Δρόμος Μνήμης των Σφαγών της Χίου (1822-2022) Λαμπαδηδρομία

Πριν από 200 χρόνια η υπόδουλη Χίος επαναστάτησε κατά των Τούρκων κατακτητών. Το αποτέλεσμα ήταν ο αφανισμός σχεδόν κάθε ίχνους ζωής στο νησί! Το μέγεθος της καταστροφής είναι ακόμη και σήμερα ασύλληπτο… μια καταστροφή από την οποία η Χίος δεν επανάκαμψε ποτέ!

Πέρα από τη λεηλασία κάθε περιουσιακού στοιχείου του ντόπιου πληθυσμού, από τους 120.000 κατοίκους, μετά τις συνεχόμενες σφαγές που διήρκησαν έξι περίπου μήνες, στο νησί παρέμειναν μόλις 1800 περίπου Χιώτες… 20.000 κατάφεραν και διέφυγαν με πλοία σε γειτονικά νησιά και στην ηπειρωτική Ελλάδα, αλλά και σε περιοχές της ελληνικής διασποράς ανά την Ευρώπη και την Αφρική! Όλοι οι υπόλοιποι σφαγιάστηκαν ή αιχμαλωτίσθηκαν. Από τους τελευταίους, πουλήθηκαν από δουλεμπόρους στα παζάρια της Ανατολής, μόνο τα αγόρια από 3 – 12 ετών και τα κορίτσια και οι  γυναίκες από 3 – 40 ετών. Όλοι οι υπόλοιποι  σφαγιάστηκαν!

Πρόκειται για πραγματική γενοκτονία του χιακού πληθυσμού, γεγονός το οποίο δεν έχει κατανοηθεί, μελετηθεί και προβληθεί ανάλογα στην εποχή μας! Αντίθετα, την περίοδο που συνέβησαν τα γεγονότα αυτά, η Καταστροφή της Χίου αποτέλεσε τον καταλύτη αφύπνισης της ευρωπαϊκής συνείδησης και οδήγησε στην ανάπτυξη του φιλελληνικού κινήματος.

Σήμερα, 200 χρόνια μετά τα αποτρόπαια γεγονότα και υπό το καθεστώς της μόνιμης τουρκικής απειλής κατά των κυριαρχικών δικαιωμάτων της χώρας μας, επιβάλλεται η αφύπνιση της συλλογικής συνείδησης των συμπολιτών μας, αλλά και ο εξευμενισμός των ψυχών των χιλιάδων αθώων προγόνων μας, που έχασαν τη ζωή τους μ’ αυτόν τον τραγικό τρόπο. Η απότιση φόρου τιμής αποτελεί το ελάχιστο χρέος μας απέναντι σε όλους όσοι θυσιάστηκαν για να είμαστε εμείς σήμερα ελεύθεροι.

Η επέτειος αυτή αποτελεί μοναδική ευκαιρία (πρώτη μετά από 200 χρόνια) παγχιακής, αλλά και πανελλήνιας -ακόμη και διεθνούς- προβολής του μεγέθους της θυσίας που υπέστησαν οι πρόγονοί μας στον αγώνα τους για την απόκτηση της ελευθερίας και των πανανθρώπινων βασικών δικαιωμάτων τους.

Στο πλαίσιο αυτό, ο Σύλλογος Αθλητών Υγείας Χίου, σε συνεργασία με τους Ποδηλάτες Χίου, Έλληνες Ολυμπιονίκες αλλά και απλούς πολίτες, θα μεταφέρουν με δάδες, σε όλα τα χωριά της Χίου, τη φλόγα, το μήνυμα Μνήμης και Τιμής για όσους θυσιάστηκαν κατά τη διάρκεια των Σφαγών του 1822. Ανάμεσά τους θα είναι ο Χριστόφορος Μερούσης, Πρωταθλητής Μαραθωνίου Δρόμου και πρόεδρος του Chios Running, οι Ολυμπιονίκες και παγκόσμιοι πρωταθλητές υδατοσφαίρισης Μαρία Τσουρή, Γιώργος Ντόσκας, Ιωάννης Φουντούλης, Κώστας Γκιουβέτσης, η Παραολυμπιονίκης και παγκόσμια πρωταθλήτρια ξιφασκίας Κέλλυ Λουφάκη, ο Παραολυμπιονίκης και παγκόσμιος πρωταθλητής στίβου Παντελής Καλόγερος κ.ά. Την εκδήλωση θα τιμήσουν και οι δρομείς υπεραποστάσεων Φώτης Ζησιμόπουλος και Δημήτρης Θεοδωρακάκος και ο θρυλικός Γιάννης Κούρος!

Το δρώμενο αυτό θα πραγματοποιηθεί το τριήμερο από 23 έως και 25 Σεπτεμβρίου 2022, κατά το οποίο οι αθλητές θα διατρέξουν περίπου 400 χλμ για να μεταφέρουν σε όλα τα χωριά της Χίου το μήμυμα της θυσίας των προγόνων μας.

Σε κάθε σκέλος της διαδρομής, θα τρέχουν ταυτόχρονα δύο δρομείς, οι οποίοι σε κάποιο σκέλος της θα συνοδεύονται από άλλους αθλητές, ιππείς ή ομάδα ποδηλατών. Οι δύο δρομείς θα αντικαθίστανται από άλλους σε καθορισμένα σημεία, ενώ οι ποδηλάτες θα διατρέχουν κάθε ημέρα μία συγκεκριμένη διαδρομή. 

Η απόφαση να τρέχουν μαζί δύο δρομείς έχει σκοπό να θυμίσει τη γνωστή παράδοση ότι οι «Χιώτες πάνε δυο-δυο». Η εν λόγω λαϊκή ρήση βασίζεται στο τραγικό γεγονός ότι κατά τη διάρκεια του οθωμανικού ζυγού, οι Χιώτες χρησιμοποιούνταν σε κάθε ευκαιρία από τους Τούρκους ως ζώα μεταφοράς τους. Για να αποφύγουν οι Χιώτες ανάλογες καταστάσεις κυκλοφορούσαν ανά ζευγάρι. Έτσι, σε περίπτωση που έβλεπαν κάποιον Τούρκο από μακριά, ανέβαινε ο ένας στην πλάτη του άλλου, ώστε να μην τους αναγκάσει ο Τούρκος να τον κουβαλήσουν, καθώς έδιναν την εντύπωση ότι κάποιος άλλος Τούρκος βρισκόταν ήδη στην πλάτη του Χιώτη. Βεβαίως, υπάρχει και η άποψη ότι κυκλοφορούσαν δυο-δυο, γιατί «ό,τι δεν κόψει του ενός ο νους, να το κόψει του άλλου», έτσι ώστε σε μια δύσκολη κατάσταση να αλληλοβοηθιούνται και να αλληλοϋποστηρίζονται. Πιθανόν να ασπάστηκαν τη συμβουλή του θείου Ομήρου, ο οποίος αναφέρει στην Ιλιάδα (Ραψωδία Κ 224) «συν τε δύ’ ερχομένω», το οποίο σημαίνει ότι δυο φίλοι πρέπει να συμβαδίζουν ο ένας δίπλα στον άλλο, γιατί τότε ισχυροποιούνται ως προς την σκέψη τους και τις πράξεις τους, στοιχείο που αναδεικνύει τη σημαντικότητα της φιλίας, της συνεργασίας, της αλληλουποστήριξης, της αλληλεγγύης  και ό,τι αυτό συνεπάγεται για το ευ ζην των ανθρώπων. Συνεπώς, μας δίνεται η ευκαιρία να τονίσουμε την αξία της φιλίας, έχοντας δύο δρομείς να τρέχουν μαζί σε αυτή τη διαδρομή.

Τους αθλητές λοιπόν που θα φτάνουν στα χωριά θα τους υποδέχονται στην είσοδό τους, σε καθορισμένα σημεία, μαθητές ή κάτοικοι κάθε χωριού (κάποιοι από τους οποίους θα λαμβάνουν τη δάδα) και θα κατευθύνονται στο Ηρώον για να ανάψουν τον βωμό της Μνήμης και Τιμής. Εκεί θα τους αναμένουν οι κάτοικοι, μαθητές και τοπικοί φορείς. Μετά την αφή του βωμού, έκαστο χωριό, στο πλαίσιο των δυνατοτήτων του, θα πραγματοποιήσει ανάλογα δρώμενα (ποίημα, σύντομη ομιλία, επιμνημόσυνη δέηση κτλ).

Το όλο εγχείρημα θα πραγματοποιηθεί με τη συμμετοχή της Εθνικής Ολυμπιακής Ακαδημίας (ΕΘΝΟΑ), της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Χίου, της Βιβλιοθήκης του Κοραή και είναι υπό την αιγίδα του Δήμου Χίου, της Περιφέρειας Β. Αιγαίου και της Μητρόπολης Χίου, Ψαρών και Οινουσών. Επίσης, το δύσκολο αυτό έργο θα στηρίξουν ο Ελληνικός Ερυθρός Σταυρός,  η Ελληνική Ομάδα Διάσωσης και η Ομάδα Όμικρον. Την εκδήλωση θα πλαισιώσουν η Φιλαρμονική Χίου, οι Πρόσκοποι Χίου, το 2^ο Σύστημα Ναυτοπροσκόπων Χίου, ο Παγχιακός Σύλλογος ΑμεΑ και το Αθλητικό Σωματείο ΑμεΑ Χίου «Ίωνες», το Σωματείο Ατόμων με Σκλήρυνση Κατά Πλάκας Χίου, καθώς και τοπικά χορευτικά συγκροτήματα και επιχειρήσεις που θα παραθέσουν τοπικά προϊόντα.

Ένα τέτοιο δρώμενο δεν θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί χωρίς την αρωγή του ιδρύματος Μαρία Τσάκος, το οποίο αποτελεί τον κύριο χορηγό της δράσης μας, της Επιτροπής για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση, της Μητρόπολης Χίου, Ψαρών και Οινουσών, καθώς και αρκετών τοπικών εταιρειών και Χιωτών επιχειρηματιών.

Το λογότυπο της διοργάνωσης «Δρόμος Μνήμης των Σφαγών της Χίου (1822-2022) – Λαμπαδηδρομία» αποτυπώνει τα παρακάτω στοιχεία: 

1. Τον ηγέτη-ήρωα, τον θρυλικό Κωνσταντίνο Κανάρη, ο οποίος πέρα από στρατιωτικός, διετέλεσε γερουσιαστής, υπουργός και πρωθυπουργός του νεοσύστατου ελληνικού κράτους. Προσωπικότητα που έχαιρε πανελλήνιας εκτίμησης για τις ικανότητες και τον χαρακτήρα του, σύμβολο του αγώνα για την ελευθερία, επαναστάτης που χαρακτηρίστηκε από τον Άγγλο ιστορικό Γκόρντον ως «ο πιο έξοχος εκπρόσωπος του ηρωισμού, που η Ελλάδα όλων των εποχών μπορεί να υπερηφανεύεται».

2.Τη νήσο Χίο, η οποία υπέστη αυτή την τραγωδία από τον βάρβαρο κατακτητή, από την οποία στάζει το αίμα των παιδιών της μετά την αποτρόπαια σφαγή τους.

3.Την άνθιση μιας παπαρούνας, σύμβολο μνήμης και τιμής για όσους θυσιάστηκαν (συνήθως μετά από μάχες), καθώς είναι το μόνο φυτό που φυτρώνει σε πεδία ερημωμένα από τον πόλεμο, όπως έχει καταγραφεί κατά τη διάρκεια των Ναπολεόντειων Πολέμων αλλά και του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Η παπαρούνα, λοιπόν, συμβολίζει το μέγεθος της θυσίας όσων χάθηκαν κατά τη διάρκεια αιματοχυσιών και αποτελεί μόνιμο μνημόσυνό τους.

Η κάλυψη όλης της διαδρομής με τους λαμπαδηδρόμους θα πραγματοποιηθεί ως εξής:

Παρασκευή 23/09/2022 (ΛΑΜΠΑΔΗΔΡΟΜΙΑ Νότια Χίος): 

08:45: Συγκέντρωση στην πλατεία Νικολάου Πλαστήρα (Βουνακίου), με αντιπροσωπεία μαθητών .

09:00: Χαιρετισμός από τους θεσμικούς φορείς του νησιού και το Ίδρυμα «Μ. Τσάκος».

09:15: Ομιλία για το γεγονός.

09:30: Αφή φλόγας στο άγαλμα του Κανάρη από Χιώτες αθλητές. Στη συνέχεια, θα ξεκινήσει η πρώτη ημέρα δρόμου, όπως φαίνεται στη συνέχεια. 

09:45 -13:00 Οι μαθητές της πόλης της Χίου θα μεταβούν στη Βιβλιοθήκη του Κοραή για ενημέρωση, επίδειξη τεκμηρίων, έργων και πινάκων που σχετίζονται με τη Σφαγή και θα παρακολουθήσουν σχετικό τεκμηριογράφημα στο «Ομήρειο Πνευματικό Κέντρο» του Δήμου Χίου. Επίσης, θα γίνει επίδειξη ολυμπιακών αθλημάτων από την Εθνική Ολυμπιακή Ακαδημία στην Πλατεία Ν. Πλαστήρα (Βουνάκι), ενώ θα δώσει ομιλία ο Γιάννης Κούρος.

Διαδρομή: Παραλία Χίου, Κάμπος (Παναγία Αγιοδεκτεινή), Θυμιανά, Νεχώρι, Βαβύλοι, Σκλαβιά, Θολοποτάμι, Αρμόλια, Πυργί, Ολύμποι, Μεστά, Λιμένας, Ελάτα, Βέσσα, Αρμόλια, Καλαμωτή, Πατρικά.

Στην Κοινή (διάσπαση των δρομέων): 

Δυτική διαδρομή:

 Παγίδα, Έξω Διδύμα, Μέσα Διδύμα, Μυρμήγκι, Καλλιμασιά, Άγιο Μηνά. 

Ανατολική διαδρομή:

 Βουνό, Φλάτσια, Νένητα, Καταρράκτης, Καλλιμασιά, Άγιο Μηνά.

19:00 ΔΡΩΜΕΝΑ στον Άγιο Μηνά:

• Επιμνημόσυνη δέηση.
• Βυζαντινές ψαλμωδίες από τον σύλλογο Ιεροψαλτών Χίου «Ρωμανός ο Μελώδός».
• Ομιλία από διακεκριμένο θεολόγο.
• Ξενάγηση στο Μουσείο των Σφαγών.

20:30 Μουσική βραδιά στην πλατεία Ν. Πλαστήρα (Βουνακίου) με τίτλο: «Τα τραγούδια λένε πάντα την αλήθεια» Τραγούδι: Ηρώ Λαμπρινούδη – Ορχήστρα: Αυγουστίδη (Έντεχνα – Λαϊκά).

Σαββάτο, 24/09/202 (ΛΑΜΠΑΔΗΔΡΟΜΙΑ Βόρεια Χίος): 

09:00 Αφή φλόγας στο άγαλμα του Κανάρη στην πλατεία Νικολάου Πλαστήρα (Βουνακίου).

Διαδρομή: Βροντάδο, Παντουκιός, Συκιάδα, Λαγκάδα. Στη διασταύρωση για Πιτυός: 

Δυτική διαδρομή: Πιτυός, Διευχά, Κηπουριές, Φυτά, Σπαρτούντα, Πισπιλούντα, Νέα Ποταμιά, Βολισσός, Παρπαριά, Μνημείο Σφαγής στον Κάβο Μελανειός. 

Βόρεια διαδρομή: Άνω Καρδάμυλα, Μάρμαρο, Αμάδες., Καμπιά, Λεπτόποδα, Κέραμος, Χάλανδρα, Αφροδίσια, Εγρήγορος, Κουρούνια, Νενητούρια, Άγιο Γάλα, Μνημείο Σφαγής, στον Κάβο Μελανειός.

19:00 ΔΡΩΜΕΝΑ στον Κάβο Μελανειός:

• Επιμνημόσυνη δέηση στο Μνημείο.
• Ομιλία από τον καθηγητή Θεολογίας και διδάκτωρ Φιλολογίας και Φιλοσοφίας κ. Κωνσταντίνο Φραγκομίχαλο.

Κυριακή 25/09/2022 (ΛΑΜΠΑΔΗΔΡΟΜΙΑ Κενρτική Χίος):: 

10:30 Αφή φλόγας στο άγαλμα του Κανάρη στην πλατεία Νικολάου Πλαστήρα (Βουνακίου).

Διαδρομή: Καρυές, Νέα Μονή (12:10 Επιμνημόσυνη δέηση), Αγίοι Πατέρες, Ανάβατος.

Στα Αυγώνυμα: 

Βόρεια διαδρομή: 

Σιδηρούντα, Κατάβαση, Μνημείο Αίπους, Βροντάδο, Βαρβάσι, Πλατεία Νικολάου Πλαστήρα (Βουνακίου).

Νότια διαδρομή: Λιθί, Βέσσα, Άγιος Γεώργιος Συκούσης, Ζυφιάς, Δαφνώνας, Βερβεράτο, Χαλκειός, Βασιλειώνικο, Βαρβάσι, Πλατεία Νικολάου Πλαστήρα (Βουνακίου).

17:00 ΔΡΩΜΕΝΑ στην Πλατεία Νικολάου Πλαστήρα (Βουνακίου):

• Επίδειξη από τους Ολυμπιονίκες της ΕΘΝΟΑ ολυμπιακών αθλημάτων.
• Παράθεση χιακών εδεσμάτων από τοπικές επιχειρήσεις.

18:30 Άφιξη αθλητών

• Υποδοχή αθλητών από τη Φιλαρμονική του Δήμου Χίου.
• Χαιρετισμός από την οργανωτική επιτροπή.
• Επίδοση μεταλλίων στους δρομείς, βεβαιώσεων και αναμνηστικών στους προσκεκλημένους.
• Ομιλία από τη διδάκτωρ Ιστορίας & Αρχαιολογίας Αθηνά Ζαχαρού-Λουτράρη.
• Χιακά άσματα από τη Χορωδία Χίου κ.ά.
• Τοπικοί χοροί από χιακούς χορευτικούς συλλόγους.