Οι στόχοι του Προέδρου Τραμπ στο Παγκόσμιο Εμπόριο

Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΘΩΜΑ

Η πολιτική της κυβέρνησης Τραμπ και οι στόχοι που θέτει διέπονται εν πολλοίς από την πεποίθηση του Προέδρου Τραμπ ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες αδικούνται από την εμπορική πολιτική και τις πρακτικές άλλων χωρών.

Το ισχυρότερο αποδεικτικό στοιχείο σύμφωνα με ανάλυση του δικτύου BBC είναι το ύψος του εμπορικού ελλείμματος, ότι δηλαδή η Αμερική αγοράζει περισσότερα απ’ όσα πουλάει.

Σε τουίτ ο Πρόεδρος τον ΗΠΑ αναφέρει ότι η Αμερική χάνει 500 δις δολάρια το χρόνο από την Κίνα, κάτι που όπως λέει δεν μπορεί να συνεχιστεί. Στην αρχή της προεδρικής του θητείας το Νοέμβριο του 2017 ο Ντόναλντ Τραμπ χαρακτήρισε τα 800 δις του τότε εμπορικού ελλείμματος ως απαράδεκτη κατάσταση.

Την τελευταία χρονιά της προεδρίας Ομπάμα το έλλεμμα ήταν 750 δις, ανέβηκε στα 800 δις το επόμενο έτος και σήμερα ξεπερνάει τα 887 δις δολάρια, δηλαδή συνεχίζει να αυξάνεται.

Ο Πρόεδρες Τραμπ συνηθίζει να αναφέρεται κατά περίπτωση στο διμερές εμπορικό έλλειμμα, για να καταδείξει ότι η Αμερική αδικείται από μια συγκεκριμένη χώρα. Το διμερές εμπορικό έλλειμμα με την Κίνα είναι το μεγαλύτερο, τα δυο πρώτα χρόνια της θητείας Τραμπ συνέχισε να αυξάνεται, κάτι που σταμάτησε στο τέλος του 2019, οπότε μειώθηκαν και οι εισαγωγές από την Κίνα αλλά και οι εξαγωγές προς αυτή, περισσότερο οι εισαγωγές. Αυτό δεν αποτελεί έκπληξη καθώς Ουάσινγκτων και Πεκίνο επέβαλλουν δασμούς εισαγωγής σε προϊόντα της άλλης πλευράς. Κάποιοι υποστηρίζουν ότι αυτό αποτελεί επιτυχία για τον Πρόεδρο Τραμπ, όμως οι περισσότεροι οικονομολόγοι εκτιμούν ότι τα διμερή εμπορικά ελλείμματα δεν έχουν σημασία για τη συνολική επίδοση της αμερικανικής οικονομίας.

Το να μειώσει το εμπορικό έλλειμμα για παράδειγμα με την Κίνα δεν σημαίνει ότι το συνολικό έλλειμμα μειώνεται, αν ταυτόχρονα αυτό αυξηθεί με άλλες χώρες, όπως το Βιετνάμ, το Μεξικό και η Ταϊβάν. Αυτό οφείλεται κυρίως στο γεγονός ότι το συνολικό εμπορικό ισοζύγιο με τον έξω κόσμο δεν επηρεάζεται από τους δασμούς και τις κυρώσεις που έχουν επιβληθεί στην Κίνα, αλλά εξαρτάται από το αν μια χώρα αγοράζει περισσότερα προϊόντα και υπηρεσίες από αυτά που παράγει συνολικά.

Ο καθηγητής του Χάρβαρντ Γκρεγκ Μάνκιου, επισημαίνει ότι αν κάποιος θέλει πραγματικά να μειώσει το εμπορικό έλλειμμα και να βελτιώσει το ισοζύγιο, “θα πρέπει να μειώσει συνολικά τις δαπάνες για εισαγωγές σε σύγκριση με την εσωτερική παραγωγή και κατανάλωση και όχι να δαιμονοποιεί για ψηφοθηρικούς λόγους τους εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ. Ο Πρόεδρος Τραμπ έχει ουσιαστικά πετύχει ακριβώς το αντίθετο.

Οι περικοπές των φόρων έδωσαν ώθηση μεν στην οικονομική δραστηριότητα , παρ’ όλο που όπως γράφει σχετική ανάλυση του BBC, αυτή η ώθηση τείνει να αποδυναμωθεί. Δεν πρέπει όμως να αποτελέσει έκπληξη ότι το εμπορικό έλλειμμα θα αυξηθεί, καθώς οι οικογένειες και οι επιχειρήσεις της Αμερικής διαθέτουν περισσότερα χρήματα να δαπανήσουν, και οι δαπάνες αυτές θα κατευθυνθούν σε εισαγόμενα προϊόντα. Στα οικονομικά υπάρχει η έννοια της “υπόθεσης του δίδυμου ελλείμματος, που σημαίνει ότι υπάρχει άμεση σχέση του ελλείμματος του προϋπολογισμού με το εμπορικό έλλειμμα και το εμπορικό ισοζύγιο, που περιλαμβάνει οικονομικές συναλλαγές πέρα από το εμπόριο προϊόντων και υπηρεσιών. Το ζήτημα δεν θεωρείται δεδομένο, όμως η άποψη ότι υπό συγκεκριμένες συνθήκες οι φοροαπαλλαγές οδηγούν σε μεγαλύτερο εμπορικό έλλειμμα είναι απολύτως ορθή. Είναι λοιπόν σωστό να υποστηρίξει κανείς ότι οι φοροαπαλλαγές Τραμπ δυσκολεύουν την επίτευξη του στόχου για μείωση του ελλείμματος. Αυτό δεν σημαίνει ότι οι απόψεις του Προέδρου Τραμπ για δυσμενείς επιπτώσεις του διεθνούς εμπορίου σε συγκεκριμένους κλάδους της οικονομίας είναι λανθασμένες, όπως επισημαίνει η νομπελίστρια Έστερ Ντάφλοου στο BBC, κανονικά το εμπόριο θα πρέπει να είναι ωφέλιμο για όλους, όμως αυτό δεν συμβαίνει πάντα.