Τα παιδιά της κρίσης-Νικητές και ηττημένοι, μαθητές ;

Του Μιχάλη Ψύλου

από την εφημερίδα Δημοκρατία

«Οι πλουσιότεροι γονείς ξοδεύουν τουλάχιστον τρεις φορές περισσότερα για τα παιδιά τους από τους πιο φτωχούς»: Όχι ό,τι δεν το γνωρίζαμε, αλλά όταν το επιβεβαιώνει και η Γερμανική Στατιστική Υπηρεσία, γίνεται πιο επίσημο!

Σύμφωνα με την μελέτη που δημοσιεύεται στη Frankfurter Allgemeine Zeitung ,στη Γερμανία, το 10% του πληθυσμού με τα χαμηλότερα εισοδήματα ξοδεύει 424 ευρώ το μήνα για ένα παιδί, ενώ το αντίστοιχο 10% με τα υψηλότερα εισοδήματα ξοδεύει σχεδόν τρεις φορές περισσότερα, κάπου 1.212 ευρώ. Για την υγειονομική περίθαλψη των παιδιών, οι διαφορές είναι χαοτικές : Οι οικογένειες χαμηλού εισοδήματος δαπανούν κατά μέσο όρο 11 ευρώ το μήνα, ανά παιδί , ενώ οι οικογένειες με υψηλά υψηλά εισοδήματα ξοδεύουν 113 ευρώ , δηλαδή 10 φορές περισσότερα.

Τα ίδια και χειρότερα στην Ιταλία: Η ιταλική Στατιστική Υπηρεσία (Istat), ότι «οι οικονομικές συνέπειες της πανδημίας ήταν τεράστιες για τα παιδιά και τις οικογένειές τους .To ποσοστό των παιδιών που ζουν σε απόλυτη φτώχεια έχει αυξηθεί στο 13,5%, το υψηλότερο από το 2005 – τη χρονιά που ξεκίνησε η Istat να εξετάζει το φαινόμενο.

Στην Ελλάδα, η οργάνωση «Πρώτα το Παιδί»,που εργάζεται με τις πλέον ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, παρέχοντας βοήθεια στους τομείς της διατροφής, εκπαίδευσης και ιατρικής φροντίδας, εκτιμά ότι ο κίνδυνος φτώχειας στις ηλικίες 1-17 ετών ανέρχεται σε 21,4%. Η διακοπή του προγράμματος σχολικών γευμάτων «Γεύμα στο Σχολείο» τον Μάρτιο του 2020, στέρησε σε χιλιάδες παιδιά την πρόσβαση σε υγιεινά, καθημερινά σχολικά γεύματα Με τις υπάρχουσες κοινωνικές και οικονομικές ανισότητες να διευρύνονται εξαιτίας της πανδημίας, και τους ανέργους να καθηλώνονται σε κατάσταση ανεργίας, η επαρκής πρόσληψη ποιοτικής τροφής για τα παιδιά που ανήκουν σε οικονομικά ασθενέστερες οικογένειες γίνεται ακόμη δυσκολότερη.

Η λεγόμενη «αυτονομία της σχολικής μονάδας» που προωθεί επίσης η κυβέρνηση ,αναμένεται να αυξήσει περαιτέρω τις κοινωνικές ανισότητες μεταξύ των μαθητών. Για τον απλό λόγο ότι η κεντρική ιδέα της διαφημιζόμενης απελευθέρωσης του σχολείου από το Υπουργείο Παιδείας είναι η μετατροπή του σε επιχείρηση , που θα ψάχνει χρηματοδότηση από οπουδήποτε. Αποτέλεσμα; Σχολεία πολλών ταχυτήτων, ανάλογα με τα εισοδήματα των γονιών ή των χορηγών . Πράγμα που σημαίνει σχολικά προγράμματα όχι με βάση τις πραγματικές μαθησιακές ανάγκες των μαθητών, αλλά την οικονομική ευρωστία του κάθε σχολείου.

«Νικητές και ηττημένοι ,μαθητές»

«Σε κάθε κρίση υπάρχουν νικητές και ηττημένοι» , τονίζει η Γερμανική Συνδικαλιστική Συνομοσπονδία σε έρευνά της. «Παρά την πανδημία, οι πολύ πλούσιοι ειδικότερα κατάφεραν να αυξήσουν τον πλούτο τους το 2020», σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας. Δυστυχώς, εκτός από την διεύρυνση των κοινωνικών ανισοτήτων μεταξύ των γονιών, θα αυξηθεί το χάσμα και ανάμεσα στους μαθητές. Νικητές και ηττημένοι μαθητές… .

Αναμφίβολα , η πανδημία μπορεί να συνοδεύεται από δραματικές οικονομικές και κοινωνικές αναταραχές, αλλά δεν προκάλεσε μόνη της το φαινόμενο της κοινωνικής ανισότητας. Απλά το έκανε πιο ορατό και το επιδείνωσε περαιτέρω. «Η πανδημία ενήργησε ως οικονομική, κοινωνική και πολιτική ρήξη .Ανέδειξε πολύ πιο εμφατικά τις μακροχρόνιες ταξικές δομές», γράφει ο Κριστόφ Μπουτερβέτζε ,καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο πανεπιστήμιο της Κολωνίας, στο βιβλίο του «Ανισότητα στην ταξική κοινωνία», που κυκλοφόρησε πριν λίγες ημέρες.

«Ποτέ άλλοτε μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, δεν έγιναν τόσο εμφανείς οι κοινωνικές ανισότητες, με αποτέλεσμα να καταρρεύσουν οι διαβεβαιώσεις των νεοφιλελεύθερων πολιτικών ότι έχουμε περάσει σε μια «αταξική» κοινωνία ,με εγγυημένη ευημερία για όλα τα μέλη της», τονίζει ο καθηγητής Μπουτερβέτζε.

Η διεύρυνση των κοινωνικών ανισοτήτων δεν μπορεί πάντως να περάσει απαρατήρητη ,ακόμη και από το ίδιο το σύστημα, καθώς ελλοχεύει πάντα η απειλή των κοινωνικών εκρήξεων. Καλύτερα από όλους το έχει καταλάβει αυτό η πλειοψηφούσα πτέρυγα της Ευρωπαικής Κεντρικής Τράπεζας, που εκφράζεται από την πρόεδρο Κριστίν Λαγκάρντ και το μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής, Φάμπιο Πανέτα.

«Το μήνυμα της ΕΚΤ»

Το μήνυμα της Ευρωπαικής Κεντρικής Τράπεζας είναι σαφές : «Δεν πρόκειται να επιστρέψουμε στην λιτότητα μόλις περάσει η πανδημία», τόνισε ο Φάμπιο Πανέτα μιλώντας πριν λίγες ημέρες στους κεντρικούς τραπεζίτες των χωρών της Μεσογείου. Ο Πανέτα εξήγησε ότι η παλιά λιτότητα δεν είναι πλέον η σωστή οικονομική συνταγή για την Ευρώπη.

«Η πανδημία έχει καταδείξει την ανάγκη για μια αλλαγή παραδείγματος…Πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι αυτό που θεωρήθηκε ως μη συμβατικό στο παρελθόν, είναι πλέον συμβατικό. Συγκεκριμένα. Παράδειγμα, το πρόγραμμα αγοράς έκτακτης ανάγκης λόγω της πανδημίας (PEPP), έχει δείξει τα οφέλη των ευέλικτων νομισματικών πολιτικών ,όταν οι διαφορές στις συνθήκες χρηματοδότησης μεταξύ των χωρών ορθώνουν εμπόδια. Πρέπει να προσπαθήσουμε να διατηρήσουμε την «μη συμβατική ευελιξία» ,που λειτούργησε καλά κατά τη διάρκεια της πανδημίας» ,σημείωσε ο Ιταλός τραπεζίτης. Και το συμπέρασμά του; «Η επιστροφή της μακροοικονομικής πολιτικής στο καθεστώς πριν από την πανδημία θα ήταν μια τεράστια χαμένη ευκαιρία».

Πρακτικά, ο Φάμπιο Πανέτα δεν διστάζει να καλεί τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις ότι είναι πολύ νωρίς για να σκεφτούν να άρουν τα μέτρα στήριξης του πληθυσμού.

Η παρέμβαση του Ιταλού τραπεζίτη ήταν μέρος μιας συζήτησης που έχει ήδη ξεκινήσει το τελευταίο διάστημα ,σχετικά με τη λιτότητα και τη δυνατότητα αλλαγής των κανόνων του Συμφώνου Σταθερότητας ,μετά τον τυφώνα του Covid.

Η Πρόεδρος της ΕΚΤ ,Κριστίν Λαγκάρντ ,προειδοποίησε επίσης ότι είναι πολύ νωρίς για να ξεκινήσει μια συζήτηση για την έξοδο από τα εργαλεία αντιμετώπισης της κρίσης από τις κεντρικές τράπεζες. «Πρέπει να συνεχίσουμε να ποτίζουμε τα βλαστάρια της ανάκαμψης», είπε χαρακτηριστικά η Λαγκάρντ, απευθυνόμενη στους 27 Ευρωπαίους ηγέτες.

Δυστυχώς, οι Γερμανοί Χριστιανοδημοκράτες και ο υποψήφιος καγκελάριός τους , Αρμιν Λάτσετ , βιάζονται να επιβάλουν και πάλι σε όλη την Ευρώπη πολιτικές δημοσιονομικής σταθερότητας , όταν τελειώσουν οι επιπτώσεις της πανδημίας στην παγκόσμια οικονομία. Καταλαβαίνετε, λοιπόν, πόσο κρίσιμες είναι οι εκλογές στη Γερμανία στα τέλη Σεπτεμβρίου… Και πόσο αναγκαίο είναι το κόμμα της Μέρκελ να περάσει επιτέλους στην αντιπολίτευση, μετά από 16 χρόνια στην εξουσία.