Γιατί εκσυγχρονίζουμε τα P-3 Orion; Οι απαντήσεις κι ένα αναπάντητο ερώτημα για την καθήλωση

Γιατί εκσυγχρονίζουμε τα αεροσκάφη ναυτικής συνεργασίας P-3 Orion; Το ερώτημα τέθηκε όταν η απόφαση ακόμη δεν ήταν οριστική.

Το πραγματικό ερώτημα βέβαια είναι γιατί τα καθηλώσαμε το 2009; Ένα ερώτημα ουσίας που δεν ακούστηκε μέσα στον ορυμαγδό.

Γιατί λοιπόν η επανεργοποίηση;

Να αναφέρουμε όχι εκτιμήσεις αλλά τα γεγονότα:

Η επιχειρησιακή χρήση των αεροσκαφών P-3 μέχρι το 2009, έδινε στις Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις ένα καίριο στρατηγικό ρόλο στο Αιγαίο και στην ΝΑ Μεσόγειο, σε εθνικό και Νατοϊκό επίπεδο.

Η απεμπόλιση αυτού του κυριαρχικού μας δικαιώματος με την καθήλωση των ΑΦΝΣ, με  τον ουτοπικό στόχο να προχωρήσει στην αγορά νέων, έδωσε τη δυνατότητα στην Τουρκία να αναβαθμίσει τον δικό της ρόλο.

Η  ικανότητα εκτέλεσης αποστολών ναυτικής συνεργασίας αποτελεί σήμερα ύψιστη προτεραιότητα σε συνδυασμό με την ανακήρυξη της ΑΟΖ.

Το P-3 με τις δυνατότητες που διαθέτει ήταν κι όπως φαίνεται παραμένει το μόνο αεροσκάφος που μπορεί να καλύψει τον ευρύτερο τομέα του Αιγαίου και της ΝΑ Μεσογείου.

Όσο η Ελλάδα δεν διαθέτει ένα ικανό και με σύγχρονους αισθητήρες Α/Φ Ναυτικής Συνεργασίας, τόσο η Τουρκία θα εκμεταλλεύεται την κατάσταση και θα αναλαμβάνει όλο και πιο ενεργό ρόλο στον τομέα έρευνας διάσωσης και επιτήρησης στο Αιγαίο, δημιουργώντας τετελεσμένα σε διεθνές επίπεδο, τα οποία δύσκολα θα ανατραπούν.

Τα τετρακινητήρια Α/Φ P-3 απετέλεσαν και αποτελούν το κύριο μέσο για την εκτέλεση όλων των σύγχρονων αποστολών Ναυτικής Επιτήρησης, παγκοσμίως.

Το  P-3 χρησιμοποιείται, μέχρι σήμερα, από 21 διαφορετικούς χρήστες ενώ η συνεχής υποστήριξη και εξέλιξη του έχει καταστήσει δυνατή την επιχειρησιακή του αξιοποίηση, από όλους τους χρήστες, συμπεριλαμβανομένου και του αμερικανικού ναυτικού για τα επόμενα τουλάχιστον είκοσι πέντε χρόνια (έως το 2040).

Το P-3 διαθέτει την μεγαλύτερη εμβέλεια, αυτονομία (14 ώρες) και δεν μπορεί να συγκριθεί με τις αντίστοιχες των δικινητήριων που ανέρχονται σε μόλις 4-5 ώρες, καθιστώντας το ως το μοναδικό Α/Φ που μπορεί να επιχειρήσει στον ευρύτερο γεωγραφικό χώρο της ΝΑ Μεσογείου, που αποτελεί και γεωστρατηγικό στόχο για την χώρα μας. Eίναι λοιπόν αντιληπτό ότι για να εκτελεσθεί οιοδήποτε επιχειρησιακό σενάριο για την θαλάσσια επιτήρηση μιας συγκεκριμένης περιοχής θα απαιτηθεί υπερδιπλάσιος αριθμός δικινητήριων σε σχέση με τα P-3.

Το P-3 είναι στρατιωτικού τύπου αεροσκάφος με χωρητικότητα κατά πολύ μεγαλύτερη από αυτήν των δικινητήριων που δίνει τη δυνατότητα σε κάθε χρήστη να επιλέξει μια πλειάδα αισθητήρων και συστημάτων Ναυτικής Επιτήρησης, Ανθυποβρυχιακού Πολέμου, Προσβολής Στόχων Επιφανείας, καθώς επίσης και ISR (Intelligence Surveillance and Reconnaissance) και έρευνας και διάσωσης (SAR). Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται η κάλυψη μεγάλων θαλάσσιων περιοχών σε περιόδους κρίσης, αλλά και ειρήνης για τον εντοπισμό όλων των πλοίων και υποβρυχίων.

Το P-3 διαθέτει επίσης τη δυνατότητα μεταφοράς μεγάλου οπλικού φορτίου, τόσο στο εσωτερικό του (weapons bay) όσο και  στους δέκα σταθμούς των πτερύγων του, ενώ συγχρόνως διαθέτει ένα ολοκληρωμένο σύστημα αυτοπροστασίας που αυξάνει την επιβιωσιμότητα του σε εχθρικό περιβάλλον. Τα υπόλοιπα αεροσκάφη που είναι πολιτικού/στρατιωτικού τύπου δεν έχουν τη δυνατότητα και δεν είναι πιστοποιημένα να φέρουν οπλικό φορτίο (ή φέρουν πολύ περιορισμένο).

Μέχρι σήμερα έχουν παραχθεί 758 P-3, ενώ βρίσκονται ακόμα σε ενεργό υπηρεσία περί τα 400 από 21 διαφορετικούς χρήστες. Ενδεικτικά το C-295 χρησιμοποιείται από 3 χρήστες, το ATR-72 από 2 χρήστες, το Q400 από κανέναν. Το γεγονός αυτό και μόνον καταδεικνύει με τον πλέον έντονο τρόπο την υπεροχή του P-3 έναντι όλων των άλλων εναλλακτικών λύσεων.

Μέχρι σήμερα, εκτός της Ελλάδας, έξι (6) ακόμα χρήστες έχουν υλοποιήσει ή υλοποιούν την αναβάθμιση και επέκταση ορίου ζωής των P-3 εκτελώντας το πρόγραμμα Mid Life Upgrade (MLU) (μεταξύ αυτών οι ΗΠΑ, Γερμανία, Νορβηγία, κλπ), ενώ έχουν παραδοθεί 51 αναβαθμισμένα Α/Φ, σε σύνολο 83 παραγγελιών.

Οι επιδόσεις του P-3, η σχέση κόστους αποτελεσματικότητας και η συνεχής υποστήριξη του έχουν οδηγήσει όλες τις προηγμένες χώρες (Γερμανία, Νορβηγία, Ολλανδία, ΗΠΑ, Αυστραλία, Ν. Ζηλανδίας και πολλές άλλες) στην επιλογή των Α/Φ P-3 για τις ανάγκες τους. Όλες αυτές οι χώρες δεν παρασύρθηκαν στην εξεύρεση λύσεων που φαινομενικά είναι φθηνότερες, αλλά σε βάθος χρόνου αποδεικνύονται ακριβότερες και χωρίς τα επιθυμητά επιχειρησιακά αποτελέσματα.

Ακόμα και ο μη τεχνοκράτης δεν μπορεί παρά να αναρωτηθεί γιατί όλες αυτές οι μεγάλες χώρες επέλεξαν την λύση των P-3 και γιατί η Ελλάδα (που διαθέτει τέτοια αεροσκάφη) να μην την επιλέξει. Όπως επίσης μπορεί να αναρωτηθεί γιατί χώρες σαν την Γερμανία που έχουν σημαντική αεροπορική βιομηχανία δεν επιλέγουν δικής τους κατασκευής νέα ή μεταχειρισμένα δικινητήρια αεροσκάφη ναυτικής συνεργασίας (C-295, Cn-235) αλλά προτιμούν τη λύση των P-3. Μερικές φορές η κοινή λογική είναι απούσα από αυτόν τον τόπο.

Το πρόγραμμα αναβάθμισης

Εδώ και αρκετά χρόνια η κατασκευάστρια εταιρεία σε συνεργασία με το USN κατέληξαν, από το σύνολο των μελετών τους, σε μια συγκεκριμένη λύση για την επέκταση του ορίου ζωής των αεροσκαφών, το Mid Life Upgrade Kit (MLU). Το Mid Life Upgrade (MLU), αναπτύχθηκε με αποκλειστικό σκοπό την επέκταση ορίου ζωής των αεροσκαφών κατά 15.000 ώρες πτήσης, χωρίς καμία πρόσθετη επιθεώρηση (εκτός φυσικά των προγραμματισμένων και της PDM). Για να επιτευχθεί αυτό είναι απολύτως απαραίτητη η αντικατάσταση όλων των κύριων δομικών τμημάτων του αεροσκάφους που έχουν υποστεί μέχρι σήμερα καταπόνηση τόσο από κόπωση όσο και από διάβρωση. Μάλιστα, προκειμένου τα νέα δομικά τμήματα (πτέρυγες, ουραίο πτέρωμα, κλπ) να παρουσιάσουν αυξημένη ανθεκτικότητα στην κόπωση και τις διαβρώσεις σχεδιάσθηκαν και κατασκευάζονται με σύγχρονα και πιο ανθεκτικά υλικά. Ως αποτέλεσμα, το MLU αποτελεί σήμερα τη μοναδική λύση που εγγυάται την ασφαλή και αδιάλειπτη επιχειρησιακή χρήση των αεροσκαφών για 15.000 ώρες, χωρίς την απαίτηση άλλων δομικών επιθεωρήσεων στο μέλλον και μάλιστα με συγκεκριμένο κόστος. Πρέπει επίσης να επισημανθεί για άλλη μια φορά ότι σήμερα έξι (6) χρήστες έχουν αποφασίσει ήδη την αναβάθμιση και επέκταση ορίου ζωής των P-3 με το πρόγραμμα MLU καθόσον επιθυμούν την απρόσκοπτη επιχειρησιακή χρήση (και χωρίς περιορισμούς στον φάκελο πτήσεως) των αεροσκαφών P-3 για 25 και πλέον χρόνια. Ανάμεσα σε αυτούς είναι και χώρες (όπως η Γερμανία) που διαθέτουν εγχώρια Α/Φ ναυτικής συνεργασίας που όμως δεν τα επέλεξαν, παρόλο που προσπαθούν μάταια να τα πουλήσουν σε άλλους.

Το ΠΝ εξέτασε ενδελεχώς όλες τις πιθανές λύσεις για πάνω από τρία χρόνια.

Εξετάσθηκαν εννέα (9) διαφορετικοί τύποι (ATR-72, Cn235, C295, S-3, Atlantique2, Q300 Q400, P-3B, P-3C). Όλες οι άλλες λύσεις απορρίφθηκαν ως υποδεέστερες επιχειρησιακά και τεχνικά, καθόσον όλα αυτά τα αεροσκάφη ήταν σαφώς υποδεέστερης κατηγορίας, σε σχέση με τα P-3B που διέθετε και επιχειρούσε το ΠΝ πριν την καθήλωσή τους. Επιπλέον για όλα τα υπόλοιπα Α/Φ θα απαιτείτο η απόκτηση και ανάπτυξη νέων υποδομών και φυσικά ανταλλακτικών και επίγειου εξοπλισμού, που είναι φυσικό να ανέβαζε ακόμα περισσότερο το κόστος μιας τέτοιας απόφασης. Αυτό φάνηκε ξεκάθαρα στον διαγωνισμό του 2009 όταν και για αεροσκάφη υποδεέστερα του P-3 απαιτείτο με τιμές του 2009 τουλάχιστον 100 εκ. για το καθένα, ενώ όλα τα υποψήφια Α/Φ ήταν υπό ανάπτυξη και κανείς δεν μπορούσε να εγγυηθεί την ομαλή υλοποίηση του προγράμματος. Για τον λόγο αυτό το ΠΝ και το ΥΕΘΑ τότε αποφάσισε την ακύρωση του διαγωνισμού. Οι υποδομές που διαθέτει η χώρα για το P-3 σε ανταλλακτικά, επίγειο εξοπλισμό και εργοστασιακές δυνατότητες ΕΑΒ καθιστούν την συγκεκριμένη λύση ακόμα πιο οικονομική, ενώ αποφεύγεται η από μηδενική βάση εκπαίδευση νέων πληρωμάτων αέρος και τεχνικών.

Η υλοποίηση του προγράμματος μέσω διακρατικής συμφωνίας με την αμερικανική κυβέρνηση προσφέρει στη χώρα μας μια πρόσθετη ομπρέλα διαφάνειας, η οποία σε συνδυασμό με την διαπιστωμένη αξιοπιστία της Lockheed Martin, εξασφαλίζει την έγκαιρη και ολοκληρωμένη παράδοση των αναβαθμισμένων αεροσκαφών, την υλοποίηση του προγράμματος με μηδενικό ρίσκο και εντός των προϋπολογισθέντων κονδυλίων, αφού όλες οι προτεινόμενες λύσεις είναι ήδη ανεπτυγμένες και λειτουργούν επιχειρησιακά παγκοσμίως. Επιπρόσθετα, η αμερικανική κυβέρνηση εγγυάται το «δίκαιο και λογικό» των τιμών, καθώς και την πλήρη απεμπλοκή οιωνδήποτε ενδιάμεσων και αντιπροσώπων.

Η υλοποίηση του προγράμματος μέσω διακρατικής συμφωνίας με την αμερικανική κυβέρνηση, εξασφαλίζει επίσης:

• Την μοναδική τεχνογνωσία του USN και της Lockheed Martin Aeronautics.
• Την εν συνέχεια υποστήριξη των Α/Φ σε βάθος δεκαετιών
• Τη χρησιμοποίηση όσο το δυνατόν περισσότερων υφιστάμενων μέσων, υποδομών και ανταλλακτικών, κάτι που το διασφαλίζει η συγκεκριμένη επιλογή.
• Την επιλογή όλων των υποκατασκευαστών από την αμερικανική κυβέρνηση σύμφωνα με την αυστηρή νομοθεσία των ΗΠΑ που αποκλείει όλους τους μεσάζοντες και με συγκεκριμένες διαδικασίες που ελέγχουν τις τιμές και τα έξοδα των εμπλεκομένων εταιρειών σε συνεχή βάση (auditing). 
• Ανταλλακτικά αρχικής υποστήριξης (20% του κόστους του προγράμματος)

Σε ποια εμπορική συμφωνία που έχει υπογραφεί μέχρι σήμερα υπάρχουν οι συγκεκριμένες διαδικασίες και προβλέψεις? Σε καμία 

Η Lockheed Martin είναι ο μοναδικός κατασκευαστής και φορέας σχεδίασης (Original Equipment Manufacturer and Design Authority) των Α/Φ P-3.

Το Aμερικανικό Nαυτικό και η Lockheed Martin είναι οι μοναδικοί φορείς παγκοσμίως που διαθέτουν την απαραίτητη τεχνογνωσία και όλα τα τεχνικά δεδομένα και στοιχεία για την δομική αναβάθμιση, ανακατασκευή και εγκατάσταση νέων ηλεκτρονικών και επιχειρησιακών συστημάτων, συμπεριλαμβανομένου του τακτικού συστήματος αποστολών (mission system).

Η Lockheed Martin έχει, εδώ και αρκετά χρόνια, αναπτύξει μια σειρά προγραμμάτων επέκτασης του ορίου ζωής των P-3. Το σύνολο των προγραμμάτων αυτών βασίσθηκε στην ανάλυση και μελέτη της δομικής αντοχής των αεροσκαφών (γνωστό ως Full Scale Fatigue Test Program). Η συγκεκριμένη ανάλυση είχε ανατεθεί στην Lockheed Martin από το USN, καθόσον ως κατασκευάστρια εταιρεία ήταν η μόνη που είχε την τεχνική δυνατότητα να ολοκληρώσει τέτοιου τύπου μελέτες.

Η επιλογή των P-3B είναι η πλέον ενδεδειγμένη καθόσον:

• Είναι το μόνο Α/Φ ναυτικής συνεργασίας που ικανοποιεί το σύνολο των αποστολών του ΠΝ σε Περιόδους ειρήνης και κρίσεων.
• Είναι η μοναδική λύση για την επείγουσα ικανοποίηση των απαιτήσεων του ΠΝ για την εκτέλεση αποστολών ναυτικής Συνεργασίας
• Είναι η πλέον οικονομικά αποδοτική και χαμηλού ρίσκου λύση, με τη χρησιμοποίηση όσο το δυνατόν περισσότερων υφιστάμενων μέσων, υποδομών και ανταλλακτικών.
• Δίδει την μέγιστη δυνατή Ελληνική Προστιθέμενη Αξία στο πρόγραμμα.
• Η εγχώρια αμυντική βιομηχανία θα απορροφήσει το 1/3 των συνολικών κονδυλίων του προγράμματος σε μια δύσκολη οικονομική συγκυρία, εξασφαλίζοντας θέσεις εργασίας, τεχνογνωσία ενώ θα της δοθεί η ευκαιρία να εμπλακεί ανταγωνιστικά σε παρόμοιες αναβαθμίσεις αεροσκαφών σε διεθνές επίπεδο, καθώς μετρούνται στα δάκτυλα του ενός χεριού οι αντίστοιχες ξένες. Από όλα τα εξοπλιστικά προγράμματα που έχουν υπογραφεί μέχρι σήμερα από ΠΑΣΟΚ και ΝΔ ούτε ένα δεν είχε αυτή την ανταπόδοση στην βιομηχανία μας. Αντιθέτως, στα περισσότερα από αυτά η αμυντική μας βιομηχανία δεν πήρε ούτε ένα ευρώ. 
• Δίδει στο ΠΝ και τη χώρα την αυτονομία και την ανάπτυξη εγχώριων δυνατοτήτων για την μελλοντική υποστήριξη και αναβάθμιση τόσο των αεροσκαφών P-3B όσο και του τακτικού συστήματος (mission system).