Η «κλειστή λέσχη των ισχυρών» και η κηδεία του τέως

Γράφει ο Δημήτρης Σταυρόπουλος

Το αποχαιρετιστήριο γεύμα πριν αναχωρήσουν για τους τόπους διαμονής τους, έκαναν τα μέλη της τέως βασιλικής οικογένειας στην Αθήνα.

Επέλεξαν την… «λέσχη των ισχυρών» που ως μέλη έχει 28 διατελέσαντες πρωθυπουργούς, πέντε βασιλεις, και σχεδόν το σύνολο της επιχειρηματικής και κοινωνικής ελίτ!

Μέλος της και ο εκλιπών πρώην μονάρχης Κωνσταντίνος.

Πρόκειται για την «Αθηναϊκή Λέσχη» ένα αμιγώς ανδροκρατούμενο κλειστό club, για το οποίοι οι περισσότεροι γνωρίζουν ελάχιστα, αν και στις αίθουσες του έχουν γραφεί κάποιες από τις σελίδες της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας…

148 ΧΡΟΝΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ

Η Αθηναϊκή Λέσχη είναι λέσχη αγγλικού τύπου.

Ιδρύθηκε το 1875 ύστερα από πρωτοβουλία του Μιχαήλ Μελά και είναι το μακροβιότερο και αυστηρότερο κλειστό ανδρικό κλαμπ της Αθήνας.

Πρώτος πρόεδρος ήταν ο Παύλος Καλλιγάς (1875-1881).

Σύμφωνα με το καταστατικό, ο επιτρεπόμενος αριθμός μελών είναι τα χίλια άτομα ενώ οι γυναίκες δεν έχουν δικαίωμα συμμετοχής.

Το παλιό κτίριο της Αθηναϊκής Λέσχης επί των οδών Πανεπιστημίου και Αμερικής ανήκε στον Μιχαήλ Μελά. Πρόεδροι κατά καιρούς έχουν διατελέσει οι: Παύλος Καλλιγάς, Μιχαήλ Μελάς, Ανδρέας Αυγερινός, Βασίλειος Μ. Μελάς, Δημήτριος Κιουσόπουλος, Περικλής Πιερράκος Μαυρομιχάλης, Αλέξανδρος Σούτσος κ.ά.

Το 1917, στο απόγειο του Εθνικού Διχασμού, οι βασιλόφρονες, που είχαν την πλειοψηφία στην Αθηναϊκή Λέσχη, διέγραψαν όλους τους βενιζελικούς από αυτή, με αποτέλεσμα οι βενιζελικοί να αποχωρήσουν και να δημιουργήσουν την Λέσχη Φιλελευθέρων.

Λίγα χρόνια αργότερα οι βενιζελικοί επανήλθαν στην Αθηναϊκή Λέσχη, αλλά η Λέσχη Φιλελευθέρων συνέχισε κανονικά την λειτουργία της.

Ο ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ ΚΑΙ Η ΓΡΑΒΑΤΑ

Σύμφωνα με έναν από τους πολλούς αστικούς μύθους της Αθήνας της Μεταπολίτευσης, πριν από αρκετά χρόνια, ο εμβληματικός μουσικοσυνθέτης Μίκης Θεοδωράκης μπήκε στην παλιά πολυκατοικία επί της οδού Πανεπιστημίου στον αριθμό 11, στην καρδιά της πρωτεύουσας στην Αθηναϊκή Λέσχη. Έπειτα από λίγα μόλις λεπτά, ο Μίκης έβγαινε από τη βαριά σιδερένια πόρτα.

Τι είχε συμβεί;

Ο μουσικοσυνθέτης δεν φορούσε γραβάτα και οι άνθρωποι που βρίσκονταν στην είσοδο του κτιρίου τον παρακάλεσαν να βάλει. Εκείνος, πιστός στα πρότυπα της Αριστεράς, αρνήθηκε, τους χαιρέτησε ευγενικά και έφυγε.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η Αθηναϊκή Λέσχη πρωταγωνιστεί κατά καιρούς σε πολιτικές -και όχι μόνο- ζυμώσεις.

Όσο οι εκλογές πλησιάζουν, στην Αθηναϊκή Λέσχη θα έρθουν ξανά στο επίκεντρο συζητήσεις για το πολιτικό μέλλον της χώρας.

ΠΑΡΑΔΟΣΗ Η ΑΥΣΤΗΡΟΤΗΤΑ

Στην Αθηναϊκή Λέσχη, από τα πρώτα χρόνια, είναι παράδοση η αυστηρότητα με την οποίαν μέχρι σήμερα γίνεται η εκλογή των Μελών της και αυτό ήταν φυσικό να περιορίσει και τον αριθμό της.

Ξεκίνησε από 200 Μέλη και σήμερα, σύμφωνα με το Καταστατικό της, ο ανώτατος αριθμός της είναι τα 1.000.

Οι προσωπικότητες από τις οποίες αποτελείται το σύνολο σχεδόν των πρώτων Μελών της ήταν φυσικό να προκαλέσει το ενδιαφέρον της τότε Αθηναϊκής Κοινωνίας, που ευθύς εξ αρχής, θα την περιβάλει με εμπιστοσύνη και σεβασμό και θα την καθιερώσει σαν κέντρο κοινωνικής και πνευματικής ζωής με ιδιαίτερη ακτινοβολία.

Στην μακρόχρονη διαδρομή της, μεταξύ των Μελών της, θα βρούμε 29 Πρωθυπουργούς, Υπουργούς, Ανώτατους Κρατικούς Λειτουργούς, ξένους πρέσβεις, Καθηγητές Πανεπιστημίου, Ακαδημαϊκούς, κορυφαίους των Γραμμάτων και των Τεχνών και προσωπικότητες του Οικονομικού και Βιομηχανικού κόσμου.

Επίτιμοι Πρόεδροι της Λέσχης, ήσαν οι Βασιλείς της Ελλάδος.

Παραμένει ο μόνος κοσμικός οργανισμός που δεν εγγράφει μέλη γένους θηλυκού.

Και πιθανότατα είναι το μοναδικό μέρος στη χώρα όπου νεότεροι πολιτικοί με πιο αντισυμβατικό ενδυματολογικό κώδικα θα ήταν πιθανότατα υποχρεωμένοι να αναθεωρήσουν· έστω και για λίγο.

Στην Αθηναϊκή Λέσχη επιτρέπεται η είσοδος μόνο σε όσους κυρίους φορούν κοστούμι και γραβάτα.

Οι  γυναίκες, είναι ευπρόσδεκτες ως καλεσμένες μελών της Λέσχης είτε στο εστιατόριο είτε κατά τη διάρκεια μιας εκδήλωσης.

Καθώς η Αθήνα άρχισε να μεγαλώνει, πλούσιοι Έλληνες του εξωτερικού αποφάσισαν να χτίσουν μέγαρα στις διαρκείς επεκτάσεις της πόλης, οι ευκαιρίες για πνευματική καλλιέργεια και επαφή με τα διεθνή ρεύματα αυξήθηκαν.

Αν και από την εποχή του Όθωνα έβρισκες στην Αθήνα λέσχες, όπως το Πράσινο Δενδρί στην αρχή της Ιεράς Οδού, καθώς και αυτή που λειτουργούσε στο ξενοδοχείο του ζεύγους Χάρτμαν απέναντι από το Πολυτεχνείο, με πελατεία συνήθως Βαυαρούς αξιωματικούς, ήταν σαφές ότι από την επαρχιακή Αθήνα έλειπε ένα «ευπρεπές» μέρος για να περάσει κανείς την ώρα του παίζοντας χαρτιά, διαβάζοντας ή απλώς κουβεντιάζοντας.

Την πρωτοβουλία τελικά πήρε ο Μιχαήλ Μελάς, ένας εύπορος Ηπειρώτης, που είχε εγκατασταθεί στην Αθήνα από την Κωνσταντινούπολη μόλις δύο χρόνια νωρίτερα, το 1873.

Ήρθε σε επαφή με άλλους επιφανείς Αθηναίους της εποχής (όπως τον καθηγητή πανεπιστημίου, μετέπειτα διοικητή της Εθνικής Τράπεζας και πρώτο πρόεδρο της Λέσχης, Παύλο Καλλιγά), τους συγκέντρωσε ένα βράδυ του Δεκεμβρίου του 1875 στο σπίτι του και υπέγραψαν το σχετικό ιδρυτικό παραστατικό.

Μέχρι το ξέσπασμα του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου η χαρτοπαιξία συγκαταλεγόταν στις βασικές δραστηριότητες της Λέσχης, αποτελώντας παράλληλα και βασική πηγή εσόδων, όπως σημειώνει ο Α. Α. Πάλλης στην επετειακή έκδοση για τα 100 χρόνια της Λέσχης, που υπέγραψε το 1975 ο Γεώργιος Ν. Αιγιαλείδης.

Μετά τον πόλεμο και καθώς οι νόμοι κατά της χαρτοπαιξίας είχαν γίνει πολύ πιο αυστηροί, η χαρτοπαιξία ατόνησε σημαντικά.

ΟΙ ΖΗΜΙΕΣ ΤΗΣ ΚΑΤΟΧΗΣ

Οι φθορές που προκάλεσε η επίταξη του κτιρίου της Λέσχης από τους Γερμανούς και στη συνέχεια από τους Άγγλους ήταν ανυπολόγιστες και η οικονομική ζημιά τεράστια.

Αυτός ήταν στην πραγματικότητα ο λόγος που οδήγησε τους ιθύνοντες της Λέσχης να εξετάσουν σοβαρά το ενδεχόμενο «αξιοποίησης» του οικοπέδου, που σε απλά ελληνικά σήμαινε την κατεδάφιση των δύο ενοποιημένων μεγάρων και την ανέγερση σύγχρονου, πολυώροφου κτιρίου, που θα επέτρεπε στη Λέσχη να «εκμεταλλευτεί» εμπορικά το ισόγειο κατάστημα, αλλά και ορισμένους ορόφους, όπως και έγινε.

Η κατεδάφιση άρχισε τον Ιούλιο του 1969 και η νέα οκταώροφη οικοδομή παραδόθηκε στο τέλος του 1971.

Η ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΤΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΣΤΗΝ ΛΕΣΧΗ

Στην Αθηναϊκή Λέσχη γευμάτισε λοιπόν η οικογένεια του τέως Βασιλιά Κωνσταντίνου.

Η σύζυγός του Άννα Μαρία, η Βασίλισσα Σοφία της Ισπανίας και αδερφή του αλλά και τα παιδιά του και τα εγγόνια του έφαγαν μαζί και λίγο πριν τις πέντε το απόγευμα αναχώρησαν από την ιστορική λέσχη στην καρδιά της Αθήνας.

Η σύζυγος του τέως Βασιλιά χαμογελαστή και κρατώντας μπαστούνι αποχώρησε από την Αθηναϊκή Λέσχη ευχαριστώντας τους δημοσιογράφους που είχαν συγκεντρωθεί και περίμεναν απέξω.