Όταν ο Βενιζέλος πρότεινε τον Κεμάλ για το βραβείο Νόμπελ Ειρήνης!

Γράφει ο Δημήτρης Σταυρόπουλος

Ήταν ένα ολέθριο λάθος;

Ήταν μια μεγαλοπρεπής κίνηση της Ελλάδας απέναντι στον μέχρι χθες εχθρό της, προκειμένου να αμβλύνει τις διαφορές τους και να ανοίξει στέρεους και διαρκείς δρόμους ειρήνης και συνεργασίας;

Ήταν ένα κολοσσιαίο ατόπημα της εξωτερικής μας πολιτικής και διπλωματίας που δεν υπολόγισε σωστά και σε βάθος αυτή την γενναία πρωτοβουλία;

Ήταν προσωπικό στοίχημα και μια κίνηση-ματ του Ελευθέριου Βενιζέλου που αποσκοπούσε σε εθνικά οφέλη η οποία ιστορικά δεν καρποφόρησε;

Ότι και να ήταν πάντως, οι Τούρκοι το εκμεταλλευτήκαν δεόντως και ακόμα τώρα… το ανεμίζουν ως σημαία!

Ακόμη και οι έγκυροι ιστορικοί και αναλυτές δεν έχουν συμφωνήσει…

Φυσικά η αναφορά γίνεται για την πρωτοβουλία του Βενιζέλου να προτείνει με επίσημο εθνικό έγγραφο, τον Κεμάλ Αττατουρκ, για το Νόμπελ Ειρήνης εκείνη την ταραγμένη εποχή της δεκαετίας του 30, λίγα χρόνια μετά την Μικρασιατική καταστροφή, τις σφαγές και των ξεριζωμό των Ελλήνων!

Με την πρότασή του αυτή ο Βενιζέλος, ουσιαστικά  διέγραψε με μια υπογραφή του τις γενοκτονίες των Ελλήνων της Ιωνίας και του Πόντου.

 Γιατί πως είναι δυνατό να προτείνει κανείς έναν γενοκτόνο για το Νόμπελ Ειρήνης…

Ο Ελευθέριος Βενιζέλος υπήρξε αναμφίβολα  μια από τις μεγαλύτερες μορφές του συγχρόνου Ελληνισμού.  Αγωνίστηκε τίμια και σκληρά για την πατρίδα διαπράττοντας ωστόσο μοιραία, όπως όλοι όσοι ενεργούν, τα δικά του λάθη.

 Ενεπλάκη στον Εθνικό Διχασμό ο οποίος άφησε για χρόνια το στίγμα του στην χώρα, αλλά η προσφορά του ήταν αναμφισβήτητη.

ΤΟ ΕΓΓΡΑΦΟ ΤΟΥ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΕΜΑΛ

Ιδού ολόκληρη η επιστολή που απευθύνεται στην Νορβηγική Επιτροπή Νόμπελ:

«Αθήνα, 12 Ιανουαρίου 1934

Κύριε Πρόεδρε,

Για περίπου επτά αιώνες ολόκληρη η Μέση Ανατολή και μεγάλο τμήμα της Κεντρικής Ευρώπης αποτέλεσαν θέατρο αιματηρών πολέμων.

 Κύρια αιτία γι αυτούς ήταν η Οθωμανική Αυτοκρατορία και το απολυταρχικό καθεστώς των Σουλτάνων.

 Η υποδούλωση χριστιανικών λαών, οι θρησκευτικοί πόλεμοι του Σταυρού εναντίον της Ημισελήνου που μοιραία επακολούθησαν και οι διαδοχικές εξεγέρσεις όλων αυτών των λαών που προσέβλεπαν στην απελευθέρωσή τους δημιουργούσαν μια κατάσταση πραγμάτων που θα παρέμενε μόνιμη πηγή κινδύνων όσο η Οθωμανική Αυτοκρατορία διατηρούσε τα ίχνη που της είχαν αφήσει οι Σουλτάνοι.

Η εγκαθίδρυση της Τουρκικής Δημοκρατίας το 1922, όταν το εθνικό κίνημα του Μουσταφά Κεμάλ Πασά θριάμβευσε επί των αντιπάλων του (των Ελλήνων δηλαδή), έθεσε οριστικά τέλος σ’ αυτή την κατάσταση αστάθειας και μισαλλοδοξίας.

Πράγματι, σπάνια στη ζωή ενός έθνους πραγματοποιήθηκε σε τόσο λίγο χρόνο μια αλλαγή τόσο ριζική. 

Μια παρακμάζουσα αυτοκρατορία που ζούσε υπό θεοκρατικό καθεστώς στο οποίο οι έννοιες του δικαίου και της θρησκείας συγχέονταν μετατράπηκε σ` ένα εθνικό και σύγχρονο κράτος, γεμάτο ενέργεια και ζωή.

 Με την ώθηση του μεγάλου μεταρρυθμιστή Μουσταφά Κεμάλ το απολυταρχικό καθεστώς των Σουλτάνων καταλύθηκε και το κράτος κατέστη αληθινά κοσμικό.

 Το έθνος ολόκληρο στράφηκε προς την πρόοδο, με την θεμιτή φιλοδοξία να ενταχθεί στην πρωτοπορία των πολιτισμένων λαών.

Όμως το κίνημα για την εδραίωση της ειρήνης προχώρησε από κοινού με όλες εκείνες τις εσωτερικές μεταρρυθμίσεις που προσέδωσαν στο νέο κυρίως εθνικό κράτος της Τουρκίας τη σημερινή του μορφή. 

Πράγματι η Τουρκία δεν δίστασε να αποδεχθεί ειλικρινά την απώλεια επαρχιών όπου κατοικούσαν άλλες εθνότητες και, ικανοποιημένη πραγματικά με τα εθνικά και πολιτικά της σύνορα όπως καθορίστηκαν από τις Συνθήκες, έγινε αληθινός στυλοβάτης της ειρήνης στην Εγγύς Ανατολή.

Είμαστε εμείς οι Έλληνες που αιματηροί αγώνες αιώνων μας είχαν φέρει σε κατάσταση διαρκούς ανταγωνισμού με την Τουρκία οι πρώτοι που είχαμε την ευκαιρία να αισθανθούμε τις συνέπειες αυτής της βαθιάς αλλαγής στη χώρα αυτή, διάδοχο της παλιάς Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

Από την επόμενη μέρα της Μικρασιατικής καταστροφής, διαβλέποντας την δυνατότητα συνεννόησης με την αναγεννημένη Τουρκία, που προέκυψε από τον πόλεμο ως εθνικό κράτος, της απλώσαμε το χέρι και το δέχτηκε με ειλικρίνεια.

 Από αυτήν την προσέγγιση, που μπορεί να χρησιμεύσει ως παράδειγμα για τη δυνατότητα συνεννόησης ακόμη και μεταξύ λαών που τους χώρισαν οι πιο σοβαρές διαφορές, όταν αυτοί διαποτιστούν με την ειλικρινή επιθυμία για ειρήνη, προέκυψαν μόνο καλά, τόσο για τις δύο ενδιαφερόμενες χώρες όσο και για τη διατήρηση της ειρήνης στην Εγγύς Ανατολή.

Ο άνθρωπος στον οποίο οφείλεται αυτή η πολύτιμη συμβολή στην
ειρήνη δεν είναι άλλος από τον Πρόεδρο της Τουρκικής Δημοκρατίας
Μουσταφά Κεμάλ Πασά.

Έχω λοιπόν την τιμή ως αρχηγός της Ελληνικής Κυβέρνησης το 1930,
όταν η υπογραφή του Ελληνοτουρκικού συμφώνου σηματοδότησε μια
νέα εποχή στην πορεία της Εγγύς Ανατολής προς την ειρήνη,
να υποβάλλω την υποψηφιότητα του Μουσταφά Κεμάλ Πασά για
την διακεκριμένη τιμή του βραβείου Νόμπελ για την Ειρήνη.

Με βαθύτατη εκτίμηση

Ε .Κ. Βενιζέλος»

«ΘΡΙΑΜΒΕΥΣΕ ΕΠΙ ΤΩΝ ΑΝΤΙΠΑΛΩΝ ΤΟΥ..!»

Εντύπωση πάντως προκαλεί το ύφος της επιστολής και η φράση:

«Η εγκαθίδρυση της Τουρκικής Δημοκρατίας το 1922, όταν το εθνικό κίνημα του Μουσταφά Κεμάλ Πασά θριάμβευσε επί των αντιπάλων του (των Ελλήνων δηλαδή), έθεσε οριστικά τέλος σ’ αυτή την κατάσταση αστάθειας και μισαλλοδοξίας».

Είναι αλήθεια πάντως ότι μετά την Μικρασιατική καταστροφή, οι δύο χώρες για μεγάλο διάστημα έδρασαν υποβοηθητικά στις διεθνείς επιδιώξεις αλλήλων.

 Η μεν Τουρκία μεσολάβησε για τον διακανονισμό των ελληνοβουλγαρικών διαφορών, ενώ η Ελλάδα πρωτοστάτησε στην είσοδο της Τουρκίας στην Κοινωνία των Εθνών (ΚτΕ) το 1932.

 Την επίσκεψη Βενιζέλου – Μιχαλακόπουλου ανταπέδωσαν οι Ισμέτ Πασάς και Ρουσδή Αράς στην Αθήνα στις 5 Οκτωβρίου 1931.

Οι σχέσεις ανάμεσα στις δύο χώρες αναπτύχθηκαν ακόμα περισσότερο.

 Στις 14 Σεπτεμβρίου 1933 υπέγραψαν σύμφωνο στην Άγκυρα ότι αναλάμβαναν την εγγύηση των κοινών τους συνόρων. Μολονότι η εγγύηση ήταν διπλωματική και όχι στρατιωτική, αποτέλεσε ορόσημο στη χάραξη των συνόρων τους, ώστε το προηγούμενο αυτό να αποτελεί μόνιμο σημείο αναφοράς.

Φυσικά στα χρόνια που ακολούθησαν οι ελληνοτούρκικες σχέσεις επιδεινώθηκαν, οι φιλικές προσεγγίσεις ακυρώθηκαν με ευθύνη των Τούρκων, ο χώρες έφτασαν στα πρόθυρα πολέμου, τα θερμά επεισόδια ήταν και είναι αλλεπάλληλα, η τουρκική επεκτατικοτητα είναι συνεχής, οι προκλήσεις και η ασέβεια των διεθνών Συμφωνιών προκλητική, και όλα δείχνουν την πραγματική θέση και πάγια στάση της Τουρκίας.

Η όποια καλή πρόθεση του Βενιζέλου έχει εξανεμισθεί εδώ και χρόνια και κανείς δεν τρέφει πλέον αυταπάτες για ουσιαστική, πάγια και στερεη προσέγγιση των δυο λαών.

Η σημασία της προσέγγισης άλλωστε, βρίσκεται στη συναντίληψη των  ηγετών για το κοινό, τότε, συμφέρον. 

Οι αναθεωρητικές τάσεις της σημερινής τουρκικής κυβέρνησης έναντι όλων των συνθηκών και συμφώνων του Μεσοπολέμου, έχουν ανοίξει ένα νέο κεφάλαιο αναθεωρητισμού από την πλευρά του  νέου «τσάρου» της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.

Πηγή

History Point

Τα Νέα