Υποστηριξε το militaire
Κοινωνία
09/03/2019 | 16:36
Militaire News

Ο ΠΑΟΚ του ’70 Με τον φακό του Μιχάλη Παππού

Ο ΠΑΟΚ του '70 Με τον φακό του Μιχάλη Παππού

Σε μια κατάμεστη αίθουσα στο ξενοδοχείο “Μακεδονία Παλλάς”, και με την παρουσία, πολιτικών προσώπων, και εκπροσώπων τοπικής Αυτοδιοίκησης, φορέων, συλλόγων, παραγόντων, αθλητών, φιλάθλων και φυσικά βετεράνων ποδοσφαιριστών έγινε σήμερα το μεσημέρι η βιβλιοπαρουσίαση της έκδοσης «Ο ΠΑΟΚ του ΄70- Με τον φακό του Μιχάλη Παππού”». Μια έκδοση που αναφέρεται στην εποχή της «αναγέννησης» της ομάδας της Θεσσαλονίκης, στην περίοδο που ο ΠΑΟΚ ανέδειξε τη δυναμική του.

Στη δεκαετία του ‘70 ο δημοφιλής σύλλογος κατέκτησε το πρώτο επίσημο τρόπαιό του, το Κύπελλο Ελλάδας το 1972, το δεύτερο Κύπελλο το 1974 και το πρώτο του Πρωτάθλημα Ελλάδας το 1976. Η ομάδα του ΠΑΟΚ εκείνης της “ μαγικής” εποχής με δεσπόζουσα μορφή τον αρχηγό του Γιώργο Κούδα, συνεπικουρούμενο από μεγάλους σε αξία συμπαίκτες και υπό την καθοδήγηση των αξέχαστων προπονητών Λες Σάνον και Γκιούλα Λοράντ, είχε συναρπάσει τους Έλληνες φιλάθλους με τις επιδόσεις της στα γήπεδα.

Παράλληλα, κατά κοινή ομολογία, ήταν μια ομάδα υψηλού αθλητικού ήθους. Στο παρόν λεύκωμα, κείμενα και εικόνες απαθανατίζουν τα γεγονότα με συγκινητικό τρόπο. Ο Κούλης Αποστολίδης, παλαίμαχος διεθνής ποδοσφαιριστής του ΠΑΟΚ ανέλαβε την επιμέλεια της έκδοσης. Ο Μιχάλης Παππούς, ο σημαντικός αυτός  φωτογράφος και φωτορεπόρτερ της Θεσσαλονίκης ήταν με τη μηχανή του παρών στα γήπεδα, αποτύπωσε τις στιγμές και κατέγραψε όλη τη «χρυσή» εποχή της ποδοσφαιρικής ομάδας του ΠΑΟΚ. Τα ντοκουμέντα αυτά αφηγούνται τα γεγονότα, ενώ πρωταγωνιστές της ομάδας παρελαύνουν στις σελίδες του βιβλίου.

Ο Κώστας Μπλιάτκας, συντόνισε την έρευνα και συμπεριέλαβε συνεντεύξεις και κείμενα συγκεντρώνοντας όλες τις «ψηφίδες» του μωσαϊκού που ονομάζεται ΠΑΟΚ Στο εισαγωγικό σημείωμα ο Ιβαν Σαββίδης, πρόεδρος της ΠΑΕ ΠΑΟΚ χαιρετίζει την έκδοση και εύχεται να «εμπνέουν οι θρίαμβοι του ΠΑΟΚ της δεκαετίας του 1970», ενώ γνωστοί λογοτέχνες, δημοσιογράφοι, συγγραφείς, ειδικοί της φωτογραφίας αλλά και ποδοσφαιριστές  συμμετέχουν στο βιβλίο. Η έκδοση αποτελεί ιστορική καταγραφή και απευθύνεται τόσο στους παλιότερους όσο και στους νεότερους φίλους της ομάδας.

Την παρουσίαση προλόγισαν ο υπεύθυνος επικοινωνίας της ΠΑΕ ΠΑΟΚ, Κυριάκος Κυριάκος και ο δημοσιογράφος Κώστας Μπλιάτκας που συντόνισε την έρευνα, ενώ μίλησαν ο φωτογράφος Μιχάλης Παππούς, ο Κούλης Αποστολίδης, ο Γιώργος Κούδας, ο Γιώργος Λυσσαρίδης και ο πρόεδρος του Συλλόγου Παρκινσονικών Ασθενών και Φίλων Βορείου Ελλάδος, Γιώργος Κανονίδης, από τη στιγμή που μέρος των εσόδων από τις πωλήσεις του βιβλίου θα διατεθούν στον συγκεκριμένο Σύλλογο.

Ο Κούλης Αποστολίδης, χαρακτήρισε το λεύκωμα “αντάξιο της ιστορίας της ομάδας, με αναμνήσεις αξιόλογες από την φωτογραφική καλλιτεχνική δουλειά του Μιχάλη Παππού, που με την εικόνα του πληροφόρησε την εποχή εκείνη το φίλαθλο κοινό της ομάδας αλλά και της χώρας”.

Ο Γιώργος Κούδας μνημόνευσε την παρουσία του επί 62 συναπτά έτη στην μεγάλη οικογένεια του ΠΑΟΚ και ευχαρίστησε εκτός των συμπαικτών του εκείνων των περιόδων, τους παλιότερους παίκτες της ομάδας που σε μικρή ηλικία τον υποδέχτηκαν στην ομάδα  και τον στήριξαν με την ανθρωπιά τους και το πνεύμα της οικογένειας που τους διακατείχε. “Δεν υπάρχει μεγαλύτερη αποταμίευση από την αγάπη αυτού του κόσμου. Ήσασταν το οξυγόνο που λείπει κάποιες στιγμές από τις ανάσες του ποδοσφαιριστή κι αυτό το οξυγόνο εγώ το έπαιρνα από το χειροκρότημα σας. Είμαι στην πρώτη ομάδα από το 1963 και από τότε συνέβαιναν αυτά που συνέβησαν και πέρυσι σε βάρος του ΠΑΟΚ. Η κλοπή των τίτλων. Έχω γνωρίσει την προσφυγιά ακόμα και έξω από το γήπεδο, όπου υπήρχαν τα περίφημα toll όπου φιλοξενούνταν οι πρόσφυγες από τα προηγούμενα χρόνια. Ο ΠΑΟΚ είναι η πιο δημοκρατική ομάδα και ότι κερδίζαμε το κερδίζαμε σαν οικογένεια με την αξία μας. Ό,τι χάναμε το αφήναμε πίσω μας. Πλέον ο ΠΑΟΚ έχει γίνει μια καθαρά ευρωπαϊκή ομάδα και θα γράψει την δική της ιστορία” επεσήμανε με τον γλαφυρό του λόγο, ο ευσυγκίνητος Γιώργος Κούδας.

Ο Μιχάλης Παππούς αναφέρθηκε στις δικές του προσωπικές μαρτυρίες της εποχής εκείνης, ενώ ο εκπρόσωπος και πρόεδρος του Συλλόγου παρκινσονικών Ασθενών και Φίλων Β.Ε. σημείωσε την κοινωνική διάσταση της οικογένειας του ΠΑΟΚ αλλά και των εκδοτών του συγκεκριμένου βιβλίου αφού μέρος των εσόδων θα παραχωρηθεί στον σύλλογο που εκπροσωπεί.

Η εισήγηση του ΓΙώργου Λυσσαρίδη

Με ιδιαίτερη προσοχή το πλήθος παρακολούθησε την εισήγηση και ομιλία του Γιώργου Λυσσαρίδη, πολύτιμου διαχρονικά μέλους της οικογένειας του ΠΑΟΚ ο οποίος είπε: “Θεωρώ ιδιαίτερη τιμή και μου δίνει πολλή χαρά το γεγονός ότι οι συντελεστές της έκδοσης αυτού του βιβλίου μου ζήτησαν και να γράψω, αλλά και να μιλήσω γι’ αυτό. Όπως σημειώνω και στο κείμενό μου, όσοι επιμελήθηκαν το βιβλίο, επιχειρούν να συνυπάρξουν σ’ αυτό κείμενα και εικόνες, προφανώς, όμως, αφού πρόκειται κατά βάση για φωτογραφικό λεύκωμα, επιλέγουν να καταδείξουν την καταλυτική δύναμη της εικόνας και της φωτογραφικής τέχνης. Της τέχνης που, αν και γνωρίζει ότι, καθώς το όχημα του χρόνου δεν διαθέτει «όπισθεν» και ότι κάθε συμβάν είναι μοναδικό στο χώρο και στο χρόνο και, έτσι, ποτέ δεν θα επαναληφθεί με τον ίδιο τρόπο, αφού είναι καταδικασμένο να παραμείνει έκτοτε (και για πάντα) σε μιά χάρτινη ακινησία, εντούτοις κατορθώνει να επιβληθεί ως η αδιάψευστη απόδειξη της αυτοψίας των πραγμάτων. Και το κάνει, χωρίς να αντιμάχεται τον λόγο.

Το αντίθετο μάλιστα, ενεργοποιώντας μνήμες και ερεθίζοντας το θυμικό εκείνου που την μελετά, τού «λύνει» και τη γλώσσα. Tον κάνει, καθώς βλέπει σε μιά φωτογραφία αποτυπωμένο ένα γεγονός που συνέβη σε παρελθόντα χρόνο, να συνομιλεί ασυναίσθητα μαζί της σε χρόνο ενεστώτα, αφού μιά παλιά φωτογραφία κατέχει τη μαγική ιδιότητα να έχει δεί (και να ανακαλεί την παρουσία τους) πράγματα που χάθηκαν από χρόνια. Έτσι, ακινητοποιεί το χρόνο, αιχμαλωτίζει τη στιγμή και την διατηρεί ζώσα για μιά και περισσότερες ζωές επιτρέποντας να την βιώνει κάποιος ξανά και ξανά, στο τώρα και όχι στο τότε. Είναι φανερό ότι, το κοινό στο οποίο κυρίως απευθύνεται το λεύκωμα, δηλαδή, στοχευμένα, το σύνολο των οπαδών του ΠΑΟΚ, είναι επιρρεπές σε αυτόματους συνειρμούς μνήμης και σε συναισθηματικές αναδρομές. Τη στιγμή που βλέπει τη φωτογραφία από έναν σημαντικό αγώνα της ομάδας του, συνομιλεί με τους πρωταγωνιστές της, ανασύρει από το υποσυνείδητό του την αναπαράσταση και άλλων εικόνων, ξαναζεί στιγμές όπου εναλλάσσονταν η χαρά με την πίκρα και οι σφυγμοί του κινούνταν σε ένα αδυσώπητο εκκρεμές, από το ναδίρ της απογοήτευσης στο ζενίθ του ενθουσιασμού και αναθυμάται το τελικό συναίσθημα, ανάλογα με το αποτέλεσμα του αγώνα.

Και, σίγουρα, μονολογεί: «ήμουν κι εγώ εκεί» ή, καλύτερα, στο ιδιόλεκτο των οπαδών, «ήμουν κι εγώ μέσα». Και στον αμύητο συνομιλητή, μπορεί να του απευθύνει την περιλάλητη φράση «Πού να σου εξηγώ και σένα τώρα». Κι’ αυτό, γιατί μιά φωτογραφία τού ξύπνησε χίλιες αναμνήσεις και άφησε να ξεχυθεί ένας χείμαρρος λέξεων. Έτσι, η φωτογραφία δεν ανήκει πλέον μόνο σ’ αυτόν που την «τράβηξε», ούτε σ’ εκείνον που απαθανατίζεται σ’ αυτήν. Από τη στιγμή που η αποκωδικοποίησή της δεν είναι μονοδιάστατη, αλλά μπορεί να συνεγείρει συναισθήματα, πολλά και σε πολλούς, αλλάζει η χρήση και η χρησιμότητά της, από ιδιωτική καθίσταται δημόσια. Για παράδειγμα, η δισέλιδη φωτογραφία, στις σελίδες 118 και 119 του βιβλίου, όπου ο Άνθιμος Καψής προσπαθεί να συγκρατήσει από το παντελονάκι τον επελαύνοντα Γιώργο Κούδα.

Είναι η «εμβληματική» φωτογραφία, όπου φαίνεται να συγκλίνουν διαθλασμένες οι αρετές του ταλαντούχου φωτογράφου, το μοναδικό ένστικτο περί του αναμενόμενου να συμβεί, η επιλογή της κατάλληλης θέσης για την επερχόμενη καίρια στιγμή, η ακαριαία εγκεφαλική ανταπόκριση, τα άμεσα αντανακλαστικά των απαιτούμενων κινήσεων και, βέβαια, η σπάνια καλλιτεχνική ιδιοφυΐα. Με τη φωτογραφία του αυτή, που αποτελεί την «επιτομή» των αρετών του απαράμιλλου φωτογραφικού του ταλέντου, ο Μιχάλης Παππούς αποθησαύρισε και παρέδωσε στην ιστορική μνήμη πώς είναι το «ξεπέταγμα του ζαρκαδιού». Και, συγχρόνως, παρότι είναι μιά φάση που ποδοσφαιρικά «εκθέτει» τον ανήμπορο αμυντικό, με τη δίδυμή της μικρότερη φωτογραφία (αδικημένη από τη μικρή δημοφιλία της, έναντι της μεγάλης αδελφής της), στη σελίδα 92, όπου ο Καψής – με πρόδηλη στο πρόσωπό του την έκφραση συγνώμης προς τον Κούδα- τον βοηθάει να σηκωθεί, έδωσε διαπιστευτήρια αθλητικού ήθους σε έναν πραγματικό «τζέντλεμαν» των γηπέδων, τον Άνθιμο Καψή. Αλήθεια, πόσες μνήμες ξυπνάει και πόσες ατέλειωτες συζητήσεις έχει προκαλέσει αυτή η φωτογραφία; Μπορεί, λοιπόν, σε ένα λεύκωμα σαν αυτό να κατισχύει η εικόνα, αλλά και ένας αυθόρμητος λόγος, μη τυπωμένος, αφήνεται να ξεπηδήσει, ως εσωτερικός μονόλογος ή ως αυθόρμητος διάλογος συνομιλούντων που, ίσως, το μόνο που τους συνδέει είναι η κοινή αγάπη τους για τον ΠΑΟΚ ή ότι βρέθηκαν τυχαία δίπλα δίπλα, άγνωστοι μεταξύ αγνώστων, αλλά συμμέτοχοι στην ιεροτελεστία του αγώνα και κοινωνοί στη μυσταγωγία της κερκίδας.

Παράλληλα, οι 107 εξαιρετικές φωτογραφίες του λευκώματος, αναδεικνύουν συγχρόνως και τη μοναδική τέχνη του δημιουργού τους. Ο φωτογράφος Μιχάλης Παππούς, άνθρωπος των γηπέδων κι αυτός, αλλά όχι μόνον αφού έχει απαθανατίσει σημαντικές στιγμές της ιστορίας της Θεσσαλονίκης από μιά εποχή που η τηλεόραση ήταν αγέννητη ή μόλις «βρεφούδι», με την ακαριαία σύλληψη ενός στιγμιότυπου, ικανότητα που απαιτεί αντανακλαστικά σε διαρκή ετοιμότητα, μετατρέπει τη φωτογραφική του μηχανή σε ιστορικό αρχειοθέτη και τη φωτογραφία του σε ανεπίδεκτο αμφισβήτησης ιστορικό ντοκουμέντο. Τον απειροελάχιστο χρόνο, μιά υποδιαίρεση του δευτερολέπτου, τόσο δηλαδή όσο χρειάζεται για να ανοίξει ο φωτοφράχτης της φωτογραφικής του μηχανής και να καταγράψει το φως μιά εικόνα, ο δεινός φωτογράφος μετατρέπει την εικόνα αυτή σε «παγωμένη μνήμη», την αποθηκεύει σε ασφαλές σύστημα συντήρησης και την ανασύρει όποτε το θελήσει ο ίδιος ή όποτε του το ζητήσει κάποιος άλλος (ακόμη και η ίδια η ιστορία).

Αυτή είναι η τέχνη του δημιουργικού φωτογράφου που, προφανώς, δεν ταυτίζεται απόλυτα με έναν καλό χειριστή (της) φωτογραφικής μηχανής. Γιατί αυτό δεν είναι αρκετό από μόνο του. Χρειάζεται, επιπρόσθετα, μελέτη (όχι κατ΄ανάγκην ακαδημαϊκή) και εμβάθυνση του κοινωνικού γίγνεσθαι και της ανθρώπινης συμπεριφοράς. Και ο αυτοδίδακτος Μιχάλης Παππούς αυτή την τέχνη την σμίλεψε από τότε που, μικρό παιδί, βρέθηκε βοηθός, «τσιρακούδι» όπως λέει ο ίδιος, στο «φωτο Πένα», στη γενέτειρά του, τις Σέρρες. Στη συνέχεια, η ζωή, ο αγώνας για επιβίωση, αλλά μαζί και το ασίγαστο μεράκι του για τη φωτογραφία, τού δίδαξαν να συναισθάνεται τί φωτογραφίζει και να αξιολογεί τι μπορεί (ή δεν μπορεί) και τί πρέπει (ή δεν πρέπει) να φωτογραφίζει.

Και ο ίδιος, σε όλα αυτά, υπήρξε πολύ επιμελής μαθητής. Έμαθε να βρίσκεται πάντοτε εκεί που έπρεπε, να δημιουργεί εφέ κίνησης στην εικόνα, να είναι έτοιμος να καταγράψει την μονομαχία δύο αντιπάλων στον αέρα, την έκφραση του προσώπου όταν ο ποδοσφαιριστής πετυχαίνει γκολ, τη γκριμάτσα όταν το χάνει μόνος του με τον τερματοφύλακα ή ακόμη και με άδεια εστία, τον μορφασμό του πόνου όταν τραυματίζεται και τόσες άλλες στιγμές ατομικής ή ομαδικής συμπεριφοράς μέσα στο γήπεδο. Έτσι, ο Μιχάλης Παππούς έγινε μοναδικός, γιατί τα ίδια τα δημιουργήματά του είναι μοναδικά. Μιά τέτοια, λοιπόν, πλούσια αποθήκη ανοίγει αυτό το λεύκωμα, με φωτογραφίες από την ποδοσφαιρική ιστορία του ΠΑΟΚ της περιόδου 1970-1979, αυτής που έχει καταγραφεί στο ενδιάθετο των φίλων του ως η πιό ένδοξη, ως η δεκαετία της ενσάρκωσης των ονείρων και της δικαίωσης του φρονήματός τους.

Μέσα από τις φωτογραφίες του Μιχάλη Παππού ξετυλίγεται το κουβάρι των αναμνήσεων και αναπηδούν ποικίλα συναισθήματα. Πάνω απ’ όλα, το συναίσθημα του Παοκτσή. Του ανθρώπου που έχει την ομάδα του σαν δεύτερη θρησκεία. Μιά θρησκεία που δεν έχει απίστους. Αυτή είναι η καταφυγή και το αποκούμπι του στα δύσκολα, η παρηγοριά και η περιφάνια του. Λαχτάρα για πρωτιές που φαίνεται πως δικαιώνεται αυτή τη χρονιά. Ελπίδα κι απαντοχή για τα καλύτερα που μοιάζει να έρχονται, 40 χρόνια από τότε, καθώς μιά νέα χρυσή δεκαετία μοιάζει να ξεπροβάλλει. Το λεύκωμα είναι ένα τμήμα από το παλίμψηστο της ιστορίας του ΠΑΟΚ και είναι βέβαιο πως όποιος το πάρει στα χέρια του θα νιώσει ότι ξαναζεί στιγμές συναισθηματικών διακυμάνσεων που, ευχάριστες και δυσάρεστες μαζί, αποτελούν τη μικρή κιβωτό όπου ο καθένας μας φυλάγει τα πολύτιμα «ασημικά» που του χάρισε η αγαπημένη μας ομάδα από τότε που ο καθένας μας την πρωτογνώρισε και την τοποθέτησε σε ένα ξεχωριστό κομμάτι της καρδιάς του”.

Στην αίθουσα παρέστησαν ακόμα από τους βετεράνους του ΠΑΟΚ εκείνης της περιόδου αλλά και μεταγενέστεροι οι Νέτο Γκουερίνο, Μλάντεν Φορτούλα, Γιώργος Κωστίκος, Αχιλλέας Ασλανίδης, Γιάννης Γούναρης, Λάκης Πρόγιος, Κυριάκος Αλεξανδρίδης, Χρήστος Τερζανίδης, Αγγελος Αναστασιάδης, Παύλος Παπαδόπουλος, Γιάννης Χατζηαντωνίου, Θέμης Καπουσούζης, Βασίλης Λάζος, Σάκης Παντελίδης, Γιώργος Σκαρτάδος, Αλέξης Αλεξίου, Κώστας Ορφανός κ.α.

Μοιραστείτε αυτό το άρθρο Facebook Twitter LinkedIn Email Pinterest
booksandtoys

Δείτε επίσης