Το Νόμπελ Ειρήνης στη Διεθνή Εκστρατεία ICAN κατά των πυρηνικών και η ρωσική αντίδραση

Περισσότερο από το 90% των παγκόσμιων αποθεμάτων ατομικών όπλων βρίσκονται στα χέρια της Ρωσίας και των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής, που αποτελούν, μαζί με επτά άλλες χώρες, μεταξύ των οποίων η Βόρεια Κορέα, την πολύ κλειστή λέσχη των πυρηνικών δυνάμεων.

Η Διεθνής Εκστρατεία ICAN, που έλαβε σήμερα το βραβείο Νόμπελ Ειρήνης, εργάζεται προκειμένου να εξασφαλίσει ότι θα εξαλειφθούν οι περίπου 15.000 πυρηνικές κεφαλές που έχουν καταγραφεί σε όλο τον κόσμο.

Περίπου 4.000 έχουν αναπτυχθεί και είναι έτοιμες για χρήση σήμερα, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Ομοσπονδίας Αμερικανών Επιστημόνων (FAS).

Μέχρι σήμερα μόνο οι ΗΠΑ έχουν χρησιμοποιήσει πυρηνικά όπλα, στις 6 και 9 Αυγούστου 1945, εναντίον των ιαπωνικών πόλεων Χιροσίμα (140.000 θάνατοι) και Ναγκασάκι (70.000 θάνατοι). Οι βομβαρδισμοί των δύο αυτών πόλεων επέσπευσαν την παράδοση της Ιαπωνίας και το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Η Συνθήκη Μη Εξάπλωσης των Πυρηνικών (TNP), που υπογράφτηκε το 1968, δεσμεύει τις πέντε χώρες που κατέχουν επίσημα πυρηνική βόμβα –τις ΗΠΑ, τη Ρωσία, τη Γαλλία, τη Βρετανία, την Κίνα– να μην μεταφέρουν πυρηνική στρατιωτική τεχνολογία σε άλλες χώρες. Η TNP απαγορεύει, εξάλλου, σε χώρες που δεν κατέχουν πυρηνικά όπλα να αποκτήσουν ή να κατασκευάσουν τέτοια όπλα.

Από τότε ορισμένες χώρες έχουν αποκηρύξει τα στρατιωτικά πυρηνικά προγράμματά τους όπως η Σουηδία (1968), η Ελβετία (1969), η Νότια Αφρική (1991) και οι δημοκρατίες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης.

Παρά την ύπαρξη της TNP, τέσσερα κράτη κατέχουν ανεπίσημα πυρηνική βόμβα: το Πακιστάν, η Ινδία, το Ισραήλ (το οποίο δεν επιβεβαίωσε ούτε διέψευσε ποτέ ότι κατέχει πυρηνικά όπλα), που δεν έχουν υπογράψει τη συνθήκη, και πιο πρόσφατα η Βόρεια Κορέα, που αποσύρθηκε από την TNP το 2003.

Μεταξύ των επιστημόνων που κατηγορούνται ότι συμμετείχαν στην πυρηνική εξάπλωση είναι ο πακιστανός Αμπντούλ Καντίρ Καν, που θεωρείται ήρωας στο Πακιστάν επειδή κατασκεύασε την πρώτη πυρηνική βόμβα στον μουσουλμανικό κόσμο.

Το 2004, παραδέχθηκε ότι πούλησε το μυστικό κατασκευής πυρηνικών όπλων στο Ιράν, στη Λιβύη και στη Βόρεια Κορέα. Αφέθηκε ελεύθερος το 2009 αφού είχε τεθεί επί πολλά χρόνια σε κατ΄οίκον περιορισμό.

Όσο για το Ιράν, αποτελεί μια ειδική περίπτωση. Η Τεχεράνη, η οποία φέρεται από τη διεθνή κοινότητα ότι επιδίωκε να αποκτήσει πυρηνικά όπλα στη δεκαετία του 2000, κατέληξε τον Ιούλιο του 2015 σε μια συμφωνία με τις μεγάλες δυνάμεις που εγγυάται τον πολιτικό χαρακτήρα του πυρηνικού προγράμματός του με αντάλλαγμα την άρση μέσα σε δέκα χρόνια των διεθνών κυρώσεων.

Τι λέει η Μόσχα

Το Κρεμλίνο ανακοίνωσε σήμερα ότι «σέβεται» την απονομή του Νόμπελ Ειρήνης στη Διεθνή Εκστρατεία για την Κατάργηση των Πυρηνικών Όπλων (ICAN), επισημαίνοντας ότι η Ρωσία παραμένει πιστή στην πολιτική της της μη διάδοσης.

«Είναι μια απόφαση της Επιτροπής Νόμπελ και πρέπει να τη σεβαστούμε», δήλωσε ο εκπρόσωπος Τύπου του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ.

«Η Ρωσία είναι υπεύθυνο μέλος της ομάδας των πυρηνικών δυνάμεων και γνωρίζουμε καλά τη θέση μας, βάσει της οποία η πυρηνική ισότητα είναι πολύ σημαντική και χωρίς εναλλακτική (…) για τη σταθερότητα και την περιφερειακή ασφάλεια», υπογράμμισε.

Η Μόσχα υπερασπίζεται «ενεργά και με συνέπεια τη θέση που έχει στόχο τη μη διάδοση των πυρηνικών όπλων», διαβεβαίωσε ο Πεσκόφ.