“Το τετελεσμένο που πρέπει να αποφύγουμε νότια της Κρήτης

Γράφει ο Σπύρος Λίτινας 

Δικηγόρος Παρ ΄Αρείω Πάγω , LLM Διεθνές Εμπορικό Δίκαιο .

 Είναι ξεκάθαρο ότι στην γειτονιά μας διαδραματίζεται εδώ και καιρό  ένα γεωπολιτικό παιχνίδι που έχει άμεση σχέση με τους αγωγούς διέλευσης φυσικού αερίου και τον έλεγχο αυτών καθώς και τις εναλλακτικές διαδρομές ενεργειακής απεξάρτησης και αυτονομίας . Πού βρίσκεται η Ελλάδα μέσα σε όλο αυτό το παιχνίδι;

Η Ελλάδα εισάγει σήμερα το 17 % του φυσικού αερίου μέσω αγωγών που διέρχονται από την Τουρκία ενώ το ποσοστό αναμένεται να εκτοξευθεί στο 80% το 2021 .( πηγή Καθημερινή 2.08.2020 , οικονομικό ένθετο άρθρο ΧΡΥΣΑΣ ΛΙΑΓΓΟΥ ΄΄ Η ενεργειακή εξάρτηση της Ελλάδας από την Τουρκία ΄΄ ) . Ίσως όχι και πολύ φρόνιμο θα μπορούσε να ισχυριστεί κανείς, ότι δηλαδή η Ελλάδα θα βρεθεί να εξαρτάται ενεργειακά από τις ορέξεις της Τουρκίας με την οποία έχουμε μια σχέση ΄΄ σκύλου – γάτας ΄΄ . Υπενθυμίζεται ακόμα ότι  σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του ΑΔΜΗΕ ,  στο μείγμα της ηλεκτροπαραγωγής έχει υποχωρήσει σημαντικά ο λιγνίτης( το μερίδιο του λιγνίτη υποχώρησε τον Ιούνιο στο 5% ) και το μερίδιό του έχει καλυφθεί κυρίως από μονάδες φυσικού αερίου και από ΑΠΕ ( πηγή Capital .gr , 31.07.2020 , ‘’ Το τέλος της εποχής του λιγνίτη έχει έρθει ΄΄  άρθρο Χάρη Φλουδόπουλου) .

Είναι σαφές ότι η Ελλάδα δεν μπορεί να εναποθέσει τις ενεργειακές τις  τύχες αποκλειστικά στις διαθέσεις της Άγκυρας και ότι θα πρέπει να καταρτιστεί κάποιο εναλλακτικό σχέδιο . Ο EAST MED έχει πολύ μέλλον ακόμη μέχρι να ολοκληρωθεί ή για να το  πούμε ακριβέστερα είναι ένας γρίφος για δυνατούς λύτες μέχρι να βγει λευκός καπνός στα ελληνοτουρκικά αλλά και στα ελληνοαιγυπτιακά . Την εναλλακτική οδό  τροφοδοσίας της χώρας θα μπορούσε να καλύψει  η Ελληνική εφοπλιστική κοινότητα δεδομένου ότι

α) υπάρχει η δυνατότητα αλλά και η θέληση μέσα από τα πλοία του εφοπλιστικού κόσμου

β ) τα ναύλα  αλλά και οι τιμές του φυσικού αερίου λόγω και  του covid -19 είναι σε ιστορικά  χαμηλά επίπεδα

γ ) ωφελημένη θα είναι και πάλι η Ελληνική οικονομία από το συνάλλαγμα που θα εισρεύσει στις εγκατεστημένες στην Ελλάδα ναυτιλιακές εταιρίες

δ ) η εφοπλιστική κοινότητα θα μπορούσε να επιστρέψει ένα μικρό αλλά όχι αμελητέο μέρος των κερδών για τις ανάγκες τις εθνικής άμυνας . Άλλωστε,  και τον καιρό της πανδημίας οι Έλληνες εφοπλιστές προέβησαν σε σημαντικές δωρεές στο ΕΣΥ -και στις ένοπλες δυνάμεις-  με τροφοδοσία υγειονομικού υλικού και ενίσχυση μονάδων ΜΕΘ θωρακίζοντας εγκαίρως την χώρα σε αντιδιαστολή με τις γραφειοκρατικές διαδικασίες που θα απαιτούνταν αν προκηρύσσονταν δημόσιοι διαγωνισμοί . Η ελληνική εφοπλιστική κοινότητα δεν πρέπει και δεν μπορεί να μείνει αμέτοχη  σε όλο αυτό το γεωπολιτικό παιχνίδι που παίζεται . Δε θα πρέπει να ξεχνάμε ότι οι Έλληνες εφοπλιστές είχαν μπει τον καιρό των μνημονίων  στο στόχαστρο της Γερμανίας για πολλούς και διαφορετικούς λόγους .

 Όταν το εθνικό συμφέρον προτάσσει να γίνει  μια συμφωνία εθνικά επωφελής τότε η πρόταση γίνεται επιταγή και όταν υπάρχει η βούληση η συμφωνία πραγματοποιείται παρά τις αντιδράσεις ένθεν κακείθεν . Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η συμφωνία με την Κινεζική Cosco για την οποία παρά τις τότε  εντονότατες αντιδράσεις εντός και εκτός των τειχών , καταβλήθηκε η απαιτούμενη ενέργεια από τουλάχιστον δύο διαφορετικές Ελληνικές κυβερνήσεις και έτσι σήμερα ο Πειραιάς αποτελεί την πύλη της Κίνας στην Ευρώπη  .

Η  Κίνα έχει επενδύσει την τελευταία δεκαετία περίπου 5 δισεκατομμύρια ευρώ στο λιμάνι του Πειραιά.( πηγή capital.gr 26.07.2020 , Τόμας Μπόρμαν, SWR ,Επιμέλεια: Στέφανος Γεωργακόπουλος, ΄΄ Πειραιάς ένα Κινέζικο Λιμάνι ΄΄ .) . Η μεταποίηση κάποιων εκ των προϊόντων  θα μπορούσε να γίνεται στον Πειραιά και μετά τα προϊόντα θα μπορούσαν να συνεχίσουν το ταξίδι τους στην Ευρώπη . Αν συνεχίσουμε , όμως , να αντιδράμε συντεχνιακά και κομματικά  κάθε φορά που γίνεται μία επένδυση στην Ελλάδα τότε μόνοι μας θα σπρώξουμε  την Cosco στην  Τουρκία η οποία έτσι και αλλιώς προσπαθεί να την προσεταιρισθεί σε βάρος της Ελλάδας . Ζημιωμένη σε αυτήν την περίπτωση θα είναι η Ελλάδα και φυσικά η Ελληνική εφοπλιστική κοινότητα .

Τα ίδια φυσικά ισχύουν και για τη συμφωνία με την Γαλλία . Η Ελλάδα πρέπει και επιβάλλεται να επιδιώξει μία στενότερη σχέση με την  Γαλλία γιατί όπως έχει κατ ‘ επανάληψη τονισθεί κάτι τέτοιο είναι εθνικά επωφελές . Οι σχετικές συμβάσεις με την Γαλλική Τοτάλ  που πολύ σωστά  υπεγράφησαν επί ΣΥΡΙΖΑ για έρευνες νοτιοδυτικά της Κρήτης κυρώθηκαν με νόμο από την κυβέρνση της Ν.Δ για την κύρωση του οποίου   ο ΣΥΡΙΖΑ ψήφισε παρόν  ! Τώρα όμως το μπαλάκι έχει η τωρινή κυβέρνηση της Ν.Δ για την εκδήλωση αποφασιστικής βούλησης για την έναρξη των ερευνών . Η ΤΟΤΑΛ έχει διαμηνύσει – σύμφωνα με δημοσιεύματα που δεν έχουν διαψευστεί –  στην Ελληνική κυβέρνηση  ότι θα προχωρήσει στη διενέργεια τρισδιάστατων σεισμικών ερευνών για τον προσδιορισμό των πιθανών γεωτρητικών στόχων,  το αργότερο   μέχρι τον Μάρτιο του 2021. Παραλλήλως αυτή την στιγμή η Ελληνική κυβέρνηση βρίσκεται σε κάποιες άτυπες ακόμα  συζητήσεις με την τουρκική κυβέρνηση . Το  τι ακριβώς  συζητιέται με τις ευλογίες της Γερμανίας  και με ποια δεσμευτικότητα    το γνωρίζουν 100 % αυτοί που συζητάνε . Γεγονός ,όμως,  θα είναι ότι εάν δεν έρθει η Τοτάλ για έρευνες μέχρι τον Μάρτιο του 2021 στη Κρήτη   θα έχουμε τουλάχιστον de facto τετελεσμένο, εκτός αν προβληθεί κάποιος σοβαρός λόγος για την μη έλευσή της , όπως ότι παρουσιάστηκε κάποιο σοβαρό  « τεχνικό » πρόβλημα στο γεωτρύπανο . Θα πρέπει επομένως να καταβληθεί η δέουσα προσοχή από αυτούς που συζητάνε για λογαριασμό μας, η Ελλάδα  να μην αποχωρήσει αμέσως ή εμμέσως από την εθνική θέση ότι το τουρκολυβικό μνημόνιο είναι αυτοδίκαια άκυρο . Για να το πούμε καλύτερα δεν ξεκινάς διάλογο με τους Τούρκους αν δεν αποδεχτούν πρώτα  ότι το τουρκολυβικό μνημόνιο είναι νομικά ανύπαρκτο  και παράνομο στο  σύνολό του !

 Όσο υπάρχει χρόνος η Ελλάδα θα πρέπει να ‘’τρέξει ‘’μια πολυεπίπεδη  συμφωνία με τους Γάλλους και να μην περιμένει παθητικά τις εξελίξεις . Η Τοτάλ πρέπει πάση θυσία να έρθει στην Κρήτη και η Ελλάδα να ορίσει το ενδεχόμενο πεδίο της΄΄ δράσης ΄΄. Δεν είναι δυνατόν κάθε φορά να περιμένουμε στωικά πού και πότε θα χτυπήσουν οι Τούρκοι . Κάθε φορά που κλωτσάμε το τενεκεδάκι των ελληνοτουρκικών  πιο κάτω τόσο πιο κοντά στο αδιέξοδο φτάνουμε . Είναι αυτονόητο ότι θα έπρεπε ο  πρωθυπουργός  να συγκαλέσει  συμβούλιο πολιτικών αρχηγών υπό την αιγίδα της Προέδρου της Δημοκρατίας ,και με την τήρηση πρακτικών  , προκειμένου όλα τα πολιτικά κόμματα να αποφασίσουν πόσο πιο σαφείς μπορούν και πρέπει να γίνουν οι λεγόμενες «ασαφείς» κόκκινες γραμμές μας . Οι στιγμές είναι ιστορικές  …