Ο Ερντογάν,οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι και γιατί η Τουρκία ακόμη δεν έχει κερδίσει στη Λιβύη

Η αμερικανικής έμπνευσης “αραβική άνοιξη” το μόνο που είχε καταφέρει ήταν να φέρει σε θέση εξουσίας τη Μουσουλμανική Αδελφότητα, την οποία υποστηρίζει ο Ερντογάν απολαμβάνοντας και τη δική της υποστήριξη. Η Δύση κατάλαβε το λάθος όταν διαπίστωσε ότι “χάνει” την Αίγυπτο όπου την εξουσία είχε αναλάβει Μόρσι. Χρειάστηκε να γίνει πραξικόπημα για να διασφαλιστεί ότι η Αίγυπτος θα παραμείνει στο “δυτικό άρμα”. Όλα αυτά είναι ιστορία, αλλά το κακό είναι ότι απ΄ αυτή την ιστορία η Δύση δεν φαίνεται να έμαθε το μάθημα της. Τα όσα συμβαίνουν στη Λιβύη το αποδεικνύουν. Οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι επανέρχονται με μπροστάρη ποιον άλλον, τον Ερντογάν…

Το al-monitor.com σε μια ανάλυσή του περιγράφει την κατάσταση:

“Όλοι όσοι παρακολουθούν τις εξελίξεις στη Λιβύη, συμφωνούν ότι η εμπλοκή της Τουρκίας  έχει οδηγήσει τη στρατιωτική ισορροπία υπέρ της αναγνωρισμένης από τον ΟΗΕ Κυβέρνησης Εθνικής Συμφωνίας με επικεφαλής τον πρωθυπουργό Φ.Σάρατζ.

Οι αναφορές ότι ο  στρατηγός Χ.Χάφταρ αμύνεται, μετά από μήνες επιθετικών ενεργειών που είχαν προκαλέσει ελπίδες για την ανάληψη της εξουσίας σε ολόκληρη τη Λιβύη, ενθαρρύνουν τον Τούρκο Πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν σε πολλά επίπεδα.

Αυτή η εξέλιξη έρχεται σε μια εποχή που οι επιτυχίες του στο μέτωπο της εξωτερικής πολιτικής ήταν λίγες . Οι εξελίξεις στη Λιβύη συνδέονται επίσης με τις ισλαμιστικές ιδεολογικές φιλοδοξίες του Ερντογάν.

Από το πραξικόπημα του 2013 στην Αίγυπτο εναντίον του Προέδρου M.Μόρσι, του πρώτου δημοκρατικά εκλεγμένου προέδρου της χώρας, ο Ερντογάν βλέπει τη Μουσουλμανική Αδελφότητα να επιστρέφει στη Μέση Ανατολή.

Ο Ερντογάν βρίσκεται κοντά στην Αδελφότητα και παρέχει ισχυρή πολιτική υποστήριξη και καταφύγιο στα  μέλη της. Η παρέμβαση της Τουρκίας στη Λιβύη υπόσχεται να αποτρέψει περαιτέρω απώλειες για την Αδελφότητα στην περιοχή.

Το Κόμμα Δικαιοσύνης και Οικοδόμησης που υποστηρίζεται από την Αδελφότητα στη Λιβύη, του οποίου το όνομα μοιάζει πολύ με αυτό του Ισλαμικού Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης του Ερντογάν, διατηρεί μια ισχυρή θέση στην κυβέρνηση της Εθνικής Συμφωνίας.

Με τη στρατιωτική υποστήριξη που έλαβε από την Τουρκία, σύμφωνα με ένα μνημόνιο συνεννόησης μεταξύ των δύο πλευρών τον Νοέμβριο, η κυβέρνηση Εθνικής Συμφωνίας με έδρα την Τρίπολη αντιμετώπισε  τον  Λιβυκό Εθνικό Στρατό του Χάφταρ που εδρεύει στο Τομπρούκ.

Με τις εξελίξεις αυτές κερδίζει πόντους ο Ερντογάν εναντίον της Σαουδικής Αραβίας, της Αιγύπτου και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, οι οποίοι είναι οι κύριοι περιφερειακοί υποστηρικτές του Χάφταρ και του Λιβυκού Εθνικού Στρατού.

Και οι τρεις χώρες αντιτίθενται σθεναρά στην Αδελφότητα, την οποία έχουν χαρακτηρίσει ως τρομοκρατική οργάνωση.

Η υποστήριξη της Τουρκίας για την Αδελφότητα είναι μία από τις κινητήριες δυνάμεις πίσω από τον αυξανόμενο ψυχρό πόλεμο που έχει η Άγκυρα με αυτές τις χώρες καθώς οι πλευρές ανταγωνίζονται για την περιφερειακή επιρροή του.

Η Άγκυρα χαρακτηρίζει «παράνομη» τη στρατιωτική υποστήριξη που παρέχουν αυτές οι χώρες στον Χάφταρ.

Η Τουρκία υποστηρίζει ότι η δική της στρατιωτική υποστήριξη στην κυβέρνηση της Εθνικής Συμφωνίας είναι νόμιμη καθώς αναγνωρίζεται από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ ως «νόμιμη εκτελεστική αρχή στη Λιβύη».

Ο πολιτικός και στρατιωτικός αναλυτής Νιχάτ Οζτσάν δήλωσε ότι το μεγαλύτερο πλεονέκτημα που είχε η Τουρκία για τις εμφανείς και μυστικές επιχειρήσεις της στη Λιβύη ήταν η «νομιμότητα» που παρέχεται στην κυβέρνηση Σάρατζ από τον ΟΗΕ.

«Μετά την εμπλοκή της  Τουρκίας στο παιχνίδι, ο Χάφταρ όχι μόνο ένιωσε την απουσία τέτοιας νομιμότητας, αλλά άρχισε επίσης να χάνει τη στρατιωτική και ψυχολογική του υπεροχή», έγραψε ο Οζτσάν στη στήλη του για την τουρκική εφημερίδα Milliyet.

Οι στρατιωτικές επιτυχίες της κυβέρνησης της Εθνικής Συμφωνίας επέτρεψαν επίσης στην Άγκυρα να κερδίσει «πόντους » εναντίον της Γαλλίας, η οποία υποστηρίζει πολιτικά τον Χάφταρ και εναντίον της Ρωσίας, η οποία στηρίζει έμμεσα τον Εθνικό Στρατό, μέσω της ομάδας Wagner.

Ο Ερντογάν εξισορρόπησε την ήττα που  υπέστη στη Μόσχα τον Μάρτιο, όταν αναγκάστηκε από τον Πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν να αποδεχτεί συμφωνία κατάπαυσης του πυρός στο Ιντλίμπ, η οποία δεν ανταποκρινόταν στις προσδοκίες της Άγκυρας.

Αυτό που είναι εξίσου σημαντικό -εάν δεν είναι πιο σημαντικό για τον Ερντογάν- είναι το γεγονός ότι οι επιτυχίες της κυβέρνησης της εθνικής συμφωνίας στο πεδίο της μάχης ενισχύουν επίσης τη συμφωνία οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών, που υπέγραψε η Άγκυρα με την Τρίπολη για την ανατολική Μεσόγειο  τον Νοέμβριο .

Σύμφωνα με τη συμφωνία , η Τουρκία και η κυβέρνηση της Εθνικής Συμφωνίας έχουν ορίσει ένα μεγάλο τμήμα της ανατολικής Μεσογείου ως αποκλειστική οικονομική ζώνη τους.

Η συμφωνία διασχίζει την περιοχή όπου η Κύπρος, η Αίγυπτος και το Ισραήλ συνεργάζονται για εξερεύνηση και εκμετάλλευση ενέργειας.

Η Άγκυρα λέει ότι αυτές οι χώρες αγνοούν τα δικαιώματα που έχουν η Τουρκία και η κατεχόμενη Κύπρος (σσ ΤΔΒΚ την αναφέρει το δημοσίευμα) .

Η Τουρκία έχει δεσμευτεί να σταματήσει τις προσπάθειες της Κύπρου, της Αιγύπτου και του Ισραήλ με οποιονδήποτε τρόπο, συμπεριλαμβανομένων των στρατιωτικών μέσων.

Το σύμφωνο οριοθέτησης της Άγκυρας με την κυβέρνηση της Εθνικής Συμφωνίας έχει καταδικαστεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση και τις Ηνωμένες Πολιτείες, οι οποίες την έχουν κηρύξει άκυρη βάσει του διεθνούς δικαίου, όπως και η Αίγυπτος, η Κύπρος και το Ισραήλ.

Η Τουρκία αγνόησε αυτές τις προειδοποιήσεις και συνεχίζει  τις δικές της δραστηριότητες έρευνας στην περιοχή υπό την προστασία του ναυτικού της.

Η ΕΕ έχει επιβάλει κάποιες μικρές και τελικά ασήμαντες κυρώσεις στην Άγκυρα, οι οποίες – για να ικανοποιήσουν την ενόχληση των μελών της ΕΕ, Ελλάδας και Κύπρου – ισοδυναμούν με λιγότερο από ένα χαστούκι.

Η συμφωνία οριοθέτησης με την κυβέρνηση της Εθνικής Συμφωνίας ενισχύει επίσης το χέρι του Ερντογάν εναντίον της κριτικής που δέχεται στο εσωτερικό της χώρας του για τη στρατιωτική συμμετοχή της Τουρκίας στη Λιβύη.

Η εμπλοκή της Τουρκίας στη Λιβύη, παρείχε επίσης στην Άγκυρα την ευκαιρία να επιδείξει τη στρατιωτική της τεχνολογία, ειδικά τα εγχώρια μη επανδρωμένα αεροσκάφη που χρησιμοποιήθηκαν επίσης από τον τουρκικό στρατό για να πλήξουν   δυνάμεις του προέδρου Μπασάρ αλ Άσαντ στη Συρία.

Παρ ‘όλα αυτά, αυτές οι  επιτυχίες για τον Ερντογάν δεν του έχουν εξασφαλίσει ακόμη απόλυτη επίτευξη των στόχων του.

Εάν και όταν ξεκινήσουν οι διεθνείς προσπάθειες για πολιτική διευθέτηση, η Άγκυρα θα μπορούσε να χάσει τα πλεονεκτήματα που απέκτησε στο πεδίο της μάχης, δεδομένου ότι η πολιτική-διπλωματική της επιρροή στη Λιβύη είναι απίθανο να είναι τόσο δυνατή όσο η στρατιωτική της παρουσία. 

Τα πλεονεκτήματα της Άγκυρας στη Λιβύη εξαρτώνται από το γεγονός ότι καμία άλλη χώρα δεν είναι διατεθειμένη να συμμετάσχει  στρατιωτικά στη σύγκρουση τόσο ανοιχτά όπως η  Τουρκία.

«Μια άλλη δυσκολία για τον Χάφταρ, είναι ότι είναι δύσκολο για τις χώρες που τον υποστηρίζουν, δηλαδή τη Σαουδική Αραβία, τα ΗΑΕ, την Αίγυπτο, τη Ρωσία και τη Γαλλία, να συμμετάσχουν άμεσα στη στρατιωτική σύγκρουση», έγραψε ο Οζτσάν.

Ωστόσο, αυτές οι χώρες, καθώς και άλλες χώρες στη Δύση και την περιοχή, δεν είναι ενθουσιασμένοι με την ιδέα να δουν την πλούσια σε πετρέλαιο Λιβύη να πέφτει στα χέρια των ισλαμιστών.

Υπάρχει λοιπόν ο διακριτός κίνδυνος για την Άγκυρα, ότι μια κοσμική κυβέρνηση εθνικής συμφιλίωσης, θα μπορούσε εύκολα να ακυρώσει το ασταθές μνημόνιο συμφωνίας της Τουρκίας με την κυβέρνηση Σάρατζ.

Η Τουρκία μπορεί ακόμα να προσπαθήσει να χειραγωγήσει τέτοιες διαπραγματεύσεις μέσω της ισχυρής επιρροής της στον Σάρατζ και στους υποστηρικτές του.

Κατά συνέπεια, είναι επιτακτική ανάγκη η κυβέρνηση Σάρατζ, να παραμείνει στο τιμόνι της Λιβύης ,για να  διατηρήσει η Άγκυρα τα πλεονεκτήματα που εξασφάλισε με το μνημόνιο συμφωνίας που υπέγραψε με την Τρίπολη.

Το μόνο πράγμα στο οποίο μπορεί να βασιστεί ο Ερντογάν από την άποψη αυτή, τουλάχιστον προς το παρόν, είναι το γεγονός ότι μια πολιτική διευθέτηση για τη Λιβύη δεν φαίνεται πουθενά λόγω των συγκρούσεων συμφερόντων εξωτερικών δυνάμεων για τη “λιβυκή πίτα”.

Μια πολύ πιο άμεση απειλή για τις φιλοδοξίες του Ερντογάν στη Λιβύη είναι η πιθανότητα η χώρα να χωριστεί στα δύο – ή ακόμα και στα τρία – τώρα που ο Χάφταρ φαίνεται να αντιμετωπίζει δυσκολίες με  ομάδες που τον υποστήριξαν.

Ο Μεχμέτ Αλί Γκάλλερ, σχολιαστής εξωτερικής πολιτικής για την τουρκική εφημερίδα Cumhuriyet, πιστεύει ότι οι εξελίξεις στην περιοχή δείχνουν ότι πάμε σε λύση διαίρεσης. «Ένα τέτοιο αποτέλεσμα θα ακυρώσει αποτελεσματικά τη συμφωνία οριοθέτησης που κατέληξε η Τουρκία με την κυβέρνηση Σάρατζ», έγραψε ο Γκάλλερ, αναφερόμενος στη “διαίρεση της Μεσογείου”.

«Ο λόγος είναι ότι η γραμμή οριοθέτησης που έχει σχεδιαστεί δεν “πέφτει” από την πλευρά του Σάρατζ αλλά από την πλευρά του Χάφταρ. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η ενότητα της Λιβύης είναι σημαντική κυρίως για την Τουρκία », πρόσθεσε .