Ο ιστορικός αγώνας μικτής Μακρονήσου-Ολυμπιακός, ο Εμφύλιος και το μεγαλείο των παικτών

Γράφει ο Δημήτρης Σταυρόπουλος

Μια από τις μελανές σελίδες της νεότερης ελληνικής ιστορίας είναι αυτή που αναφέρεται στην ίδρυση και στη λειτουργία του στρατοπέδου «εθνικής αναμορφώσεως» της Μακρονήσου. 

Από την άνοιξη του 1947 άρχισαν να εγκλείονται σ’ αυτό στρατιώτες με αριστερά ή «ύποπτα» φρονήματα επανδρώνοντας τρία Ειδικά Τάγματα Οπλιτών (Α΄Ε.Τ.Ο., Β΄Ε.Τ.Ο. και Γ΄Ε.Τ.Ο.). Το 1948 δημιουργήθηκε το τέταρτο τάγμα, στο οποίο μεταφέρονταν πολιτικοί εξόριστοι. 

«Ο τρόμος και τα βασανιστήρια των κρατουμένων ήταν η μέθοδος για «ιδεολογική αναβάπτισή» τους, η οποία θα δηλωνόταν με την υπογραφή «δήλωσης μετανοίας».

 Έλληνες βασάνιζαν Έλληνες, «πατριώτες» βασάνιζαν πατριώτες» (απόσπασμα από τον επίσημο δικτυακό τόπο του δήμου Κέας). 

Έπρεπε όμως η κυβέρνηση να πείσει, κυρίως τους ξένους, ότι οι κρατούμενοι στο Μακρονήσι απολάμβαναν όλα τα ανθρώπινα δικαιώματα.

 Γι’ αυτό τους επέτρεψε (αν δεν τους επέβαλε) να συγκροτήσουν και ποδοσφαιρική ομάδα.

 Άλλωστε πολλοί από τους κρατούμενους ήταν – πριν από τον εγκλεισμό τους στο στρατόπεδο συγκέντρωσης – ποδοσφαιριστές μεγάλων ομάδων της Αθήνας, του Πειραιά και της Θεσσαλονίκης.

ΓΚΟΛ ΥΠΟ ΤΗΝ ΣΚΙΑ ΤΩΝ ΟΠΛΩΝ

Από τον Ιανουάριο του 1949 η ομάδα των «κολασμένων» της Μακρονήσου άρχισε να δίνει ορισμένους αγώνες στην Αθήνα.

 Ο πρώτος αγώνας της ήταν με τον Ολυμπιακό. Έγραφε η εφημερίδα ΕΜΠΡΟΣ (φύλλο της 26ης Ιανουαρίου 1949»): «Ανηγγέλθη χθες η οριστική τέλεσις διά σήμερον την 3 μ. μ. εις το γήπεδον του Παναθηναϊκού του αναβληθέντος αγώνος Ολυμπιακού Πειραιώς και της μικτής των Ταγμάτων Μακρονήσου.

 Ο εν λόγω αγών θα δώση την ευκαιρίαν τελέσεως μιας εθνικοαθλητικής εορτής με ομιλίας ανανηψάντων κ.λπ.

 Σημειωτέον ότι η ποδοσφαιρική ομάς Μακρονήσου είναι ισχυροτάτη, διαθέτουσα ικανά στελέχη γνωστών ομάδων και ως εκ τούτου ο σημερινός αγών προβλέπεται ιδιαιτέρως ενδιαφέρων και από αγωνιστικής απόψεως, ασχέτως του εθνικού προγράμματος, το οποίον θα διεξαχθή κατ’ αυτόν».

Από το μεσημέρι της Τετάρτης (26 Ιανουαρίου 1949) τα πάντα ήταν έτοιμα στο γήπεδο του Παναθηναϊκού για τη διεξαγωγή του αγώνα του Κ.Β.Ε. Μακρονήσου και του Ολυμπιακού παρουσία του υπουργού των Στρατιωτικών Παναγιώτη Κανελλόπουλου, του Γενικού Στρατοπεδάρχη Μακρονήσου συνταγματάρχη Εξαρχάκου, του διοικητή του Α΄ Ειδικού Τάγματος Οπλιτών ταγματάρχη Βασιλόπουλου και πλήθους κόσμου, στρατιωτών και πολιτών. 

Το πρωί εκείνης της ημέρας οι Μακρονησιώτες παίκτες φτάνουν στο Λαύριο με ένα μικρό σαπιοκάραβο, οι καρδιές τους χτυπούσαν δυνατά γιατί όλοι περίμεναν να δούνε στις εξέδρες αλλά και εντός των γραμμών του γηπέδου πρόσωπα συγγενικά, φιλικά που θα τους έκαναν ένα χαιρετισμό, ένα νεύμα…

 Φτάνει το μεσημέρι, πλησιάζει η ώρα του αγώνα, στις εξέδρες βρίσκονται πάνω από 12.000 άτομα, σύζυγοι και μανάδες των εξόριστων με δάκρυα στα μάτια και με καλάθια με τρόφιμα στα χέρια, σύντροφοι και φίλοι, οι Μακρονησιώτες βγαίνουν από τα αποδυτήρια, η συγκίνηση κορυφώνεται.

 Οι ίδιοι είναι φανερά τρακαρισμένοι όπως βέβαια και οι «αντίπαλοί» τους, οι ποδοσφαιριστές του Ολυμπιακού. 

Οι παίκτες αγκαλιάζονται μεταξύ τους, πρόσωπα σφιγμένα, μάτια κόκκινα, η συναισθηματική φόρτιση μεταξύ τους τεράστια, άλλωστε πολλοί από τους παίκτες του Ολυμπιακού, όπως ο αρχηγός του Ανδρέας Μουράτης είναι ομοϊδεάτες, το ότι δε βρίσκονται στην απέναντι πλευρά θα μπορούσε να είναι και θέμα τύχης.

Ανάμεσα στους θεατές και πολλοί στρατιώτες που πήγαν στο γήπεδο… κατόπιν διαταγής.

«Προ της ενάρξεως του αγώνος και μετά την ανταλλαγήν των αναμνηστικών λαβάρων υπό των δύο ομάδων η ομάς του Κ.Β.Ε. Μακρονήσου, της οποίας οι ποδοσφαιρισταί έφεραν εις την πλάτην γράμματα σχηματίζοντα την λέξιν «Μακρόνησος», προσέφεραν ανθοδέσμην εις τον υπουργόν κ. Π. Κανελλόπουλον, ο οποίος ακολούθως εν μέσω των ζητωκραυγών των φιλάθλων την προσέφερεν εις τους τραυματίας.

 Εις την εορτήν προσέδωσε πανηγυρικόν χαρακτήρα ο μεγάλος ενθουσιασμός των στρατιωτών – θεατών ως και η φιλαρμονική του Δήμου Αθηναίων, η οποία ανέκρουε στρατιωτικά θούρια κατά την διάρκειαν της συναντήσεως» (εφημερίδα ΕΜΠΡΟΣ, φύλλο της 27ης Ιανουαρίου 1949).

ΑΔΕΛΦΩΜΕΝΟΙ ΟΙ ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΙΣΤΕΣ

Μετά το τελετουργικό μέρος άρχισε ο αγώνας.

 Προ του διαιτητή Διαμαντόπουλου οι ομάδες παρατάχτηκαν με τις ακόλουθες συνθέσεις:

ΜΑΚΡΟΝΗΣΟΣ: Νίκος Πολίτης (Γ΄ Τάγματος, παίκτης του Ολυμπιακού), Ζώπσος (Α΄ Τάγματος, ποδοσφαιριστής της Μ.Ε.Ν.Τ. Θεσσαλονίκης), Καραβασίλης (Α΄ Τάγματος, ποδοσφαιριστής της Προοδευτικής), Διονύσης Γεωργάτος (Α΄ Τάγματος, παίκτης του Ολυμπιακού), Παπαδόπουλος (Γ΄ Τάγματος, ποδοσφαιριστής του Απόλλωνος), Λιάρος (Α΄ Τάγματος, παίκτης του Εθνικού), Α. Παπαντωνίου (Γ΄ Τάγματος, παίκτης του Π.Α.Ο.),Πατινιώτης (Α΄ Τάγματος, ποδοσφαιριστής του Εθνικού), Ηλίας Μαλαμόπουλος (Γ΄ Τάγματος, παίκτης του Ολυμπιακού), Γιώργος Δαρίβας (Γ΄ Τάγματος, ποδοσφαιριστής του Ολυμπιακού), Ιωαννίδης (Γ΄ Τάγματος, παίκτης του Ηρακλή Θεσσαλονίκης). (Στο δεύτερο ημίχρονο αγωνίστηκε ως δεξιός οπισθοφύλακας ο Φωκάς του Π.Α.Ο..)

ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΣ: Κλίτσας (Κουρουκλάτος), Μινάρδος, Μουράτης, Ρωσσίδης (Δρούγκας), Γκιόκας, Κοτρίδης, Μπιζάμ (Ρωσσίδης), Χριστόπουλος, Βασιλειάδης, Χατζησταυρίδης, Τριανταφύλλου.

   Στο 20΄του πρώτου ημιχρόνου ο σέντερ φορ του Ολυμπιακού Χατζησταυρίδης με κτύπημα φάουλ σημείωσε το γκολ της ομάδας του. 

Οι παίκτες της Μακρονήσου «βγήκαν στην επίθεση» και ισοφάρισαν στο 33΄ με τον Ιωαννίδη, ο οποίος εκμεταλλεύτηκε ασθενή απόκρουση του τερματοφύλακα του Ολυμπιακού σε δυνατό κτύπημα φάουλ του Παπαντωνίου.

 Κατά το δεύτερο ημίχρονο ο Ολυμπιακός είχε άκαρπη υπεροχή.

 Αντίθετα η ομάδα της Μακρονήσου ήταν πιο αποτελεσματική και πέτυχε με τον Πατινιώτη το νικητήριο τέρμα.

 Έτσι «η ομάς των ανανηψάντων στρατιωτών επεβλήθη της πρωταθλητρίας ομάδος του Ολυμπιακού με 2 – 1 τέρματα» (εφημερίδα ΕΜΠΡΟΣ, φύλλο της 27ηςΙανουαρίου 1949).

Μετά το τέλος του αγώνα ο υπουργός των Στρατιωτικών Π. Κανελλόπουλος απένειμε στη νικήτρια ομάδα το αθλοθετηθέν κύπελλο. Όλες οι εισπράξεις  διατέθηκαν για τη βελτίωση των εγκαταστάσεων του ραδιοφωνικού σταθμού της Μακρονήσου, ο οποίος μάλιστα μετέδωσε την ποδοσφαιρική συνάντηση.

Η διεξαγωγή του προαναφερθέντος ποδοσφαιρικού αγώνα αποτέλεσε είδηση για όλες τις αθηναϊκές εφημερίδες.

 Αυτές όμως δεν έδωσαν στην περιγραφή του τόση έκταση όση έδωσε το ΕΜΠΡΟΣ.

 Η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ (φύλλο της 27ης Ιανουαρίου 1949) περιορίστηκε σε δυο γραμμές: 

« Χθες το απόγευμα εις το γήπεδον του Παναθηναϊκού η ποδοσφαιρική ομάς της Μακρονήσου, προς γενικήν έκπληξιν, ενίκησε την ομάδα του Ολυμπιακού Πειραιώς με 2 – 1».

 Δέκα μήνες αργότερα η ομάδα του Α΄ Τάγματος Μακρονήσου αγωνίστηκε με τον Παναθηναϊκό. 

 Ο αγώνας διεξήχθη στο γήπεδο της Λεωφόρου Αλεξάνδρας την Κυριακή 27 Νοεμβρίου 1949, πριν από τη διεθνή συνάντηση Ελλάδας – Συρίας.

 Το αποτέλεσμα ήταν και πάλι νικηφόρο για την ομάδα της Μακρονήσου ( επικράτησε της πρώτης ομάδας του Παναθηναϊκού με 1 – 0)

ΟΙ ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΔΑΡΙΒΑ

Ο Γιώργος Δαρίβας θυμάται:

 «Μόλις έμαθαν ότι ήμουν ποδοσφαιριστής του Ολυμπιακού το εκμεταλλεύτηκαν, γι’ αυτό και έκαναν το παιχνίδι του Ολυμπιακού με τη Μακρόνησο, για να βγάλουν χρήματα και μάλιστα έβγαλαν αρκετά.

 Παίξαμε στο γήπεδο του Παναθηναϊκού. Ήταν κατάμεστο.

 Κι από ποδοσφαιριστές, διάφορους ποδοσφαιριστές.

 Από τη Θεσσαλονίκη από την Πάτρα και τα λοιπά μέρη.

 Πολλοί γνωστοί ποδοσφαιριστές της εποχής. Κερδίσαμε τον Ολυμπιακό μέσα στο γήπεδο του Παναθηναϊκού με 2-1 και ο διοικητής μας έδωσε ένα μήνα άδεια.

 Ένα μήνα να έχει άδεια Μακρονησιώτης ήταν μεγάλη υπόθεση εκείνη την εποχή. Κερδίσαμε, λοιπόν, δοξάστηκε η Μακρόνησος και βγάλαμε και χρήματα αρκετά.

 Ήταν κατάμεστη η Λεωφόρος.

 Παίξαμε πολλοί ποδοσφαιριστές, όπως εγώ, ο Μαλαμόπουλος, ο Πολίτης κόντρα στον Ολυμπιακό, γιατί ήμασταν στρατιώτες στην Μακρόνησο».

Πληροφορίες

Χρονοντούλαπο

Η εποχη