Το θεσμικό επίπεδο του πολέμου

Του  Daniel  Sukman* 

Μετάφραση Αντώνης Σιούτας

Οι ένοπλες δυνάμεις των Ηνωμένων πολιτειών αναγνωρίζουν τρία διακριτά επίπεδα πολέμου. Στη χαμηλότερη βαθμίδα βρίσκεται το τακτικό επίπεδο, ακολουθεί το επιχειρησιακό επίπεδο,  και ολοκληρώνεται με το στρατηγικό επίπεδο του πολέμου στην κορυφή. Υπήρξαν προσπάθειες να δημιουργηθούν και άλλα επίπεδα όπως το στρατηγικό θέατρο επιχειρήσεων ανάμεσα στο επιχειρησιακό και το στρατηγικό επίπεδο. Άλλα προτεινόμενα επίπεδα συμπεριλαμβάνουν την υψηλή στρατηγική που βρίσκεται πάνω από τη στρατηγική, και το τεχνικό επίπεδο του πολέμου που βρίσκεται κάτω από το τακτικό. Καθένα από αυτά τα επίπεδα του πολέμου επικεντρώνεται στο τρέχων και άμεσο μέλλον του πολέμου, όπου η επιτυχία στον πόλεμο καθορίζεται από τις ενέργειες στο πεδίο της μάχης. Περιορίζοντας τη συζήτηση για τα επίπεδα του πολέμου σε τακτικό, επιχειρησιακό και στρατηγικό, αυτό που υπάρχει στους στρατιωτικούς θεσμούς που αναπτύσσουν και παρατάσσουν αυτούς τους σχηματισμούς στο πεδίο της μάχης χάνεται εντελώς. Το άρθρο αυτό θα εισάγει την έννοια του θεσμικού επιπέδου του πολέμου, με την αντίστοιχη θεσμική τέχνη σαν ένα παράλληλο επίπεδο ή θεμέλιο του πολέμου.

Το  Διακλαδικό έντυπο 3-0, Διακλαδικές Επιχειρήσεις, καθορίζει το τακτικό, επιχειρησιακό και στρατηγικό επίπεδο του πολέμου. Το στρατηγικό επίπεδο είναι το επίπεδο στο οποίο ένα έθνος, μεμονωμένα ή ως συνασπισμός μιας ομάδας εθνών, καθορίζει τους εθνικούς ή πολυεθνικούς στρατηγικούς στόχους και κατευθύνσεις ως προς την ασφάλεια, και μετά αναπτύσσει και χρησιμοποιεί εθνικούς πόρους για την επίτευξη αυτών των σκοπών.  Το επιχειρησιακό επίπεδο του πολέμου είναι το επίπεδο στο οποίο σχεδιάζονται, διεξάγονται και συνεχίζονται εκστρατείες και μείζονες επιχειρήσεις, μέχρι να επιτευχθούν οι στρατηγικοί στόχοι στο θέατρο ή τις περιοχές των επιχειρήσεων. Το τακτικό επίπεδο είναι το επίπεδο του πολέμου στο οποίο σχεδιάζονται και εκτελούνται οι επιχειρήσεις και οι μάχες, για την επίτευξη των στρατιωτικών στόχων που ανατίθενται σε τακτικές διοικήσεις ή διοικήσεις ειδικού σκοπού.

Υπάρχουν βέβαια και άλλα υποδείγματα, με τα οποία μπορεί κανείς να αντιληφθεί τα επίπεδα του πολέμου. Ο  Clausewitz για παράδειγμα, έβλεπε τον πόλεμο αποτελούμενο από τρία επίπεδα: τακτικές, στρατηγική και ακολουθούμενες πολιτικές.  Μια νέα προσθήκη στο γενικό πλαίσιο των επιπέδων του πολέμου, είναι και το πιο πρόσφατα διατυπωμένο στρατηγικό θέατρο. Στο άρθρο του “Το Τέταρτο Επίπεδο του Πολέμου’’, ο Dr. Michael Matheny παρέχει το εννοιολογικό κατασκεύασμα για ένα επίπεδο στρατηγικού θεάτρου επιχειρήσεων. Ένα άλλο επίπεδο πολέμου που μπορεί κανείς να αναλογιστεί είναι το τεχνικό επίπεδο, όπως έχει αναπτυχθεί από τον Edward Luttwak. Σε αυτό το επίπεδο βρίσκεται ο μεμονωμένος στρατιώτης με τον ατομικό του εξοπλισμό. Διαιρώντας τον πόλεμο σε  τακτικό, επιχειρησιακό και στρατηγικό επίπεδο, διευκολύνεται η κατασκευή ενός πλαισίου για το κατάλληλο επίπεδο σχεδιασμού και εκτέλεσης από τους διοικητές και αυτούς που χαράσσουν τις πολιτικές. Και στο βαθμό που οι τροποποιήσεις που προτείνονται από τους Matheny, Luttwak και άλλους, διευκολύνουν την οικοδόμηση αυτών των πλαισίων,  αποτελούν πολύτιμη συνεισφορά στην κατανόηση του πολέμου και επιτρέπουν στους διοικητές και τα επιτελεία να εφαρμόζουν την κατάλληλη προσπάθεια στους αντίστοιχους ρόλους τους. Οι διοικητές σχηματισμών καταλαβαίνουν ότι δεν είναι αντικείμενο τους να εγκρίνουν το πρόγραμμα φύλαξης της πύλης. Ακόμη, οι διοικητές λόχων αντιλαμβάνονται τον τακτικό τους ρόλο, και ότι δεν είναι στα καθήκοντα τους να κανονίζουν συναντήσεις με ξένους υπουργούς άμυνας για ανάπτυξη πολιτικής. Σε καθένα από τα επίπεδα που περιγράφηκαν ωστόσο, υπάρχει ένα στοιχείο που λείπει.

Ένα παράλληλο επίπεδο πολέμου

Η πρωταρχική αποστολή των ενόπλων δυνάμεων των Ηνωμένων Πολιτειών είναι να οργανώνουν, εκπαιδεύουν και εξοπλίζουν δυνάμεις ώστε να μπορούν οι διοικητές σχηματισμών να τις χρησιμοποιήσουν σε ενδεχόμενες επιχειρήσεις. Οι υποχρεώσεις που προκύπτουν από το Άρθρο 10, σχηματίζουν το εύρος των επιχειρήσεων, από μείζονες πολεμικές επιχειρήσεις, σε καταστολή αντιστασιακού κινήματος, μέχρι και επιχειρήσεις ανθρωπιστικής βοήθειας. Πραγματικά, για να διεξαχθούν αυτού του είδους οι επιχειρήσεις, το Άρθρο 10 κατευθύνει τους κλάδους να αναπτύξουν έννοιες, δόγματα, τακτικές, τεχνικές και διαδικασίες. Πρόκειται για μια θεσμική υποχρέωση των ενόπλων δυνάμεων.

  Χάρτης των χερσαίων επιχειρήσεων κατά την έναρξη της εισβολής στην επιχείρηση ‘Καταιγίδα της Ερήμου’ 24-28 Φεβρουαρίου 1991.

Το 1991, οι ένοπλες δυνάμεις των Ηνωμένων Πολιτειών οδήγησαν ένα συνασπισμό από συμμάχους και συνεργάτες στην απελευθέρωση του Κουβέιτ από την Ιρακινή κατοχή. Μεγάλο μέρος της επιτυχίας αυτής της επιχείρησης, πιστώθηκε σε στρατηγούς όπως ο Norman Schwarzkopf, το επιτελείο του με τους διακλαδικούς σχεδιασμούς, τα μεικτά κλιμάκια που ανέπτυξαν τα συμπληρωματικά σχέδια της εκστρατείας, τους ελιγμούς και τους αντιπερισπασμούς που ολοκληρωτικά εκτοπίσανε, απομονώσανε, καταστρέψανε και περιβάλλανε τις μονάδες του Ιρακινού στρατού μέσα στο Κουβέιτ και στο νότιο Ιράκ, και οδηγήσανε στην απομάκρυνση των υπολοίπων μετά από διαπραγματεύσεις. Βεβαίως, τα εύσημα που δόθηκαν στα συγκεκριμένα άτομα, κερδήθηκαν επάξια. Ωστόσο, η επιτυχία της επιχείρησης ‘Καταιγίδα της Ερήμου’ οφείλεται στην επίδοση του στρατεύματος στο θεσμικό επίπεδο, που οδήγησε σε αυτή την επιχείρηση. Κατά τη διάρκεια της σύγκρουσης, να υπερισχύσεις έναντι του εχθρού σημαίνει επιτυχία. Κατά την απουσία σύγκρουσης, η ικανότητα των στρατιωτικών θεσμών να μεταβάλλονται, είναι που καθορίζει την επιτυχία. Κάθε κλάδος, εκσυγχρονισμένος και ενοποιημένος σε μια διακλαδική δύναμη, σύμφωνα με την  αναδιοργάνωση που έγινε από τους Goldwater-Nichols, δημιούργησε μια σχεδόν ανίκητη δύναμη στις ερήμους του Ιράκ.

Όταν το έθνος αντιλαμβάνεται σωστά το θεσμικό επίπεδο του πολέμου, δημιουργούνται οι προϋποθέσεις για τακτική, επιχειρησιακή και στρατηγική επιτυχία. Η πίστωση της επιτυχίας ανήκει σε αυτούς που συνέγραψαν το Εγχειρίδιο Πεδίου Μάχης 100-5, Εγχειρίδιο Πολεμικής Αεροπορίας 1-1, και ανέπτυξαν την έννοια του πολέμου αέρος-ξηράς, όσο ανήκει και σε αυτούς που εκτέλεσαν το σχέδιο. Ο υποστράτηγος Robert Scales  χαρακτήρισε το δόγμα μάχης αέρος-εδάφους ως “θεμέλιο του τρόπου με τον οποίο η εκστρατεία της καταιγίδας της ερήμου σχεδιάστηκε και εκτελέστηκε’’. Και αυτό όμως μπορεί να φανεί παραπλανητικό, κατά μια έννοια. Στην πραγματικότητα, η επιτυχία της μάχης αέρος-εδάφους δεν βρίσκεται ούτε στους συγγραφείς της αρχικής ιδέας αλλά ούτε και σε αυτούς που την εκτέλεσαν. Βρίσκεται στους θεσμούς που συνέχισαν να βελτιώνουν και ενσαρκώνουν την έννοια της, μετά την αρχική της δημοσίευση το 1982 και τις αισθητές ενημερώσεις που συμπεριλήφθηκαν στην έκδοση του 1986, και τονίσανε την αναγκαιότητα της επιχειρησιακής τέχνης. Σε ένα υψηλότερο επίπεδο, οι θεσμικές αλλαγές ανάγκασαν τους κλάδους να αυξήσουν τη διακλαδικότητα που προέβλεπε η αναδιοργάνωση των Goldwater – Nichols, και επέτρεψε όχι μόνο μια αποφασιστική νίκη στον πόλεμο του Κόλπου, αλλά και αποτελεσματικές ανταποκρίσεις σε πολλαπλά περιστατικά κατά τη διάρκεια των τελευταίων 30 ετών.

Μια αναπαράσταση της σύνδεσης μεταξύ τεχνικού, τακτικού, επιχειρησιακού, στρατηγικού θεάτρου, στρατηγικής, υψηλής στρατηγικής και θεσμικού επιπέδου του πολέμου (Daniel Sukman)

Οι ενέργειες στο θεσμικό επίπεδο του πολέμου, δημιουργούν τα θεμέλια για την επιτυχία ή την αποτυχία των επιχειρησιακών δυνάμεων που μάχονται στους πολέμους της Αμερικής. Οι συγκεκριμένες υποχρεώσεις περιλαμβάνουν την ανάπτυξη πολεμικών εννοιών, δογμάτων και οπλικών συστημάτων. Επιπλέον, όσον αφορά την κατάρτιση και την εκπαίδευση των στρατεύσιμων, το θεσμικό επίπεδο του πολέμου περιλαμβάνει την επαγγελματική εξέλιξη από την βασική εκπαίδευση ως τα διάφορα σχολεία των κλάδων των ενόπλων δυνάμεων.

Γενικά, στο αποδεκτό πλαίσιο που αφορά τα επίπεδα του πολέμου, το στρατηγικό επίπεδο οδηγεί το επιχειρησιακό, το οποίο με τη σειρά του οδηγεί το τακτικό. Η σχέση μεταξύ του θεσμικού επιπέδου του πολέμου και του τακτικού, επιχειρησιακού και στρατηγικού είναι ένας αμφίδρομος, πολύ-επίπεδος διάλογος. Μέσα στο κλίμα των συνεχιζόμενων πολέμων (Αφγανιστάν, Ιράκ), οι ανάγκες της επιχειρησιακής δύναμης θα έπρεπε να αποτελούν οδηγό για τις θεσμικές πρακτικές. Ωστόσο, στις μελλοντικές συγκρούσεις, αυτοί που ασκούν την επιχειρησιακή τέχνη θα πρέπει να καταρτίσουν σχέδια αντιμετώπισης εκτάκτων καταστάσεων βασισμένα σε διαθέσιμες ικανότητες που έχουν αναπτυχθεί χρόνια πριν, αν όχι δεκαετίες. Όπως συνέβη πραγματικά, οι σχεδιαστές της επιχείρησης “Iraqi Freedom’’ πήγαν στον πόλεμο με το στρατό που διέθεταν εκείνη τη στιγμή. Όμως, οι επιχειρησιακές ανάγκες οδήγησαν τους θεσμούς να μετατοπίσουν το βλέμμα τους σε πράγματα που δεν είχαν προβλέψει (παρέχοντας για παράδειγμα, τεθωρακισμένα οχήματα με προστασία για τις νάρκες, και δημιουργώντας ένα νέο δόγμα στο Εγχειρίδιο Πεδίου Μάχης 3-24). Αυτή η ίδια διαλεκτική επαναλαμβάνεται καθώς κάνουμε σχεδιασμούς για ενδεχόμενες μελλοντικές συγκρούσεις, και οδηγείται από την αβεβαιότητα των συγκεκριμένων συγκρούσεων που θα αντιμετωπίσουμε. Κάνουμε εκτιμήσεις για πιθανές απειλές, αναπτύσσουμε δομές δυνάμεων, και αυτές καταλήγουν “ο στρατός που έχουμε, όχι ο στρατός που πιθανώς θα θέλαμε να έχουμε’’ τη στιγμή που θα αντιμετωπίσουμε τις πραγματικότητες μιας δεδομένης σύγκρουσης.

Οι  θεσμοί είναι  προέκταση της πολιτικής

Όπως ακριβώς ο Clausewitz περιέγραψε τον πόλεμο σαν μια προέκταση της πολιτικής, το πώς ένα έθνος τοποθετείται για τον πόλεμο είναι και αυτό προέκταση της πολιτικής. Πράγματι, ο Clausewitz κατέστησε σαφές ότι “η διατήρηση της δύναμης είναι πάντα απαραίτητη προϋπόθεση … καθώς η δημιουργία και η εκπαίδευσή της προηγούνται της χρήσης της’’. Η πολιτική καθορίζει τα επίπεδα της δύναμης, τις βασικές υποδομές εντός και εκτός χώρας, και το επίπεδο της τεχνολογίας που το στράτευμα μπορεί να χρησιμοποιήσει. Ο προϋπολογισμός είναι που οδηγεί την αεροπορία στα αεροπλάνα που θα αγοράσει και τι πιστόλια θα χρησιμοποιήσει ο στρατός. Ακόμη, τόσο η πολιτική όσο και ο νόμος καθορίζουν τα επίπεδα της χρηματοδότησης στα οποία μπορεί το στράτευμα να έχει πρόσβαση για να προετοιμαστεί σε καιρό ειρήνης. Ο Colin Gray στο βιβλίο του ‘Fighting Talk’, χαρακτήρισε τον πόλεμο και την ειρήνη ως συνέχεια. Η ειρήνη διακόπτεται συνεχώς από τον πόλεμο και οι περίοδοι πολέμου διακόπτονται από την ειρήνη. Κατά τη διάρκεια αυτής της ειρήνης, το στράτευμα και η αμυντική βιομηχανία δεν σταματούν τις εργασίες τους. Οι ένοπλες δυνάμεις κατά τον καιρό της ειρήνης, προετοιμάζονται συνεχώς για την επόμενη σύγκρουση. Με την αποδοχή ενός θεσμικού επιπέδου πολέμου, οι επαγγελματίες στρατιωτικοί μπορούν να προετοιμάσουν κατά τον καιρό της ειρήνης τη στρατηγική που θα ανταποκρίνεται στις επιθυμητές κατευθύνσεις της πολιτικής.

Ο διάλογος μεταξύ των υπευθύνων για τη χάραξη πολιτικής και των στρατιωτικών, είναι εγγενώς πιο περίπλοκος σε θεσμικά θέματα από τις επιχειρησιακές ανησυχίες. Ενώ οι κατευθύνσεις της ακολουθούμενης πολιτικής εν καιρώ πολέμου δίνονται από τον αρχηγό του επιτελείου, οι κατευθύνσεις εν καιρώ ειρήνης προκύπτουν από πολλούς κλάδους της κυβέρνησης.  Οι στρατιωτικοί θεσμοί δεν πρέπει να λαμβάνουν υπόψη μόνο την πολιτική κατεύθυνση που προβλέπεται από στρατηγικά έγγραφα όπως η Εθνική Στρατηγική Ασφαλείας. Πρέπει να λαμβάνουν υπόψη και τα νομοθετικά έγγραφα και διάφορες διατάξεις. Οι διατάξεις αυτές καλύπτουν ένα φάσμα παραγόντων από το κογκρέσο ως τους νομικούς συμβούλους του κράτους, που συμμετέχουν στη δόμηση των δυνάμεων της εθνικής φρουράς του κράτους. Η διαχείριση των μικρών διαφορών στο σχεδιασμό, την ανάπτυξη και τη διατήρηση των θεσμικών υπηρεσιών είναι μια τέχνη από μόνη της, ξεχωριστή από την στρατηγική, επιχειρησιακή και τακτική τέχνη του πολέμου.

Ενώ οι συγκεκριμένοι κοινωνικοί, πολιτισμικοί, πολιτικοί και θεσμικοί παράγοντες διαφέρουν από κράτος σε κράτος, ο διάλογος αυτός δεν συμβαίνει μόνο στις Ηνωμένες Πολιτείες.  Άλλα έθνη σύμμαχοι, εταίροι και αντίπαλοι, δημοσιεύουν τις εθνικές στρατηγικές ασφαλείας τους και εκσυγχρονίζουν τα αντίστοιχα στρατεύματα τους σε σχέση με τις αντιλαμβανόμενες απειλές, την εσωτερική πολιτική και τις δημοσιονομικές προτεραιότητες. Για παράδειγμα, τόσο η Ρωσία όσο και η Κίνα πρόσφατα δημοσιοποιήσανε τις εθνικές στρατηγικές ασφαλείας τους. Σύμμαχοι όπως η Μεγάλη Βρετανία, μειώνουν το μέγεθος των χερσαίων δυνάμεων τους ως απόκριση σε δημοσιονομικούς περιορισμούς. Μια μείωση η οποία ξεκίνησε με μια θεσμική αναθεώρηση, που επισημοποιήθηκε με τη δημοσίευση της Στρατηγικής Αναθεώρησης για την Άμυνα και την Ασφάλεια. Είτε το αναγνωρίζουν είτε όχι, οι Ηνωμένες Πολιτείες και άλλα έθνη, “πολεμάνε’’ διαρκώς στο θεσμικό επίπεδο του πολέμου. Ένα πόλεμο όπου το τακτικό, επιχειρησιακό και στρατηγικό επίπεδο, σχεδιάζονται και εκτελούνται από επαγγελματίες μέσω της θεσμικής τέχνης.

Θεσμική τέχνη και επιστήμη

Υπάρχει μια τέχνη στη δουλειά του να εκτελείς τις λειτουργίες από το Άρθρο 10 και στο σχεδιασμό της δύναμης του μέλλοντος, ενώ ταυτόχρονα λειτουργείς τη δύναμη στη τρέχουσα περίοδο. Το Υπουργείο Άμυνας (ή κάθε στρατιωτικός θεσμός) θα μπορούσε να επωφελείται από την κωδικοποίηση και την ενοποίηση της θεσμικής τέχνης και επιστήμης, με τον ίδιο τρόπο που επωφελούμαστε από την ενοποίηση της τέχνης και της επιστήμης στις επιχειρήσεις. Αν η τέχνη σε επιχειρησιακό επίπεδο είναι να σχεδιάζουμε βέλη πάνω στο χάρτη, τότε υπάρχει η ανάγκη για θεσμική τέχνη που θα διαβεβαιώνει ότι οι άντρες και οι γυναίκες στη μύτη του βέλους έχουν προετοιμαστεί επαρκώς για να πολεμήσουν και να κερδίσουν.

Το ισχύον δόγμα των Ηνωμένων Πολιτειών ορίζει την επιχειρησιακή τέχνη ως “η δημιουργική σκέψη που σχεδιάζει στρατηγικές, εκστρατείες και μείζονες επιχειρήσεις, και οργανώνει και παρατάσσει τη στρατιωτική δύναμη’’. Ομοίως, η ικανότητα να καθοδηγείς τις θεσμικές υπηρεσίες να πολεμάνε τους τρέχοντες πολέμους ενώ ταυτόχρονα προετοιμάζονται για μελλοντικούς πολέμους, είναι μια σπάνια ικανότητα. Οι ηγέτες που ασκούν τη θεσμική τέχνη και επιστήμη, θα πρέπει να προβλέπουν όχι μόνο ποιος μπορεί να είναι ο μελλοντικός μας αντίπαλος, αλλά και τι ικανότητες μπορεί να αναπτύξει. Χρησιμοποιώντας αυτό το πλαίσιο, η θεσμική τέχνη μπορεί να οριστεί ως “η δημιουργική σκέψη που χρησιμοποιείται για το σχεδιασμό των δομών και των δυνατοτήτων της δύναμης, που θα μπορεί να κινητοποιηθεί σε επιχειρήσεις σε παγκόσμιο επίπεδο’’.

Οι παραλληλισμοί ανάμεσα στο επιχειρησιακό και το θεσμικό επίπεδο, δεν τελειώνουν με αυτούς τους ορισμούς. Για παράδειγμα, ο σχεδιασμός στο θεσμικό επίπεδο μπορεί να αντανακλά το σχεδιασμό στην επιχειρησιακή δύναμη. Στη Διαδικασία Σχεδιασμού Διακλαδικών Επιχειρήσεων, η προσομοίωση πολεμικών σεναρίων είναι σημαντικό μέρος της σύγκρισης στον Τρόπο Ενέργειας. Ομοίως, η προσομοίωση πολεμικών σεναρίων στο θεσμικό επίπεδο βοηθάει στην αποφασιστική δόμηση της μελλοντικής δύναμης, και στις απαιτούμενες ικανότητες που θα χρειαστεί το στράτευμα για να πολεμήσει τους αναμενόμενους αντιπάλους. Πρόσφατα, ο υπουργός άμυνας Carter, έκανε βήματα για να δώσει προτεραιότητα στην υπηρεσιακή προσομοίωση πολεμικών σεναρίων. Για παράδειγμα, η χρήση προσομοίωσης στο θεσμικό επίπεδο μπορεί να εντοπίσει τι δυνατότητες χρειάζεται το στράτευμα, από σχεδιαστές του κυβερνοχώρου μέχρι πυροβολικό που μπορεί να βάλλει γρηγορότερα και σε μεγαλύτερες αποστάσεις. Ο προσδιορισμός γεγονότων και υποθέσεων και στα υπόλοιπα βήματα στην Ανάλυση της Αποστολής, μπορούν να οδηγήσουν στην ανάπτυξη δόγματος, ενώ στοιχεία του σχεδιασμού μπορούν να οδηγήσουν στην ανάπτυξη θεσμικών σχεδίων εκστρατειών και στρατηγικών.

Το Β-52 βρίσκεται σε ενεργό υπηρεσία στην πολεμική αεροπορία των ΗΠΑ από το 1955. Κατασκευασμένο σαν ένα στρατηγικό βομβαρδιστικό μακράς εμβελείας, χρησιμοποιήθηκε και πρόσφατα στην υποστήριξη των επιχειρήσεων κατά του Ισλαμικού Κράτους ( φωτογραφία πολεμικής αεροπορίας των ΗΠΑ)

Ενώ υπάρχουν πολλές ομοιότητες στις διαδικασίες σχεδιασμού ανάμεσα στο θεσμικό και το επιχειρησιακό επίπεδο, υπάρχουν ωστόσο και σαφείς διαφορές. Πιο αξιοσημείωτο είναι η σημαντική διαφορά που υπάρχει στα χρονοδιαγράμματα. Η μάχη που διαδραματίζεται σήμερα στον αέρα, στη ξηρά, στη θάλασσα, στον κυβερνοχώρο και στο διάστημα, βρίσκεται στο πεδίο αρμοδιοτήτων της επιχειρησιακής τέχνης. Αντίθετα, η θεσμική τέχνη προσβλέπει σε χρονικό ορίζοντα που θα μπορούσε να ξεπερνάει τα πενήντα χρόνια. Τέτοια παραδείγματα περιλαμβάνουν την ανάπτυξη και συνεχή βελτίωση του άρματος Μ1Α1 και του βομβαρδιστικού Β-52. Με την ολοκλήρωση τους, ο κύκλος ζωής αυτών των συστημάτων θα μπορούσε να ξεπεράσει τις έξι δεκαετίες. Επιπλέον, οι ικανότητες που φτιάχνονται για να καλύψουν τις τρέχουσες ανάγκες του πολέμου, παραμένουν για μεγάλο χρονικό διάστημα μετά το πέρας του πολέμου.  Όπως για παράδειγμα το Εγχειρίδιο Πεδίου Μάχης 3-24, που ενώ έχει γραφτεί για τους σημερινούς πολέμους στο Ιράκ και το Αφγανιστάν, θα επιβιώσει στο δόγμα του στρατού για δεκαετίες με τις κατάλληλες αναθεωρήσεις. Σήμερα, οι διοικήσεις σχηματισμών και άλλες επιχειρησιακές διοικήσεις εξετάζουν το μέλλον, συνήθως όμως στο πλαίσιο του 2ετούς προγράμματος της Προσαρμογής του Σχεδιασμού και της Εκτέλεσης, ως χρονοδιάγραμμα εκστρατείας. Είτε στο 5ετές χρονοδιάγραμμα στο Υπόμνημα Προγράμματος Υλοποίησης Αντικειμενικών Σκοπών.

Ενώ οι διαθέσιμες δυνάμεις και ικανότητες καθορίζουν το πώς οι επιτελείς των διακλαδικών δυνάμεων αναπτύσσουν Τρόπους Ενέργειας στην επιχειρησιακή τέχνη, οι προϋπολογισμοί καθοδηγούν το πως οι ηγέτες ασκούν τη θεσμική τέχνη. Έχοντας αυτό υπόψη, είναι σημαντικό οι ηγέτες των διαφόρων υπηρεσιών να καταλάβουν τι οδηγεί τους προϋπολογισμούς, οι οποίοι συμβάλλουν ουσιαστικά στη διαμόρφωση της μελλοντικής δύναμης. Για παράδειγμα, στο στρατό ξηράς των Ηνωμένων Πολιτειών, η κατανόηση των διαφορών στη χρηματοδότηση από μια Ομάδα Αξιολόγησης του Προγράμματος Εκπαίδευσης και Επάνδρωσης, είναι εξίσου σημαντική με την κατανόηση της διαφοράς ανάμεσα στην κινητοποίηση μια αερομεταφερόμενης ταξιαρχίας ή μιας τεθωρακισμένης ταξιαρχίας. Τα άτομα που ακούν τη θεσμική  τέχνη  πρέπει να έχουν βαθιά γνώση των εγγράφων και των διαδικασιών που συνδέονται με τη χρηματοδότηση των υπηρεσιών και των ευρύτερων θεσμών. Αυτές περιλαμβάνουν την Εξουσιοδοτική Πράξη για την Εθνική Ασφάλεια, το Υπόμνημα Προγράμματος Υλοποίησης Αντικειμενικών Σκοπών και την Επανευθυγράμμιση και Κλείσιμο Στρατιωτικών Βάσεων, για να αναφέρουμε μερικές μόνο. Η κατανόηση αυτών των εγγράφων και πώς να επιδράς ουσιαστικά, δεν είναι καθήκον μόνο για τους αξιωματικούς του οικονομικού σώματος. Αξιωματικοί από όλους τους κλάδους που κάποια στιγμή της σταδιοδρομίας τους θα βρεθούν στο πεντάγωνο ή σε οργανισμούς όπως η Διοίκηση Εκπαίδευσης και δόγματος Στρατού, θα χρειαστεί να ασκήσουν τη θεσμική τέχνη.

Οχήματα με θωράκιση για νάρκες και ενέδρες στη Βαγδάτη, 2007 (φωτογραφία Στρατού Ξηράς ΗΠΑ)

Ταυτόχρονα, ενώ το έθνος είναι αναμεμειγμένο σε μια συνεχιζόμενη σύγκρουση, ο ορίζοντας για τη θεσμική τέχνη μπορεί να είναι αρκετά βραχύς, όπως π.χ. ένα εξάμηνο. Κατά τη διάρκεια του πολέμου σε Ιράκ και Αφγανιστάν, κάθε κλάδος πήρε το ρίσκο να παραμερίσει τους μακροχρόνιους σχεδιασμούς, αφού εκείνη τη στιγμή  όλη η προσοχή ήταν στραμμένη στον πόλεμο που βρισκόταν σε εξέλιξη.  Αρχικά, οι ένοπλες δυνάμεις των ΗΠΑ απέτυχαν στο θεσμικό επίπεδο, αφού δεν κατάφεραν να αναγνωρίσουν το πόσο σημαντική είναι η υποστήριξη από μέρους τους σε αυτούς που ασκούν την επιχειρησιακή τέχνη. Μόνο όταν το στράτευμα αναγνώρισε την ανάγκη για μεγαλύτερη επικέντρωση στη θεσμική τέχνη, τα μάχιμα τμήματα παρέλαβαν τα εργαλεία που είναι απαραίτητα για να κερδίσουν τον πόλεμο. Σε αυτό περιλαμβάνεται η ανάπτυξη νέου δόγματος, όπως είναι το Εγχειρίδιο Πεδίου Μάχης 3-24, και κατάλληλος εξοπλισμός όπως τα Οχήματα με Θωράκιση για Νάρκες και Ενέδρες για διέλευση από δρόμους γεμάτους με αυτοσχέδιους εκρηκτικούς μηχανισμούς.

Η επιχειρησιακή τέχνη αφορά το σχεδιασμό για μάχες με έναν αντίπαλο, το ίδιο όμως συμβαίνει και με τη θεσμική τέχνη. Στη θεσμική αρένα ωστόσο, οι συγκρούσεις είναι διαπροσωπικές, και αντί για βία χρησιμοποιείται επιρροή. Ο εχθρός δεν είναι κάποιοι φύλαρχοι, ή το επιτελείο ενός εχθρικού έθνους, αλλά κάποιοι αξιωματούχοι μέσα στην κυβέρνηση. Στο θεσμικό επίπεδο του πολέμου, οι συγκρούσεις με μέλη του κογκρέσου και προσωπικού των διαφόρων επιτροπών, είναι πρωταρχικής σημασίας για να κερδίσουν και να διατηρήσουν χρηματοδότηση σε συγκεκριμένα προγράμματα, από οπλικά συστήματα μέχρι τη διεύρυνση προηγμένης πολιτικής εκπαίδευσης  και λοιπής επαγγελματικής κατάρτισης. Επιπλέον, η ικανότητα να πείθουν τη πολιτική ηγεσία, όπως υπουργούς και επιτροπές διαφόρων υπουργείων για την αξία των προτεινόμενων προγραμμάτων και των πρωτοβουλιών, μπορεί να κάνει τη διαφορά ανάμεσα σε μια ιδέα που λαμβάνει χρηματοδότηση και μια ιδέα που δεν λαμβάνει τίποτα.

Συμπέρασμα

Στις Ηνωμένες Πολιτείες ή σε κάθε έθνος που σχεδιάζει, εκπαιδεύει και εξοπλίζει μια δύναμη για πόλεμο, κάθε στρατιωτική υπηρεσία έχει δικές της μοναδικές διαδικασίες και κίνητρα για θεσμική δράση. Ωστόσο, η διαδικασία αυτή δεν είναι δεδομένη. Η έλλειψη μιας θεώρησης για τη θεσμική δράση οδηγεί σε διαδικασίες που συχνά αποσυνδέονται τόσο από το θεσμικό πεδίο όσο και από την επιχειρησιακή δύναμη.  Η ανάπτυξη και η κατανόηση της θεσμικής πλευράς του στρατού, μπορεί να βελτιώσει τον τρόπο που η Αμερική διεξάγει τους πολέμους. Επιπλέον, η ανάπτυξη ηγετών στη θεσμική πλευρά του στρατού, μπορεί να επιτρέψει σε αυτούς που αντιπροσωπεύουν την επιχειρησιακή πλευρά, να συμμετέχουν από απόσταση και στο θεσμικό επίπεδο του πολέμου για τη δημιουργία μακροχρόνιων λύσεων.

Η ικανότητα των ενόπλων δυνάμεων των Ηνωμένων Πολιτειών να χρηματοδοτούν και να λειτουργούν μια θεσμική δύναμη, είναι ένα ασύμμετρο πλεονέκτημα απέναντι στους εχθρούς και τους αντιπάλους ανά τον κόσμο. Το μέγεθος της θεσμικής δύναμης, από το προσωπικό στο πεντάγωνο μέχρι το επιτελείο στα κέντρα εκπαίδευσης κάθε κλάδου, είναι μεγαλύτερο από ότι είναι ολόκληρες οι ένοπλες δυνάμεις των περισσοτέρων κρατών. Η ανάπτυξη και η εξέλιξη της γνώσης που είναι απαραίτητη για τη βελτίωση του στρατεύματος, δεν αποτελεί αποπροσανατολισμό από τα επιχειρησιακά στοιχεία που πολεμάνε αυτή τη στιγμή. Αναγνωρίζοντας ην αξία του θεσμικού επιπέδου του πολέμου και της συνεισφοράς των αρχηγών που ασκούν τη θεσμική τέχνη, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα διατηρήσουν αυτό το ασύμμετρο πλεονέκτημα για τις επόμενες δεκαετίες.

*Ο Daniel Sukman είναι σχεδιαστής στρατηγικής στο στρατό των ΗΠΑ και μέλος του Military Writers Guild. Οι απόψεις που αναπτύσσονται σε αυτό το άρθρο είναι προσωπικές απόψεις του συγγραφέα, και δεν αντανακλούν την επίσημη πολιτική ή άποψη του Στρατού των ΗΠΑ, του Υπουργείου Άμυνας, ή της Κυβέρνησης των Ηνωμένων Πολιτειών.

*(όπως δημοσιεύτηκε στο thestrategybridge.org)