Δριμύ κατηγορώ της Washington Post κατά των ελληνικών αρχών για το πολύνεκρο ναυάγιο ανοιχτά της Πύλου

Ρεπορτάζ δριμύ κατηγορώ κατά των ελληνικών αρχών για το ναυάγιο ανοιχτά της Πύλου που είχε σαν αποτέλεσμα το θάνατο εκατοντάδων ανθρώπων. Το κατηγορώ προέρχεται από μία από τις μεγαλύτερες εφημερίδες του κόσμου την Washington Post και τα στοιχεία που δημοσιεύονται δεν μπορούν να αμφισβητηθούν εύκολα. Η εφημερίδα δημοσιεύει χάρτες, μαρτυρίες και στοιχεία που φυσιολογικά θα φέρουν σε πολύ δύσκολη θέση την κυβέρνηση Μητσοτάκη για τις επιλογές της. Γιατί θα επαναλάβουμε για πολλοστή φορά ότι οι Λιμενικοί εκτελούν εντολές πολιτικών. Αυτό ας μην το ξεχνάει κανένας και πρώτα απ΄ όλα κάποιοι απόστρατοι που παριστάνουν τους απόστρατους ξεχνώντας περιέργως τις πολιτικής ευθύνες.

Το ρεπορτάζ της Washington Post κάνει λόγο για 12 κλήσεις SOS για το αλιευτικό Αντριάνα. Όλο το ρεπορτάζ ΕΔΩ

Μεταξύ άλλων επισημαίνει:

«Ωστόσο, η ελληνική ακτοφυλακή δεν ξεκίνησε μια επιχείρηση διάσωσης υψηλής προτεραιότητας. Τις επόμενες ώρες, οι αξιωματούχοι υποστήριξαν ότι το σκάφος έπλεε με «σταθερή πορεία και ταχύτητα» και ότι οι επιβαίνοντες δεν ήθελαν βοήθεια. Οι Έλληνες αξιωματούχοι αρνούνται την ευθύνη για αυτό που συνέβη εκείνο το βράδυ, όταν το σκάφος, μια ψαρότρατα με το όνομα Adriana, ανατράπηκε και έστειλε στο βυθό ,στη Μεσόγειο Θάλασσα έως και 750 άτομα.

Οι αντικρουόμενες ιστορίες των τελευταίων λεπτών του Adriana είναι οι πιο οδυνηρές – είτε το σκάφος ανατράπηκε ως αποτέλεσμα μιας μετακίνησης βάρους που προκλήθηκε από πανικό, όπως υποστηρίζει η ακτοφυλακή, είτε ανετράπη ενώ ρυμουλκούνταν από το λιμενικό, όπως κάποιοι επιζώντες περιγράφουν.

Αλλά η έρευνα της Washington Post θέτει επίσης αμφιβολίες και για  άλλους βασικούς ισχυρισμούς Ελλήνων αξιωματούχων. Αμφιβολίες που υποδηλώνουν ότι το πιο θανατηφόρο ναυάγιο στη Μεσόγειο εδώ και χρόνια ήταν μια τραγωδία που μπορούσε να αποφευχθεί.

Ήξεραν ότι το σκάφος μπορούσε να βυθιστεί. Η επιβίβαση δεν ήταν επιλογή.

Σε αντίθεση με την άποψη  της ακτοφυλακής ότι το σκάφος είχε σταθερή πορεία προς την Ιταλία, η The Post διαπίστωσε ότι η ταχύτητα του σκάφους μειώθηκε δραματικά – σύμφωνα με τις μαρτυρίες  των επιβατών από προβλήματα  στις μηχανές – ενώ επέστρεφε πίσω στη διαδρομή του.

Βετεράνοι ναυτικής διάσωσης και νομικοί εμπειρογνώμονες είπαν ότι οι Έλληνες αξιωματούχοι εκμεταλλεύτηκαν ενδείξεις ότι η βοήθεια δεν ήταν επιθυμητή και απέτυχαν στην υποχρέωσή τους να ξεκινήσουν μια προσπάθεια διάσωσης αμέσως μόλις εντοπίστηκε το επισφαλές σκάφος».

Αυτή είναι η αρχή του ρεπορτάζ της Washington Post που στη συνέχεια παρουσιάζει εκτιμήσεις ειδικών αλλά και μαρτυρίες. Όλα τα στοιχεία είναι καταδικαστικά για τις ελληνικές αρχές.

«Αυτό είναι εξωφρενικό», είπε ο Άαρον Ντάβενπορτ, ένας απόστρατος ανώτερος αξιωματικός της ακτοφυλακής των ΗΠΑ που διοικούσε επιχειρήσεις θαλάσσιας διάσωσης, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που αφορούν μετανάστες. «Έστειλαν ένα ελικόπτερο. Έπρεπε να είχαν στείλει ένα σωρό πλοία, να ζητήσουν βοήθεια από όλη την Μεσόγειο, να μοιράσουν σωσίβια και να σώσουν αυτούς τους ανθρώπους».

Ο χάρτης με την πορεία του μοιραίου σκάφους που παρουσιάζει η WP είναι αναλυτικότατος. Με βάση τα στοιχεία η εφημερίδα παρουσιάζει και καταρρίπτει τους ισχυρισμούς της ελληνικής κυβέρνησης και των αρχών.

Ισχυρισμός 1: Το  Αντριάνα δεν ήθελε βοήθεια- Η εφημερίδα επικαλούμενοι νομικούς γράφει ότι ακόμη κι έτσι «οι αρχές είχαν υποχρέωση να παρέμβουν, ανεξάρτητα από τις αντιδράσεις ορισμένων επιβατών».

Η ευρωπαϊκή νομοθεσία επιτρέπει στις αρχές να επιβιβαστούν και να ερευνήσουν ένα σκάφος χωρίς σημαία όπως το Adriana, εάν υπάρχουν βάσιμοι λόγοι να υποπτεύονται ότι πρόκειται για λαθρεμπόριο μεταναστών. Επιπλέον, ειδικοί του διεθνούς ναυτικού δικαίου είπαν ότι η νομική ευθύνη για τη διάσωση ανθρώπων που βρίσκονται σε κίνδυνο ισχύει ανεξάρτητα από την πρόθεσή τους ή το καθεστώς μετανάστευσης.

«Ο χρόνος είναι κρίσιμος», είπε ο Giuseppe Cataldi του Πανεπιστημίου της Νάπολης L’Orientale. «Επομένως, από τη στιγμή που υπάρχει η αντίληψη μιας επικίνδυνης κατάστασης, το καθήκον είναι να παρέμβουμε».

Ισχυρισμός 2: «Σταθερή πορεία και ταχύτητα»

Η ακτοφυλακή υποστηρίζει ότι η διάσωση δεν ήταν απαραίτητη, επειδή το σκάφος έπλεε με «σταθερή πορεία και ταχύτητα». Αυτή η εκτίμηση σημειώνεται τρεις φορές στις  επίσημες αναφορές , με την πρώτη αναφορά για δυσλειτουργία κινητήρα μόλις 24 λεπτά πριν από τηνανατροπής. Τα ημερολόγια του περιπολικού σκάφους σημειώνουν ότι περίπου στις 10:50 μ.μ., «υπήρχαν φωνές και ένταση μεταξύ των επιβαινόντων», αλλά «η κατάσταση του αλιευτικού σκάφους ήταν καλή».

Η Αντριάνα είχε ταλαιπωρηθεί μέχρι τότε. Αυτό αντικατοπτρίζεται σε μια ασταθή πορεία σε συνδυασμό με δραματικές διακυμάνσεις στην ταχύτητα — από τα σχεδόν 7 mph που αναφέρει η Frontex σε μόλις 0,5 mph.

Η Post παρείχε σε φυσικούς και ωκεανογράφους τις εκτιμήσεις της για την ταχύτητα και την κατεύθυνση του Adriana, τις γνωστές συντεταγμένες του σκάφους και δεδομένα καιρού από τον Faithful Warrior, τον Lucky Sailor και ένα πλοίο που εμπλέκεται μετά την ανατροπή, το Mayan Queen IV.

Σε αντίθεση με τις αναφορές του BBC και των New York Times ότι το Adriana παρασύρθηκε για 6½ ώρες ή περισσότερο πριν ανατραπεί, η ανάλυση της  Post κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το σκάφος ταξίδευε με δική του πρόωση, αν και αργά, για κάποιες χρονικές περιόδους. Αλλά οι ειδικοί είπαν ότι η αλλαγή κατεύθυνσης του σκάφους προς τα νοτιοανατολικά κατά τη διάρκεια τουλάχιστον δύο σημείων του ταξιδιού του – μετά την αλληλεπίδρασή του με το Lucky Sailor και την τελευταία ώρα πριν την ανατροπή του – επιβεβαιώνουν τα προβλήματα μηχανής, καθώς το σκάφος φαινόταν να παρασύρεται στην κατεύθυνση που υποδηλώνουν τα τοπικά ρεύματα και οι άνεμοι.

Η ελληνική ακτοφυλακή αρνήθηκε να απαντήσει σε λεπτομερείς ερωτήσεις σχετικά με τα ευρήματα της The Post, επικαλούμενη μια συνεχιζόμενη έρευνα.

Ένα βίντεο που γυρίστηκε από το Lucky Sailor γύρω στις 6:15 μ.μ. είναι πολύ σύντομο για να εξαχθούν συμπεράσματα, αλλά οι ειδικοί που εξέτασαν το βίντεο είπαν ότι το Adriana φαινόταν να έχει περιορισμένη ικανότητα ελιγμών και ότι τόσος πολύς καπνός σε τόσο χαμηλή ταχύτητα θα μπορούσε να οφείλεται σε ένα μηχανικό πρόβλημα.

Ο επιζών Haseeb Ur Rehman, 20 ετών, μηχανικός μοτοσικλετών από το Κασμίρ, είπε ότι ο κινητήρας σταμάτησε να λειτουργεί για περίπου πέντε ώρες στις 11 Ιουνίου και ξανά για ώρες τη νύχτα της 12ης Ιουνίου. «Ξέραμε ότι είχαμε πρόβλημα», είπε, θυμούμενος πώς άλλοι επιβάτες απήγγειλαν στίχους του Κορανίου και έκλαιγαν.

Στις 13 Ιουνίου, γύρω στις 2 μ.μ. — ένα ελικόπτερο της ακτοφυλακής πετούσε από πάνω — η μηχανή  σταματούσε συνεχώς, είπε. Για δύο ώρες το απόγευμα, «ένιωθα ότι το σκάφος έκανε κύκλους». Είπε ότι η μηχανή  σταμάτησε να λειτουργεί ξανά εκείνο το βράδυ.

Ισχυρισμός 3: «Πώς θα μπορούσαμε να το ρυμουλκούμε;»

Το τι ακριβώς αποσταθεροποίησε μοιραία την Αντριάνα παραμένει άλυτο.

Η ακτοφυλακή λέει ότι η κίνηση  στο σκάφος, που πιθανότατα προκλήθηκε από πανικό, προκάλεσε μια ξαφνική μετατόπιση του βάρους, με αποτέλεσμα το σκάφος να ανατραπεί.

Ορισμένοι επιζώντες ισχυρίζονται ότι το περιπολικό προσπάθησε να τους ρυμουλκήσει προς την Ιταλία, με αποτέλεσμα το σκάφος να ανατραπεί.

Στον αρχικό απολογισμό του λιμενικού, στις 14 Ιουνίου, δεν έγινε καμία αναφορά σε σχοινί και υποστήριζαν ότι το περιπολικό «παρέμεινε σε απόσταση». Αφού προέκυψαν οι ισχυρισμοί επιζώντων, είπαν ότι το περιπολικό σκάφος είχε χρησιμοποιήσει ένα «μικρό σχοινί» – αλλά μόνο για να σταθεροποιήσει το σκάφος κατά τον έλεγχο του και μόνο όταν έφτασε για πρώτη φορά ώρες νωρίτερα.

«Όταν το σκάφος αναποδογύρισε, δεν ήμασταν καν δίπλα στο σκάφος», είπε ο εκπρόσωπος του Λιμενικού στην The Post. «Πώς θα μπορούσαμε να το ρυμουλκήσουμε;»

Ο πλοίαρχος του περιπολικού, Μιλτιάδης Ζουριδάκης, παρέδωσε βίντεο  στους ανακριτές. Ωστόσο, δεν έχουν δημοσιοποιηθεί οπτικά στοιχεία για τη στιγμή της ανατροπής του σκάφους».

Ισχυρισμός 4: «Κάναμε αυτό που έπρεπε να κάνουμε»

Η ακτοφυλακή υποστηρίζει ότι εκπλήρωσε όλες τις υποχρεώσεις της στην περίπτωση του Adriana .Ωστόσο, οι ναυτικοί και νομικοί εμπειρογνώμονες είπαν ότι με βάση τις πληροφορίες που είχε νωρίς το πρωί, η ακτοφυλακή θα έπρεπε να είχε ξεκινήσει μια επιχείρηση διάσωσης πλήρους κλίμακας. «Δεν είστε υπεύθυνοι για τη διάσωση κάθε ζωής», είπε ο Ευθύμιος Παπασταυρίδης, ερευνητής διεθνούς ναυτικού δικαίου στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. «Αλλά πρέπει να καταβάλεις όλες τις  προσπάθειές σου».

Η Ελλάδα «έπρεπε να ζητήσει βοήθεια από άλλα πλοία», συμπεριλαμβανομένων των ιταλικών σκαφών έρευνας και διάσωσης και ενδεχομένως ν της Frontex, είπε ο Παπασταυρίδης.

Η ακτοφυλακή είπε ότι «αμέσως» αφού το ελικόπτερο της εντόπισε το Adriana στις 2:35 μ.μ., έδωσε εντολή στα πλοία στην περιοχή να αλλάξουν πορεία και να βοηθήσουν στην παρακολούθηση του. Σε μια κλήση κινδύνου περίπου 20 λεπτά νωρίτερα, οι επιβάτες ανέφεραν ότι μπορούσαν να δουν δύο πλοία κοντά. Αλλά δεν είναι προφανές ότι έπαιξαν κάποιο ρόλο. Το Lucky Sailor και τα αρχεία καταγραφής του Faithful Warrior δείχνουν ότι κλήθηκαν ώρες αργότερα. Το πολυτελές megayacht Mayan Queen IV επιστρατεύτηκε παρά μόνο μετά την ανατροπή.

Τα ιδιωτικά πλοία ενήργησαν σύμφωνα με τις υποχρεώσεις τους βάσει του διεθνούς δικαίου. «Αλλά το ερώτημα είναι γιατί αυτοί οι άνθρωποι δεν διασώθηκαν από κρατικούς παράγοντες που γνώριζαν αυτή την υπόθεση για ώρες;» είπε ο Oliver Kulikowski, εκπρόσωπος της Sea Watch, μιας μη κερδοσκοπικής ομάδας διάσωσης. «Το πρόβλημα που υπάρχει με τα εμπορικά πλοία είναι ότι τα πληρώματα δεν είναι εκπαιδευμένα για αυτό».

Το μόνο σκάφος που έστειλε η ακτοφυλακή από την Κρήτη – το 920 – μπορεί να χωρέσει έως και 16 μέλη πληρώματος και 20 επιβάτες, σύμφωνα με τις προδιαγραφές του κατασκευαστή. Με άλλα λόγια, δεν έχει σχεδιαστεί για να σώσει εκατοντάδες ανθρώπους από μόνο του. Ο εκπρόσωπος του λιμενικού, το αναγνώρισε αυτό μιλώντας στην The Post.

Μια άλλη μοιραία παράλειψη της ελληνικής ακτοφυλακής, είπαν οι ειδικοί, ήταν η μη παροχή σωσιβίων το συντομότερο δυνατό. Σε αντίγραφα μαρτυριών που έλαβε η The Post, ο κυβερνήτης του περιπολικού σκάφους αναφέρει αρχικά ότι πέταξε σωσίβια αφού οι άνθρωποι ήταν ήδη στο νερό. Ο καπετάνιος του Μάγια Βασίλισσα IV, που έφτασε περίπου 45 λεπτά αργότερα και διέσωσε 15 άνδρες, είπε σε μαρτυρία που έλαβαν τα ελληνικά μέσα ενημέρωσης ότι κανείς δεν φορούσε σωσίβιο – κάποιοι από αυτούς που σώθηκαν είχαν προσκολληθεί σε ξύλα που επιπλέουν.

Το να βοηθήσουμε ένα σκάφος που μεταφέρει τόσους ανθρώπους όσο το Adriana είναι δύσκολο, αλλά είναι εφικτό, είπε ο Kulikowski, δείχνοντας την επιτυχημένη διάσωση 440 ανθρώπων σε φουρτουνιασμένη θάλασσα στην κεντρική Μεσόγειο τον Απρίλιο».