Η Mossad αποκάλυψε πώς ο πράκτορας – θρύλος Eli Cohen πιάστηκε στη Συρία

Ο επικεφαλής της Μοσάντ, Ντέιβιντ Μπαρνέα, αποκάλυψε το τελευταίο μήνυμα του κατασκόπου – θρύλου Έλι Κοέν (Eli Cohen) που τον «έκαψε», όταν βρισκόταν στη Συρία.

Για πρώτη φορά, η Μοσάντ αποκάλυψε πώς συνελήφθη ο πιο διάσημος κατάσκοπός της, Έλιν Κοέν, το 1965 στη Συρία.

Ο διευθυντής της Mossad, Ντέιβιντ Μπαρνέα, αποκάλυψε το περιεχόμενο του τελευταίου τηλεγραφήματος που έστειλε ο Έλι Κοέν: Ήταν 19 Ιανουαρίου 1965 και υπεκλάπη.

Στο τηλεγράφημα, ο Κοέν ανέφερε στους μυστικούς επόπτες του στη Μοσάντ ότι ο τότε πρόεδρος της Συρίας Αμίν αλ-Χαφίζ είχε συναντηθεί με την ανώτατη διοίκηση του συριακού στρατού στις 5 μ.μ.. Αυτό έγινε λίγο προτού συλληφθεί ο Κοέν.

Για δεκαετίες, υπήρχε μια μεγάλη συζήτηση στο Ισραήλ σχετικά με το εάν ο Κοέν, ο οποίος έδωσε στη Μοσάντ σημαντικές πληροφορίες για κορυφαίους Σύρους αξιωματούχους και εξοπλισμούς από τις αρχές της δεκαετίας του 1960-1965, πιάστηκε επειδή οι χειριστές του τον πίεσαν πάρα πολύ ή ο ίδιος πήρε πάρα πολλά ρίσκα.

Ο Barnea είπε ότι η αποκάλυψη του τελευταίου τηλεγραφήματος καθιστά σαφές ότι κανείς δεν «φταίει» και ότι μερικές φορές ακόμη και οι καλύτεροι κατασκόποι – ο ίδιος χαρακτήρισε τον Cohen θρύλο για τις συνεισφορές του στον οργανισμό της Μοσάντ- μπορούν να συλληφθούν έπειτα από επίμονη αντικατασκοπεία από έναν εχθρό, σύμφωνα με την Jerusalem Post.

Ποιος ήταν ο Έλι Κοέν

Όπως είπε, ο Κοέν «δεν συνελήφθη επειδή έκανε πάρα πολλές τηλεγραφημάτων, επειδή δεν ενήργησε σύμφωνα με το πρωτόκολλο ή επειδή τα κεντρικά γραφεία τον πίεσαν να στέλνει  πολύ συχνά».

«Από εδώ και στο εξής, αυτό είναι ένα γεγονός για τις υπηρεσίες πληροφοριών», είπε ο Barnea.

Γνώριζε αραβικά, γαλλικά, αγγλικά, ιταλικά και εβραϊκά, και – το σημαντικότερο – διαλέκτους της Αιγύπτου και της Συρίας. Γεννημένος στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, ο Κοέν μεγάλωσε σε μια οικογένεια σιωνιστών. Οι γονείς του κατάγονταν από το Χαλέπι της Συρίας, το οποίο εγκατέλειψαν μετά το ξέσπασμα του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, το 1914.

Επί έξι μήνες ο Έλι Κοέν εκπαιδευόταν στην αναγνώριση και απομνημόνευση αρμάτων μάχης και στη χρήση του κώδικα μορς για να μπορεί να αποστέλλει τις πληροφορίες που συνέλεγε από τη Συρία στο Ισραήλ.

Ένας ιμάμης τού έμαθε το Κοράνι και τις μουσουλμανικές προσευχές. Πάνω από όλα, έμαθε να ζει με ψεύτικη ταυτότητα. Ο Έλι Κοέν μετονομάστηκε σε Καμάλ Αμίν Θααμπέτ − ο Σύρος γιος ενός δήθεν πάμπλουτου επιχειρηματία που ζούσε στην Αργεντινή.

Πέρασε πολύ χρόνο στην Αργεντινή για να δημιουργήσει μια ιστορία ως επιχειρηματίας με ισχυρούς δεσμούς με τη Συρία. Έτσι κατάφερε να γίνει φίλος με διάφορους κορυφαίους Σύρους αξιωματούχους.

Τα πάρτι και οι ιερόδουλες

Κατά τη διάρκεια της παραμονής του στη Συρία, διοργάνωσε πλούσια πάρτι για πλούσιους Σύρους, ειδικά αξιωματούχους ασφαλείας, συνδέοντας μερικούς από αυτούς με ιερόδουλες και μερικές φορές δανείζοντάς τους χρήματα.

Στο σπίτι του διοργάνωνε μεγάλες δεξιώσεις και πάρτι. Όπως διαδραμματίζεται και στην τηλεοπτική σειρά «The Spy» στο Netflix, με τον Σάσα Μπάρον Κοέν να κρατά τον πρωταγωνιστικό ρόλο, ο Έλι Κοέν, γνώρισε τον Αμίν αλ-Χαφέζ, έναν ανώτατο στρατιωτικό αξιωματούχο της Συρίας. Αυτός, δύο χρόνια μετά, το 1963, θα ηγηθεί του πραξικοπήματος του κόμματος Μπάαθ στη χώρα: Έμελλε να είναι το μόνο που παρέμεινε νόμιμο μέχρι το 1966.

Σχεδόν κάθε βράδυ έστελνε όλες τις πληροφορίες που λάμβανε μέσω σημάτων μορς στο Ισραήλ, από το σπίτι του στη Δαμασκό, χωρίς να γίνεται αντιληπτός.

«Ο Έλι Κοέν ήταν από τους καλύτερους κατασκόπους μας. Συνεχίζει να μας επηρεάζει μέσω του μαχητικού του πνεύματος, του θάρρους, των αξιών και της αφοσίωσής του» χρησιμεύοντας ως «πηγή έμπνευσης» για όλο το φάσμα των πρακτόρων της Μοσάντ, είπε ο Μπαρνέα.

Υπάρχει μια συζήτηση μεταξύ ιστορικών, αλλά τουλάχιστον κάποιοι πιστεύουν ότι οι πληροφορίες που παρείχε έπαιξαν κρίσιμο ρόλο στην επιτυχία του Ισραήλ κατά τη διάρκεια του Πολέμου των Έξι Ημερών.

Ωστόσο, ορισμένοι Σύροι ήταν ήδη καχύποπτοι μαζί του μετά από ένα εσωτερικό πραξικόπημα το 1963 και η Συρία έλαβε επίσης νέα τεχνολογικά εργαλεία για τον εντοπισμό των μεταδόσεων κατασκόπων από την τότε ΕΣΣΔ.

Ο Καμάλ συνέχισε να είναι υπεράνω υποψίας, ωστόσο η αλλαγή στην ηγεσία της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών τον προβλημάτισε. Σε ένα από τα τελευταία ολιγοήμερα ταξίδια του στο Ισραήλ, ζήτησε να μην επιστρέψει στη Συρία, καθώς φοβόταν για τη ζωή του. Η Μοσάντ, ωστόσο, αρνήθηκε και του ζήτησε να επιστρέψει και πάλι.

Οι υποψίες του Κοέν φάνηκε πως είχαν βάση. Ύστερα από μία ακόμα επίθεση των Ισραηλινών ακριβώς πάνω στις συριακές βάσεις, οι Σύριοι άρχισαν να υποψιάζονται πως υπάρχει κάποιος προδότης ανάμεσά τους. Η συχνότητα και ο τρόπος με τον οποίο διαβιβάζονταν οι πληροφορίες – ο Κοέν τις έστελνε συγκεκριμένη ώρα κάθε μέρα, ένα λάθος που τελικά πλήρωσε – διευκόλυναν τις μυστικές υπηρεσίες της Συρίας να εντοπίσουν τον πομπό.

Για τον εντοπισμό του χρησιμοποιήθηκε εξοπλισμός από τη Σοβιετική Ένωση. Οι Σύριοι διέκοψαν όλες τις δικές τους ασύρματες μεταδόσεις για 24 ώρες και τελικά βρήκαν πως ο πομπός βρισκόταν στο σπίτι αυτού που μέχρι τότε θεωρούσαν αδελφό τους, του Καμάλ, του πλούσιου γόνου από το Μπουένος Άιρες.

Στη συνέχεια, τα στρατεύματα εισέβαλαν στο σπίτι του κατασκόπου και τον συνέλαβαν την ώρα ακριβώς που έστελνε πληροφορίες μέσω σημάτων μορς στο Ισραήλ.

Οι Σύριοι τον βασάνιζαν για μέρες και παρά τις παραινέσεις του Ισραήλ, Ευρωπαίων αξιωματούχων, ακόμα και του Πάπα Παύλου ΣΤ’, τον εκτέλεσαν δι’ απαγχονισμού στις 18 Μαΐου του 1965.

Μέχρι σήμερα η σορός του δεν έχει δοθεί στη γυναίκα του Νάντια, η οποία έμαθε την ακριβή του ιδιότητα την ημέρα της καταδίκης του.

Παρά την αποκάλυψη του Μπαρνέα, ορισμένοι ιστορικοί αναμένεται ότι θα συνεχίσουν να ισχυρίζονται ότι ο Κοέν ήθελε να μείνει στο Ισραήλ το 1964 και ανησυχούσε για την επιστροφή στη Συρία για μια άλλη χρονική περίοδο κρυφά – την περίοδο κατά την οποία συνελήφθη.

Οι επικίνδυνες αποστολές

Ανάμεσα στις υποθέσεις στις οποίες φαίνεται να αναμειγνύεται ήταν και η «επιχείρηση Σουζάνα», μία σειρά από επιθέσεις σαμποτάζ εναντίον βρετανικών και αμερικανικών στόχων στην Αίγυπτο, τις οποίες προσπάθησαν να «φορτώσουν» στη Μουσουλμανική Αδελφότητα, ώστε να διαταράξουν τις σχέσεις τις Αιγύπτου με τις δυτικές χώρες.

Η πιο ριψοκίνδυνη αποστολή του θεωρείται η επίσκεψη στα Υψίπεδα του Γκολάν, όπου και πρότεινε στους ιθύνοντες να δωρίσει μερικά ψηλά δέντρα τα οποία θα φυτεύονταν γύρω από τα στρατόπεδα για να κάνουν σκιά στους στρατιώτες. Αυτά τα δέντρα έδωσαν την ευκαιρία στους αντιπάλους τους Ισραηλινούς να έχουν εποπτεία των βάσεων από ψηλά και να τις πλήξουν στον «Πόλεμο των 6 ημερών», δυο χρόνια μετά τον θάνατό του.

Ο Μπαρνέα έκανε την αποκάλυψη για τον Κοέν σε μια τελετή που εγκαινίασε ένα νέο μουσείο στην Χερζλίγια.

Ο αρχηγός κατασκόπων της Μοσάντ υποσχέθηκε επίσης να συνεχίσει τις έρευνες για να βρεθούν τα λείψανα του Κοέν.

Το μόνο που έχει σωθεί από αυτόν είναι το ρολόι του, το οποίο παρουσίασε η Μοσάντ στη σύζυγό του Νάντια κατά τη διάρκεια εκδήλωσης στη μνήμη του. Σήμερα βρίσκεται στα κεντρικά της γραφεία. Για το Ισραήλ, ο Έλι Κοέν θεωρείται εθνικός ήρωας.