Η απόλυτη αποδόμηση της “αμερικανικής πρότασης” των 5 δις για το ΠΝ που “μπάζει από παντού”!

Ποιος ή ποιοι θέλουν να επιβάλλουν στο Πολεμικό Ναυτικό που ποτέ μέχρι τώρα δεν εξετάστηκαν σοβαρά και είχαν αποκλειστεί με ισχυρά επιχειρήματα;

Ποιος ή ποιοι βάζουν στην άκρη τις πραγματικές επιχειρησιακές ανάγκες του Στόλου για να πουλήσουν “φύκια για μεταξωτές κορδέλες” ότι δήθεν έχουν βρει τις ιδανικές λύσεις για να “σώσουν” τα ναυπηγεία, συνδέοντας τη “σωτηρία” τους με το συγκεκριμένο εξοπλιστικό πρόγραμμα; Για τα “φύκια και τις μεταξωτές κορδέλες” θα επανέλθουμε. Προς το παρόν ας παραμείνουμε στην πολύ εύκολη αποδόμηση της “αμερικανικής πρότασης για το ΠΝ” που ούτε λίγο ,ούτε πολύ θα μας κοστίσει αν “περάσει”, 5 δις! Κι αν ικανοποιούσε τις ανάγκες του ΠΝ πιθανότατα ουδείς θα είχε κάτι να πει πέραν ότι είναι μια ακριβή πρόταση.

Ας τα βάλουμε σε μια σειρά:

Η πρόσφατη απόφαση του Ανώτατου Ναυτικού Συμβουλίου για το πρόγραμμα φρεγατών του ΠΝ δημιουργεί πολλά ερωτηματικά και σκέψεις.
Συγκεκριμένα το ΑΝΣ αποφάσισε να αναθέσει χωρίς διαγωνισμό στο Αμερικανικό Ναυτικό τα ακόλουθα:

Προμήθεια 4 Φρεγατών (Φ/Γ) MMSC (Multi Mission Surface Combatant)
Πρόγραμμα αναβάθμισης των υφιστάμενων γερμανικών φρεγατών ΜΕΚΟ
Πλοία ενδιάμεσης λύσης
Αρχική πρόθεση συμμετοχής στο πρόγραμμα ανάπτυξης των FFG(X)

Γιατί το πρόγραμμα κρίνεται ανεπαρκές για να καλύψει τις ανάγκες του Πολεμικού Ναυτικού;

Το ΠΝ διαχρονικά στην αναζήτηση νέας σχεδίασης φρεγάτας είχε περιγράψει την απαίτηση για δυνατότητα «Άμυνας περιοχής» επιπλέον της όποιας απαίτησης για «Άμυνα σημείου» και «τελικής Τερματικής γραμμής Αμύνης», δηλαδή μία σειρά από 3 διαδοχικούς «κύκλους» για την μεγιστοποίηση της επιβιωσιμότητας του πλοίου φορέα των όπλων καθώς και την αντίστοιχη προστασία φίλιων μονάδων (ΠΑ και σχηματισμών του ΣΞ).

Η δεδομένη απαίτηση για «Άμυνα περιοχής» ήταν και η οδηγός δύναμη για την αναζήτηση λύσεως με απευθείας ανάθεση τόσο για τις FREMM το 2009 όσο και για τις Belhara πρόσφατα. Για τον ίδιο λόγο, διαδοχικές ηγεσίες του ΠΝ (συμπεριλαμβανομένης και της σημερινής) ζητούσαν επισταμένα από την εκάστοτε Αμερικανική κυβέρνηση την αποδέσμευση μεταχειρισμένων πλοίων τύπου Arleigh Burke.

Σήμερα η απαίτηση αυτή με δεδομένο τις πολλαπλές δυνατότητες Stand off Weapons του αντιπάλου γίνεται ακόμα πιο επιτακτική και παράλληλα θα πρέπει να αντιμετωπίζεται συνολικά στις απαιτήσεις «Άμυνας περιοχής» όλων των Ενόπλων Δυνάμεων. Δηλαδή, η όποια νέα Φ/Γ θα πρέπει να θεωρείται ως ένας «πλωτός» φορέας αεράμυνας που θα μπορεί να καλύψει ολόκληρες περιοχές όχι μόνο προς ίδιον όφελος αλλά και προς όφελος περιοχών ενδιαφέροντος ΠΑ και ΣΞ.

Τα πλοία που ζητά σήμερα το ΠΝ, δεν έχουν κανένα από τα ανωτέρω χαρακτηριστικά και είχαν χαρακτηρισθεί από προηγούμενες ηγεσίες του όπλου (πιθανότατα και από την σημερινή, μέχρι να αλλάξει γνώμη για άγνωστους λόγους), ως ακατάλληλα για το Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο, όπου και διακυβεύονται τα κυριαρχικά μας δικαιώματα.

Πλατφόρμα MMSC και Ενδιάμεση Λύση

Η πλατφόρμα MMSC στηρίζεται στην αντίστοιχη LCS FREEDOM του Αμερικανικού Ναυτικού. Η συγκεκριμένη πλατφόρμα είναι σύμφωνα και με το Αμερικανικό Ναυτικό αλλά και το Υπουργείο Άμυνας των ΗΠΑ ένα αποτυχημένο εγχείρημα για την κατασκευή και επιχειρησιακή λειτουργία ενός παράκτιου πλοίου και φυσικά όχι φρεγάτας.

Το αρχικό πρόγραμμα προέβλεπε την κατασκευή 355 πλοίων εντός των επόμενων δεκαετιών, αλλά τελικά το πρόγραμμα διακόπηκε από το 2014 όταν και ο τελικός αριθμός των πλοίων ορίσθηκε στα 40 και κατέληξε σήμερα σε 16. Οι πολύ μεγάλες υπερβάσεις του κόστους αλλά και τα μέχρι σήμερα αξεπέραστα τεχνικά προβλήματα, ανάγκασαν το Αμερικανικό Ναυτικό να ακυρώσει το πρόγραμμα.

Πέραν τούτου, τα συγκεκριμένα πλοία δεν προσέφεραν στο Αμερικανικό ναυτικό καμία πρόσθετη επιχειρησιακή δυνατότητα, ούτε για παράκτιες επιχειρήσεις. Αντιθέτως σε όλες τις μέχρι σήμερα επιχειρήσεις τους χρειάζονταν την συνοδεία μεγαλύτερων και καλύτερων πλοίων (φρεγάτες, αντιτορπιλικά και καταδρομικά), προκειμένου να εξασφαλισθεί η επιβιωσιμότητα τους στο πεδίο της μάχης.

Είναι δε χαρακτηριστικό ότι η Αμερικανική κυβέρνηση από το 2014 έχει παραδεχθεί ότι η διαθεσιμότητα των LCS είναι 35% εν πλω και 65% στον ναύσταθμο για εργασίες συντήρησης, με υπολογιζόμενο μάλιστα ετήσιο κόστος συντήρησης τα $79 εκατομμύρια (νούμερο που προσεγγίζει ή υπερβαίνει πλοία μεγαλύτερου μεγέθους και παλιότερης σχεδίασης και κατασκευής).

Επιπρόσθετα, το Αμερικανικό Ναυτικό έχει προχωρήσει ήδη στην απόσυρση των 4 πρώτων πλοίων LCS, αφού ακόμα και η οιαδήποτε αναβάθμιση τους θεωρήθηκε ασύμφορη και ακριβότερη από το να κατασκευάσουν νέα πλοία. Είναι πολύ πιθανόν η ενδιάμεση λύση που ζητά το ΠΝ να ικανοποιηθεί με κάποια από αυτά τα παρωχημένα πλοία, με ότι συνεπάγεται αυτό στο επιχειρησιακό πεδίο του Αιγαίου. Πέραν τούτου, το κόστος συντήρησης

Είναι δε χαρακτηριστικό ότι για τα πλοία MMSC, το Αμερικανικό ναυτικό δεν έχει ενδιαφερθεί, αλλά ούτε πρόκειται στο μέλλον. Το Αμερικανικό Ναυτικό αναγνωρίζοντας το λάθος με τις LCS, προχωρά ήδη από το 2017 στην σχεδίαση και κατασκευή μιας νέας πλατφόρμας γνωστή σε όλους (και στο ΠΝ) ως FFG (X), μια σύγχρονη φρεγάτα με δυνατότητες αεράμυνας περιοχής. Ο μόνος χρήστης αυτών των πλοίων παγκοσμίως είναι η Σαουδική Αραβία (4 πλοία). Σε περίπτωση που το ΠΝ προχωρήσει στην απόκτηση 4 τέτοιων πλοίων θα βρεθούμε στην δυσάρεστη θέση να είμαστε οι μοναδικοί χρήστες παγκοσμίως με ότι αυτό συνεπάγεται στο κόστος συντήρησης και αναβαθμίσεων στο μέλλον, καθόσον τα πλοία έχουν έναν εκτιμώμενο χρόνο ζωής 40-50 χρόνια. Καθιστούμε δηλαδή το ΠΝ μας όμηρο.

Επιπρόσθετα, τα συγκεκριμένα πλοία δεν διαθέτουν ενσωματωμένες δυνατότητες ανθυποβρυχιακού πολέμου (το λεγόμενο Hull mounted sonar) και ο οιοσδήποτε ισχυρισμός ότι αυτό μπορεί να καλυφθεί με την ύπαρξη άλλων συστημάτων (όπως τα Towed array sonar), αυτός δεν ευσταθεί σε μία θάλασσα όπως το Αιγαίο.

Σε ότι αφορά την αναβάθμιση των υφιστάμενων φρεγατών ΜΕΚΟ, το ΠΝ εδώ και αρκετό καιρό είχε ξεκινήσει την διαδικασία ανταγωνιστικού διαλόγου, για ένα πρόγραμμα της τάξης των 160 εκ ευρώ, διαμορφώνοντας ένα αποδεκτό σχέδιο αναβάθμισης που θα εκτελείτο μάλιστα σε σύντομο χρονικό διάστημα στον ναύσταθμο του, απομειώνοντας σημαντικά τον χρόνο απουσίας των συγκεκριμένων πλοίων από την ενεργό υπηρεσία.

Εάν δε κάποιος επικαλεσθεί λόγους επείγοντος, θα πρέπει να τονισθεί ότι ο ανταγωνιστικός διάλογος που είχε ξεκινήσει εδώ και 18 μήνες θα μπορούσε να είχε ήδη ολοκληρωθεί και να είχαν ήδη ξεκινήσει οι εργασίες στα πρώτα πλοία. Όμως η συγκεκριμένη διαδικασία σταμάτησε, χωρίς ποτέ να δοθεί κάποια εξήγηση εδώ και πολλούς μήνες, γεγονός που θέτει περισσότερες αμφιβολίες για τα πραγματικά αίτια.

Η απόφαση το κονδύλι αναβάθμισης να αυξηθεί σε 500 εκ. ευρώ (χωρίς ιδιαίτερη εξήγηση), έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση του επιπέδου των αναβαθμίσεων αλλά καθιστά πλέον επιτακτική την εισαγωγή των πλοίων σε ναυπηγείο και όχι στον ναύσταθμο του ΠΝ.

Το Αμερικανικό Ναυτικό δεν γνωρίζει τον συγκεκριμένο τύπο πλοίου και δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να προσφέρει τις βέλτιστες τεχνικά οικονομοτεχνικές λύσεις. Είναι πολύ πιθανόν να αποταθεί σε κάποια αμερικανική εταιρεία, η οποία θα ξοδέψει πολλά κονδύλια μόνον για να αποκτήσει την απαραίτητη εξειδίκευση, πριν προχωρήσει στην αναβάθμιση.

Επιπλέον τα ναυπηγεία στα οποία θα υλοποιηθεί η αναβάθμιση θα κερδίσουν (χωρίς λόγο) πολλά εκατομμύρια ευρώ (στην ουσία επιδοτεί το ελληνικό κράτος ιδιώτες επιχειρηματίες). Τέλος, ουδείς μπορεί να γνωρίζει κατά πόσον θα αυξηθεί ο απαιτούμενος χρόνος παραμονής στο ναυπηγείο για την αναβάθμιση τους με επακόλουθο την μείωση της διαθεσιμότητας πλοίων στο Αιγαίο και μάλιστα σε μια κρίσιμη συγκυρία.

Συμπέρασμα:

Είναι αντιληπτό απ΄όλα αυτά τα αδιάσειστα στοιχεία ότι οιαδήποτε απόφαση υπέρ των πλοίων τύπου MMSC, της αντίστοιχης ενδιάμεσης λύσης και της αναβάθμισης των φρεγατών ΜΕΚΟ ασφαλώς και δεν θα ήταν η καλύτερη δυνατή επιλογή για το ΠΝ και μάλιστα στο αστρονομικό ποσό των 5 δις ευρώ. Και αυτό γιατί:

Τα πλοία υστερούν σημαντικά στον πόλεμο αεράμυνας περιοχής καθώς και στον ανθυποβρυχιακό πόλεμο έναντι άλλων ευρωπαϊκών σχεδιάσεων

Το Αμερικανικό Ναυτικό των ΗΠΑ αντιμετωπίζοντας πολύ σοβαρά προβλήματα στην επιχειρησιακή λειτουργία των πλοίων LCS (στα οποία στηρίζεται η σχεδίαση MMSC), έχει ήδη σταματήσει το πρόγραμμα ως οικονομικά ασύμφορο

Ουδείς άλλος χρήστης, πλην της Σαουδικής Αραβίας (που έχει όμως άλλες επιχειρησιακές απαιτήσεις και φυσικά επιχειρεί σε άλλες θάλασσες και όχι στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο) δεν έχει ενδιαφερθεί ή αγοράσει τα συγκεκριμένα πλοία.

Το Αμερικανικό ναυτικό προχωρά στην απόκτηση και κατασκευή μιας πραγματικά σύγχρονης φρεγάτας με δυνατότητες αεράμυνας περιοχής γνωστή σε όλους (και στο ΠΝ) ως FFG (X).

Τα πλοία της ενδιάμεσης λύσης είναι παρωχημένα, με χαμηλούς δείκτες διαθεσιμότητας και με δυσβάστακτο ετήσιο κόστος συντήρησης.

Φαίνεται ότι το ΠΝ δεν εξέτασε καμία άλλη εναλλακτική λύση, ενώ γνωρίζουν ότι υπάρχουν πολύ καλύτερες προτάσεις (τόσο σε επιχειρησιακό όσο και σε οικονομικό επίπεδο), που προσφέρουν μάλιστα και πολύ προσφορότερες ενδιάμεσες λύσεις (Ολλανδοί, Γερμανοί, Ιταλοί, ακόμα και οι Γάλλοι).

Η εκτόξευση του κόστους του προγράμματος (πάνω από 1 δις ευρώ για κάθε φρεγάτα MMSC) καθιστά απαγορευτική την οιαδήποτε συζήτηση.
Η αναβάθμιση των φρεγατών ΜΕΚΟ, μπορούσε να έχει ήδη ξεκινήσει με την ολοκλήρωση του ανταγωνιστικού διαλόγου, που όμως διακόπηκε με ευθύνη του ΠΝ.

Πέραν των ανωτέρω, η απόφαση για ένα κολοσσιαίο πρόγραμμα αξίας άνω των 5 δις ευρώ (και μάλιστα σε περιόδους κρίσης), πρέπει να ληφθεί σταθμίζοντας όλα τα δεδομένα, (επιχειρησιακά, γεωστρατηγικά, οικονομικά και διπλωματικά), κάτι το οποίο δεν φαίνεται να έχει συμβεί στην συγκεκριμένη περίπτωση. Ουδέποτε μέχρι σήμερα καμία ελληνική κυβέρνηση δεν προχώρησε σε απόφαση υλοποίησης ενός τόσο μεγάλου προγράμματος χωρίς να είναι σίγουρη ότι εξέτασε ενδελεχώς όλες τις παραμέτρους. Η διαδικασία του επείγοντος σε τέτοια αμυντικά προγράμματα μόνον προβλήματα δημιουργεί και τις περισσότερες φορές καταλήγει σε λανθασμένες αποφάσεις που δεσμεύουν την χώρα για πολλές δεκαετίες.