Οι επιπτώσεις του  αποκλεισμού μας από την Διάσκεψη του Βερολίνου και η  Ελληνική αντίδραση

Γράφει ο 

Διονύσης Παντής,

Δικηγόρος στον Αρειο Πάγο

Η διοργάνωση διεθνούς διάσκεψης που επιζητά νομιμοποίηση τελώντας υπό την αιγίδα του ΟΗΕ, οφείλει να σέβεται τις αρχές του, μεταξύ των οποίων και την θεμελιώδη αρχή της αντιπροσωπευτικότητας του Οργανισμού. Ο Οργανισμός δεν συντίθεται από αρεστά μέλη, αποκλείοντας τους μη αρεστούς κατά το δοκούν των «οργανωτών» του, αλλά από το σύνολο των κρατών μελών. Αυτή η αρχή κρίθηκε απαραίτητη για την επιτέλεση των σκοπών του και αποτελεί έκτοτε θεμέλιο της λειτουργίας του.

Η Ελλάδα είναι κράτος που γειτνιάζει με την Λιβύη (βρίσκεται απέναντι από τμήμα των λιβυκών ακτών στην Μεσόγειο), έχει στην περιοχή βαθύς πολιτισμικούς και πολιτικούς δεσμούς, αναφερόμενους στην αρχαία αλλά και στην πολύ πιο σύγχρονη ιστορία της, η εξωτερική της πολιτική την έχει καταστήσει αξιόπιστο συνομιλητή, εταίρο και σύμμαχο σε κράτη της Μεσογείου που άμεσα επηρεάζονται από την Λιβυκή κρίση (πχ Αίγυπτο). Η νεοοθωμανική στρατιωτική παρέμβαση ακόμη προσδίδει ευρύτερη σημασία στη Λιβυκή κρίση καθιστώντας την ζωτικής σημασίας περιφερειακό ζήτημα ασφάλειας της λεκάνης της Μεσογείου. Η Ελλάδα αξιόπιστη, επιθυμητή από πολλούς και αναγκαία συμμετέχουσα και έμπιστη μεσολαβήτρια μπορεί να εξασφαλίσει τα συμφέροντα της και να λειτουργήσει και ως παράγοντας προαγωγής της Ευρωπαϊκής ασφάλειας φτάνει αυτό να γίνει κατανοητό (και να είναι επιθυμητό) από τους ηγεμονεύοντες στην ΕΕ και τους κυβερνώντες στην Ελλάδα  .

Η άρνηση πρόσκλησης της χώρας μας στην σχεδιαζόμενη διάσκεψη αποτελεί ένδειξη μεροληπτικής διπλωματίας και διαμεσολάβησης, μέσω επιλεκτικών αποκλεισμών. Μη λαμβάνοντας υπόψη την πραγματική κατάσταση της περιοχής, η μεροληψία αυτή εκ των πραγμάτων καθιστά επιφυλακτικούς και τους εν τέλει προσκεκλημένους, οι οποίοι λογικά αναζητούν την σκοπιμότητα. Αυτή λοιπόν η μεροληψία και η επιφυλακτικότητα που δημιουργεί η υποκρυπτόμενη σκοπιμότητα αποτελεί παράγοντα αρνητικό για την εξέλιξη της ίδιας εν τέλει της Διάσκεψης. Χαρακτηριστική είναι η δήλωση που εμπεριέχει την έκπληξη του Στρατάρχη Χαφτάρ και του Λιβυκού Εθνικού Στρατού (LNA) για την μη πρόσκληση της Ελλάδας : “Ρωτάμε γιατί η Ελλάδα δεν έχει προσκληθεί στις συνομιλίες του Βερολίνου. Μήπως δεν είναι η Ελλάδα μία από τις χώρες που επηρεάζονται περισσότερο από αυτή τη σύγκρουση;». Και να θυμίσω ότι είναι μόλις λίγες ημέρες από την αποχώρηση του Στρατάρχη από την Μόσχα σε εκεί προσπάθεια μεσολάβησης της Ρωσίας με την Τουρκία. Σημειωτέον  είναι ότι εκεί δεν ισχυρίζονταν οι διοργανωτές ή ζητούσαν να τεθεί η μονομερής τους ενέργεια υπό την αιγίδα του ΟΗΕ όπως φιλοδοξεί το Βερολίνο προβάλλοντας την προσωρινή ιδιότητα του του μη μονίμου μέλους του ΣΑ.

Η Ελλάδα είναι λοιπόν σημαντικός παράγοντας για την εξυπηρέτηση του «εκφρασμένου» στόχου της Διάσκεψης, της ειρήνευσης δηλαδή στην περιοχή.

Όποιος όμως θέλει να εξυπηρετήσει αμιγώς συμφέροντα της εθνικής τους εξωτερικής πολιτικής, τα οποία είναι αντίθετα ή συγκρούονται με τα συμφέροντα άλλων κρατών και επιδιώκει να μην τα λάβει υπόψη του ή να δημιουργήσει de facto κατάσταση αποκλείοντας επιλεκτικά, δεν μπορεί υποκριτικά να καλύπτει τις επιδιώξεις του και με την αιγίδα του ΟΗΕ !

Πολλώ δε μάλλον ο ελληνικός αποκλεισμός αυξάνει την καχυποψία επειδή με την διοργανώτρια Γερμανία η Ελλάδα συνδέεται με ισχυρούς εταιρικούς δεσμούς καθώς συναποτελούν Κράτη Μέλη της ΕΕ στην οποία έχουν εναποθέσει την εξυπηρέτηση ζωτικών συμφερόντων τους. Εξαιτίας της σημασίας της στρατηγικής αυτής συμμετοχής για την εξυπηρέτηση θεμελιωδών κρατικών συμφερόντων η ΕΕ  διέπεται από αρχές μεταξύ των οποίων αυτή της κοινοτικής αλληλεγγύης.

Η Ελλάδα μάλιστα έχει θέσει υπόψη και της Γερμανίας αλλά και των λοιπών εταίρων της στην ΕΕ ότι η παράνομη Τουρκική ενέργεια συνομολόγησης ψευτοοριοθέτησης ΑΟΖ με την «κυβέρνηση» της Λιβύης υπό τον Σαράτζ, ενός από τα δύο μέρη της Λιβυκής ένοπλης κρίσης αγνοεί τα κυριαρχικά δικαιώματα των νησιών της στις θαλάσσιες ζώνες τους βάσει του δικαίου της θάλασσας τα οποία αποτελούν μέρος της Ελληνικής και Ευρωπαϊκής επικράτειας. Επιπρόσθετα, η Τουρκία, επεμβαίνοντας στρατιωτικά στην Λιβύη αποτελεί και γιαυτό τον λόγο αποσταθεροποιητικό παράγοντα στην περιοχή. Το δε σταθεροποιητικό ρόλο της Ελλάδας αναγνωρίζουν και προσβλέπουν σε αυτόν τόσο ο Στρατάρχης Χαφτάρ όσο και γείτονες χώρες στην περιοχή.

Η ΕΕ φαίνεται να επιδιώκει την εμβάθυνση της στρατιωτικής συνεργασίας των κρατών μελών τους ώστε να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις  του διεθνούς ανταγωνισμού εξασφαλίζοντας υπό ευνοϊκότερους όρους τα κυριαρχικά τους συμφέροντα.

Υπό το πρίσμα των παραπάνω είναι εύλογο το ερώτημα του Στρατάρχη Χαφτάρ αλλά και οι ανησυχίες εμάς των Ελλήνων για το τι εν τέλει «σημαίνει» η πρωτοφανής αυτή υποτίμηση της Ελλάδας   από την διοργανώτρια εταίρο μας Γερμανία. Έτι περαιτέρω μάλιστα, την ανησυχία αυτή επιτείνει το γεγονός ότι η Γερμανία επιδιώκει να ηγηθεί του Ευρωπαϊκού εγχειρήματος και το εύλογο ερώτημα είναι τι σημαίνει η στάση αυτή για την  προάσπιση των εθνικών μας συμφερόντων όντας μέλος της ΕΕ.

Από την άλλη πλευρά ανησυχία δημιουργεί και η διαφαινόμενη αδυναμία της νέας Ελληνικής Κυβέρνησης να εξασφαλίσει την αξιοπρεπή και ανάλογη των διακυβευόμενων συμφερόντων της εκπροσώπηση της. Ανησυχία προκαλεί επίσης ότι μέχρι σήμερα δεν έχει επίσημα αντιδράσει όπως την υποχρεώνει η ένταση της υποτίμησης, η ιστορία και η ευθύνη εκπροσώπησης της χώρας.

Την ιδιαίτερη θέση της η Ελλάδα στον κόσμο και την περιοχή την έχει λάβει εκ των αγώνων για ανεξαρτησία, εθνική κυριαρχία και δημοκρατία και την ιστορία της. Ουδείς δύναται να την αμφισβητήσει φτάνει η ίδια να είναι αποφασισμένη να την προασπίσει. Και αυτό είναι ζήτημα και υποχρέωση της εκλεγμένης του κυβέρνησης  και του ελληνικού λαού.

Ο πρώην ΥΠΕΞ κος Νίκος Κοτζιάς αρθρογράφησε στη Καθημερινή της Κυριακής  στις 8/12/2019 σχετικά με το θέμα της ψευτοοριοθέτησης και της επιβεβλημένης Ελληνικής σοβαρής, πραγματικής και σθεναρής εναντίωσης, η οποία δίνει σε φίλους και εχθρούς το σαφές μήνυμα ότι η χώρα είναι αποφασισμένη να διασφαλίσει τα κυριαρχικά δικαιώματα της και στην βάση αυτή είναι αξιόπιστος σύμμαχος (και όχι a priori -και παθητικά-  predictable).

Εκ των πολύ πρακτικών και άμεσων εννέα συμβουλών του και σε σχέση με το αναφυόμενο θέμα, ιδιαίτερη σημασία έχει η αναφορά του ότι: « … η κυβέρνηση όφειλε να προωθήσει μέτρα οικονομικών και διπλωματικών κυρώσεων από την Ε.Ε. εις βάρος της Λιβύης μέχρι την ακύρωση της συμφωνίας. Αυτό δύναται να στηριχθεί στο ότι πετύχαμε πριν από δύο χρόνια τη δέσμευση του συμβουλίου των ΥΠΕΞ της Ε.Ε. να αποτελεί κριτήριο το διεθνές δίκαιο της θαλάσσης έναντι τρίτων.» Επίσης σε ανάρτηση του σε σόσιαλ μίντια (TWEETER) αναφέρει ότι «Οταν Ιταλοί ετοίμαζαν διασκεψη Παλέρμο για Λιβύη τους έστειλα προκαταβολικά σαφές μήνυμα. Χωρίς παρακάλια: “καμία απόφαση δεν θα προχωρήσει αν δεν κληθεί η Ελλάδα. Αλλιώς το βέτο θα είναι στο τραπέζι Συμβουλιου ΥΠΕΞ ως προς θέματα διάσκεψης”. Έτσι οφειλαν να κινηθούν και τώρα»

Η κυβέρνηση κατ΄ ελάχιστον πρέπει να διαμηνύσει προς όλους τους ενδιαφερόμενους ότι από την στιγμή που τα νόμιμα συμφέροντα και οι ανησυχίες της δεν λαμβάνονται υπόψη αίρει προσωρινά την υποστήριξη -επί τη βάση του consensus (το οποίο δεν υφίσταται πλέον)- κάθε υποστηρικτικού προς την “κυβέρνηση” της Λιβύης μέτρου και ζητά την προώθηση οικονομικών και διπλωματικών κυρώσεων. Δυστυχώς η σιωπή της κυβέρνησης δείχνει ότι παραμένει πιστή στην αδράνεια και την μεταφυσική  λατρεία της «προβλεψιμότητας». Έτσι όμως δεν προασπίζονται τα εθνικά συμφέροντα και οι αναγκαίες συμμαχίες της χώρας.

Επίσης άμεσης ανάγκης και η προτροπή του πρώην ΥΠΕΞ  «να σοβαρευτούν οι κυβερνητικοί και να σταματήσουν να χασκογελούν όταν μιλούν για τη «διπλωματία των κανονιοφόρων» που προωθεί η Τουρκία στην κυπριακή ΑΟΖ, ακόμα και στην αιγιαλίτιδα ζώνη της. Αν δεν έμαθαν τίποτα από τη συμπεριφορά της Τουρκίας στη Συρία, τότε μάλλον δεν έχουν καταλάβει ούτε τα στοιχειώδη που απαιτεί η εξωτερική πολιτική της χώρας.» Για αυτούς που δε είναι «μελετηροί» ή αδυνατούν να αντιληφθούν την πραγματικότητα, ως γίγνεσθαι και αρέσκονται σε ούτως ή άλλως αποτυχημένα στερεότυπα σκέψης του παρελθόντος καθηλωμένοι στην αντίληψη της ελέω θεού αριστείας, να τους θυμίσουμε ότι η Τουρκία προέβη σε τρείς επεμβάσεις στρατιωτικές στην Συρία, ακόμη και με την «άρνηση» των ΗΠΑ και ότι στην Συρία έχουν «κληρονομήσει» ένα παραστρατιωτικό σώμα «πεινασμένο» για συρράξεις, που χρησιμοποιούν και στην Λιβύη, μαζί με αρκετά άλλα που θα έπρεπε να ενδιαφέρουν και ανησυχούν τους γελώντες, αλλά ας μην … τους κουράσουμε περαιτέρω για την ώρα.