“Η Κύπρος μόνη και η Ελλάδα δεν αναλαμβάνει τις ευθύνες της”

Της Κρινιώς Καλογερίδου​​*

Μεθαύριο, θαρρώ • έτσι είπε ο πλοίαρχος.

Τουλάχιστον στη θάλασσά μας πλέουμε •

νερά της Κύπρου, της Συρίας, και της Αιγύπτου,

αγαπημένα των πατρίδων μας νερά…” *

Απ’ όταν θυμάμαι τον εαυτό μου ο ”πονοκέφαλος” του μέσου Έλληνα ήταν πάντα η Κύπρος και η συμφορά που τη βρήκε το 1974, η οποία σημάδεψε έκτοτε τη ζωή των Ελλαδιτών και, προπάντων, των Ελληνοκυπρίων που ζούσαν και ζουν στο ”ασύμμετρο” κράτος που δημιούργησαν οι αλχημείες Ζυρίχης-Λονδίνου καθιστώντας τον τουρκικό παράγοντα κεντρικό μέρος της όποιας επίλυσης του κυπριακού ζητήματος.

Τις συμφωνίες αυτές είχε καταγγείλει ετεροχρονισμένα ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος και ορισμένοι στρατοκρατικοί κύκλοι στο νησί υπό τον Γεώργιο Γρίβα Διγενή [αρχηγό της ΕΔΟΝ (Ενιαίας Δημοκρατικής Οργάνωσης Νεολαίας)], που μιλούσαν για ”προδοσία” και επέμεναν στην Ένωση με την Ελλάδα.

Τρία χρόνια μετά την άνοδο του Κωνσταντίνου Καραμανλή στην εξουσία (1956) διαμορφώθηκε το κράτος αυτό σε μια εποχή όπου κυριαρχούσε το σύνθημα ”Αυτοδιάθεση-Ένωση” (με εκφραστή τον στρατηγό Γρίβα), είχε εξοριστεί ο Μακάριος απ’ τους Άγγλους και είχαν στηθεί κρεμάλες για τους Κύπριους αγωνιστές που αντιστέκονταν στη Βρετανική Κατοχή (1878-1060).

Στη νέα της πλέον μορφή η Μεγαλόνησος έγινε κράτος ”εξισορρόπησης” συμφερόντων, ώστε να αποκατασταθεί η ενότητα του ΝΑΤΟ, να εδραιωθεί ο ρόλος της Τουρκίας ως ισχυρότερου εταίρου, να ικανοποιηθεί η ιθύνουσα ελληνοκυπριακή τάξη με νέους ρόλους και δυνατότητες και να επιδείξει ανοχή η Σοβιετική Ένωση (υπέρμαχος μιας αδέσμευτης Κύπρου), η οποία διεκδικούσε τότε από την Τουρκία την απόδοση στη Σοβιετική Αρμενία δυο ανατολικών επαρχιών της, του Καρς και του Αρνταχάν.

Όλη αυτή η περίοδος ήταν περίοδος όξυνσης μεταξύ Τουρκοκυπρίων και Ελληνοκυπρίων, που έφτασε στην κορύφωσή της στα γεγονότα του 1964, που έκαναν τους Αμερικανούς να προκρίνουν μια λύση ”ΝΑΤΟποίησης” του νησιού με ”διπλή ένωση”.

Η προσφορά ήταν δελεαστική και για την τουρκική και για την ελληνική ιθύνουσα τάξη. Για τον λόγο αυτό την αποδέχθηκε τελικά ο διάδοχος του Κωνσταντίνου Καραμανλή στον πρωθυπουργικό θώκο Γεώργιος Παπανδρέου, για να την απορρίψει όμως λίγο αργότερα αναπροσαρμόζοντας την ελληνική θέση σε εκείνην του Μακάριου και της ελληνοκυπριακής ιθύνουσας τάξης.

Τα γεγονότα της Κοφινού [”τουρκικού χωριού της επαρχίας Λάρνακας, όπου έγινε η σύγκρουση μεταξύ της εθνοφρουράς της ΕΛΔΥΚ (ελληνικής δύναμης Κύπρου) και των Τουρκοκυπρίων στις 15 Νοεμβρίου του 1967] που ακολούθησαν (με πρωταγωνιστές τον Γρίβα και τον Σαμψών), δημιούργησαν όξυνση διαρκείας με τους Τούρκους.

Παρ’ ολίγον μάλιστα να οδηγήσουν σε εισβολή παρόμοιου τύπου μ’ αυτήν που έγινε στο νησί επτά χρόνια μετά (Αττίλας 1&2). Για να φτάσουμε σ’ αυτήν όμως, μεσολάβησαν:

1. Η θέση του Αντρέι Γκρομίσκο ( Ρώσου υπουργού Εξωτερικών) για ”ομοσπονδία” στην Κύπρο

2. Η δήλωση του Μάο Τσε Τουγκ σε αντιπροσωπεία του ελληνοκινεζικού συνδέσμου ότι ”το πρόβλημα της Κύπρου είναι παρόμοιο της Φορμόζας” (αν και τη θέση αυτή δεν την υιοθέτησε τελικά το κινεζικό υπουργείο Εξωτερικών, που ”νομιμοποίησε” τελικά τις συμφωνίες Ζυρίχης-Λονδίνου μιλώντας για ”λύση του προβλήματος με συνομιλίες μεταξύ των ενδιαφερομένων μερών”) και

3. Η επιβολή στρατιωτικής δικτατορίας στην Ελλάδα (1967-1974).

Μέχρι να ‘ρθει η Χούντα του ’67, είχαν ευθυγραμμίσει την πολιτική τους Παπανδρέου και Μακάριος, ανήσυχοι για την νέα κρίση που είχε ξεσπάσει στη Μ. Ανατολή (πόλεμος έξι ημερών Ισραήλ-Αιγύπτου).

Στο τέλος του πρώτου χρόνου επιβολής της στρατοκρατίας στην Ελλάδα ο πρωθυπουργός Γεώργιος Παπαδόπουλος ανακάλεσε αιφνιδιαστικά απ’ την Κύπρο την Ελληνική Μεραρχία και τον Γρίβα Διγενή της ΕΟΚΑ Β’ (εθνικιστικής, ένοπλης παραστρατιωτικής οργάνωσης, που δημιουργήθηκε το 1971), τη στιγμή που επικρατούσε στην Κύπρο ένα κλίμα συνωμοσιών, ”Εθνικών Μετώπων” και απόπειρων δολοφονίας αυτών που ήταν υπέρ της Ένωσης (με την Ελλάδα).

Αυτή η κίνηση της Χούντας ήταν, πράγματι, αψυχολόγητη, γιατί σήμανε ουσιαστικά την υποχώρηση της ελληνοκυπριακής άμυνας σ’ όλη τη γραμμή αντίστασης, που έμελλε γρήγορα να καταπατηθεί απ’ τους Τούρκους, αφού είχαν διαμορφωθεί ήδη οι συνθήκες για την εισβολή…

14 Αυγούστου 1974: Κατά τη διάρκεια του Αττίλα 2, ο τότε πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Καραμανλής έκανε την ”περίφημη” δήλωση ”Η Κύπρος κείται μακράν”, θέλοντας να συνοψίσει την απροθυμία ή αδυναμία της ελληνικής πλευράς να συμπράξει στο πλευρό της Κύπρου απέναντι στην Τουρκία και την τουρκική εισβολή.

Έτσι η Κύπρος έμεινε να υπερασπίζεται μόνη το έδαφός της με μικρή μόνο βοήθεια Ελλήνων στρατιωτικών και αξιωματικών, που είχαν σταλεί απ’ το ελληνικό κράτος μετά από επιστράτευση. Πολλοί απ’ αυτούς σκοτώθηκαν κι από εκείνους που επέστρεψαν πίσω κάποιοι είναι ψυχικά ερείπια μέχρι τώρα και προσπαθούν να συνέλθουν απ’ τον εφιάλτη που έζησαν…

” Η αντάρα της Κύπρου”, έγραφε στις 24 Αυγούστου 1974 ο Πανεπιστημιακός Γεώργιος Σαββίδης, ”εξακολουθεί να σκεπάζει σχεδόν ολόκληρο τον νοητικό και συναισθηματικό μας ορίζοντα. Τις προάλλες, ένας ιδιαίτερα ευαίσθητος φίλος μού ψιθύρισε: ‹Ξέρεις, κάθε φορά που τη συλλογίζομαι ή που ακούω το όνομά της, νιώθω σαν μια πινέζα στην καρδιά!› Δε μιλούσε για την νεκρή μάνα του, αλλά για την Μεγαλόνησο που πρωτογνωρίσαμε μαζί φέτος το Πάσχα…‟

”Πιστεύω πως κάτι παρόμοιο θα νιώθει κάθε Ελλαδίτης που αξιώθηκε να πάει στην Κύπρο, ιδίως στα χρόνια όπου ήταν η μόνη ελεύθερη περιοχή του Ελληνισμού. Μια ”Άνω Ελλάδα” (κατά το Άνω Ιερουσαλήμ της Αποκάλυψης) υπαρκτή όμως και χειροπιαστή, αναπάντεχα γνώριμη, μα και απαρομοίαστη με οποιαδήποτε άλλη μικρή πατρίδα…”

Κουνώ το κεφάλι μου μελαγχολικά, καθώς σκέφτομαι πως υπήρχαν κι εκείνοι που πήγαν να την υπηρετήσουν στις πιο δύσκολες ώρες της απέναντι σε βάρβαρους εισβολείς. Όσοι απ’ αυτούς επέζησαν και επέστρεψαν απ’ την κόλαση του πολέμου του ’74, βιώνουν ακόμα και σήμερα – στην πλειονότητά τους – τον εφιάλτη της Κυπριακής τραγωδίας μπαινοβγαίνοντας στα ψυχιατρεία.

Είναι αυτοί που πολέμησαν τους Τούρκους στην Κύπρο, επέστρεψαν και παρασημοφορήθηκαν με ανώτατα μετάλλια διάκρισης, αλλά πάσχουν οι περισσότεροι – όσοι είναι στη ζωή, φυσικά, ακόμα – από το ”σύνδρομο του βετεράνου”, που είχε προσβάλει και τους Αμερικανούς στο Βιετνάμ.

Σ’ αυτούς τους ήρωες του πολέμου με τα σαλεμένα απ’ τον τρόμο μυαλά, γύρισε η ελληνική πολιτεία την πλάτη. Τους γυρνάει ακόμα και τώρα, δηλαδή, αφήνοντάς τους να πεθάνουν ”στην ψάθα”, αφού σκοτώσουν πρώτα τον εαυτό τους από ανία, πλήξη και μοναξιά.

Δεν αποκλείεται να συναντήσατε κι εσείς μερικούς απ’ αυτούς ντυμένους με τις παλιές στολές παραλλαγής, σιωπηλούς και αξύριστους. Ίσως να είναι απ’ τους ελάχιστους που επέζησαν απ’ τις βόμβες ναπάλμ στον Άγιο Ιλαρίωνα, στο Σταυροβούνι, ή ανάμεσα σ’ αυτούς που επέζησαν του αεροπορικού δυστυχήματος στην Κύπρο, όταν η ”Ντακότα” που τους μετέφερε απ’ την Κρήτη χτυπήθηκε από κυπριακά πυρά κατά λάθος προκαλώντας το θάνατο 9 στρατιωτών και τον τραυματισμό περισσότερων.

Ποιος ξέρει; Όταν πήγαν να πολεμήσουν ήταν 20χρονα παιδιά και τώρα παίρνουν χάπια, για να περπατήσουν. Επιτίθενται με την παραμικρή αφορμή, γιατί περνάνε για Τούρκους όσους τους πλησιάζουν. Έχουν ακόμα μπροστά τους τα άψυχα πρόσωπα των συμπολεμιστών τους, που εναλλάσσονται με εκείνα των Τούρκων εισβολέων που τους σκότωσαν…

Τι πίκρα να τα συλλογιέται κανείς για λογαριασμό του ”ζυγίζοντας το χρέος του απέναντι στη διψασμένη και βιασμένη Κύπρο” του ’74… Σαρανταπέντε χρόνια μετά το εχθρικό κλίμα με τους Τούρκους είναι πάλι εκρηκτικό για διαφορετικούς, αυτή τη φορά, λόγους.

Οι μέχρι τώρα αυξομειώσεις των τουρκικών απειλών, εκφοβιστικές για Αιγαίο και Κύπρο, έχουν φτάσει στο απόγειο της θρασύτητάς τους. Η Άγκυρα, μαθημένη να παίζει από χρόνια το παιχνίδι της επιρροής στην Ανατολική Μεσόγειο, ταράζει τα λιμνάζοντα ύδατα στις διεθνείς της σχέσεις βάζοντας σε εφαρμογή το σχέδιό της να τρυπήσει την κυπριακή ΑΟΖ προς ανεύρεση υδρογονανθράκων.

Ο Τούρκος Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ρισκάρει εκ του ασφαλούς, γιατί ακόμα κι αν διαμαρτυρηθεί στον ΟΗΕ η Κυπριακή Δημοκρατία, αυτό δε θα κοστίσει και πολύ στη χώρα του, αφού δε θα της επιβληθούν κυρώσεις. Θα γινόταν αυτό μόνο αν έπειθε η Κύπρος το Συμβούλιο Ασφαλείας, για να βγάλει ψήφισμα σε βάρος της χώρας του, που συμπεριφέρεται ήδη με θράσος νεοοθωμανικό. Αλλά ποιος θέλει να τα βάλει με τον ”σουλτάνο” Ερντογάν και την πανίσχυρη στρατιωτικά Τουρκία; Οι ΗΠΑ, η Ρωσία ή η Αγγλία;

Αναφορικά με την αφωνία της Ε.Ε, πάλι, αυτή ήταν αναμενόμενη, αφού έχει μεγαλύτερα συμφέροντα να εξυπηρετήσει στην Τουρκία παρά στην Κύπρο. Έπειτα ήταν φανερό από χρόνια ότι στους κόλπους της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν καλλιεργήθηκε η αντίληψη της κατοχής του κυπριακού εδάφους και των ευθυνών της Τουρκίας στην Κύπρο το ’74.

Γι’ αυτό, πλην χλιαρών και μεμονωμένων αντιδράσεων στην αρχή, η Ευρώπη προτιμά να σιωπά, για να μη θυμώσει η Άγκυρα και χαλάσουν περαιτέρω οι σχέσεις μεταξύ τους, δεδομένης και της κατάστασης στο μεταναστευτικό.

Αβουλία διαφαίνεται, επίσης, κι από τη μεριά των τριμερών συμμαχιών που συνήψαν η Κύπρος με την Ελλάδα, ίσως γιατί έχουν περισσότερο ρητορικό χαρακτήρα παρά στρατηγικό… Γιατί αν είχαν στρατηγικό, θα έπρεπε να είχαν υπογραφεί ήδη αμυντικά σύμφωνα, που να προέβλεπαν ότι η επίθεση έναντι του ενός (Κύπρου) είναι επίθεση έναντι όλων.

Άρα και πάλι η Κύπρος καλείται να βγάλει μόνη τα κάστανα απ’ τη φωτιά υπερασπίζοντας τα κυριαρχικά της δικαιώματα έναντι της αδηφάγου Τουρκίας. Μόνο που αυτή τη φορά φαίνεται έτοιμη και προετοιμασμένη, γιατί κινείται ταχύτατα κι αιφνιδιαστικά, για να εμποδίσει τις έρευνες υδρογονανθράκων στις περιοχές κυριότητάς της.

Ήδη από δημοσιογραφικές πληροφορίες του 2017 -’18 η Κυπριακή κυβέρνηση γνώριζε για τις νέες γεωτρήσεις που ετοιμαζόταν να κάνει η Τουρκία (με βάση τις έρευνες του ”Μπαρμπαρός”) στα ανοικτά της Πάφου.

Ήξερε ότι η Τουρκία είχε σκοπό να κατεβάσει γεωτρύπανο εκεί μετά από μια σειρά ναυτικών ασκήσεων που θα προηγούνταν στην περιοχή, για λόγους εντυπωσιασμού, ουσίας και κύρους. Αυτό που σχεδίαζε η Άγκυρα έγινε. Κι αφού τελείωσε ανεμπόδιστα με τον ”Πορθητή”, συνεχίζει τώρα τη δεύτερη με το ”Γιαβούζ”…

Το γεωτρύπανο αυτό έχει αποστολή να δουλέψει στον κόλπο της κατεχόμενης απ’ τους Τούρκους Καρπασίας τον Ιούλιο σε μη αδειοδοτημένα θαλασσοτεμάχια. Η κίνηση αυτή, εφόσον γίνει, θα διαμηνύσει έμμεσα στις συνεργαζόμενες με την Κύπρο εταιρείες να μην ενοχλήσουν την Τουρκία στις έρευνές της, για να μην τις ενοχλήσει κι αυτή… Ο Ερντογάν ξέρει καλά το παιχνίδι!..

Απέναντι στην ισχύ και την πανουργία του η Κύπρος δεν έχει, δυστυχώς, τις ναυτικές δυνάμεις να αντιπαρατεθεί και η Ελλάδα δεν αναλαμβάνει τις ευθύνες της (ηθικές, πολιτικές, στρατιωτικές) απέναντί της. Όπως όλα δείχνουν, η Κύπρος για το ελληνικό κράτος εξακολουθεί να ”κείται μακράν” μετά από 45 χρόνια και, ως εκ τούτου, δε μπορεί να αποτρέψει τον εξ Ανατολών γι’ αυτήν κίνδυνο…

Το περίφημο Ενιαίο Αμυντικό Δόγμα αποδεικνύεται εκ των πραγμάτων ουτοπικό και ανέφικτο, όσο η Αθήνα δεν οριοθετεί την ΑΟΖ της, έτσι ώστε να εφάπτεται με εκείνην της Κύπρου και της Αιγύπτου. Για τον λόγο αυτό, η Κυπριακή Δημοκρατία αντέδρασε όπως ο πνιγμένος που πιάνεται από τα μαλλιά.

Πέρα απ’ τις διπλωματικές επαφές που έχει με την Ουάσιγκτον και τους ισχυρούς εταίρους της στην Ε.Ε, η Κυπριακή κυβέρνηση έβγαλε εντάλματα σύλληψης για ανώτερα στελέχη τριών εταιρειών που παίζουν επικουρικό ρόλο στις παράνομες τουρκικές ενέργειες, ως εξειδικευμένες σε θέματα γεωτρήσεων.

Αυτό προκάλεσε ήδη μεγάλη αναταραχή και πολλές αποχωρήσεις εργαζομένων διαφόρων εθνικοτήτων, που εργάζονταν στην πλατφόρμα πετρελαίου του ”Πορθητή”.

Με τα δεδομένα αυτά, ο μόνος δρόμος που μπορεί να αποτρέψει το ανεξέλεγκτο της Τουρκίας σε ευρωπαϊκό επίπεδο είναι, νομίζω, η επιθετική διπλωματία σε όλα τα μέτωπα. Με βάση τη λογική αυτή η Κύπρος ενήργησε σωστά σε πρώτη φάση.

Θα πρέπει όμως η κίνησή της να εκδώσει εντάλματα σύλληψης να συνοδευτεί από αίτημα για πάγωμα των προενταξιακών κονδυλίων προς την Τουρκία και ενημέρωση των αρμοδίων οργάνων της Ε.Ε ότι η Κύπρος θα καταψηφίσει την επικαιροποίηση της τελωνειακής ένωσης με την Τουρκία, απ’ τη στιγμή που αυτή δεν την αναγνωρίζει σαν κράτος.

Επίσης, επείγει η προσφυγή της Μεγαλονήσου στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, για να καταγγείλει την Τουρκία για αθέμιτο ανταγωνισμό, γιατί – ενώ τα τουρκικά προϊόντα εισάγονται στην Κύπρο κανονικά – τα κυπριακά δεν γίνονται δεκτά στην Τουρκία.

Τα πράγματα στην Κύπρο βρίσκονται επί ξυρού ακμής και όσο δε συναντά αντιδράσεις – ούτε καν από την Ελλάδα – η τουρκική προκλητικότητα, αυτή αποθρασύνεται, μέχρι του σημείου να εκτοξεύει ευθείες απειλές ο Τούρκος κυβερνητικός εκπρόσωπος (Ομέρ Τσελίκ) μιλώντας για νέο ”Αττίλα”…

Μπροστά στο απειλητικό για την Κύπρο μας σκηνικό, η ομόφωνη καταδίκη του Εθνικού Συμβουλίου της Κύπρου κατά της Τουρκίας πρέπει να έχει τη στήριξη της Ελλάδας, που τηρεί μέχρι τώρα χαμηλότατους τόνους σε σημείο παρεξηγήσεως…

Η διπλωματική και στρατιωτική της εγρήγορση είναι πιο αναγκαίες από ποτέ, γιατί έρχεται κι η σειρά του Καστελόριζου. Γι’ αυτό, σαν έτοιμη από καιρό, σαν γενναία, η χώρα μας πρέπει να κινηθεί αποφασιστικά, χωρίς χρονοτριβή, σαν να επρόκειτο να υπερασπίσει το έδαφός της που απειλείται, και να έχει σε πλήρη ετοιμότητα τις δυνάμεις της, παράλληλα με τις διπλωματικές επαφές που θα πρέπει να κάνει.

Η Τουρκία καιροφυλακτεί να χτυπήσει σε χρόνο ανύποπτο, που κρίνω πως θα συμπέσει πολύ πιθανόν με τις εθνικές εκλογές. Γι’ αυτό ας έχουν γνώση οι φύλακες κι ας πάρουν τα αναγκαία μέτρα για να αντιμετωπίσουν αποφασιστικά τη δολιότητα και αρπακτικότητα των γειτόνων μας.

Η Κύπρος δεν κείται και δε θα κείται ποτέ μακράν για τον ελληνικό λαό, που ήδη κουβαλάει στην εθνική του συνείδηση – σαν άχθος ασήκωτο – την προδοσία της, με υπαιτιότητα των στρατοκρατόρων της Χούντας. Σ’ αυτό το άγος που εμπεριέχει το πλέγμα της συλλογικής μας ευθύνης και της ενοχής μας, δεν πρέπει να προστεθεί ένα δεύτερο.

Κι αυτό θα γίνει, αν αρνηθούμε το χρέος μας προς αυτήν. Αν δε σεβαστούμε τα δίκαιά της. Θα γίνει αν περιοριστούμε στα του οίκου μας, σαν Ελλάδα και σαν Έλληνες, και αρκεστούμε σε παραστάσεις και διαδηλώσεις για την Κύπρο, όπως κάναμε πάντα…

* Κ. Καβάφης: ”Επάνοδος στην Ελλάδα” (1914, ανέκδοτο)

ΔΕΝ ΞΕΧΝΩ!..

*Δημοσιεύθηκε στο antinews.gr