“Στα Ελληνοτουρκικά ΔΕΝ αρκεί να έχουμε το δίκιο με το μέρος μας”

Του Π.Βούλικα* 
[email protected]

Στην πρόσφατη συνάντηση με τον Τούρκο Υπ. Εξ. στην Αττάλεια, ο Έλληνας Υπουργός εξωτερικών είπε ότι «στην ανατολική Μεσόγειο έχει η Τουρκία δικαιώματα που της αναγνωρίζει το δίκαιο της θάλασσας που εμείς θέλουμε να διέπει τις μεταξύ μας διαφορές» προσθέτοντας ότι η Ελλάδα στο θέμα της ενέργειας έχει υπερασπιστεί τα δικαιώματα της Κύπρου.

Τις προηγούμενες μέρες σε συνέντευξή του στο πρακτορείο Anadolu ο Έλληνας Υπουργός είχε δηλώσει «πώς μπορεί κάποιος να αποκλείσει από αυτή την περιοχή την Τουρκία η οποία έχει τόσα χιλιόμετρα ακτή στη Μεσόγειο. Κανείς δεν ισχυρίζεται το αντίθετο από αυτό».

Αυτές οι δηλώσεις προκάλεσαν θύελλα αντιδράσεων από τα κόμματα της αντιπολίτευσης στην Ελλάδα και πανηγυρισμούς από μέρος του τουρκικού Tύπου για τη δήθεν αλλαγή των πάγιων ελληνικών θέσεων για την Τουρκία.
Είπε ο Έλληνας Υπ.Εξ. κάτι διαφορετικό από το αυτονόητο;

Η Τουρκία έχει πράγματι χιλιάδες χιλιόμετρα ακτής στην ανατολική  Μεσόγειο, το Αιγαίο και τη Μαύρη θάλασσα. Με βάση το διεθνές δίκαιο και το δίκαιο της θάλασσας έχει δικαιώματα που αφορούν στην υφαλοκρηπίδα και στην ΑΟΖ σε αυτές τις περιοχές.
Η Ελλάδα αντίστοιχα έχοντας κι αυτή χιλιάδες χιλιόμετρα ακτής στη Μεσόγειο, το Αιγαίο και το Ιόνιο έχει αντίστοιχα δικαιώματα σε αυτές τις θάλασσες.

Η μόνη εκκρεμότητα που υπάρχει στις Ελληνοτουρκικές σχέσεις είναι ο οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ με βάση το διεθνές δίκαιο, δηλαδή τη μέση γραμμή όπως έχει ήδη κάνει με άλλες γειτονικές χώρες όπως η Ιταλία. Είναι αυτονόητο ότι τα Ελληνικά νησιά στα οποία υπάρχει οικονομική δραστηριότητα έχουν υφαλοκρηπίδα-ΑΟΖ όπως ακριβώς και η ηπειρωτική χώρα.

Επειδή η Τουρκία έχει διαφορετική θέση, ο Έλληνας Υπ.Εξ. παρουσία του Τούρκου ομόλογό του θα έπρεπε να του υπενθυμίσει ότι μοναδική εκκρεμότητα στις σχέσεις των δύο χωρών είναι η παραπάνω και να επαναλάβει την πάγια ελληνική πρόταση για παραπομπή της διαφοράς στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης για επίλυσή της με βάση το διεθνές δίκαιο.
Καθώς η Τουρκία είναι μια αναθεωρητική δύναμη, το διεθνές δίκαιο είναι αυτό που επικαλείται κάθε ελληνική κυβέρνηση γιατί με τη σταθερότητα διασφαλίζεται το εθνικό συμφέρον.

Το διεθνές δίκαιο βέβαια έχει αξία όταν η χώρα που το επικαλείται διαθέτει τη γεωπολιτική, οικονομική και στρατιωτική ισχύ να το υπερασπιστεί. Τι νόημα θα είχε για παράδειγμα μια απόφαση επέκτασης της υφαλοκρηπίδας της Ελλάδας τόσο στον ηπειρωτικό κορμό όσο και στα νησιά αν η χώρα δεν διαθέτει τη στρατιωτική ισχύ και την αποφασιστικότητα να αποτρέψει προκλήσεις γειτονικών χωρών με στόχο την αμφισβήτησή της στην πράξη;
Η Κύπρου στα ενεργειακά κινήθηκε με βάση το δίκαιο της θάλασσας και αφού οριοθέτησε την ΑΟΖ της με την Αίγυπτο και το Ισραήλ παραχώρησε δικαιώματα έρευνας και εξόρυξης υδρογονανθράκων σε διεθνείς πετρελαϊκούς κολοσσούς όπως ΕΝΙ, ΤΟΤΑL και ΕΧΧΟΝ ΜΟΒΙL.

Παρόλα αυτά δεν μπόρεσε να αποτρέψει το τουρκικό πολεμικό ναυτικό από το να εμποδίσει γεώτρηση και τελικά να εκδιώξει την ιταλική ΕΝΙ από θαλάσσιο οικόπεδο εντός της ΑΟΖ της, καθώς δεν διαθέτει πολεμικό ναυτικό με ικανή αποτρεπτική ισχύ, ούτε επαρκές γεωπολιτικό και οικονομικό εκτόπισμα για να επιβάλει τις αυτονόητα δίκαιες θέσεις της!
Μόνο η Αμερικάνικη ΕΧΧΟΝ ΜΟΒΙL προχώρησε σε γεώτρηση εντός της Κυπριακής ΑΟΖ, γεγονός που δείχνει ότι η Κύπρος δεν έχει τον πρώτο λόγο για το ποιος μπορεί να εκμεταλλευτεί της πλουτοπαραγωγικές πηγές της παρόλο που όλα τα στάδια στον καθορισμό της ΑΟΖ και στην αδειοδότηση των εταιρειών εκμετάλλευσης ήταν σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο και το δίκαιο της θάλασσας.

Η πρόσφατη τριμερής διάσκεψη Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ είναι μία πολύ ελπιδοφόρα ένδειξη της αναβάθμισης του γεωπολιτικού ρόλου Ελλάδας και Κύπρου, καθώς όπως όλα δείχνουν με τα αποθέματα υδρογονανθράκων που έχουν ανακαλυφθεί στην περιοχή έχει διασφαλιστεί η βιωσιμότητα του έργου κατασκευής του αγωγού φυσικού αερίου EASTMED παρακάμπτοντας την Τουρκία.

Όταν περάσουμε από τη φάση των διακηρύξεων στη φάση της εξασφάλισης χρηματοδότησης για το έργο και υλοποίησής του θα είμαστε σίγουροι για την αναβάθμιση του γεωπολιτικού ρόλου της χώρας.
*Ο Π.Βούλικας είναι Αρχιτέκτονας Μηχανικός ΕΜΠ – March