Μια άλλη πρόταση για την Παιδεία- Γ.Τσιτσιλιάνος

Γράφει ο

Γιώργος Σπ. Τσιτσιλιάνος

είναι δάσκαλος των μαθηματικών

” Πότε θα αποφασίσουμε να βελτιώσουμε  την  παιδεία μας σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά πρότυπα ; “

Η παιδεία αποτελεί τον βασικό πυλώνα για την πρόοδο και την οικονομική ανάπτυξη μιας χώρας .Η πατρίδα μας επιβάλλεται να ευαισθητοποιηθεί σε αυτό το τομέα,αν θέλει να παράγει πολίτες που θα είναι ικανοί να παράγουν πολιτισμό και καινοτόμες ιδέες στην βιομηχανική παραγωγή τόσο στην τεχνολογία,όσο και σε άλλες μορφές της επιστήμης.Μέσα σε μία δημοκρατική κοινωνία που θα σέβεται τους πολίτες της και με ιδιαίτερη ευαισθησία στα ανθρώπινα δικαιώματα.Υποχρέωση της πολιτείας είναι να φροντίσει να μην αιχμαλωτήσει το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού στη παραγωγή εσόδων μόνο από την τουριστική βιομηχανία, και καταντήσει σημαντικό μέρος  ,να αποτελέσει τα ” γκαρσόνια ” των πλούσιων χωρών της Ευρώπης, γιατί από ότι βλέπω προς σε αυτή την κατεύθυνση βαδίζουμε ολοταχώς,αν συνεχίσουμε με την ίδια λογική.

Το έργο των εκπαιδευτικών είναι πολύ  σοβαρό λειτούργημα,αφού πλάθει ψυχές από την νηπιακή ηλικία μέχρι τα παιδιά να αποκτήσουν την δική τους προσωπικότητα, και γίνουν υπεύθυνοι πολίτες με στόχο να καταστούν χρήσιμοι στη κοινωνία. 

Οι αναπληρωτές καθηγητές

Υπάρχει το θέμα των αναπληρωτών καθηγητών,που δυστυχώς το πολιτικό σύστημα το ανέχεται και έχει καταστεί καθεστώς.Δεν είναι δυνατόν οι νέοι αναπληρωτές καθηγητές να απολύονται με το πέρας της εκπαιδευτικής περιόδου και να επαναπροσλαμβάνονται με την έναρξη ή στα μέσα της περιόδου.Το θέμα από ότι φαίνεται είναι οικονομικό,ωστόσο το πρόβλημα χρονικά πολλαπλασιάζεται και η κυβέρνηση οφείλει τουλάχιστον να νομοποιήσει ένα μεγάλο μέρος .Η κατάσταση αυτή όσο παραμένει,προσβάλει και απαξιώνει τους νέους εκπαιδευτικούς,και αφήνει πολλά κατάλοιπα για την μετέπειτα πορεία τους, με ότι αυτό συνεπάγεται ως προς τη βελτίωση του εκπαιδευτικού συστήματος.

Τι συμβαίνει με την Ελάχιστη Βάση Εισαγωγής;

Παρατηρήσαμε φέτος τα αποτελέσματα των πανελληνίων εξετάσεων, όπου ένας μεγάλος αριθμός μαθητών έμεινε εκτός της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης λόγω της Ελάχιστης Βάσης Εισαγωγής( ΕΒΕ).                

Ωστόσο,αυτό είναι το ουσιαστικό πρόβλημα; Το γραπτό του κάθε μαθητή καθορίζει την ΕΒΕ,αν θα του δώσει τη δυνατότητα να εισαχθεί στη σχολή που επιθυμεί .Και η ΕΒΕ εξαρτάται από τον βαθμό δυσκολίας των θεμάτων.Αν τα θέματα έχουν μεγάλο βαθμό δυσκολίας τότε θα έχουμε  μικρό αριθμό επιτυχόντων. Όσο ο βαθμός δυσκολίας ελαττώνεται,τότε ο αριθμός των επιτυχόντων θα αυξάνεται.Θα δώσω ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα, και ας αναφερθώ στα μαθηματικά που στις περισσότερες σχολές της θετικής κατεύθυνσης έχει συντελεστή βαρύτητας 1,2.Τα περσινά θέματα των μαθηματικών είχαν μεγαλύτερο βαθμό δυσκολίας  από τα φετινά.Αν ένας μαθητής με τον περσινό βαθμό δυσκολίας έγραψε βαθμό 14 ,με τον φετινό βαθμό δυσκολίας θα έγραφε βαθμό 17-18 ,αν αφαιρέσουμε τον ψυχολογικό παράγοντα που επηρεάζει κάποιους μαθητές.Το ερώτημα λοιπόν που θα πρέπει να απαντηθεί είναι αν τα θέματα των εξετάσεων και η ύλη που καλούνται οι μαθητές να εξεταστούν ,είναι ικανά να επιλεγεί ο κατάλληλος μαθητής ,ώστε να έχει τη δυνατότητα να παρακολουθήσει την σχολή που επιθυμεί,σύμφωνα με τα κριτήρια των αντίστοιχων πανεπιστημιακών σχολών. 

Η απάντηση είναι όχι ! ανεξάρτητα από τον ΕΒΕ, τουλάχιστον όσον αφορά το μάθημα των μαθηματικών που είναι το αντικείμενό μου.Γιατί; Γιατί η εξεταστέα ύλη είναι πολύ περιορισμένη και δεν πληροί τις ελάχιστες απαιτήσεις για να παρακολουθήσει ένας επιτυχόντας μαθητής  τις πολυτεχνικές και φυσικομαθηματικές σχολές. Ακόμη και μαθητές που έγραψαν φέτος 18,19 και 20 θα τα βρουν “μπαστούνια”.Αυτή είναι η αλήθεια! Συνεπώς το όλο  θέμα κατά την γνώμη μου, ανάγεται στη κρίση των πανεπιστημιακών και στρατιωτικών σχολών.

Αναδιάταξη/αναβάθμιση της δομής της διδακτέας  ύλης

 Είναι γεγονός, ότι η δομή της διδακτέας ύλης,ο μηχανικός τρόπος μετάδοσης των γνώσεων,και η απορροφητικότητα  από τους  μαθητές είναι ασύμβατες λογικές σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά πρότυπα.Αυτό το φαινόμενο δεν είναι νέο,ούτε προέκυψε λόγω της πανδημίας ,είναι διαχρονικό και έχει μεγιστοποιηθεί τα τελευταία χρόνια, φτάνοντας πλέον σε οριακά σημεία ανεκτικότητας.

Θα μιλήσω για το Λύκειο και συγκεκριμένα για τα μαθηματικά που γνωρίζω το αντικείμενο.Διδάσκεται πολύ επιφανειακά η γεωμετρία της Α και Β Λυκείου εως καθόλου ,όπως και το μάθημα της κατεύθυνσης στη Β Λυκείου.Γιατί συμβαίνει αυτό το φαινόμενο;Ο λόγος είναι γιατί οι μαθητές ενδιαφέρονται μόνο για την εξεταστέα ύλη των πανελληνίων που αφήνει πολλά παράθυρα της ύλης ανοιχτά.Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να στήνεται ένας χάρτινος πύργος,που όπως αντιλαμβάνεστε κάποια στιγμή θα πέσει.Επιπλέον,το φροντιστήριο έχει πάρει τη θέση του λυκείου,ωστόσο τι γίνεται με τους μαθητές που οι γονείς τους αδυνατούν οικονομικά να τα στείλουν στο φροντιστήριο; Όπως αντιλαμβάνεστε αυτό έχει ως αποτέλεσμα πολλοί μαθητές να περιθωριοποιούνται.Αυτοί είναι και οι λόγοι που βλέπουμε στις πανελλήνιες πολύ χαμηλές βαθμολογίες.Τα βιβλία της άλγεβρας της Α και Β λυκείου παραμένουν τα ίδια εδώ και τριάντα χρόνια με συνεχή μπαλώματα  και συνεχή αφαίρεσης της ύλης.Τα προβλήματα αυτά δεν τα γνωρίζουν οι αρμόδιοι σύμβουλοι του υπουργείου;

Χρειάζεται αναδιάταξη της δομής της ύλης στο λύκειο,με νέα, που θα στηρίζεται σε σύγχρονες περιοχές των μαθηματικών,σε συνδυασμό με την εφαρμογή αυτών στη πράξη και σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά πρότυπα των ανεπτυγμένων χωρών. Παράλληλα το μάθημα αυτό οφείλει να συνδέεται και να προηγείται από το μάθημα της φυσικής,ώστε να κατανοήσουν  οι μαθητές τις έννοιες και τις εφαρμογές και των δύο μαθημάτων στη καθημερινότητα.

Πρόταση για την εισαγωγή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση

Υπάρχει το ευρωπαϊκό σύστημα πρόσβασης στη τριτοβάθμια εκπαίδευση που λέγεται International Baccalaureate ( IB).Το σύστημα αυτό δίνει ένα εθνικό απολυτήριο και με βάση αυτό,οι μαθητές επιλέγουν τη σχολή που επιθυμούν να ακολουθήσουν.Περιλαμβάνει την υποχρέωση γραπτής εξέτασης σε έξι μαθήματα που τα κατατάσει σε τρεις κατηγορίες δυσκολίας . Study level ( βασικό επίπεδο) , Standard ( ικανοποιητικό μέχρι και πολύ καλό επίπεδο) ,High level (υψηλό επίπεδο),όλων των γνωστικών αντικειμένων της  ύλης της Β και Γ λυκείου.Για να καταλάβουμε σε ποια κατάσταση βρισκόμαστε ως προς την ύλη των μαθηματικών,εμείς βρισκόμαστε αρκετά χαμηλότερα από το standard level .Ο μαθητής επιλέγει το χ μάθημα study level ,το ψ μάθημα standard level ,το z μάθημα high level , το φ μάθημα standard level ,κλπ .Οπότε ανάλογα τους βαθμούς και τα κριτήρια της κάθε πανεπιστημιακής σχολής εισέρχεται ο μαθητής στη σχολή που επιθυμεί,με την δυνατότητα σε περίπτωση άρνησης της σχολής να επιλέξει άλλη ή ακομη και άλλη κατεύθυνση,ανάλογα με τα μαθήματα,τους βαθμούς και το επίπεδο δυσκολίας που έχει επιλέξει.Επίσης υπάρχει ένας κατάλογος πολλών νέων μαθημάτων που μπορεί να επιλέξει ο μαθητής,που δεν υπάρχουν στην παιδεία μας. 

Αυτό το σύστημα με τις  ανάλογες βελτιώσεις,προσαρμογές,στην ελληνική πραγματικότητα θα μπορούσε να αποτελέσει ένα αξιόπιστο εργαλείο εισαγωγής των μαθητών στη τριτοβάθμια εκπαίδευση.

Προσφέρει ένα εθνικό απολυτήριο,ενεργοποιεί τους μαθητές και τους καθηγητές νωρίτερα ,δεν επιτρέπει να υπάρχουν κενά στην διδακτέα ύλη ,απομακρύνουμε τον μηχανικό τρόπο μάθησης όλων των γνωστικών αντικειμένων και παραδίδουμε στη κοινωνία μαθητές με σφαιρικό γνωστικό αντικείμενο και ανάλογο με τις ιδιαίτερες επιθυμίες των μαθητών,όπως είναι η μουσική ,οι τέχνες ,ο αθλητισμός ,κλπ 

Βεβαίως ,το σύστημα  αυτό απαιτεί μελέτη σε βάθος ,την λειτουργική αναβάθμιση των σχολείων  που περνά μέσα και από την αναβάθμιση του κύρους των εκπαιδευτικών,να αλλάξει η μέθοδος διδασκαλίας ,οι γραπτές εξετάσεις να μην απαιτούν απομνημόνευση ,και οι μαθητές να κρίνονται από την οξυδέρκειά τους στο αντικείμενο που καλούνται να εξεταστούν.Θα πρότεινα δε,σε κάποια μαθήματα οι μαθητές να εξετάζονται γραπτά με ανοιχτά βιβλία,όπως είναι τα μαθηματικά και η φυσική και γιατί όχι σε κάποια άλλα μαθήματα.

Όλα αυτά για να πραγματοποιηθούν χρειάζεται βούληση από όλο το πολιτικό σύστημα και να αλλάξει η λογική και η νοοτροπία μας,ώστε να παραδώσουμε στη κοινωνία  σκεπτόμενα άτομα.