Τουρκία: Από το “νταηλίκι” στην επίκληση της “διπλωματίας”

Γράφει ο “Στρατηγός Επαμεινώνδας”

Η αλλαγή πλεύσης της Τουρκίας από το “όσοι υψώνουν το ανάστημά τους απέναντί μας θα πληρώσουν βαρύ τίμημα” στην προτροπή του Προέδρου Ερντογάν να “αφεθεί η διπλωματία να επιτελέσει το έργο της” αποτελεί για κάποιους, ιδίως για τους θιασώτες της ελληνοτουρκικής προσέγγισης εντός και εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης(ΕΕ), μία δήθεν απτή απόδειξη ότι η Τουρκία μπορεί να συνυπάρξει ειρηνικά στη γειτονιά της δίχως να αμφισβητεί τα κυριαρχικά δικαιώματα των όμορων χωρών της. Αυτή η πλασματική εικόνα που πρόσφατα προσπαθεί να προωθήσει η Κυβέρνηση Ερντογάν με σκοπό να κάμψει την “καχυποψία” η οποία σαν πέπλο έχει απλωθεί πάνω από την ΕΕ, λόγω της πρόσφατης έντονα προκλητικής και παραβατικής συμπεριφοράς έρχεται σε αντίφαση με τα όσα συνεχίζει να δηλώνει ακόμα και σήμερα στο εσωτερικό της. Η απόσυρση του ORUC REIS από την νοτιοανατολική Μεσόγειο για να εκτελέσει δήθεν προγραμματισμένη συντήρηση έδωσε άλλωστε την απαραίτητη λαβή στους μέχρι πρότινος μετριοπαθείς ρεπουμπλικάνους του Κιλιντσάρογλου να ασκήσουν δριμεία κριτική στον Τούρκο Πρόεδρο κάνοντας λόγο για υποχωρήσεις στα εθνικά θέματα.

Καθώς λοιπόν οι Τούρκοι αξιωματούχοι προσπαθούν να συμβιβάσουν τη φιλοπόλεμη και επεκτατική ρητορική που μεγαλόστομα εκστομίζουν στο εσωτερικό της χώρας τους, με την ήπια διπλωματία λόγω των απειλούμενων από την ΕΕ κυρώσεων, μεγαλώνουν ολοένα και περισσότερο το αδιέξοδο, στο οποίο οι ίδιοι, με τους πρόσφατους ανούσιους λεονταρισμούς τους, έχουν περιέλθει. Η εικόνα της τουρκικής οικονομίας κάθε άλλο παρά ενθαρρυντική είναι. Διαρκείς υποτιμήσεις της τουρκικής λίρας, πρωτογενές έλλειμμα συνεχώς αυξανόμενο, αλλά και οι διαδοχικές υποβαθμίσεις της πιστοληπτικής ικανότητας της τουρκικής οικονομίας από τους διεθνείς οίκους αξιολόγησης, συνθέτουν ένα εφιαλτικό σκηνικό για τον Ερντογάν και την κυβέρνησή του. Ο Τούρκος Πρόεδρος γνωρίζει από πρώτο χέρι ότι η ενδεχόμενη λήψη οικονομικών κυρώσεων σε βάρος της χώρας του στην προσεχή Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ θα δώσει τη χαριστική βολή στην ημιθανή τουρκική οικονομία και πιθανόν να οδηγήσει σε ένα ντόμινο πολιτικών εξελίξεων στη γείτονα.

Βλέποντας αυτή την καταστροφική εξέλιξη να πλησιάζει απειλητικά, το κυβερνών AKP και κατ’ επέκταση η τουρκική εξωτερική πολιτική άλλαξαν πλεύση μετατρέποντας φαινομενικά τουλάχιστον την Τουρκία από “κακομαθημένο παιδί” στον “πιο καλό και υπάκουο μαθητή”. Τώρα αν η Ευρώπη πειστεί από αυτήν την τόσο ξαφνική όσο και ανακόλουθη, σε σχέση με τα πρόσφατα γεγονότα, αλλαγή συμπεριφοράς αυτό είναι ένα άλλο θέμα. Ταυτόχρονα η τουρκική ηγεσία εγκατέλειψε τουλάχιστον πρόσκαιρα την πολιτική των κανονιοφόρων και συναισθανόμενη την πολιτική και διπλωματική απομόνωση καθώς και την ενδεχόμενη οικονομική κατάρρευση προσπαθεί να ανοίξει διαύλους επικοινωνίας και να προσεταιρισθεί τους μέχρι πρότινος εχθρούς της. Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσεται και η προσπάθεια προσέγγισης της Αιγύπτου η οποία όμως σκόνταψε στην ξεκάθαρη όσο και αποφασιστική δήλωση του Αιγυπτίου Υπουργού Εξωτερικών Σούκρι ότι “όσο η Τουρκία συνεχίζει την πρακτικές κορύφωσης της έντασης και αποσταθεροποίησης στη Ανατολική Μεσόγειο οι συνομιλίες μεταξύ των δυο χωρών είναι αδύνατες”.

Το διπλωματικό κεφάλαιο της Τουρκίας συνεχώς στερεύει ακολουθώντας αυτό της οικονομίας της με χώρες όπως οι ΗΠΑ, οι οποίες μετά την άρση του εμπάργκο πώλησης όπλων στην Κύπρο, και τη διαρκώς βελτιούμενη σχέση τους σε πολιτικό και στρατιωτικό επίπεδο με τη Χώρα μας, σκέφτονται να αποκόψουν και τον τελευταίο “ομφάλιο λώρο” που τους συνδέει με τη γείτονα, την αεροπορική βάση του Ιντσιρλίκ. Μία εμβληματική για την Τουρκία βάση η οποία παραχωρήθηκε από το τουρκικό κράτος για τις αποστολές του ΝΑΤΟ με σκοπό την ανάσχεση της Ρωσικής επιρροής παρακμάζει, με τις φωνές που εισηγούνται στους αμερικανικούς κύκλους εξουσίας το κλείσιμό της συνεχώς να πληθαίνουν. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι αυτή η επαμφοτερίζουσα και πολλές φορές έντονα αντιδυτική πολιτική που έχει επιλέξει να ακολουθήσει ο Τούρκος Πρόεδρος έχει και τις συνέπειές της με τους Αμερικάνους να επενδύουν μόνο κατά το διάστημα 2017-2018 150 εκατομμύρια δολάρια για την αναβάθμιση μιας άλλης αεροπορικής βάσης που διαθέτουν στην ευρύτερη περιοχή και συγκεκριμένα στην Ιορδανία, αγνοώντας παντελώς αυτή του Ιντσιρλίκ. Η δήλωση άλλωστε του γερουσιαστή Ron Johnson, προέδρου της επιτροπής της Αμερικάνικης Γερουσίας για τις εξωτερικές σχέσεις με την Ευρώπη ότι “Σε περίπτωση που κλείσει η βάση του Ιντσιρλίκ, η Ελλάδα αποτελεί την εναλλακτική πρόταση” δεν αφήνει περιθώρια παρερμηνειών. Μια τέτοια απόφαση θ’ αποτελέσει ένα ακόμη σημαντικό πλήγμα στο διπλωματικό πεδίο για την Τουρκία με τις χώρες που πλέον αποτελούν ένθερμους υποστηρικτές των συμφερόντων της στην Ανατολική Μεσόγειο να περιορίζονται στο Κατάρ, το Αζερμπαϊτζάν και εσχάτως το “δακτυλοδεικτούμενο” Ιράν.

Η ολόλαμπρη φιέστα λοιπόν που ονειρεύεται ο Ερντογάν για τη συμπλήρωση των 100 χρόνων από την ίδρυση του σύγχρονου τουρκικού κράτους σιγά σιγά θαμπώνει. Το 2023 φαίνεται ότι δεν θα βρει τον Τούρκο Πρόεδρο σε θέση να καυχιέται για τα κατορθώματά του συγκρίνοντας τον εαυτό του ακόμα και με τον Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ, τον θεμελιωτή του σύγχρονου τουρκικού κράτους, αλλά μάλλον να παλεύει με τις χίμαιρες και τους ασκούς του Αιόλου που ο ίδιος φρόντισε να ανοίξει σε εξωτερικό και εσωτερικό αδιαφορώντας για τις συνέπειες και ρίχνοντας τον λαό του σε ανέχεια, ανυποληψία και απομόνωση.