ΑΡΘΡΟ ΤΟΥ Χρήστου Καπούτση
Θλιβερή επέτειος για τον Ελληνισμό (Ελλαδικό και Κυπριακό), είναι η 15η Ιουλίου 1974, όταν έγινε το πραξικόπημα εναντίον του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου και νόμιμου Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας. Το στρατιωτικό καθεστώς που κυβερνούσε την Ελλάδα, δια των οργάνων του στη Μεγαλόνησο (Εθνική Φρουρά, ΕΛΔΥΚ, ΕΟΚΑ Β’) ανατρέπει τον πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας Αρχιεπίσκοπο Μακάριο και εγκαθιστά «κυβέρνηση» υπό τον δημοσιογράφο Νίκο Σαμψών. Σημαντική εξέλιξη, η στρατιωτική εισβολή της Τουρκίας στην Κύπρο, που έγινε μόλις πέντε μέρες μετά το Πραξικόπημα, εναντίον του Μακαρίου. Οι σχέσεις της στρατιωτικής κυβέρνησης της Ελλάδας και ιδιαίτερα του ισχυρού άνδρα της του Ταξιάρχου Δ. Ιωαννίδη (Διοικούσε την διαβόητη ΕΣΑ) με τον Μακάριο, ήταν ιδιαίτερα τεταμένες. «Πρέπει να τελειώνουμε με τον Μούσκο» φέρεται να είπε ο Δ. Ιωαννίδης σε συγκέντρωση πραξικοπηματιών αξιωματικών στο σπίτι του «πρωθυπουργού» Αδαμ. Ανδρουτσοπούλου, λίγες μέρες πριν το πραξικόπημα. (Μιχαήλ Μούσκος ήταν το κοσμικό όνομα του Μακαρίου).
Ο Πρόεδρος της Κύπρου με πολιτική περιβολή καταφέρνει να διαφύγει από το Προεδρικό Μέγαρο, που δεχόταν καταιγισμό πυρών από άρματα Μάχης και είχε τυλιχτεί στις φλόγες (!!). Ο Κύπριος πρόεδρος μεταφέρθηκε με ελικόπτερο από τη φινλανδική βάση του ΟΗΕ, στην αγγλική βάση Κύπρου κι από εκεί με αεροπλάνο στη Μάλτα. Στη συνέχεια στο Λονδίνο, για να καταλήξει στη Νέα Υόρκη για τη συνεδρίαση του Συμβουλίου Ασφαλείας.
Στην ομιλία του ο Μακάριος, κατηγόρησε τη Χούντα του Ιωαννίδη και χαρακτήρισε το πραξικόπημα «εισβολή της χούντας» στην Κύπρο. «Τα γεγονότα της Κύπρου δεν αποτελούν εσωτερική υπόθεση των Ελληνοκυπρίων. Αφορούν και επηρεάζουν και τους Τουρκοκυπρίους. Το πραξικόπημα της ελληνικής χούντας αποτελεί εισβολή, και οι συνέπειές του πλήττουν ολόκληρο τον κυπριακό λαό, Έλληνες και Τούρκους.» (απόσπασμα από την ομιλία του Μακάριου στην Έδρα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ στις 19 Ιουλίου 1974. Την επομένη, 20 Ιουλίου, με το πρώτο φως της μέρας, τουρκικά στρατεύματα εισβάλουν στην Κύπρο.). Την ίδια ημέρα με την εκδήλωση του πραξικοπήματος στην Λευκωσία, η Τουρκία έθεσε τις στρατιωτικές δυνάμεις της σε επιφυλακή, επειδή, όπως δηλώθηκε, ανετράπη η συνταγματική τάξη στο νησί. Στην Άγκυρα συνήλθε το Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας με αφορμή την κατάσταση στην Κύπρο. Οι στρατιωτικοί διαβεβαίωσαν τον πρωθυπουργό, Μπουλέντ Ετσεβίτ, ότι θα είναι έτοιμοι για απόβαση στην Κύπρο μέσα σε πέντε ημέρες.
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Διεύθυνσης Ιστορίας Εθνικής Φρουράς, και τον Κατάλογο που καταρτίστηκε με απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου της 4ης Μαΐου 2000, ο συνολικός αριθμός των Ελληνοκυπρίων και Ελλαδιτών που σκοτώθηκαν από τις 15 μέχρι τις 18 Ιουλίου 1974 ή απεβίωσαν αργότερα από τραύματά τους που αποκόμισαν εκείνες τις μέρες είναι 94. Και κατέληγε, ο Πέτρος, ότι «εάν αθροίσουμε όλους τους νεκρούς κατά την προσπάθεια επιβολής των στρατιωτικών κινημάτων της νεοελληνικής ιστορίας στον 20ό αιώνα, από το 1909 μέχρι και το 1967 δεν φτάνουν τους 94, που καταγράφηκαν κατά τις 15-18 Ιουλίου 1974 στην Κύπρο.
Ασφαλώς, το πραξικόπημα Ιωαννίδη κατά του Μακαρίου, απετέλεσε ευκαιρία για την τουρκική κυβέρνηση του Μπιουλέντ Ετζεβίτ να επικαλεστεί την παραβίαση των Συνθηκών και του Συντάγματος του 1960 και η Τουρκία, να εισβάλει στρατιωτικά στην Κύπρο και να καταλάβει τελικά το 36% του εδάφους της Μεγαλονήσου. «Το Κυπριακό λύθηκε το 1974» συνήθιζε να λέει ο Μπουλέντ Ετζεβίτ ….
Σχετικά με την στάση των ΗΠΑ, έχουν πλέον απαντηθεί τα κρίσιμα ερωτήματα. Η αμερικανική Πρεσβεία στην Αθήνα ήταν πλήρως ενημερωμένη για τα σχέδια του Δ. Ιωαννίδη και ΟΧΙ μόνο δεν έκανε κάτι για να τα αποτρέψει αλλά τα ενθάρρυνε. Ο Μακάριος ήταν «πρόβλημα». Ενοχλούσε η στροφή του Μακαρίου προς την τότε ΕΣΣΔ. Και ακόμη, η αμερικανική διπλωματία (Χ. Κίσινγκερ ), στήριζε μεν το στρατιωτικό καθεστώς της Αθήνας, όμως, ακολουθούσε μια κραυγαλέα φιλοτουρκική πολιτική, αφού εκτιμούσε ότι η Τουρκία, ήταν η χώρα «κλειδί» για τα Στρατηγικά Σχέδια των ΗΠΑ. Άλλωστε , η διπλωματία Κίσινγκερ δεν εμπόδισε, την τουρκική στρατιωτική εισβολή στην Κύπρο, αντιθέτως μάλιστα…
