Ελληνοτουρκικά: Η παγίδα στα ΜΟΕ-Στ.Φενέκος

Γράφει ο

Έχω αναφερθεί πολλές φορές στην πρακτική της Τουρκίας για τα ΜΟΕ, όπως διαπίστωσα έχοντας συμμετάσχει πολλές φορές σε τέτοιες συναντήσεις.

Ενώ τα ΜΟΕ θεωρούνται και δεν μπορεί να είναι τίποτε περισσότερο από συμφωνημένες τεχνικές συνεννοήσεις /διαδικασίες επί θεμάτων χαμηλής πολιτικής, η Τουρκία έχοντας μελετήσει πολύ καλά την έννοια των ΜΟΕ, τα χρησιμοποιεί ως βατήρες, για να τα εκμεταλλευθεί στην συνέχεια στα ζητήματα υψηλής πολιτικής.

Και οι πολιτικοί μας καθησυχάζονται αφελώς και κομπορρημονούν για τις επιτυχίες τους αλλά στην ουσία λίγο καιρό μετά (χωρίς τυμπανοκρουσίες όμως τότε), επειδή αντιλαμβανόμαστε τις επιπτώσεις, αναγκαζόμαστε οι ίδιοι να τα ακυρώσουμε εν τοις πράγμασι.

Ας δούμε π.χ. αυτά τα δύο μέτρα που ακούστηκαν ότι πρόκειται να συμφωνηθούν (όπως μάθαμε από την Τουρκική πλευρά), με το βασικό ερώτημα σε ποιες περιοχές θα εφαρμόζονται και σε ποιες καταστάσεις (θολά σημεία αμφισβήτησης που δυστυχώς δεν οριοθετούνται):

1. Να μην θεωρούμε τα Τουρκικά αεροσκάφη που κάνουν παραβιάσεις στο FIR ως άγνωστα ή εχθρικά (για να μην τα αναχαιτίζουμε) και να χρησιμοποιούμε τους κώδικες IFF NATO γι’ αυτό.

Μα αυτό είναι το πρόβλημα ( ; ) ή ότι πετάνε όποτε θέλουν, χωρίς τις αναγκαίες ενημερώσεις της αρχής ελέγχου των πτήσεων εντός του δικού μας FIR, όπως έχει ανατεθεί η αρμοδιότητα από τον ICAO στην χώρα μας για λόγους ασφαλείας πτήσεων;

Δηλαδή επιδιώκουν με βάση την ηλεκτρονική αναγνώριση, να αποδεχθούμε ότι μπορούν να πετάνε εντός του FIR αρμοδιότητάς μας όπως και όποτε αυτοί θέλουν.

Στην ουσία δηλαδή παύει να υπάρχει αρμοδιότητα και αρχές ασφάλειας πτήσεως πέραν του ότι την διεκδικούν αυτοί για το Αιγαίο.

Ακόμη χειρότερα, με δεδομένο ότι δεν αναγνωρίζουν ως Εθνικό Εναέριο Χώρο της χώρας μας την περιοχή μεταξύ 6-10 μιλίων, θα εκμεταλλευθούν την «φιλική» αναγνώριση και μόνο μέσω του IFF, για να παραβιάζουν τον χώρο αυτό και να ζητάνε και τα ρέστα μετά εάν τους αναχαιτίζουμε.

Απορώ ποιοι στρατιωτικοί (αφήνω τους διπλωμάτες) μπορεί να συμφώνησαν για αυτήν την εξόχως επικίνδυνη διαδικασία, η οποία είναι ακόμη χειρότερη από το σχέδιο πτήσεως που πρότεινε το ΝΑΤΟ για τις πτήσεις των Τουρκικών αεροσκαφών εντός FIR αρμοδιότητάς μας, το οποίο δεν θα είχε τα σημεία εισόδου και εξόδου των αεροσκαφών αλλά θα είχε όλα τα άλλα στοιχεία πτήσεως, την οποία δεν είχαμε αποδεχθεί (γιατί ήταν επίσης ανασφαλής).

2. Το άλλο ΜΟΕ που δημοσιεύθηκε ότι θα συμφωνήσουμε είναι να μην πλησιάζουν στο Αιγαίο τα πολεμικά πλοία και της ακτοφυλακής κοντύτερα από κάποια απόσταση. Δηλαδή με δεδομένο ότι η Τουρκία έχει δια νόμου της χωρίσει το Αιγαίο στην μέση και έχει αναθέσει στην Ακτοφυλακή της να ενασκεί έλεγχο και αστυνόμευση σε όλη αυτήν την περιοχή, εμείς δεν θα αντιδρούμε εάν παρενοχλούνται τα αλιευτικά μας αλλά θα φεύγουμε μακριά στην συμφωνημένη απόσταση, ούτε τα πολεμικά μας πλοία θα ενασκούν τις δέουσες ενέργειες εάν π.χ. ένα ερευνητικό σκάφος της Τουρκίας κάνει παράνομες έρευνες στην υφαλοκρηπίδα μας, αλλά θα βλέπουμε από μακριά.

Ούτε θα πλησιάζουν εάν τα Τουρκικά πλοία περιζώσουν νησιά που η Τουρκία θεωρεί παράνομα δικά της.

Ακόμη χειρότερα, εάν τα συμφωνήσουμε (αυτά και μόνο, γιατί δεν γνωρίζουμε τι άλλο συζητείται) και μετά τα εκμεταλλευθεί η Τουρκία (όπως περιγράφηκε) και αναγκασθούμε να τα ακυρώσουμε, τότε θα μας κατηγορεί εμάς για επιθετικότητα κλπ.

Και το έχω εξηγήσει πολλές φορές πλήρως, ότι πριν μιλήσουμε για ΜΟΕ θα πρέπει να μιλήσουμε για Μέτρα Άρσης της Αμφισβήτησης. Είναι αυτά τα οποία είναι αναγκαία προϋπόθεση για να μπορέσει να υπάρξει επιτυχία στα ΜΟΕ.

Αλλιώς θα είναι εξόχως επικίνδυνα είτε σύντομα θα αυτοακυρωθούμε μη εφαρμόζοντάς τα στην πράξη, με κίνδυνο να προβληθούμε από την Τουρκία εμείς ως ανακόλουθοι κι επιθετικοί.

1) Κακώς τείνουμε να ταυτίσουμε την Διπλωματία με την Εξωτερική Πολιτική. Η Διπλωματία είναι εργαλείο της εξωτερικής πολιτικής όπως είναι και οι αμυντικές δυνατότητες, η οικονομία, ο πολιτισμός, κ.α.

2) Στο επίπεδο της διπλωματίας οφείλουμε μεν να επικοινωνούμε συνεχώς και να ακούμε τις σκέψεις και προτάσεις του άλλου, στο επίπεδο όμως της Εξωτερικής Πολιτικής και των επίσημων εκφραστών της από την εκτελεστική εξουσία μπορούμε να επιλέγουμε τον διάλογο πότε και πως θα γίνει ακόμη, να τον διακόπτουμε είτε να μην τον επιθυμούμε, πόσο μάλλον για θέματα που αφορούν ζωτικά συμφέροντα και ζητήματα διαπραγμάτευσης.

3) Και αναρωτιέμαι, σε ότι αφορά την επικείμενη συνάντηση με την Τουρκική αντιπροσωπεία και την συνάντηση κορυφής στην Αθήνα:

Έχουμε σκεφθεί τις επιπτώσεις μίας ακραίας δημόσιας τοποθέτησης του Ερντογάν (είτε άμεσα στο pondium δίπλα στην πρωθυπουργό μας είτε σε συνέντευξη και με δηλώσεις του με την ευκαιρία της επίσκεψης, όπως έκανε στην Γερμανία);

Άλλωστε όπως έχει δείξει δεκάδες φορές, είναι μέγας καιροσκόπος, που δεν έχει μπέσα και δεν διστάζει να εκθέσει οιονδήποτε και να εκμεταλλευθεί κάθε κατάσταση.

Τότε θα ισχύει η παροιμία, “πήγαμε για μαλλί και βγήκαμε κουρεμένοι” και θα προσπαθούμε να κάνουμε διαχείριση επιπτώσεων (damage control).

4) Μπορεί να μην συμβεί κάτι τέτοιο, όμως θα ήταν φρονιμότερο να ενεργήσουμε προνοητικά (damage prevention) και τουλάχιστον να μεταθέσουμε την συνάντηση κορυφής σε άλλο μελλοντικό χρόνο, όταν η περιρρέουσα ατμόσφαιρα θα είναι ευνοϊκότερη για τέτοιου είδους συναντήσεις.

5) Εκτός εάν κάποιος συμφωνήσει με τις εκτιμήσεις της Υφυπουργού Εξωτερικών, ότι τώρα είναι η καλύτερη περίοδος για να τα βρούμε με τους Τούρκους.

Η άποψη αυτή είναι εξόχως επικίνδυνη γιατί παγώνει τον χρόνο στο τώρα, θεωρώντας ότι η βελτίωση του κλίματος όπως ελπίζει, θα διατηρηθεί και στο βάθος του χρόνου και επίσης ότι η Τουρκία θα πάψει να διεκδικεί τα όσα καταχρηστικά και παράλογα διεκδικεί εις βάρος μας.

Δυστυχώς μπερδεύει την πρόσκαιρη εξομάλυνση με την μακρόπνοη επίλυση. Και το εξήγησα επαρκώς .

6) Εάν δεν υπάρξει η άρση των θεμάτων αμφισβήτησης, κανένα μέτρο οικοδόμησης εμπιστοσύνης δεν μπορεί να λειτουργήσει μακρόπνοα, ούτε καν για πρόσκαιρη εξομάλυνση (όπως μας έδειξαν και οι επιθετικές θέσεις επίσημων κρατικών στελεχών της Τουρκίας προχθές) .