Ο ήρωας της Αθήνας: Έπεσε μαχόμενος στην Ψυττάλεια
Σχετικά άρθρα
Γράφει ο Δημήτρης Σταυρόπουλος
Ήταν ένας πραγματικός ήρωας!
Αν και Βρετανός, πολέμησε για την ελευθερία της Ελλάδας και όταν όλοι εγκατέλειπαν την Αθήνα, σχεδόν μόνος πολέμησε τους ναζί που έμπαιναν στην πρωτεύουσα.
Από τις 20 Απριλίου του 1941 «κοιμάται» μέσα στο cokpit του αεροπλάνου του στον βυθό της θάλασσας, ανατολικά της Ψυτάλλειας, όπου κατερρίφθη στην τελευταία αερομαχία του με πολυπληθεστέρα γερμανικά stukas που βομβάρδιζαν στόχους στην Αττική.
Νωρίτερα είχε δώσει μάχες στους ελληνικούς αιθέρες στο ελληνοαλβανικό μέτωπο, την Λάρισα, την Στερεά Ελλάδα, τον Βόλο, το Πετρίτσι, την Χαλκίδα, την Δεκέλεια, τον Ισθμό της Κορίνθου και τον Ναύσταθμο της Σαλαμίνας.
Ήταν άσος στις αερομαχίες και κατέρριψε περισσότερα από 20 εχθρικα αεροσκάφη.
Το όνομα του-άγνωστο στους πιο πολλούς-
Μάρμαντιουκ Τόμας Σαιντ Τζον Πατλ, γνωστός με το υποκοριστικό «Πατ» (RAF Squadron Leader Marmaduke Thomas St. John “Pat” Pattle DFC & bar, 3 Ιουλίου 1914 – 20 Απριλίου 1941) ήταν ο πρώτος πιλότος της Αγγλικής Αεροπορίας σε καταρρίψεις κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, την περίοδο 1940-41, τις περισσότερες από τις οποίες πέτυχε πάνω από την Ελλάδα κατά την περίοδο της Ιταλο – Γερμανικής εισβολής.
Σκοτώθηκε πολεμώντας στην περίφημη Μάχη των Αθηνών, στις 20 Απριλίου 1941, όπου με μια χούφτα εναπομείναντα αεροπλάνα από την Ελευσίνα αντιμετώπιζε εκατοντάδες επιτιθέμενα γερμανικά που στόχευαν στα πλοία που μετέφεραν τα υποχωρούντα συμμαχικά στρατεύματα απ’ τον Φαληρικό κόλπο με τελικό προορισμό την Κρήτη.
Η ΔΡΑΣΗ ΤΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
Τον Νοέμβρη 1940 η Μοίρα του μεταφέρεται αρχικά στη Λάρισα.
Η εξαίρετη ικανότητά του στο σημάδι αλλά και η τεχνική του να πετυχαίνει την μεγαλύτερη απόδοση από το σχετικά αδύναμο αεροπλάνο του τον φέρνουν στην πρώτη σειρά των διακρίσεων έχοντας ήδη 11 νίκες μέχρι τον Δεκέμβρη 1940. Εντούτοις υπάρχουν ενδείξεις για τουλάχιστον άλλες 10-15 καταρρίψεις των οποίων τα συντρίμμια ήταν πολύ δύσκολο να εντοπιστούν εκείνη την ώρα και κάτω από τις αντίξοες καιρικές συνθήκες στις οροσειρές της Ηπείρου.
Η Μοίρα του στη συνέχεια μεταφέρεται στα Ιωάννινα, στο πρόχειρο αεροδρόμιο της Παραμυθιάς.
Καθ´ όλο τον μήνα του Δεκεμβρίου ο Πατλ οδηγεί το σμήνος του σε νικηφόρες αερομαχίες που στοιχίζουν ακριβά στην Ιταλική Αεροπορία.
Την πρώτη μέρα της γερμανικής εισβολής, στις 6 Απριλίου 1941, ο Πατλ καταρρίπτει στα ελληνοβουλγαρικά σύνορα στο Πετρίτσι δύο από αυτά, που ανήκουν στην περίφημη Μοίρα 27 των γερμανικών άσσων.
Στην συνέχεια καταρρίπτει ακόμα τέσσερα Μέσερσμιτ 109 Ε, ένα εκ των οποίων μάλιστα προσγειώνεται κατεστραμμένο στο αεροδρόμιο της Λάρισας.
Η ΜΑΧΗ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ
Ο τίτλος «Η Μάχη των Αθηνών» αποδόθηκε εκ των υστέρων κατ’ ανάκλαση του τίτλου
«Η Μάχη της Αγγλίας», όπου σαφώς ασθενέστερες αμυνόμενες αγγλικές αεροδυνάμεις αντιμετώπιζαν έναν αριθμητικά ανώτερο αντίπαλο, τη Λουφτβάφε.
Στην προκείμενη περίπτωση οι αναλογίες είναι κατά πολύ χειρότερες.
Με την Ελληνική Αεροπορία στο τέλος της οποιασδήποτε αντοχής της και με τις αγγλικές δυνάμεις σε συνεχή υποχώρηση, η αεροπορία τους με τα τελευταία της κατάλοιπα, κάπου 25 μαχητικά συνολικά, αντιμετωπίζει μια αντίπαλη δύναμη που αριθμεί κάπου 200 μαχητικά και 300 βομβαρδιστικά που εφορμούν από τα αεροδρόμια της Λάρισας, του Βόλου, Τανάγρας και Αμφίκλειας.
Υπό αυτές τις συνθήκες η παρουσία της αγγλικής αεροπορίας καταντά συμβολική και παίζει ρόλο μάλλον ψυχολογικό, παρόλο που ακόμα καταρρίπτονται μερικά γερμανικά βομβαρδιστικά που επιτίθενται κυρίως σε πλοία, στον Βόλο, στη Χαλκίδα και στην Αττική.
Δύο καταστροφικές μαζικές επιθέσεις της Λουφτβάφε, καταφέρνουν να διαλύσουν τον ναύσταθμο στη Σαλαμίνα, να καταστρέψουν στο έδαφος αεροπλάνα στη Δεκέλεια και να κάνουν ζημιά στην Μοίρα του Πατλ που έχει την βάση της στην Ελευσίνα.
Ο επόμενος στόχος των Γερμανών είναι τα πλοία που προσπαθούν να φυγαδεύσουν τα υποχωρούντα συμμαχικά στρατεύματα που βρίσκονται στο έλεος της γερμανικής αεροπορίας.
Ο Πατλ οδηγεί ακατάπαυστα τα λίγα του διωκτικά εναντίον των γερμανικών βομβαρδιστικών και μάλιστα μεταξύ 14 και 19 Απριλίου καταρρίπτει κι άλλα έξι.
Το αεροπλάνο με το οποίο ο Πατλ πολέμησε και σκοτώθηκε στην Μάχη των Αθηνών. Φέρει τον αριθμό σειράς AS998 και τα γράμματα NW , αγγλική αρίθμηση για την Μοίρα 33
Στις 20 Απριλίου 1941, μια μεγάλη δύναμη της Λουφτβάφε συγκεντρώνεται απ’ τον βορρά με στόχο τον Φαληρικό Κόλπο.
Στην Ελευσίνα η Μοίρα 33 παρατάσσει μόνο 12 αξιόμαχα αεροπλάνα.
Η πρώτη δύναμη της Λουφτβάφε περιλαμβάνει βομβαρδιστικά – αναγνωριστικά που συντονίζουν την επίθεση και κατ’ αρχήν υπερίπτανται με κύκλους της περιοχής του Ταύρου και της Καλλιθέας που επιβλέπουν το Φάληρο κι απ’ όπου επιλέγουν στόχους για τους συναδέλφους του που αναμένονται απ τον βορρά.
Η Μοίρα 33 απογειώνεται με μια ομάδα 7 αεροπλάνων να επιτεθεί σε αυτήν την δύναμη, ενώ ο Πατλ απογειώνεται μετά από λίγο με τα υπόλοιπα 5, υπολογίζοντας να αντικαταστήσει στον αέρα το πρώτο κύμα όταν θα του εξαντλούνται τα καύσιμα και τα πυρομαχικά.
Τη στιγμή που εμφανίζεται ο Πατλ πάνω από το Φάληρο οι συνάδελφοί του αγωνίζονται κυριολεκτικά για την επιβίωσή τους.
Διακρίνει έναν εξ αυτών, τον παλαίμαχο επίσης του Αλβανικού Μετώπου, Γουίλλιαμ Γουντς, τον οποίον κυνηγούν τρία μαχητικά Μe 109.
Ο Γουντς προφανώς επιστρέφει προς την Ελευσίνα, αλλά κάνει απελπισμένους ελιγμούς αποφυγής προς τον νότο.
Ο Πατλ ακολουθεί τα γερμανικά και καταρρίπτει το ένα, αλλά δέχεται στην ουρά του επίθεση από δύο άλλα.
Για τελευταία φορά εθεάθη νεκρός στο πιλοτήριό του να καταπίπτει σχεδόν στο ίδιο σημείο με τον Γουντς, κάπου λίγα χιλιόμετρα έξω απ’ την Ψυττάλλεια.
Στην απελπισμένη εκείνη αερομαχία , εντούτοις , οι σύντροφοι του Πατλ καταρρίπτουν συνολικά 22 γερμανικά αεροπλάνα , χάνοντας από την πλευρά τους 5 πράγμα που αποδεικνύει αφενός την εξαιρετική τους αποτελεσματικότητα κάτω από πολύ αντίξοες συνθήκες ,αφ ετέρου δε παρουσιάζει ένα ρεκόρ αναλογίας (1:4) πολύ μεγαλύτερο από εκείνο που παρουσίασαν οι συνάδελφοί τους στην Μάχη της Αγγλίας (1:1,5)
ΗΤΑΝ ΘΡΥΛΟΣ
Το όνομα του Πατλ αναφέρεται στο Μνημείο της Κοινοπολιτείας στο Ελ Αλαμέιν αφιερωμένο σε όλους τους πιλότους που πολέμησαν στην Ανατολική Μεσόγειο και Αφρική, αλλά που δεν είχαν την τύχη να έχουν τάφο.
Με τα πολλά γεγονότα, μάχες και άλλους πιλότους που γνώρισαν δόξα αργότερα, το όνομα του Πατλ έμεινε στην αφάνεια για πολύ καιρό μέχρι περίπου το 1995, όταν ένας Νοτιοαφρικανός, ένας Άγγλος και ένας Έλληνας ιστορικός ασχολήθηκαν περισσότερο με το πρόσωπο του και έφεραν στην επιφάνεια περισσότερα στοιχεία για τον εξαίρετο αυτό πιλότο.
Ο Πατ Πατλ γεννήθηκε στο Μπάτεργουωρθ της Νότιας Αφρικής (Butterworth, Cape Province, South Africa ) στις 3 Ιουλίου 1914, γιος Άγγλων μεταναστών που είχαν πρότερη υπηρεσία στα αποικιακά στρατεύματα. Πέρασε οικονομικά δύσκολα παιδικά χρόνια, δούλεψε για ένα διάστημα σε γκαράζ και σε ορυχεία.
Για λόγους βιοπορισμού ο Πατ επιδίδονταν και στο κυνήγι, κάτι εξαιρετικά χρήσιμο για την υπόλοιπη καριέρα του.
Σε ηλικία 19 ετών εντυπωσιάστηκε με τα αεροπλάνα, κάτι που του έγινε έμμονη ιδέα. Επιδίωξε την ένταξή του στην αεροπορία της χώρας του, αλλά οι περικοπές κονδυλίων δεν του εξασφάλιζαν ένα μόνιμο μέλλον στη Νότια Αφρική.
Με δανεικά απ’ το οικογενειακό του περιβάλλον πήρε εισιτήριο για να πάει στην Αγγλία και ενταχθεί στην ΡΑΦ.
Το 1937 αποφοιτά με τον βαθμό του Ανθυποσμηναγού με έπαινο στην ευστοχία και μετατίθεται στην 80η Μοίρα της ΡΑΦ.
( Για τους άλλους Άγγλους αεροπόρους που πολέμησαν στην Μάχη της Αθήνας θα υπάρχει εκτενής αναφορά σε επόμενα δημοσιεύματα.)
Πληροφορίες
http://www.waffenhq.de/biographien/biographien/pattle.html
