Επιτάφιος στο μέτωπο της Μικράς Ασίας και η προσευχή πριν από τη μάχη στον Σαγγάριο
Γράφει ο Δημήτρης Σταυρόπουλος
Το 1921 η Μικρασιατική Εκστρατεία βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη.
Τα σύννεφα της συμφοράς δεν έχουν φανεί ακόμα στον στρατιωτικό και πολιτικό ορίζοντα.
Στις 10 Μαρτίου 1921 άρχισε νέα επιθετική ενέργεια του Στρατού.
Οι ελληνικές δυνάμεις αφού πρώτα κατέλαβαν το Αφιόν – Καραχισάρ, έφτασαν τελικά προ του Εσκισεχίρ συναντώντας επίμονη τουρκική αντίσταση.
Οι Βρετανοί, αν και ήταν με το μέρος της Ελλάδος, αρνήθηκαν την στρατιωτική στήριξη, για να μην προκαλέσουν την Γαλλική κυβέρνηση.
Εν τω μεταξύ, η Τουρκία έλαβε σημαντική στρατιωτική και χρηματική βοήθεια από την Σοβιετική Ένωση.
Στο διπλωματικό επίπεδο οι εξελίξεις είναι ραγδαίες.
Στις 16 Απριλίου, ο πρωθυπουργός Γούναρης έφτασε στη Σμύρνη, συνοδευόμενος από τον υπουργό επί των Στρατιωτικών Ν. Θεοτόκη και είχε συνεργασία με τον αρχιστράτηγο Αν. Παπούλα, τον αρχηγό του επιτελείου Β. Δούσμανη και τον επιτελάρχη Ξ. Στρατηγό.
Επίσης, συναντήθηκε με το Μητροπολίτη Χρυσόστομο και με τον Αρμοστή Αρ. Στεργιάδη.
Νέα συμβιβαστική πρόταση των Δυνάμεων, απορρίφθηκε από την κυβέρνηση Γούναρη το Μάιο του 1921.
Στις 29 Μαΐου του 1921 (σε μία συμβολικά επιλεγμένη χρονική στιγμή, 468 χρόνια από την Άλωση της Κωνσταντινούπολης) ο Βασιλιάς Κωνσταντίνος αποβιβάσθηκε στη Σμύρνη και συμμετείχε σε ευρεία στρατιωτική σύσκεψη, όπου ορίστηκε ως στόχος η κατάληψη της Άγκυρας και η καταστροφή του σταθμού ανεφοδιασμού του εχθρού, ενέργεια η οποία σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του ελληνικού επιτελείου θα οδηγούσε τον Κεμάλ σε συνθηκολόγηση.
Ο ΕΠΙΤΑΦΙΟΣ ΣΤΗΝ ΠΡΩΤΗ ΓΡΑΜΜΗ
Η ηρωική 1η Μεραρχία Πεζικού ήταν το πρώτο στρατιωτικό τμήμα που έφτασε στην Μικρά Ασία τον Μάιο του 1919.
Ήταν αυτό που θρήνησε και τους πρώτους νεκρούς…
Το Πάσχα του 1921 είχε προωθηθεί στο εσωτερικό της Ανατολίας και προετοιμαζόταν για την μάχη στον Σαγγάριο.
Βρισκόταν κυριολεκτικά στην πρώτη γραμμή.
Από εκείνη την εποχή έχει διασωθεί μια ιστορική φωτογραφία.
Η περιφορά του Επιτάφιου στο μέτωπο.
Από τον Μέραρχο Ζαφειρίου μέχρι τον τελευταίο στρατιώτη, στόλισαν τον Επιτάφιο την Μεγάλη Πέμπτη και την Μεγάλη Παρασκευή ο στρατιωτικός ιερέας έψαλε τα πένθιμα τροπάρια με τους αξιωματικούς και τους στρατιώτες δίπλα του, να παρακολουθούν με κατάνυξη την λειτουργία.
Τα υπόλοιπα είναι ιστορία…
Ο ελληνικός στρατός ξεκίνησε την προς ανατολάς προέλασή του, από τις βάσεις του στο Εσκί Σεχίρ διαμέσου έρημων και άνυδρων εκτάσεων μέχρι τον ποταμό Σαγγάριο, χωρίς οι τουρκικές δυνάμεις να τον παρενοχλήσουν ιδιαίτερα.
Η πορεία, όμως, ήταν κοπιωδέστατη και ταλαιπώρησε αφάνταστα τα προελαύνοντα τμήματα, αφού πραγματοποιήθηκε μέσα σε αφόρητο καύσωνα και με ελλιπέστατη επιμελητεία.
Η έκβαση της μάχης στο ποταμό Σαγγάριο ήταν αμφίρροπη και συντέλεσε στην ανακοπή της πορείας των Ελλήνων προς Άγκυρα και την μετάπτωσή τους σε αμυντικό προσανατολισμό, έως την οριστική τους ήττα ένα χρόνο αργότερα.
