Η χώρα που εξαφανίζει από τον χάρτη η κλιματική αλλαγή

Είναι η χώρα που προβλέπεται ότι θα βυθιστεί μέχρι το τέλος αυτού του αιώνα λόγω της κλιματικής αλλαγής. Ήδη κάνει σχέδια, για να «παραμείνει» αλλιώς εντός του παγκόσμιου χάρτη – σε ένα ψηφιακό μέλλον – που θα αναγνωρίζονται τα σύνορά της. Πρόκειται για εικόνες από το μέλλον, με ένα «τροποποιημένο» Διεθνές Δίκαιο;

Το Τουβαλού ανησυχεί εδώ και καιρό ότι η κλιματική αλλαγή αποτελεί μια υπαρξιακή απειλή για το έθνος του Ειρηνικού. Επίσης, ανησυχεί ότι άλλα νησιωτικά έθνη θα μπορούσαν να γίνουν «πιόνια» σε έναν παγκόσμιο ανταγωνισμό μεταξύ Κίνας και Ηνωμένων Πολιτειών.

Τον Ιανουάριο του 1568, έφτασε ο Ισπανός θαλασσοπόρος Αλβάρο ντε Μεντάνια στην ατόλη Νούι στον Ειρηνικό Ωκεανό – κάπου μεταξύ Χαβάης και Αυστραλίας- και το χαρτογράφησε ως «νησί του Ιησού». Ήταν το πρώτο νησί του νησιωτικού συμπλέγματος Τουβαλού που πάτησε Ευρωπαίος.

Σήμερα, το Τουβαλού είναι ένα από τα πιο απομονωμένα κράτη στον κόσμο και το τρίτο μικρότερο σε πληθυσμό, μετά το Βατικανό και το Ναούρου, με μόλις 11.900 κατοίκους. Η έκτασή του είναι μόλις 26 τ.χλμ.. Για να έχουμε μια εικόνα, είναι λίγο μικρότερο από τη Γαύδο.

Ο υπουργός Εξωτερικών του Τουβαλού,  Simon Kofe, δήλωσε στο Reuters ότι ο ανταγωνισμός των υπερδυνάμεων είναι ανησυχητικός, αποσπώντας την προσοχή από την κλιματική αλλαγή. Αυτή ακριβώς είναι η προτεραιότητα για τα νησιά του Ειρηνικού που κινδυνεύουν από την άνοδο της στάθμης της θάλασσας.

«Είναι σημαντικό ο Ειρηνικός να χειρίζεται προσεκτικά αυτά τα ζητήματα», όπως τόνισε σε συνέντευξή του. «Το τελευταίο πράγμα που θέλουμε είναι οι χώρες στον Ειρηνικό να χρησιμοποιούνται η μια εναντίον της άλλης ή να χρησιμοποιούνται ως πιόνια».

Πότε προβλέπεται να «βυθιστεί» η χώρα

Ο Κόφε τράβηξε την παγκόσμια προσοχή για τη χώρα του με τους 12.000 κατοίκους πέρυσι όταν μίλησε σε μια παγκόσμια διάσκεψη για το κλίμα όρθιος, «βυθισμένος» κατά το ήμισυ στη θάλασσα, για να δείξει ότι το Τουβαλού «βουλιάζει». Το 40% της περιφέρειας της πρωτεύουσας είναι υποβρύχια περιοχή κατά την άμπωτη και η μικροσκοπική χώρα προβλέπεται να βυθιστεί μέχρι το τέλος του αιώνα.

Οι ηγέτες των Νήσων Ειρηνικού θα συζητήσουν ένα αμφιλεγόμενο νέο σύμφωνο ασφαλείας μεταξύ των Νήσων Σολομώντα και της Κίνας σε μια συνάντηση αυτόν τον μήνα, όπως είπε ο Κόφε. Είπε ότι είχε ενημερωθεί για το θέμα από τον ομόλογό του στα Νησιά Σολομώντα και ότι, παρόλο που ο Χονιάρα είπε ότι ήταν εσωτερικό ζήτημα, είχε περιφερειακές επιπτώσεις.

«Στον Ειρηνικό, ο τρόπος με τον οποίο χειριζόμαστε τα ζητήματα, ο τρόπος του Ειρηνικού, γίνεται με συναίνεση, είναι καθισμένοι και πρόσωπο με πρόσωπο», είπε. Ο COVID-19 έχει αποτρέψει τις προσωπικές συναντήσεις για δύο χρόνια και «ορισμένα από αυτά τα κρίσιμα ζητήματα μπορούν να επιλυθούν μόνο όταν συναντηθείτε πρόσωπο με πρόσωπο και έχετε πραγματικά μια ειλικρινή συζήτηση».

Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν προειδοποιήσει τις Νήσους του Σολομώντα ότι θα έχουν «σημαντικές ανησυχίες και θα ανταποκριθούν ανάλογα» σε οποιαδήποτε μέτρα για την εγκαθίδρυση μόνιμης κινεζικής στρατιωτικής παρουσίας, αφού έπληξαν το σύμφωνο ασφαλείας, το οποίο έχει επίσης ανησυχήσει τους συμμάχους Αυστραλία, Νέα Ζηλανδία και Ιαπωνία.

Το Πεκίνο λέει ότι η συμφωνία καλύπτει την εσωτερική ασφάλεια και η κριτική από τις δυτικές χώρες παρεμβαίνει στη λήψη αποφάσεων της νήσου Σολομώντα.

Ο ανταγωνισμός ΗΠΑ και Κίνας

Ένα άλλο βασικό ζήτημα για το Τουβαλού είναι η αλιεία, όπου η Κίνα επιδιώκει περισσότερες συμφωνίες με τα νησιά του Ειρηνικού για τον στόλο της. Η Ουάσιγκτον λέει ότι σύντομα θα ανακοινώσει σχέδια για την καταπολέμηση της παράνομης αλιείας στην περιοχή, ως μέρος της αυξημένης δέσμευσης των ΗΠΑ για την αντιμετώπιση της αυξανόμενης επιρροής της Κίνας.

«Ο Ειρηνικός είναι το πλουσιότερο ψαράδικο στον κόσμο και λέγεται ότι είναι το τελευταίο υγιές απόθεμα ψαριών τόνου», σημείωσε ο Κόφε. «Αυτό είναι πραγματικά ένας φόρος τιμής στα μέτρα διατήρησης και διαχείρισης που εφαρμόζουν οι νησιωτικές χώρες του Ειρηνικού».

Τα μικροσκοπικά νησιά του Ειρηνικού, που τροφοδοτούν τον κόσμο από τις ζώνες οικονομικού αποκλεισμού τους, φέρουν ένα δυσανάλογο βάρος, πρόσθεσε.

«Ο τόνος στηρίζει τις οικονομίες της Ιαπωνίας, της Κίνας, πολλών χωρών σε όλο τον κόσμο», εξήγησε. «Οι μεγαλύτεροι παίκτες που έρχονται στην περιοχή πρέπει να ακούσουν και να δουν τι κάνει ο Ειρηνικός αυτή τη στιγμή και να το χρησιμοποιήσουν ως μαθήματα για συνεργασία σε άλλα θέματα εκτός της αλιείας».

Αναζητώντας μια διεθνή πλατφόρμα για την κλιματική αλλαγή, το Τουβαλού πρότεινε στον πρώην γενικό κυβερνήτη του, Iakoba Taeia Italeli, να γίνει Γενικός Γραμματέας της Κοινοπολιτείας – η πρώτη φορά που ένα έθνος του Ειρηνικού επιδιώκει τον ρόλο αυτό.

«Είναι καιρός ο Ειρηνικός να έχει την ευκαιρία να ηγηθεί και να ενώσει την Κοινοπολιτεία», ανέφερε ο Italeli στο Reuters στην ίδια συνέντευξη.

Οι αρχηγοί κυβερνήσεων της Κοινοπολιτείας, που θα συναντηθούν στη Ρουάντα αυτό τον μήνα, θα επιλέξουν το επόμενο δημόσιο πρόσωπο της 54μελούς ομάδας χωρών που έχουν δεσμούς με την πρώην βρετανική αυτοκρατορία. Η υφιστάμενη, βρετανίδα συνομήλικος Πατρίσια Σκότλαντ, τρέχει για άλλη μια θητεία σε μια κούρσα που αμφισβητείται έντονα.

Η Κοινοπολιτεία «απέτυχε να μιλήσει με μία φωνή» στο COP26, είπε ο Italeli, παρά το γεγονός ότι συμπεριέλαβε 32 από τα 42 μικρότερα κράτη του κόσμου, τα οποία επηρεάζονται σε μεγάλο βαθμό από την κλιματική αλλαγή.

Στην επόμενη παγκόσμια διάσκεψη για την κλιματική αλλαγή, στην Αίγυπτο τον Νοέμβριο, το Τουβαλού θα συνεχίσει την ώθησή του για ευκολότερη χρηματοδότηση των μικρών νησιωτικών κρατών για να δημιουργήσουν τη φυσική υποδομή που χρειάζονται για να «σωθούν», όπως σημείωσε ο Italeli.

Ψηφιακό μέλλον;

Με τις προβλέψεις να αναφέρουν ότι η νησιωτική χώρα θα έχει βουλιάξει στον Ειρηνικό μέχρι τα τέλη του αιώνα, το Τουβαλού σχεδιάζει να δημιουργήσει ένα ψηφιακό αντίγραφο της χώρας. Για να διαφυλάξει την ιστορία, την ταυτότητα αλλά και την εθνική του κυριαρχία.

Αν γίνει αυτό, το Τουβαλού είναι η πρώτη ψηφιοποιημένη χώρα στο metaverse – τη μετεξέλιξη του Διαδικτύου που βασίζεται στην εικονική πραγματικότητα – όπως δήλωσε πέρυσι στη σύνοδο για το κλίμα COP27 ο Κόφε.

Το πρόγραμμα ψηφιοποίησης, κατά τον Κόφε, είναι η μόνη λύση προκειμένου να συνεχίσει να λειτουργεί το Τουβαλού ως κράτος. Ακόμα κι αν εξαφανιστεί από τον χάρτη. Βασικό μέλημα της κυβέρνησης είναι να διασφαλίσει ότι το Τουβαλού και τα θαλάσσια σύνορά του θα συνεχίσουν να αναγνωρίζονται ακόμα κι αν η χώρα βυθιστεί.

https://www.youtube.com/watch?v=su_OdFvlP50