Σκλήρυνση κατά πλάκας: Τι ζητούν οι νευρολόγοι για τις νέες θεραπείες

«Η εποχή που ζούμε είναι μια πολύ ευτυχισμένη εποχή για τους γιατρούς που ασχολούνται με την Σκλήρυνση κατά Πλάκας ή Πολλαπλή Σκλήρυνση (ΠΣ), διότι έχουμε νέες θεραπείες με διαφορετικούς μηχανισμούς δράσης που θεωρητικά στοχεύουν πιθανά σε διαφορετικούς τύπους σθενών. Αυτό είναι πλούτος για εμάς, γιατί δεν υπάρχει αυτή τη στιγμή καμία θεραπεία που να ελέγχει το 100% των ασθενών, να έχει 100% αποτέλεσμα στη νόσο, οπότε ο γιατρός καλό είναι να έχει πολλές και διαφορετικές θεραπευτικές επιλογές, ώστε να μπορεί να επιλέξει όταν κάποια αποτυγχάνει, αρκεί να μην καθυστερεί». Τα παραπάνω ανέφερε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η επίκουρη καθηγήτρια Νευρολογίας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Κρήτης, Κλειώ Σπανάκη, στο περιθώριο του 30ου Πανελληνίου Νευρολογικού Συνεδρίου που πραγματοποιήθηκε στην Χαλκιδική.
Οι επιστήμονες μιλούν για «επανάσταση» στο θεραπευτικό περιβάλλον που συνεχώς εξελίσσεται και τους δίνει πλέον την δυνατότητα της κατάλληλης θεραπείας για τον κατάλληλο ασθενή.

Πρόσβαση των ασθενών στις νέες θεραπείες
Η καθηγήτρια Νευρολογίας θέτει και το θέμα της πρόσβασης των Ελλήνων ασθενών στις νέες θεραπείες που κυκλοφορούν, τονίζοντας ότι ενώ «έχουν εγκριθεί από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων (ΕΜΑ) υπάρχει καθυστέρηση στην διαδικασία ένταξής τους στην θετική λίστα, ώστε να αποζημιώνονται από τα ασφαλιστικά Ταμεία».
Το γεγονός αυτό «καθιστά την πρόσβαση των ασθενών στις καινοτόμες θεραπείες πολύ δύσκολη έως αδύνατη», ανέφερε στο ΑΠΕ ΜΠΕ ο διευθυντής της νευρολογικής κλινικής στο 401 Στρατιωτικό Νοσοκομείο Νικόλαος Φάκας. Πρόσθεσε ότι «πολλοί ασθενείς έχουν απόλυτη ανάγκη τις νέες θεραπείες, διότι γι’ αυτούς είναι μονόδρομος και δυστυχώς δεν υπάρχει δυνατότητα πρόσβασης». Ο κ.Φάκας επισήμανε ότι ο κάθε ασθενής είναι μοναδικός και για την επιλογή κάποιας θεραπείας παίζουν ρόλο πολλοί παράγοντες. «Δεν είναι όλοι οι ασθενείς κατάλληλοι για να πάρουν όλες τις θεραπείες. Ο καημός μας είναι η θεραπεία να είναι εξατομικευμένη και όσο περισσότερες επιλογές έχουμε τόσο πιο στοχευμένη είναι η αντιμετώπιση, αν στερούμαστε αυτές τις επιλογές δεν μπορούμε να έχουμε και καλό αποτέλεσμα», ανέφερε χαρακτηριστικά.

Η εμπειρία από τη χορήγηση δισκίων κλαδριβίνης
Τα δεδομένα που υπάρχουν αλλάζουν τη θεραπευτική προσέγγιση της νόσου και, όπως είπε ο καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Marburg, Bjorn Tackenberg, που μετέφερε την εμπειρία του από τη χορήγηση δισκίων κλαδριβίνης σε 32 ασθενείς, προσεγγίζουμε πλέον την «εκλεκτική επανασύσταση του ανοσοποιητικού», ώστε να κάνει «επανεκκίνηση» και να σταματήσει να επιτίθεται στο κεντρικό νευρικό σύστημα. Η θεραπεία με κλαδριβίνη, η οποία έχει εγκριθεί από τον FDA και τον ΕΜΑ, «απευθύνεται», σύμφωνα με τον κ. Tackenberg, «στους δύο κυρίαρχους ‘παίχτες’, στο ανοσοποιητικό και στα προσβαλλόμενα κύτταρα». Επιδρά δηλαδή επιλεκτικά στα Β και Τ λεμφοκύτταρα. Επιπλέον είναι «βολική» για τους ασθενείς, οι οποίοι επιδεικνύουν υψηλά ποσοστά συμμόρφωσης, καθώς χορηγείται για 10 ημέρες τον πρώτο χρόνο και 10 ημέρες τον δεύτερο και για τα επόμενα δύο χρόνια ο ασθενής δε χρειάζεται να λάβει κανένα φάρμακο. «Τα αποτελέσματα είναι εξαιρετικά»,ανέφερε ο Καθηγητής.
Έως και 10 χρόνια παρακολούθησης δεδομένων επιβεβαιώνουν ένα θετικό προφίλ οφέλους-κινδύνου της από του στόματος θεραπείας και υποστηρίζουν τη διαρκή αποτελεσματικότητα της σε ασθενείς με υποτροπιάζουσα ΠΣ, με υψηλής ενεργότητας νόσο.
Η πολλαπλή σκλήρυνση συνήθως προσβάλλει τις παραγωγικές ηλικίες και είναι ιδιαίτερα ελπιδοφόρο το εύρημα ότι μετά τη χορήγηση και της δεύτερης δόσης της συγκεκριμένης θεραπείας και αφού περάσουν έξι μήνες η ασθενής μπορεί να μείνει έγκυος.

Πολλαπλή Σκλήρυνση: μια απρόβλεπτη νόσος
Σήμερα, υπολογίζεται ότι περίπου 2,3 εκατομμύρια άνθρωποι πάσχουν από Πολλαπλή Σκλήρυνση (ΠΣ). Πρόκειται για μια αυτοάνοση, χρόνια και φλεγμονώδης νόσος που επηρεάζει το κεντρικό νευρικό σύστημα και αποτελεί τη συχνότερη, μη τραυματικής αιτιολογίας νευρολογική διαταραχή που προκαλεί αναπηρία στους νεαρούς ενήλικες, με τους επιστήμονες να την χαρακτηρίζουν «απρόβλεπτη».
Σύμφωνα με την κ. Σπανάκη, η νόσος από την στιγμή που ξεκινάει φαίνεται ότι συνεχίζεται αδιάλειπτα και ο στόχος της θεραπείας είναι να την αναχαιτίσει, να την σταματήσει. Εξηγεί ότι η ΠΣ έχει «πολλά πρόσωπα», σε κάποιους ασθενείς μπαίνει «επιθετικά», οπότε και η θεραπεία πρέπει να είναι «επιθετική» και σε άλλους είναι «ήπια» και «μας δίνει χρόνο και να την γνωρίσουμε και να την καταλάβουμε και να την αντιμετωπίσουμε, ίσως με πιο ασφαλή μέσα. Ολα είναι μια στάθμιση ασφάλειας-αποτελεσματικότητας και αυτό κάθε φορά εξατομικεύεται στον εκάστοτε ασθενή».

Κλειδί στην αντιμετώπιση οι βιοδείκτες. Σε εξέλιξη πολυκεντρική μελέτη
Μας τρομάζει η κακή πρόγνωση του ασθενή τονίζουν οι επιστήμονες. «Μακάρι», αναφέρει η κ. Σπανάκη, «να είχαμε βιοδείκτες που θα μας βοηθούσαν να επιλέξουμε την κατάλληλη θεραπεία για τον κάθε ασθενή. Μέχρι να αναπτύξουμε αυτά τα εργαλεία που θα μας βοηθήσει η γενετική που τρέχει αυτή την περίοδο, δυστυχώς δεν έχουμε τρόπο να διαλέξουμε την απόλυτα σωστή θεραπεία για τον ασθενή γι αυτό και μπορεί να γίνει λάθος, να επιλέξουμε δηλαδή μια θεραπεία που δεν του ταιριάζει, το θέμα είναι να το αντιληφθούμε έγκαιρα και να έχουμε επιλογές θεραπειών για την αλλάξουμε».

Δεδομένα σε πάνω από 1000 ασθενείς για ιντερφερόνη- β και εγκυμοσύνη
Πολύ συχνά, εξηγεί η κ. Σπανάκη, «η ΠΣ προσβάλλει γυναίκες νεαρής αναπαραγωγικής ηλικίας και πολλές φορές οι γυναίκες δεν έχουν ξεκινήσει καν τον οικογενειακό τους προγραμματισμό, οπότε είναι πολύ πιθανόν η γυναίκα αυτή να θέλει μια θεραπεία που και να την βοηθήσει να ρυθμίσει τη νόσο της και να μην την διακόψει για να μείνει έγκυος. Χωρίς πρόβλημα», προσθέτει, «να συνεχίσει να την λαμβάνει και ταυτόχρονα να προσπαθεί να μείνει έγκυος και μόνο αν μείνει έγκυος να την διακόψει από τι στιγμή που είναι ρυθμισμένη η νόσος, καθώς η εγκυμοσύνη μετά θα την προστατεύει από το να υποτροπιάσει . Σύμφωνα με την κ. Σπανάκη «υπάρχουν δεδομένα σε πάνω από 1000 ασθενείς που εκτέθηκαν στην ιντερφερόνη- β και φαίνεται ότι είναι ασφαλής, δεν έχει καμία επιπλοκή ούτε στην κύηση, ούτε στο μωρό, ούτε στην γυναίκα».
Εφη Φουσέκη-ΑΠΕ