Ποια Διακήρυξη των Αθηνών, ποιο ήρεμο κλίμα και το ερώτημα «τι θέλετε να κάνουμε πόλεμο»; Λ.Τζούμης Αντιστράτηγος ε.α

Γράφει ο

ΛΑΜΠΡΟΣ ΤΖΟΥΜΗΣ

Αντιστράτηγος ε.α

Παραβιάσεις από τουρκικές ακταιωρούς των ελληνικών χωρικών υδάτων έγιναν σε Ίμια και Κω, μετά τις ΝΟΤΑΜ με τις οποίες η Τουρκία απαιτεί την αποστρατικοποίηση των ελληνικών νησιών. Φαίνεται όπως είχαμε προβλέψει ότι η υπογραφή της διακήρυξης των Αθηνών δεν διασφαλίζει την αποφυγή προκλήσεων και το κλίμα ηρεμίας.

Να επισημάνουμε ότι η παραβίαση των χωρικών υδάτων συνεχίζεται αμείωτη, παρά την ύφεση στις παραβιάσεις – υπερπτήσεις του εθνικού εναερίου χώρου.  Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του ΓΕΕΘΑ τον περασμένο χρόνο 2023, είχαμε 1.642 παραβιάσεις των ελληνικών χωρικών υδάτων από τουρκικά σκάφη.

Χωρικά Ύδατα ή Αιγιαλίτιδα Ζώνη : Είναι η θάλασσα η παρακείμενη στην ακτή, πάνω στην οποία το κράτος ασκεί ΠΛΗΡΗ ΚΥΡΙΑΡΧΙΑ, η οποία εκτείνεται στον εναέριο χώρο, όπως και στο βυθό και στο υπέδαφος. Η πλήρης αυτή κυριαρχία σημαίνει ότι το κράτος μπορεί ν’ ασκεί το σύνολο των αρμοδιοτήτων του, χωρίς κανέναν περιορισμό. Η αιγιαλίτιδα ζώνη εξομοιώνεται, συνεπώς, με το έδαφος.

Το φαινόμενο ανοχής των χιλιάδων παραβιάσεων των ελληνικών χωρικών υδάτων αποτελεί μια ακόμα παγκόσμια πρωτοτυπία που εκθέτει το κύρος και την αξιοπρέπεια της χώρας.

Επί δεκαετίες η παραβίαση της εθνικής μας κυριαρχίας αντιμετωπίζεται με δηλώσεις επικοινωνιακού τύπου όπως : «Δεν πρόκειται να ανεχθούμε την παραβίαση της εθνικής μας κυριαρχίας»,  «έχουμε το διεθνές δίκαιο με το μέρος μας».

Η επίκληση του διεθνούς δικαίου απέναντι στον αναθεωρητισμό και την επιθετικότητα της Τουρκίας που το  ποδοπατεί εδώ και δεκαετίες στην Κύπρο, στη Συρία, στους Κούρδους, κ.λπ, περισσότερο ως «αστείο» εκλαμβάνεται.

Όταν κάποιος μιλήσει για δυναμικό τρόπο αντιμετώπισης των παραβιάσεων της εθνικής μας κυριαρχίας η απάντηση είναι : «Τι θέλετε να κάνουμε πόλεμο;».  Με τον τρόπο αυτό δηλώνουμε ότι οι απροκάλυπτες αμφισβητήσεις παραβιάσεις, απειλές, κ.λπ. είναι ανεκτές από την πλευρά μας και δίνουμε το «πράσινο φως» στην Τουρκία να το επαναλάβει.

Η Τουρκία αντιλαμβάνεται το δίκαιο ότι είναι συνυφασμένο με την ισχύ, όπως ακριβώς το περιέγραψε ο Θουκυδίδης πατέρας της σχόλης σκέψης του πολιτικού ρεαλισμού, 2.500 χρόνια πριν στο διάλογο Αθηναίων – Μηλίων. Ο φιλόσοφος Παναγιώτης Κονδύλης, αναφερόμενος στο διάλογο Αθηναίων – Μηλίων, επισημαίνει: «..Η επίκληση της δικαιοσύνης, στην οποία προσφεύγουν οι Μήλιοι, είναι ένα μοιραίο σφάλμα, η πίστη τους στην υπερίσχυση των ηθικών κανόνων γεννά απλώς φρούδες ελπίδες και τους ωθεί σε απελπισμένες και αυτοκαταστροφικές ενέργειες..»

Αναφορικά με τα Χωρικά μας Ύδατα και τον Εθνικό Εναέριο Όρο κάποιες επεξηγήσεις :   

Εθνικός Εναέριος Χώρος (Ε.Ε.Χ) : Σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο, ο Ε.Ε.Χ. ενός κράτους εκτείνεται πάνω από το χερσαίο έδαφος του και τα χωρικά του ύδατα. Η Ελλάδα από το 1931 καθόρισε τον εναέριο χώρο της στο εύρος των 10 ν.μ.
Χωρικά Ύδατα ή Αιγιαλίτιδα Ζώνη : Το εύρος της αιγιαλίτιδας ζώνης ορίστηκε το 1936 στα 6 ναυτικά μίλια από την ακτή. Σε ορισμένες περιπτώσεις, το πλάτος λόγω γεωγραφικών περιορισμών, μπορεί να είναι μικρότερο από 6 ν. μίλια. Αυτή είναι η περίπτωση των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου και της Δωδεκανήσου που εφαρμόζεται ο κανόνας της μέσης γραμμής, δηλαδή η μέση απόσταση των ακτών των δύο χωρών εκτός εάν υπάρχουν άλλες σχετικές συμβατικές ρυθμίσεις. Εντούτοις, παρά το γεγονός ότι η αιγιαλίτιδα ζώνη ορίσθηκε στα 6ν.μ., για τον εναέριο χώρο διατηρήθηκε το όριο των 10 ναυτικών μιλίων.

Η διπλή αυτή διευθέτηση, δηλ. η διαφορά μεταξύ του Ε.Ε.Χ. και των χωρικών υδάτων, απετέλεσε πολιτική της χώρας μας εκείνη την εποχή για λόγους διευκόλυνσης της θαλάσσιας ναυσιπλοΐας. Είναι όμως παρακινδυνευμένη νομικά από τις συμβάσεις του διεθνούς δικαίου της θάλασσας, που προβλέπει σύμπτωση αυτών των περιοχών. Η Σύμβαση του 1982 του Montego Bay για το δίκαιο της θάλασσας, που έχει γίνει νόμος του ελληνικού κράτους (Ν.2321/1995), ορίζει τη «σύμπτωση» των μεγεθών για θάλασσα και αέρα. Παρά το γεγονός ότι υπάρχει πρόβλημα όσον αφορά τη νομική πλευρά του θέματος, θα πρέπει να επισημανθεί ότι το επιχείρημα της ελληνικής πλευράς είναι ότι σύμφωνα με τη Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας, η Ελλάδα δικαιούται να επεκτείνει μέχρι τα 12 ν.μ. τα χωρικά της ύδατα. Το δικαίωμα αυτό είναι κυριαρχικό και ασκείται μονομερώς και κατά συνέπεια δεν υπόκειται σε κανενός είδους περιορισμό ή εξαίρεση και δεν επιδέχεται αμφισβητήσεως από τρίτα κράτη. Όπως είναι γνωστό από το 1995, η τουρκική εθνοσυνέλευση πήρε απόφαση σε περίπτωση επέκτασης των χωρικών μας υδάτων, για λήψη μέτρων συμπεριλαμβανομένων των στρατιωτικών (casus belli).