Στιγμές Ιστορίας, Τιενανμέν 4 Ιουνίου 1987 : «Τι απέγινε ο άνθρωπος που δεν φοβήθηκε τα τανκς»; Τιενανμέν 4 Ιουνίου 1987

Γράφει ο Δημήτρης Σταυρόπουλος

Στις 5 Ιουνίου του 1987, η παγκόσμια κοινή γνώμη συγκινήθηκε και εντυπωσιάστηκε από μια συγκλονιστική φωτογραφία που δημοσιεύτηκε σε όλα τα ΜΜΕ του κόσμου.

Ένας άνδρας στεκόταν άφοβα μπροστά σε ένα ουλαμό από  τανκς στο κέντρο της πλατείας Τιενανμέν στο Πεκίνο  και σύμβολο του Μαοϊκού καθεστώτος.

Εκεί όπου στις 15 Απριλίου, ξεκίνησε και βάφτηκε στο αίμα η διαδήλωση των φοιτητών κυρίως οι οποίοι ζητούσαν εκδημοκρατισμό της χώρας.

Περίπου 200.000 άνθρωποι οι περισσότεροι φοιτητές, γιόρτασαν την “Ημέρα των νεκρών”.

Η συγκέντρωση εξελίχθηκε γρήγορα σε διαδήλωση διαμαρτυρίας, όταν φοιτητές του Πανεπιστημίου Ξένων Γλωσσών του Πεκίνου άρχισαν να φωνάζουν συνθήματα και να αφήνουν ποιήματα με “αντεπαναστατικό” περιεχόμενο και έντονη κριτική κατά της συζύγου του προέδρου Μάο. 

Επενέβη η αστυνομία, το πλήθος διαλύθηκε, χιλιάδες μηνύματα καταστράφηκαν, όμως πολλά διασώθηκαν και εκδόθηκαν σε μπροσούρες που κυκλοφόρησαν παράνομα από χέρι σε χέρι.

 Έμειναν στην ιστορία ως τα “Ποιήματα της Τιεν Αν Μεν”.

Η ΣΦΑΓΗ ΤΗΣ 4^Ης ΙΟΥΝΙΟΥ

Τα μεσάνυχτα, 4 Ιουνίου του 1989, δίνεται η διαταγή για επέμβαση.

 Οι φοιτητές πιασμένοι σε αλυσίδες τραγουδούν τον ύμνο της “Τρίτης Διεθνούς” μπροστά από φλεγόμενα λεωφορεία και αυτοκίνητα που έχουν στηθεί για οδοφράγματα.

 Η στρατιωτική επιχείρηση μόλις είχε αρχίσει.

 Οι σκηνές φρίκης που θα ακολουθήσουν θα στιγματίσουν για πάντα το καθεστώς της Κίνας και θα συγκλονίσουν την ανθρωπότητα.

Ο στρατός ρίχνει προς όλες τις κατευθύνσεις προκαλώντας το χάος.

 Κάποιοι διαδηλωτές οπλισμένοι με ότι βρίσκουν μπροστά τους πέτρες, ξύλα, σίδερα προσπαθούν να απαντήσουν, άλλοι τρέχουν να σωθούν και οι υπόλοιποι με αυτοσχέδια φορεία μαζεύουν τα πρώτα θύματα της τραγωδίας.

 Χιλιάδες θα συλληφθούν, ενώ άγνωστος παραμένει ο αριθμός των νεκρών. 

Ο Ερυθρός Σταυρός της Κίνας κάνει λόγο για 2.400 νεκρούς, ενώ οι επίσημες αρχές αναφέρουν 241.

 Εκείνο το βράδυ το καθεστώς έβαζε τέλος στα όνειρα των φοιτητών για εκδημοκρατισμό και αποκαθήλωση της νομενκλατούρας. 

Πάρα πολλοί διαδηλωτές καταδικάστηκαν σε βαρύτατες ποινές φυλάκισης.

Ο ΑΝΔΡΑΣ ΠΟΥ ΕΓΙΝΕ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΣΥΜΒΟΛΟ

Στις 5 Ιουνίου, από το μπαλκόνι ενός ξενοδοχείου απέναντι από την βόρεια πλευρά της Τιενανμέν, ο φωτογράφος Τζεφ Γουάιντερ του Associated Press ήταν έτοιμος να απαθανατίσει τα τανκ που στοιχισμένα έκαναν «παρέλαση» στο δρόμο. 

Τότε, κοιτώντας από το μάτι της κάμεράς του και ενώ ήταν έτοιμος για το «κλικ» είδε έναν άντρα να εμφανίζεται ξαφνικά στο πλάνο του. Ο Γουάιντερ εκνευρίστηκε καθώς του «χαλούσε» την φωτογραφία που ετοιμαζόταν να βγάλει. 

Ο άντρας φορούσε μαύρο παντελόνι και λευκό πουκάμισο και στα χέρια του κρατούσε δύο σακούλες σαν να γύριζε μόλις από τα ψώνια του.

 Έμοιαζε να έχει έρθει από έναν άλλο κόσμο, μακριά από αυτήν την κόλαση. 

Άρχισε να διασχίζει τον κόσμο και τότε έκανε αυτό που κανείς δεν περίμενε.

Ο άντρας σταμάτησε στη μέση του δρόμου, γύρισε και στάθηκε ακριβώς απέναντι από τα τανκ που έρχονταν κατά πάνω του. Προφανώς αιφνιδιασμένος ο οδηγός του πρώτου τανκ σταμάτησε, όπως και όλα τα τανκ που το ακολουθούσαν. 

Για λίγα δευτερόλεπτα κανείς δεν κουνιόταν. 

Ο άντρας κουνάει τα χέρια του σαν να τους κάνει νόημα να φύγουν.

 Ο οδηγός του τανκ προσπάθησε να αλλάξει την πορεία του και να περάσει δίπλα από τον άντρα, ωστόσο ο άγνωστος με τις σακούλες μπήκε και πάλι μπροστά του.

 Το άρμα αναγκάστηκε τότε να σβήσει την μηχανή του και το ίδιο έκαναν και τα υπόλοιπα.

Και πάλι κανείς δεν κουνιόταν.

Λίγο μετά με τις ριπές των όπλων να πέφτουν συνεχώς τριγύρω, ο άντρας κρατώντας πάντα τις σακούλες του ανέβηκε πάνω στο πρώτο τανκ και προσπάθησε να βρει το άνοιγμα για να μιλήσει στο πλήρωμά του.

 Όταν κάποιος βγήκε από την καταπακτή μίλησε για λίγα δευτερόλεπτα μαζί του και στη συνέχεια ο άντρας κατέβηκε.

 Τα άρματα έβαλαν και πάλι μπροστά τις μηχανές τους και ξεκίνησαν να προχωρούν με ταχύτητα.

 Ο διαδηλωτής έβαλε και πάλι μπροστά το σώμα του με το πρώτο άρμα να σταματά.

Λίγο μετά ένας άντρας με ποδήλατο εμφανίζεται, πάει κοντά και κάτι του λέει. Σύντομα δύο ακόμα άντρες που φορούν μπλε πουκάμισα έρχονται τρέχοντας και παίρνουν τον άντρα μακριά.

Το περιστατικό είχε διαρκέσει για περίπου 3,5 λεπτά ωστόσο η εικόνα του άντρα μπροστά από το τανκ θα γινόταν το απόλυτο σύμβολο αντίστασης απέναντι σε κάθε είδους καταπίεσης. 

Η εμβληματική φωτογραφία του Τζεφ Γουάιντερ που αποτύπωσε την μοναδική αυτή στιγμή θα ταξιδέψει σε όλον τον κόσμο και θα στείλει παντού το μήνυμα.

 Όλοι θα αναζητήσουν αυτόν τον θαρραλέο άντρα, ωστόσο κανείς δεν θα μπορέσει να τον βρει ξανά.

ΠΟΙΟΣ ΗΤΑΝ

Σήμερα, 35 χρόνια μετά η ταυτότητα και η τύχη του άντρα αυτού που στάθηκε τόσο γενναία απέναντι στα άρματα είναι παντελώς άγνωστα. 

Κανείς δεν ξέρει με σιγουριά ποιος ήταν ούτε και τι απέγινε στη συνέχεια, αν και οι θεωρίες γύρω από αυτό είναι πολλές.

Αρχικά, είχε προταθεί ότι ο άντρας ήταν ο 19χρονος φοιτητής αρχαιολογίας Ουάνγκ Ουεϊλίν, κάτι που ωστόσο δεν αποδείχθηκε ποτέ.

 Ο Ουεϊλίν θεωρείται ότι αργότερα αντιμετώπισε κατηγορίες για πολιτικό χουλιγκανισμό και απόπειρα υπονόμευσης μελών του Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού. Ωστόσο, στην εσωτερική αλληλογραφία του Κομμουνιστικού Κόμματος της Κίνας αναφέρεται πως δεν μπορούσαν να βρουν ποιος ήταν ο διαδηλωτής, σύμφωνα με το Κέντρο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων με έδρα το Χονγκ Κονγκ το οποίο απέκτησε πρόσβαση στα έγγραφα αυτά. Μάλιστα, στα έγγραφα ένα μέλος του κόμματος σημειώνει: 

«Δεν μπορούμε να τον βρούμε.

 Μάθαμε το όνομα του από τους δημοσιογράφους.

 Κάναμε ελέγχους μέσω υπολογιστών αλλά δεν μπορούμε να τον βρούμε ανάμεσα στους νεκρούς ή τους φυλακισμένους».

Μια άλλη θεωρία, την οποία πρόβαλε ένας βοηθός του Αμερικανού προέδρου Νίξον που βρισκόταν στην Κίνα, ανέφερε ότι ο άντρας αυτός εκτελέστηκε 14 ημέρες αργότερα. Άλλες πηγές αναφέρουν πως εκτελέστηκε λίγους μήνες αργότερα. 

Από την άλλη υπάρχει και η θεωρία που προτάσσει ότι ο άντρας αυτός δεν είχε καμία επίπτωση για την πράξη του και συνέχισε να ζει κανονικά στο Πεκίνο.

Ο Ζιάνγκ Ζεμίν, τότε γενικός γραμματέας του κόμματος της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας και μετέπειτα πρόεδρος, σε μια συνέντευξη που παραχώρησε το 1990 σε αμερικανικό τηλεοπτικό μέσο ρωτήθηκε σχετικά με το τι απέγινε ο άντρας. 

Ο Ζεμίν απάντησε αρχικά στα κινεζικά λέγοντας:

 «Δεν μπορώ να επιβεβαιώσω το κατά πόσο αυτός ο νέος άντρας που αναφέρατε συνελήφθη ή όχι» και κατόπιν συμπλήρωσε μιλώντας στα αγγλικά.

 «Νομίζω ποτέ δεν σκοτώθηκε».

 Ο Ζεμίν μίλησε ξανά για το θέμα το 2000 στο «60 Minutes»  του αμερικανικού δικτύου CBS. Πάλι ανέφερε:

 «Δεν συνελήφθη ποτέ.  

Δεν ξέρω που είναι τώρα».

Η κυβέρνηση της Κίνας κατόπιν προέβαλε το περιστατικό ως παράδειγμα του ανθρωπισμού που διαπνέει τον στρατό της χώρας καθώς ο διαδηλωτής δεν… συνεθλίβη από το άρμα.

 Την άποψη αυτή επανέλαβε ο Ζεμίν και στην συνέντευξη του 2000.

Άγνωστο παραμένει ακόμα ποιοι είναι οι άντρες οι οποίοι εμφανίζονται και τον παίρνουν μακριά.

 Κάποιοι λένε ότι είναι άλλοι διαδηλωτές που προσπαθούν να τον φυγαδεύσουν, ενώ άλλοι υποστηρίζουν ότι είναι μέλη της κυβέρνησης ή αστυνομικοί με πολιτικά που τον συλλαμβάνουν.

Πληροφορίες

Janus.gr

History com. «Chinese crackdown on protests leads to Tiananmen Square

China Morning Post