Όταν ο Ιταλός κυβερνήτης που τορπίλισε την ΕΛΛΗ μίλησε και επιτέθηκε στους Έλληνες
Γράφει ο Δημήτρης Σταυρόπουλος
Ογδόντα δυο χρόνια μετά, κι όμως για τον άνανδρο τορπιλισμό του εύδρομου «Έλλη» στην Τήνο, υπάρχουν ακόμα άγνωστα και ανεξερεύνητα ντοκουμέντα!
Όσο κι αν η ιστορία έχει φωτίσει απ όλες τις πλευρές αυτή την υπόθεση, ο βασικός πρωταγωνιστής, ο Ιταλός κυβερνήτης του υποβρυχίου «Delfino» παρέμεινε σιωπηλός…
Ερευνητές και δημοσιογράφοι επιχείρησαν να τον προσεγγίσουν επανειλημμένως, αλλά προσέκρουσαν στην… επιθετική άρνηση του να μιλήσει και να εξιστορήσει τα γεγονότα εκείνου του πρωινού της 15ης Αυγούστου.
Μάλιστα σε τηλεοπτικό συνεργείο της ΕΡΤ που του κτύπησε κάποτε την πόρτα, αρνήθηκε να ανοίξει και έβρισε τον ρεπόρτερ και τους τεχνικούς από το… θυροτηλέφωνο!
O πλωτάρχης Giuseppe Aicardi έχει φύγει….
Δεν θα μαθαίναμε ποτέ, τι άνθρωπος ήταν, τι σκέπτεται για τους νεκρούς και την άδικη τραγωδία που προκάλεσε, αν τα χρόνια της περισυλλογής του μετά τον πόλεμο τον έκαναν αν όχι να μετανιώσει- επειδή ήταν στρατιωτικός και εκτελούσε εντολές-, αλλά να φιλοσοφήσει την απόφαση του να πλήξει το ουδέτερο αγκυροβολημένο πλοίο και εν τέλει αν έχει να πει έστω μια λέξη στους πρώην εχθρούς του και νυν συμμάχους του!
Η αποκάλυψη-που θεωρείται και ανεκτίμητο ιστορικό ντοκουμέντο-, σοκάρει!
Έμεινε για πάντα όχι μόνο αμετανόητος, αλλά υβριστικός απέναντι στην Ελλάδα και τους Έλληνες, ρατσιστής, προσβλητικός, σκληρός, αγενής και άδικα εχθρικός.
Όσα χρόνια κι αν πέρασαν δεν μαλάκωσε, ούτε μια στάλα…
«Είστε χώρα ξεβράκωτων και πεινασμένων» είπε μερικά χρόνια πριν!
Αυτή είναι η πρώτη αποκάλυψη.
Η δεύτερη αφορά την ηγεσία του Ναυτικού εκείνης της εποχής, δηλαδή τον αρχηγό αντιναύαρχο Αλέξανδρο Σακελλαρίου και τον αρχηγό του Στόλου Επαμεινώνδα Καββαδία, που πέρα από τις παραδόσεις του Όπλου, την αλληλεγγύη μεταξύ των στελεχών και την αξιοπρέπεια που διακρίνει διαχρονικά τους αξιωματικούς του ΠΝ, έκαναν κάτι το αδιανόητο, ντροπιαστικό και υποτιμητικό εις βάρος των θυμάτων και των ναυαγών του «Έλλη», που αν μη τι άλλο δεν τους τιμά καθόλου, και η ιστορία το έκρυψε… στα μαύρα σκοτάδια για να μην τρωθεί στο σύνολο του το Ναυτικό!
(αποκάλυψη πρώτη)
Ο ΣΗΜΑΙΟΦΟΡΟΣ ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ ΤΟΥ «ΕΛΛΗ»
Ας δούμε πρώτα το κεντρικό πρόσωπο, μέσω του οποίου έγινε η συνάντηση και η συνομιλία με τον Giuseppe Aicardi
Ο Αλέξανδρος Διαμαντής γεννήθηκε στα Λουτρά Αιδηψού την 1η Νοεμβρίου του 1917 και ήταν ο πρωτότοκος υιός του Δημητρίου Διαμαντή και της Ελένης Λέρα (σ.σ. αρχικό επώνυμο Παπασυροπούλου).
Το 1935 σε ηλικία 18 ετών έδωσε εξετάσεις και πέρασε στην Σχολή Ναυτικών Δοκίμων δηλώνοντας προτίμηση στο Τμήμα Μηχανικών, καθώς η μηχανολογία ήταν μία επιστήμη που πάντα τον συνάρπαζε.
Η φοίτηση ήταν τετραετής και ο νεαρός Δόκιμος περνώντας επιτυχώς όλα τα θεωρητικά και πρακτικά μαθήματα της Σχολής, αποφοίτησε τον Ιούνιο του 1939, ονομάστηκε Σημαιοφόρος και έλαβε με υπερηφάνεια το ξίφος από τα χέρια του Βασιλέως Γεωργίου Β΄.
Στα αρχεία τού Πολεμικού Ναυτικού ο Αλέξανδρος Δ. Διαμαντής χαρακτηρίζεται με την κωδική αρίθμηση Μ71.
Είναι δηλαδή ο 71ος Μηχανικός που αποφοίτησε από την ΣΝΔ από συστάσεως του νεοελληνικού κράτους!
Στις 18 Ιουλίου 1940 του απενεμήθη το Πιστοποιητικόν Β΄ Τάξεως έχοντας ολοκληρώσει επιτυχώς τα μαθήματα Γενικής Εκπαιδεύσεως Σημαιοφόρων Μηχανικών με βαθμολογία 86,84 μονάδες.
Η πρώτη του μετάθεση για θαλάσσια υπηρεσία τον έστελνε στο εύδρομο «ΕΛΛΗ», ένα από τα ιστορικότερα πλοία του Πολεμικού Ναυτικού που είχε λάβει μέρος στις επιχειρήσεις της Μικρασιατικής Εκστρατείας.
Καθώς τα σύννεφα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου σκέπαζαν απειλητικά την Ευρώπη ο Διαμαντής και οι συνάδελφοί του αναρωτιόντουσαν αν οι άνεμοι του πολέμου θα συμπαρέσυραν τελικά στην δίνη τους και την δική τους χώρα.
Καθώς ξημέρωνε η 15η Αυγούστου του 1940, η μεγαλύτερη Ιταλική προβοκάτσια που είχαν σχεδιάσει ως τότε οι Ιταλοί εναντίον της Ελλάδος, βρισκόταν σε πλήρη εξέλιξη.
Ο Διαμαντής και το υπόλοιπο πλήρωμα του «ΕΛΛΗ», ποτέ δεν μπορούσαν να φανταστούν ότι το πλοίο τους θα γινόταν παγκόσμιο πρωτοσέλιδο, εξαιτίας πολεμικής ενέργειας στο Αιγαίο!
Στις 08:20΄ το πρωί, το Ιταλικό υποβρύχιο «DELFINO» έχοντας ανέλθει σε βάθος περισκοπίου, έπλεε σε απόσταση 1,5 χιλιομέτρου ανοιχτά του λιμανιού της Τήνου. Ο κυβερνήτης του, Πλωτάρχης Giuseppe Aicardi, έχοντας διατάξει «πρόσω αργά», παρατηρούσε τα πλοία που βρίσκονταν στον λιμένα, επιλέγοντας προσεκτικά τον πρώτο του στόχο, καθώς πλησίαζε προς το μέρος τους.
Φθάνοντας σε απόσταση 700 μέτρων από το σημαιοστολισμένο Ελληνικό εύδρομο «ΕΛΛΗ», το οποίο βρισκόταν αγκυροβολημένο στη ράδα του λιμανιού, ετοιμάστηκε για την πρώτη του βολή σημαδεύοντας ανάμεσα στις δύο καπνοδόχους του πλοίου.
Με το δεξί του μάτι εστιασμένο στο προσοφθάλμιο φακό και κρατώντας σφιχτά με τα δυο του χέρια, τις αντιτακτές λαβές τού περισκοπίου του, ο Aicardi στις 08:25΄ πυροδότησε μία τορπίλη των 533 χλστ. εναντίον του Ελληνικού πολεμικού.
Εκείνη την στιγμή το «ΕΛΛΗ» αντιπροσώπευε την μοναδική εν δυνάμει απειλή γι’ αυτόν και το υποβρύχιό του.
Μετά θα είχαν σειρά τα ανυπεράσπιστα επιβατηγά πλοία, τα οποία βρίσκονταν αγκυροβολημένα μέσα στο λιμάνι.
Ο Διαμαντής εκείνη την ώρα ξυριζόταν σε έναν από τους χώρους ενδιαίτησης των αξιωματικών και από το τράνταγμα χτύπησε βίαια πάνω στο τοίχωμα του δωματίου. Ζαλισμένος προσπαθούσε να καταλάβει τι είχε συμβεί.
Η έκρηξη έμοιαζε να έχει προέλθει από το λεβητοστάσιο καθώς τμήμα του καταστρώματος μεταξύ των καπνοδόχων είχε εκτιναχθεί στον αέρα δημιουργώντας κρατήρα διαμέτρου δύο μέτρων, το μεσόστεγο είχε καταστραφεί το τμήμα του πρωραίου ιστού είχε καταπέσει και η κεραία ασυρμάτου είχε κοπεί στα δύο.
Το κατάστρωμα ήταν γεμάτο τραυματίες και συντρίμμια, ενώ μία τετράκωπος λέμβος είχε εκσφενδονιστεί στη θάλασσα 50 μέτρα μακριά.
Μαύροι καπνοί έβγαιναν από την τρύπα πάνω από τους λέβητες.
Κάποιοι ναύτες είχαν πέσει στη θάλασσα, τα αυτιά όλων βούιζαν και εκκωφαντικοί κρότοι από θραύσεις ελασμάτων, θυρών και εξαρτημάτων αντηχούσαν σε όλο το σκάφος. Το πλήρωμα γρήγορα συνήλθε και άρχισε να αντιδρά…
Τα υπόλοιπα είναι γνωστά…
«ΕΙΣΘΕ ΜΙΑ ΧΩΡΑ ΞΕΒΡΑΚΩΤΩΝ ΚΑΙ ΠΕΙΝΑΣΜΕΝΩΝ»
Το 1974 ο γιος του αξιωματικού Ραφαήλ Διαμαντής, σπούδαζε ιατρική στην Ιταλία στο πανεπιστήμιο της Πάδουα (Πάντοβα), εντρυφώντας παράλληλα, στην κουλτούρα και στον τρόπο σκέψης των Ιταλών.
Ευκαιρίας δοθείσης επεδίωξε κι ένα ραντεβού με τον Giuseppe Aicardi, προκειμένου να γνωρίσει από κοντά τον άνθρωπο που είχε τορπιλίσει το πλοίο τού πατέρα του, πριν από 34 χρόνια.
Το γεγονός ότι μιλούσε άψογα Ιταλικά βοήθησε τα μέγιστα.
Στις αναμνήσεις του σχετικά με την συνάντησή τους επισημαίνει:
«Πράγματι επεδίωξα το ραντεβού.
Όταν του το ζήτησα, μου είπε να περάσω από το σπίτι του στο Μιλάνο για να συζητήσουμε. Μόλις βρεθήκαμε και του είπα πως είμαι Έλληνας, μόνον που δεν με άρχισε στις κλωτσιές!
Όταν όμως του εξήγησα ότι ο πατέρας μου ήταν στο «ΕΛΛΗ» μαλάκωσε λίγο, αλλά εξακολουθούσε να είναι επιθετικός.
Στη συνέχεια μου αφηγήθηκε όλα αυτά που σε γενικές γραμμές γνωρίζουμε όλοι μας, προσθέτοντας επίσης ότι σε κάθε περίπτωση, θα βούλιαζε με χαρά την «ΕΛΛΗ», ακόμη κι αν δεν είχε τις εντολές!
Ήταν σκληρός τύπος όπως όλοι οι γαλουχημένοι φασίστες και εμάς τους Έλληνες μας έβλεπε σαν εχθρούς, δούλους των Άγγλων.
Την εποχή εκείνη δε, στα 1974, στα ιταλικά πανεπιστήμια επικρατούσε πολιτικός αναβρασμός και γίνονταν καταλήψεις και συγκρούσεις μεταξύ των καραμπινιέρων και των αριστερών φοιτητών.
Οι Έλληνες πρωτοστατούσαν με την καθοδήγηση της ΚΝΕ και του ΠΑΜ-ΠΑΚ (μετέπειτα ΠΑΣΟΚ), όποτε η αντιπάθεια του Αϊκάρντι για μας, είχε και πάτημα.
«Ορίστε τι είσαστε!
Κάνετε ακόμα και τον παλληκαρά σε αλλουνού σπίτι!
Αλλά δεν φταίει κανείς, μόνο εμείς που σας σπουδάζουμε για να βγάλουμε το χρέος του πολέμου για τις ζημιές που σας κάναμε!
Μια χώρα ξεβράκωτων πεινασμένων βρήκαμε και σας φτιάξαμε και νοσοκομεία και δρόμους!
Αντί να μας είστε ευγνώμονες που προσπαθήσαμε να σας απαλλάξουμε από τον αγγλόφιλο δικτάτορα Μεταξά, αυτό το γουρούνι (!!!) εσείς στραφήκατε εναντίον μας αναίτια, μη αντιληπτόμενοι ότι με αυτό που κάνατε γινόσασταν δούλοι των Άγγλων αποικιοκρατών!
«ΕΙΣΘΕ ΣΙΧΑΜΕΝΟΙ»
Είστε σιχαμένος λαός, να θυμάσαι τι κάνατε στα 1923 όταν σκοτώσατε τους αντιπροσώπους μας, οπότε ο Ντούτσε κατέλαβε την Κέρκυρα!
Πόσο αδικήσατε στην Μικρά Ασία, Ιταλούς, που ήταν εγκατεστημένοι εκεί, λες και ήταν όλη δική σας!» …
Και άλλα πολλά!
Μιλήσαμε για αρκετή ώρα και στην συζήτηση έβγαζε και προσωπικά του απωθημένα.
Στην Ιταλία τότε είχε πάρα πολλούς σαν κι αυτόν.
Περισσότερο φιλικοί μαζί μας, ήταν εκείνοι που πολέμησαν σαν πεζικό στην Αλβανία.
Πλην εκείνων που έχασαν χέρια και πόδια.»
(αποκάλυψη δεύτερη)
Η ΠΡΟΣΒΟΛΗ ΤΩΝ ΝΑΥΑΡΧΩΝ
Μετά την βύθιση του ευδρόμου «ΕΛΛΗ» οι άνδρες του πληρώματος επέστρεψαν στον Ναύσταθμο Σαλαμίνας αναμένοντας την επαναδιάθεσή τους σε άλλα πλοία του Στόλου.
Οι τραυματίες είχαν διακομιστεί στο Ναυτικό Νοσοκομείο Πειραιώς όπου τους επισκέφτηκε και ο Ιωάννης Μεταξάς.
Η δεύτερη μετάθεση του Σημαιοφόρου Αλέξανδρου Διαμαντή, τον έστελνε στο θρυλικό θωρηκτό «ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΑΒΕΡΩΦ». Ωστόσο λίγες εβδομάδες αργότερα ο νεαρός αξιωματικός δοκίμασε μία δυσάρεστη έκπληξη, λαμβάνοντας ένα χρεωστικό με το οποίο καλούνταν να πληρώσει τις 4 στολές του και τα 2 υπηρεσιακά του πιστόλια πού χάθηκαν κατά τη βύθιση του «ΕΛΛΗ». Πιθανότατα παρόμοια χρεωστικά εστάλησαν και στους άλλους Αξιωματικούς υπαξιωματικούς και ναύτες του πληρώματος, των οποίων τα υπάρχοντα κατέληξαν στον πάτο της θάλασσας μετά την βύθιση του πλοίου.
Είναι γνωστό πως κάθε στρατεύσιμος όταν κατατάσσεται, παραλαμβάνει είδη ρουχισμού και τον ατομικό του οπλισμό, τα οποία του χορηγεί ο Στρατός, υπογράφοντας παράλληλα και το ανάλογο χρεωστικό ώστε σε περίπτωση ολικής φθοράς ή απώλειας, να υποστεί και την ανάλογη χρέωση.
Οι άνδρες τού «ΕΛΛΗ» ήταν οι πρώτοι Έλληνες στρατιωτικοί που ενεπλάκησαν στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, έστω και άθελά τους. Επειδή λοιπόν δεν ευθύνονταν για την απώλεια των ατομικών τους ειδών, σε συνδυασμό μάλιστα με το γεγονός ότι είχαν δει κυριολεκτικά τον χάρο με τα μάτια τους, ο Διαμαντής ένιωσε να αδικείται.
Έχοντας νωπές ακόμη στο μυαλό του, τις μνήμες από την βύθιση του πλοίου και την απώλεια των συναδέλφων του, αποφάσισε να διαμαρτυρηθεί.
Ο γιος του αναφέρει:
«Με έγγραφη επιστολή (πού διατηρώ ακόμα!) απέστειλε τα παράπονά του προς το ελληνικό κράτος ο πατέρας μου.
Αυτό λοιπόν για «τιμωρία» τον εξεδίωξε βίαια από το σπίτι πού ενοικίαζε μαζί με τον αδελφό του Βασίλη, φοιτητή γεωπονικής, ενοικιάζοντάς το σε δικούς του ανθρώπους, φίλα προσκείμενους προς το καθεστώς!»
Πληροφορίες
Ελληνικό Ινστιτούτο Ναυτικής Ιστορίας
Ραφαήλ Διαμαντής
Γεώργιος Χαλκιαδόπουλος
