Τα πολεμικά παιγνίδια του Ερντογάν και η «πουτίγκα» της Μέσης Ανατολής

Του Μιχάλη Ψύλου

από την εφημερίδα Δημοκρατία

Πανηγυρίζει η τουρκική εφημερίδα Hurriyet :Η Τουρκία προχωρά σε δύο κρίσιμες κινήσεις: Τα μαχητικά  ελικόπτερα «Koca Yusuf» μετείχαν για πρώτη φορά σε στρατιωτικά γυμνάσια στο Αζερμπαϊτζάν ενώ την ίδια ώρα το ωκεανογραφικό σκάφος Barbaros πιάνει δουλειά δυτικά της Κύπρου»

Την ίδια ώρα ο τούρκος υπουργός Αμυνας Ακάρ παίρνει μαζί του στην Αδριανούπολη τον αρχηγό του Γενικού Επιτελείου και τους επικεφαλής των τριών σωμάτων των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων για να επισκεφθούν στρατιωτικές εγκαταστάσεις στα σύνορα με την  Ελλάδα και τη Βουλγαρία,όπως γράφει η Sabah.

“Τα κοινά τουρκο–αζέρικα στρατιωτικά γυμνάσια στο Αζερμπαιτζάν γίνονται ενάντια στις …επιθέσεις από την Αρμενία» ισχυρίζεται η Hurriyet ,ενώ η προκλητική παρουσία του Barbaros στην κυπριακή ΑΟΖ  δηλώνεται ως «αναφαίρετο εθνικό δικαίωμα της Αγκυρας».

Η τουρκική φιλοκυβερνητική εφημερίδα (πάλαι ποτέ αντιπολιτευόμενη) δίνει μία διάσταση του ψυχροπολεμικού κλίματος που καλλιεργεί ανοικτά πλέον το καθεστώς Ερντογάν,παρά τις καθησυχαστικές εκτονωτικές δηλώσεις των τελευταίων ημερών. «Τα κοινά Τουρκο–αζερικά στρατιωτικά γυμνάσια στο Αζερμπαϊτζάν ως απάντηση στις `επιθέσεις` της Αρμενίας συνεχίζονται σε πλήρη ανάπτυξη και μετέχουν πλέον και τα μαχητικά ελικόπτερα «Koca Yusuf» που είναι εφοδιασμένα με 76 κατευθυνόμενους πυραύλους 70 mm και πυροβόλα των 20 mm .Στο πλαίσιο των γυμνασίων με πραγματικά πυρά ,τα ελικόπτερα κατέστρεψαν  εχθρικούς στόχους σε απόσταση 40 χιλιομέτρων». Το  τουρκικό Υπουργείο Εθνικής Άμυνας μοίρασε μάλιστα και σχετικά βίντεο στο twitter και ταυτόχρονα μετέδωσε εικόνες από το ερευνητικό σκάφος «Βarbaros Hayrettin Pasha» το οποίο «έφτασε στο χώρο εργασίας του μεταξύ Λιβάνου και Κύπρου».

Η Τουρκία δεν κάνει πίσω  και όπως αποκαλύπτει  το γερμανικό περιοδικό Wirtshaftswoche στην ιστοσελίδα του, στη διεξαγωγή των ερευνών για τον εντοπισμό κοιτασμάτων υδρογονανθράκων στις κυπριακές ακτές εμπλέκεται προσωπικά πλέον ο ίδιος ο πρόεδρος Ερντογάν . «Τα στοιχεία που εκπέμπονται από τους αναμεταδότες και όργανα καταγραφής δεδομένων των πλοίων δείχνουν το πόσο σοβαρά ασχολείται και εμπλέκεται με το ζήτημα ο τούρκος Πρόεδρος»γράφει το περιοδικό τονίζοντας ότι «τα σχετικά δεδομένα βρίσκονται στη διάθεση της σύνταξης του περιοδικού και υποβλήθηκαν σε σχετική επεξεργασία με τη συνδρομή του ελληνικού παρόχου που ειδικεύεται στο πεδίου του εντοπισμού θέσεων και καταγραφής κινήσεων πλοίων, MarineTraffic».

Η επίσης γερμανική Suddeutsche Zeitung ισχυρίζεται μάλιστα σε άρθρο του πολύ γνωστού σχολιαστή Τόμας Αβενάριους ότι «η Άγκυρα επί του παρόντος επικρατεί στη διαμάχη για το ζήτημα του ποιος μπορεί να διεκδικεί ποια δικαιώματα εκμετάλλευσης φυσικού αερίου και άλλων πρώτων υλών στον πυθμένα της θάλασσας στην Ανατολική Μεσόγειο. Ακριβώς επειδή ο Πρόεδρος Ερντογάν  δεν φοβάται να αναλαμβάνει ρίσκο στο στρατιωτικό πεδίο». Η γερμανική εφημερίδα ισχυρίζεται επίσης ότι  “η Άγκυρα ανέβαλε πλέον τις προκλητικές γεωτρητικές της δραστηριότητες και τώρα θα διεξαχθούν συνομιλίες. Ωστόσο, αυτό σημαίνει ότι η Αθήνα εγκαταλείπει την πολύ σκληρή νομική της θέση και είναι μάλλον έτοιμη να διαπραγματευτεί κυριαρχικά δικαιώματα γύρω από τα 3.000 νησιά και νησίδες της. Πράγμα που για τον Ερντογάν «που ακονίζει τα σπαθιά του» αποτελεί αναμφισβήτητη επιτυχία, καθώς ο Τούρκος Πρόεδρος επιμένει να συμμετάσχει στην εκμετάλλευση των πρώτων υλών».

Ενδεχομένως αυτοί να είναι οι  πόθοι και οι επιδιώξεις του Βερολίνου ,αλλά σε κάθε περίπτωση με την καγκελάριο Μέρκελ να έχει αναλάβει τη διαμεσολάβηση μεταξύ Αθήνας και Αγκυρας, δεν πρέπει να αγνοούνται…

Ο Γουόλτερ Ράσελ Μιντ, καθηγητής Διεθνών Σχέσεων του Bard College σε άρθρο του την Wall Street Journal παρομοιάζει την κατάσταση στην Μέση Ανατολή ως “μια πουτίγκα χωρίς σχήμα” κάνοντας αναφορά στη γνωστή  ρήση του Ουίνστον Τσόρτσιλ .  «Η  πουτίγκα’ της Μέσης Ανατολής χάνει το σχήμα της. Ασχημάτιστη και χαοτική, η γεωπολιτική κατάσταση προσομοιάζει εκείνης του τέλους του 20ου αιώνα καθώς οι κυρίαρχες ιδεολογικές αφηγήσεις που διαμόρφωσαν την περιοχή τον προηγούμενο αιώνα έχουν εξαφανιστεί και μεταξύ αυτών και το όνειρο μιας δημοκρατικής  ισλαμικής διακυβέρνησης που εκπροσωπούσε ο τούρκος Πρόεδρος Ερντογάν και  το κόμμα του ΑΚΡ στην Τουρκία» γράφει ο καθηγητής Ράσελ Μιντ και προειδοποιεί : «Η διολίσθηση του Ερντογάν προς την αυταρχική διακυβέρνηση, μαζί με άλλους παράγοντες και εξελίξεις στην περιοχή, βάζουν στο περιθώριο τους μετριοπαθείς ισλαμιστές όπως συνέβη και με τους φιλελεύθερους κοσμικούς»

Ο Ερντογάν μπορεί να επιθυμεί να καταστήσει την Κωνσταντινούπολη  το νέο πολιτικό και πνευματικό κέντρο της Μέσης Ανατολής –σύμφωνα με το πρότυπο της Οθωμανικής και της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας– η γεωγραφική θέση της Πόλης την καθιστά “ευχή και κατάρα” για ένα τέτοιο εγχείρημα. «Η κεντρική της γεωγραφική θέση την καθιστά από τη μία μεριά σημαντική δύναμη για τα Βαλκάνια και τη Μεσόγειο, ωστόσο από την άλλη, αφήνει την Τουρκία εκτεθειμένη σε δυνητικά εχθρικές δυνάμεις καθώς σήμερα οι σχέσεις της με την ΕΕ, τη Ρωσία, το Ιράν, το Ισραήλ, την Αίγυπτο και την Ελλάδα βρίσκονται ομοιόμορφα, σε χαμηλό σημείο» τονίζει ο καθηγητής Ράσελ Μιντ.

Στο πλαίσιο αυτό μάλιστα –όπως γράφει η γερμανική Frankfurter Allgemeine Zeitung «στον τουρκικό στρατός υπάρχει εδώ και καιρό ένα ισχυρό ευρασιατικό «στρατόπεδο» που βλέπει το μέλλον της τουρκικής δημοκρατίας όχι μέσα στη δημοκρατική Ευρώπη, αλλά στην αυταρχική Ασία. Με την Κίνα να εμπλέκεται όλο και περισσότερο στο Ιράν, επεκτείνοντας έτσι την επιρροή της στη Μέση Ανατολή –και ασκώντας πίεση στα κράτη του Κόλπου, ιδίως στη Σαουδική Αραβία,είναι θέμα χρόνου το Πεκίνο να προτείνει στην Τουρκία να γίνει σημαντικό «κομμάτι» του νέου Δρόμου του Μεταξιού».

Πολύπλοκο το εν εξελίξει  νέο γεωπολιτικό παιγνίδι στην περιοχή. Για νερά νεύρα ,ισχυρούς παίκτες και κυρίως καθαρές θέσεις…