Το Πακιστάν, ο άγνωστος παράγων Χ στις τουρκικές διεκδικήσεις

Του Υπτχου (Ο) ε.α. Δημητρίου Δρόσου (MBA, MSc, MA, LLB) Μέλους ΔΣ/ΣΕΕΘΑ

Η Τουρκία, στο πλαίσιο του ρεβιζιονισμού της και στην τάση αναβίωσης ενός νεο-Οθωμανισμού του Recep Tayyip Erdoğan δημιούργησε τη λεγόμενη  «Γαλάζια Πατρίδα», επιδιώκοντας να αμφισβητήσει τα κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας μας στο Αρχιπέλαγος του Αιγαίου από το σύμπλεγμα της Μεγίστης έως τη Λήμνο, αλλά πλέον και Νοτίως της Κρήτης. Όσο για τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κύπρου, απλώς κατά την Τουρκία δεν υφίστανται, όπως δεν υφίστανται και τα κυριαρχικά δικαιώματα των Ελληνικών Νήσων του Αιγαίου, ποδοπατώντας κάθε νομική ισχύ του Δικαίου της Θάλασσας.

  Η υποψία για την αμφισβήτηση της θαλάσσιας περιοχής Νότια της Κρήτης, ξεκίνησε όταν για πρώτη φορά το Τουρκικό ΥΠΕΞ προ ετών έθεσε θέμα κυριαρχίας της νήσου Γαύδου. Οι ενέργειες της Τουρκίας αποτελούν πλέον μείζονα απειλή και οδηγούν σε στρατηγικό στραγγαλισμό του Ελληνισμού.

Η Τουρκία επιδιώκει επίσης ως αντιστάθμισμα στις ορθότατες διπλωματικές και στρατιωτικές κινήσεις της Ελλάδος με συμμαχίες όπως το Ισραήλ, την Αίγυπτο, την Κύπρο, τη Γαλλία, εν μέρει την Ε.Ε., να απαντήσει με ανάλογες συμμαχίες.

Θεωρητικά «έχασε» το Σουδάν λόγω ανατροπής του φιλότουρκου ισόβιου ισλαμιστή  Omar Hassan Ahmad al-Bashir που κατηγορείται μεταξύ άλλων και για τη γενοκτονία στο Darfur και την αντικατάστασή του με το Στρατηγό Abdel Fattah Abdelrahman Burhan, ο οποίος ορκίσθηκε ως μεταβατικός που θα οδηγήσει την πολύπαθη αυτή χώρα σε 3 έτη σε εκλογές και θεωρείται ότι θα ακολουθήσει ποιο φιλο- Αιγυπτιακή πολιτική άρα επί της ουσίας ποιο αντιτουρκική.

Διατηρεί όμως ερείσματα στη Σομαλία (βάση στην Jaziira), βάση στο Κατάρ, προνομιακές σχέσεις με το καθεστώς της Τρίπολης, ενώ έχει καταλάβει περιοχές της Βόρειας Συρίας (Afrin, κλπ) στο πλαίσιο επιθετικών επιχειρήσεων σε βάρος του Κουρδικού πληθυσμού με το πρόσχημα της τρομοκρατίας. Παράλληλα όποτε επιθυμεί διεισδύει στο Βόρειο Ιράκ και το βομβαρδίζει είτε με πυροβολικό, είτε αεροπορικώς.

Όλα αυτά ήταν λίγο πολύ γνωστά και αναμενόμενα. Τελευταία όμως ενέσκηψε ένα νέο μείζον θέμα. Κατά τη διάρκεια στρατιωτικών ασκήσεων, εντός του Νοεμβρίου 2019, στην κοινή άσκηση “Doğu Akdeniz-19” (Ανατολική Μεσόγειος 2019) τύπου INVITEX (Invitation Exercise) που έγινε στο σύμπλεγμα της Μεγίστης ένα αεροσκάφος Ρ-3 Orion του Πακιστάν ναυτικής επιτήρησης και συλλογής πληροφοριών, στις 12/11/19 εισήλθε παρανόμως στο FIR Αθηνών όπου και αναχαιτίσθηκε από την Ελληνική Π.Α. Παρά τα έντονα διαβήματα της Ελλάδος για τις παραβιάσεις, το εν λόγω αεροσκάφος παραβίασε εκ νέου το FIR Αθηνών αλλά και της Λευκωσίας.

Το Ρ-3 μαζί με 14 τουρκικά μαχητικά, 3 τουρκικά CN-235 ηλεκτρονικού πολέμου και 3 τουρκικά ελικόπτερα, δεν υπέβαλλαν σχέδιο πτήσεως, σημειώνοντας 21 παραβάσεις κανόνων εναέριας κυκλοφορίας, ενώ τα τουρκικά μαχητικά σημείωσαν και 22 παραβάσεις του ΕΑΧ. Μεγάλο μέρος πιλότων του Πακιστάν έχουν εκπαιδευτεί από την Τουρκία. Είναι πρώτη φορά που άλλη χώρα πλην της Τουρκίας δεν καταθέτει σχέδιο πτήσεως. Η NAVTEX του σταθμού της Αττάλειας ήταν παράνομη.

Από 21-23 Νοεμβρίου 2019 διεξήχθη η διμερής Τουρκο-Πακιστανική Άσκηση «Turgut Reis-4» (Ασπίδα της Μεσογείου) με την Πακιστανική φρεγάτα Alamgir. Η εν λόγω φρεγάτα σε μία πρωτοφανή προκλητική ενέργεια έκανε περιπολίες και ελέγχους εμπορικών πλοίων Δυτικά της Κύπρου. Συνεπώς με αυτό τον τρόπο το Πακιστάν αναγνωρίζει την κυριαρχία της Τουρκίας στην ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου. Η Τουρκία δέσμευσε παρανόμως περιοχές που ταυτιζόταν με την Ελληνική υφαλοκρηπίδα, ενώ συμμετείχε το Τουρκικό Ναυτικό, οι Νατοϊκές δυνάμεις επιφανείας SNMC-2, SNMCMG-2 (με Αμερικανούς, Ισπανούς, Ιταλούς), το Πακιστάν με φρεγάτα τύπου Perry (την Alamgir), το συγκεκριμένο Ρ-3, η Ιορδανία με Special Forces και ομάδα παρατηρητών από άλλα κράτη. Στην εν λόγω άσκηση υπήρξε και Ελληνική συμμετοχή φρεγάτας. Όλοι οι άλλοι συμμετέχοντες στην άσκηση πλην Πακιστανών και Τούρκων φυσικά, δεν δημιούργησαν πρόβλημα.

Το Πακιστάν είναι από τα ελάχιστα κράτη παγκοσμίως που αναγνώρισε το τουρκοκυπριακό ψευδοκράτος. Οι δυνάμεις του ΝΑΤΟ, SNMC-2, SNMCMG-2, εννοείται ότι συμμετέχουν και σε όλες τις ασκήσεις που διοργανώνουν οι ΕΕΔ. O Mohammed Akram, Πακιστανός κυβερνήτης της πακιστανικής φρεγάτας PNS Alamgir, δήλωσε ότι ήταν πολύ υπερήφανος που συμμετείχε στην άσκηση Doğu Akdeniz-19, ενώ επίσης δήλωσε ότι στο μέλλον με πλοία των ΤΕΔ θα διεξάγουν ειδικά σενάρια στο Αιγαίο Πέλαγος και στην Ανατολική Μεσόγειο.

Η σχέση Τουρκίας με Πακιστάν συνεχώς αναβαθμίζεται με ότι μπορεί να σημαίνει αυτό. Δεν πρέπει να μας διαφεύγει της προσοχής ότι Ρωσία και Τουρκία έχουν συμφωνήσει σε εργοστάσιο παραγωγής πυρηνικής ενέργειας, ενώ το Πακιστάν είναι πυρηνική δύναμη. Δηλώσεις Πακιστανών αξιωματούχων έκαναν λόγο για πολύχρονη σχέση αδελφοσύνης και φιλίας με την Τουρκία. Υπάρχει ανταλλαγή πυρηνικής τεχνογνωσίας μεταξύ των δύο συμμαχικών κρατών; Άγνωστο.

Στην μακροπρόθεσμη στρατηγική της Άγκυρας, πλέον τίποτε δεν είναι τυχαίο. Επίσης τίποτε δεν πρέπει να υποτιμάται. Όλες οι ενέργειες, στρατιωτικές ασκήσεις κ.λ.π. που γίνονται στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου έχουν και διπλωματικό υπόβαθρο εκπέμποντας τα ανάλογα μηνύματα. Η Τουρκία προσπαθεί να δημιουργήσει τους δικούς της άξονες στην περιοχή κυρίως με ισλαμικές χώρες.

Επειδή το περιστατικό δεν μπορεί να θεωρηθεί μεμονωμένο, αλλά εντάσσεται σε ευρύτερο σχεδιασμό της Τουρκικής πλευράς, θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή για να προλάβουμε ανάλογα γεγονότα στο μέλλον (proactive strategy). Η Άγκυρα με την πρόσφατη επίσκεψη του Recep Tayyip Erdoğan στην Τυνησία και τις δηλώσεις στήριξης που εξασφάλισε σχετικά με το θέμα της ΑΟΖ της Λιβύης, προσπαθεί να δημιουργήσει το δικό της φιλοϊσλαμικό μπλοκ: ισλαμιστές της Λιβύης, Πακιστάν, Τυνησία, Κατάρ, Τουρκία.

Ενδεικτικά διπλωματικά μέτρα που μπορούν να ληφθούν είναι: εντονότατα διαβήματα και κλήση του Πακιστανού πρέσβη στην Αθήνα. Καταγγελία στους διεθνείς οργανισμούς. Υφίστανται ποικίλοι τρόποι διπλωματικής κλιμάκωσης, έτσι ώστε στο μέλλον να μην αγνοηθεί το καθαρό μήνυμα που θα εκπέμψει η χώρα προς τις Πακιστανικές αρχές, οι οποίες δεν έχουν κανένα λόγο να ανακατευθούν στο Αιγαίο και στη Μεσόγειο.  Η Ελληνική διπλωματία γνωρίζει τη δόση και το μείγμα των μέτρων που πρέπει να ληφθούν, καθώς η τυχόν κλιμάκωση πρέπει να είναι ισορροπημένη ενώ υφίστανται και άλλες παράμετροι που πρέπει να συνεκτιμηθούν.

Στη χώρα υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός Πακιστανών μεταναστών. Σε τυχόν αναβάθμιση της κρίσης είτε με την Τουρκία είτε με το Πακιστάν είναι άγνωστο το πως θα αντιδράσουν. Η μητρική τους χώρα έτσι και αλλιώς αποτελεί στρατηγικό εταίρο της Τουρκίας. Αυτό ίσως αποτελεί περαιτέρω πτυχή του υβριδικού και ασσύμετρου πολέμου που διεξάγει η Τουρκία κατά της χώρας μας. Είναι εύκολη η απέλασή τους;

Εξαρτάται, είναι η απάντηση για μία σειρά από λόγους. Αυτό που είχε συμβεί το 1973 από την Ελλάδα, όταν ο Ali Bhutto πρόεδρος του Πακιστάν, είχε δηλώσει ότι σε περίπτωση πολέμου Ελλάδος – Τουρκίας η χώρα του θα τασσόταν υπέρ της Τουρκίας και απελάθηκε τότε ένας σημαντικός αριθμός Πακιστανών δεν είναι το ίδιο εύκολα σήμερα, διότι οι συνθήκες είναι διαφορετικές. Ωστόσο επισημαίνεται ότι η Σαουδική Αραβία το Φεβρουάριο του 2017 μέσα σε 4 μήνες απέλασε 40.000 Πακιστανούς, οι οποίοι θεωρήθηκαν ύποπτοι για τρομοκρατία. Με απόφαση του Ριάντ ακυρώθηκε η βίζα παραμονής όσων θεωρήθηκαν επικίνδυνοι, οι οποίοι κατά τις αρχές της Σαουδικής Αραβίας συνδέονταν με το Ισλαμικό Κράτος, ενώ άλλοι απελάθηκαν ως διακινητές ή για αδικήματα όπως κλοπές και διαρρήξεις. Ας συνεκτιμηθούν όλα τα πιθανά και δυνατά σενάρια.

Ως αντιστάθμισμα θα μπορούσε η χώρα μας να κάνει κοινές ασκήσεις με το Ινδικό Ναυτικό. Το που θα γίνουν αυτές και εάν θα γίνουν, πρέπει πάλι να συνεκτιμηθούν ισορροπημένα όλοι οι παράγοντες.

Ανέκαθεν Ινδία και Πακιστάν είχαν εχθρικές σχέσεις, ενώ πρόσφατη είναι η Ινδο – Πακιστανική διένεξη με τον βομβαρδισμό θέσεων της Ισλαμιστικής οργάνωσης Jaish – e – Mohammed, στο Kashmir από την Ινδική αεροπορία, η οποία διένεξη σχετίζεται πέραν των άλλων λόγων με την σαφή υποστήριξη της Κίνας προς το Πακιστάν. Το Πακιστάν κάποτε χώρα με έντονα φιλοαμερικανικό πρόσημο τελευταία έκανε στροφή προς την Κίνα, ενώ έχουμε Κινεζική διείσδυση στον Πακιστανικό λιμένα του Gwadar. Οι μυστικές υπηρεσίες του Πακιστάν, έχουν κατηγορηθεί για υποστήριξη στους: Ταλιμπάν του Αφγανιστάν, στους Ισλαμιστές του Κασμίρ και υπονόμευση της Ινδίας. Έχει στενές σχέσεις με το Ιράν (συμμετείχε στη συμφιλίωση των Ταλιμπάν με τους Μουτζαχεντίν του Ιράν) και φυσικά στενότατες σχέσεις με τους Κινέζους και την Τουρκία. Τι γεωπολιτικά συμφέροντα εξυπηρετεί άραγε το Πακιστάν; Το Πακιστάν είναι ο άγνωστος «Χ» παράγων τόσο στη διεθνή σκακιέρα όσο και στην ξαφνική του επίσκεψη στα θερμά νερά της Μεσογείου.

Σε κάθε περίπτωση αυτό που δήλωσε ο Στρατηγός Κωσταράκος είναι το πλέον σωστό, στις διαμορφωθείσες συνθήκες στην ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου: το Πολεμικό Ναυτικό πρέπει να έχει την πρώτη και άμεση προτεραιότητα για τους εξοπλισμούς του, ακολουθούμενο από την Π.Α., διότι η εξασφάλιση του αεροναυτικού χώρου της Ελλάδος είναι αδήριτη ανάγκη. Η Ελλάδα είναι ειρηνικό κράτος και πρέπει να επιδιώκει την ειρήνη, όμως όπως είπε και ο Ιούλιος Καίσαρας: εάν επιθυμείς ειρήνη πρέπει να προετοιμάζεσαι για πόλεμο (Si vis pacem, para bellum).