Σχετικά άρθρα
Γράφει ο
ΣΤΕΛΙΟΣ ΦΕΝΕΚΟΣ
Πρόεδρος Κοινωνίας Αξιών
Υποναύαρχος ε.α
Χωρίς να διαβάσω κριτικές και με δεδομένο ότι ήμουν στο Ναύπλιο το ΠΣΚ, αποφάσισα να πάω να δω την παράσταση του Εθνικού Θεάτρου ΣΦΗΚΕΣ (του Αριστοφάνη). Το έργο μπήκε στο δραματολόγιο του Εθνικού εξήντα χρόνια μετά την παράσταση του Αλέξη Σολομού, από τη Λένα Κιτσοπούλου, που υπογράφει την ελεύθερη διασκευή του και την σκηνοθεσία.
Μπαίνοντας στον χώρο του θεάτρου, εξεπλάγην αρχικά με τα σκηνικά που καταλάμβαναν χώρο μέσα στην ορχήστρα, συγκεκριμένα ήταν μία τεράστια σε ύψος μπασκέτα, μία σειρά πλαστικά τραπέζια και καμιά εικοσαριά πλαστικές καρέκλες μπροστά τους (υποκατάστατο της Θυμέλης προφανώς).
Προσπάθησα να σκεφθώ την σχέση των σκηνικών με την πλοκή του σατυρικού έργου του Αριστοφάνη, αλλά δεν τα κατάφερα αρχικά και περίμενα αγωνιωδώς να δω αυτήν την σύγχρονη μεταφορά του έργου.
ΟΙ ΣΦΗΚΕΣ ΤΟΥ ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΗ
Οι Σφήκες είναι μία από τις πιο γνωστές κωμωδίες του Αριστοφάνη και πραγματεύεται τη δικομανία των Αθηναίων, ενώ παράλληλα ασκεί κριτική στον Κλέωνα και στην λειτουργία της αθηναϊκής δημοκρατίας. Ο Κλέων διαδέχθηκε τον Περικλή μετά τον θάνατό του και εκτός των άλλων, εκμεταλλεύθηκε την αγάπη των Αθηναίων για τις δικαστικές διαμάχες, αυξάνοντας έτσι την δύναμή του, ενώ η πρακτική της συκοφαντίας του έδωσε την δυνατότητα να απομακρύνει εκείνους που μπορούσαν να τον απειλήσουν.
Ο Περικλής είχε θεσμοθετήσει ημερήσια αποζημίωση ως κίνητρο στους πολίτες για να συμμετέχουν ως δικαστές στα λαϊκά δικαστήρια. Το 425 π.Χ. όμως (3 χρόνια πριν από το ανέβασμα των Σφηκών), ο Κλέων αύξησε το ποσό της αποζημίωσης στους 3 οβολούς, για να έχει υποστήριξη από τις λαϊκές μάζες. Οι γηραιότεροι πολίτες κυρίως, που ήταν ελεύθεροι υποχρεώσεων, προσέρχονταν καθημερινά στην Ηλιαία. Κατέληξαν, λοιπόν ως «επαγγελματίες» μισθωτοί δικαστές, με αμφίβολη μάλιστα δικαστική προσφορά.
Στο έργο, ο Βδελυκλέων (εξαιρετικός συμβολισμός) έχει φυλακίσει τον ηλιαστή δικαστή πατέρα του Φιλοκλέωνα (εξ ίσου καταφανής συμβολισμός) στο σπίτι, για να τον εμποδίσει να πάει στο δικαστήριο και έτσι να τον θεραπεύσει από τη δικομανία του.
Όταν όμως οι άλλοι δικαστές/ηλιαστές (οι σφήκες) περνάνε από το σπίτι για να τον πάρουν, ο Φιλοκλέων προσπαθεί να δραπετεύσει, γιατί ο γιος του τον εμποδίζει.
Έτσι, επιδίδονται σε έναν αγώνα λόγων με κριτή τον χορό, προκειμένου να αποφασιστεί αν ο Φιλοκλέων θα πάει στο δικαστήριο.
Τελικά, ο Βδελυκλέων πείθει τον πατέρα του να μείνει στο σπίτι και να δικάζει τα «οικιακά» αδικήματα τα οποία διαπράττουν οι δούλοι του σπιτιού και τα οικόσιτα ζώα.
Καταλήγει λοιπόν να δικάζει τον σκύλο Αιξωνέα γιατί έκλεψε ένα κομμάτι τυρί από τον σκύλο Κυδαθηναιέα (τα ονόματα επίσης συμβολικά). Παρά την πρόθεσή του να καταδικάσει τον Αιξωνέα, ο Φιλοκλέων ξεγελιέται από τον γιο του και αθωώνει – για πρώτη φορά στη ζωή του- τον κατηγορούμενο σκύλο.
Στο τέλος, ο Φιλοκλέων συνηθίζει στην καινούρια του ζωή και επιδίδεται σε γλέντια, μεθύσια και κάθε λογής καλοπέραση. Έχει πλέον οριστικά γιατρευτεί από το πάθος της δικομανίας.
ΟΙ ΣΦΗΚΕΣ ΤΗΣ ΚΙΤΣΟΠΟΥΛΟΥ
Οι Σφήκες της κας Κιτσοπούλου ουδεμία σχέση έχουν με τις Σφήκες του Αριστοφάνη.
Μεταλλάχθηκαν σε κάτι άλλο, αφού πρώτα από όλους τσίμπησαν και δημιούργησαν παραισθήσεις στην ίδια την σκηνοθέτιδα αλλά και στους υπεύθυνους του Εθνικού θεάτρου που ενέκριναν αυτήν την παράσταση.
Χαοτική ασύνδετη φαρσοκωμωδία επιθεωρησιακού στυλ, χωρίς καμία έμπνευση, με αστεία και ατάκες χαμηλού πολιτισμικού επιπέδου, χωρίς καμία εξυπνάδα και σάτιρα.
Και φυσικά τα σκηνικά καμία σχέση δεν είχαν με την ανύπαρκτη πλοκή της τηλεοπτικόπληκτης φαρσοκωμωδίας.
Μπροστά σε αυτό το συνονθύλευμα κακογουστιάς, ανυπαρξίας χιούμορ, εγκλήματος κατά της καλαισθησίας αλλά και της σάτιρας του Αριστοφάνη, αισθάνθηκα την ανάγκη να δείξω την αντίθεσή μου στην “ύβριν”, αποχωρώντας επιδεικτικά από το θέατρο και μάλιστα από ΜΠΡΟΣΤΑ (καθόμουν 5 σειρές πιο πάνω από την ορχήστρα)
και όχι από πάνω και πίσω που αποχωρούσαν πολλοί και δεν τους έβλεπε κανείς, ούτε γινόταν φανερή η κατακραυγή εκ μέρους των θεατών.
Με το που πάτησα τον κυκλικό διάδρομο, έτρεξαν οι ταξιθέτριες να με σταματήσουν και να μου πουν ότι δεν μπορώ να φύγω, ότι πρέπει να καθίσω μέχρι το τέλος της παράστασης και να υποστώ το βασανιστήριο της κακογουστιάς αυτής, (αλλιώς να ανέβω ΟΛΟ το θέατρο από τον πλαϊνό διάδρομο και να φύγω από πίσω στα κρυφά).
Χαμογελώντας ήρεμα , τους δήλωσα ότι ο μόνος φυλακισμένος στην παράσταση αυτή ήταν ο ηχορυπαίνων το θέατρο κραυγάζοντας εκκωφαντικά πρωταγωνιστής και αντίθετα εγώ δεν ήμουν φυλακισμένος, αλλά μάλλον δραπέτης (φανερά και από μπροστά), όπως και τόσοι άλλοι από πίσω (αλλά πιο κρυφά).
Μπροστά στην αποφασιστικότητά μου αφέθηκα ελεύθερος να “δραπετεύσω” από την Επίδαυρο, και χάρηκα που πίσω από εμένα κι πολλοί άλλοι αποφάσισαν ότι η επιδεικτική αποχώρηση ήταν δικαίωμα ελεύθερης έκφρασης, αλλά και ο πιο πολιτισμένος τρόπος αντίδρασης στην ύβριν αυτή, στην κακόγουστη αυτή αρπαχτή……..
(από το να κραυγάζουμε κι εμείς “ΑΙΣΧΟΣ”, όπως έκαναν πολλοί άλλοι από τις εξέδρες).
