πέραν τούτου μεγάλες εκτάσεις που άνηκαν στο ΤΕΣ από την Κληρονομιά Κυράτσως Παπαγεωργάκη και της κόρης της Ελένης Κέκεση απαλλοτριώθηκαν υπέρ της δημιουργίας της λίμνης Μαραθώνα από την οποία υδροδοτούνταν μέχρι προσφάτως η Αττική.
Και μετά τις τόσες δαπάνες το ίδρυμα αυτό έχει αποκτήσει και διατηρεί ακόμα και σήμερα σημαντική περιουσία σε ακίνητα, χρεόγραφα, ομολογίες, μετρητά και απαιτήσεις, ώστε να συνεχίζει στο μέλλον την πολύτιμη προς το ναυτικό αρωγή του, καθιστώντας γόνιμες τις ελπίδες της συνεχίσεως των δωρεών προς αυτό.
Πρέπει να προστεθεί ότι μεταξύ των πόρων του Ταμείου συγκαταλέγονταν και έσοδα από το «Λαχείο Εθνικού Στόλου», το οποίο κυκλοφορεί από την ίδρυσή του μέχρι τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Πρέπει να σημειωθεί ότι το Ταμείο Εθνικού Στόλου δεν είναι κερδοσκοπικού χαρακτήρα εταιρία, ούτε μεσιτικό γραφείο για να διαθέσει τα κεφάλαιά του σε κερδοσκοπικές επιχειρήσεις. Γι’ αυτό σοφά ο νομοθέτης περιόρισε τον τρόπο της διαθέσεώς τους εντός των ορίων της πλήρους ασφαλείας, ώστε να μην προκαλέσει έτσι τη δυσπιστία των δωρητών και των μελλοντικών δωρητών απέναντι στο Ταμείο. Πρέπει να σημειωθεί ότι η περιουσία του ΤΕΣ (κινητή και ακίνητη) δεν θα είχε επιτευχθεί ούτε κατά το 1/10 υπέρ του Δημοσίου, εάν δεν υπήρχε το ανεξάρτητο αυτό ίδρυμα, το οποίο από μόνο του προσέλκυσε τόσες δωρεές. Πρόκειται δε να σημειωθεί ότι πρόκειται για ένα φορέα του Δημοσίου, ο οποίος ουδόλως επιβαρύνει τον κρατικό Προϋπολογισμό ή τον προϋπολογισμό του ΓΕΝ.
Πρέπει να σημειωθεί ότι η Διεύθυνση του Ταμείου Εθνικού Στόλου δεν είναι υπηρεσία κοινή, διεξαγόμενη αποκλειστικά εντός των γραφείων, αλλά είναι υπηρεσία που έχει ανάγκη από προσωπικό, το οποίο βέβαια να συνεργάζεται με τις κατά περίπτωση Τράπεζες, τα Ταμεία, τα Υπουργεία, τις Εφορίες, Υποθηκοφυλακεία, Κτηματολογικά γραφεία, Συμβολαιογραφεία, Δασαρχεία, Υπηρεσίες Δόμησης, το Νομικό Συμβούλιο, το Ελεγκτικό Συνέδριο, και σε όλες σχεδόν τις υπόλοιπες δημόσιες υπηρεσίες, δεδομένου, ότι η περιουσία του Ταμείου του Εθνικού Στόλου αποτελείται από ακίνητα που έχουν ανάγκη από φροντίδα μέσω των μισθώσεων, διεξαγωγή δικών, δημοπρασίες, συμβάσεις και οι συναφείς δραστηριότητες που έχουν σχέση με τις προαναφερθείσες υπηρεσίες. Οι δραστηριότητες του ΤΕΣ διαφέρουν σε αρκετά σημεία από τις δραστηριότητες και τους σκοπούς των αντίστοιχων ταμείων του ΓΕΣ (ΤΕΘΑ) και του ΓΕΑ (ΤΑΑ).
Αξίζει να σημειωθεί ότι το μεγαλύτερο ποσοστό της περιουσίας (κινητής και ακίνητης) του ΤΕΣ αποτελείται από κληροδοτήματα, ήτοι περιουσία η οποία έχει καταλειφθεί με δωρεές, κληρονομίες ή κληροδοσίες προς εκπλήρωση σκοπών κοινής ωφέλειας. Το ΤΕΣ είναι το μόνο Ταμείο του ΥΠΕΘΑ που διαθέτει ακίνητη περιουσία και στο εξωτερικό.
Η εκπλήρωση του «σκοπού» του ΤΕΣ, δηλαδή η δημιουργία και η υποστήριξη του Στόλου, δεν είναι μόνο κοινωφελής ανάγκη αλλά και εθνική, διότι εξυπηρετεί το ελληνικό έθνος, καθόσον ικανοποιεί μια από τις πιο ζωτικές και ευγενέστερες ανάγκες της Ελληνικής Κοινωνίας, εκείνη της εθνικής ασφάλειας.
Μέσω του ΤΕΣ έχει εκφραστεί για πλέον των 120 ετών, η πατριωτική και κοινωνική αλληλεγγύη των Ελλήνων, η οποία αποτυπώνεται με την προσφορά της ιδιωτικής περιουσίας των για τη δημιουργία και υποστήριξη του Πολεμικού Ναυτικού.
Επίσης, μέσω του ΤΕΣ το κράτος έχει την δυνατότητα να ασκεί αφενός κοινωνική πολιτική και αφετέρου να εξοικονομεί κρατικά έσοδα, τα οποία μπορούν να διατεθούν για άλλες δημόσιες επενδύσεις, προωθώντας γενικότερα την οικονομική ανάπτυξη της χώρας. Η ακίνητη περιουσία του ΤΕΣ αξιοποιείται και προστατεύεται επαρκώς μέχρι σήμερα.
Οι δωρεές προς το ΤΕΣ συνεχίζονται ακόμα και σήμερα παρά την δυσχερή οικονομική κατάσταση που διέρχεται η Χώρα μας. Το ΤΕΣ υπάγεται στην Ανωτάτη Διοικούσα Επιτροπή του η οποία αποτελείται από τους κ.κ. ΥΕΘΑ, Υπ. Οικονομικών και Α/ΓΕΝ, και αποτελεί ανεξάρτητη υπηρεσία με το νομικό χαρακτήρα της Αποκεντρωμένης Δημόσιας Υπηρεσίας, σε αντίθεση με τα λοιπά ταμεία του ΥΠΕΘΑ τα οποία είναι Ν.Π.Δ.Δ.
Όπως στο παρελθόν τα ξύλινα τείχη έσωσαν την Αθήνα από τον Ασιάτη δυνάστη και επέτρεψαν στο έθνος των ελλήνων όχι μόνον να επιζήσει, αλλά και να μεγαλουργήσει, καθιερώνοντας τον θεσμό της δημοκρατίας δημιουργώντας έναν ανθρωποκεντρικό πολιτισμό πρότυπο για όλους τους μη βαρβαρικούς λαούς της υφηλίου, έτσι και σήμερα ο ελληνικός στόλος έχει αναλάβει το πολύ δύσκολο έργο υπεράσπισης της ελληνικής ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας. Χρειάζεται όμως για να πετύχει τον στόχο αυτό την υποστήριξη όλων των ελλήνων, όπως έγινε και στο παρελθόν.
Το Ταμείο Εθνικού Στόλου είναι ο εθνικός φορέας που δύναται να αναλάβει την διαχείριση των δράσεων ενίσχυσης και χρηματοδότησης των προγραμμάτων του Στόλου.
Βιβλιογραφία
[1] Μπούρας Β. Δρ., Δημοσίευμα στην έκδοση «Η ΕΛΛΑΔΑ ΑΥΡΙΟ», 9.3.2013
[2] Ναυτική Επιθεώρηση, Τεύχος 550, Τόμος 162, Νοέμβριος-Δεκέμβριος 2004
