Υποστηριξε το militaire
Διεθνή
05/12/2021 | 09:33 (ενημερώθηκε 2 έτη πριν)
Militaire News

Νικητής Νόμπελ: «Εμείς οι δημοσιογράφοι είμαστε η γραμμή άμυνας μεταξύ δικτατορίας και πολέμου»

Νικητής Νόμπελ: «Εμείς οι δημοσιογράφοι είμαστε η γραμμή άμυνας μεταξύ δικτατορίας και πολέμου»
Νόμπελ Ειρήνης 2021: Οι δημοσιογράφοι Maria Ressa Dmitry Muratov (φωτ. licensed under Creative Commons)

Την ερχόμενη εβδομάδα, η Μαρία Ρέσα και ο Ντμίτρι Μουράτοφ θα μοιραστούν το βραβείο Νόμπελ ειρήνης. Σε μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα συνέντευξη στον Guardian, ο Μουράτοφ δηλώνει πως φοβάται ότι ο κόσμος ολισθαίνει προς τον φασισμό.

Την τελευταία φορά που ένας δημοσιογράφος κέρδισε βραβείο Νόμπελ ήταν το 1935. Ο δημοσιογράφος που το κέρδισε –ο Carl von Ossietzky– είχε αποκαλύψει πώς ο Χίτλερ εξόπλιζε κρυφά τη Γερμανία. «Και δεν μπορούσε να το σηκώσει το βραβείο γιατί βρισκόταν σε ένα ναζιστικό στρατόπεδο συγκέντρωσης», λέει η Μαρία Ρέσσα σε βιντεοκλήση από τη Μανίλα.

Σχεδόν έναν αιώνα μετά, η Ressa είναι ένας από τους δύο δημοσιογράφους που θα ανέβουν στη σκηνή για την απονομή του Νόμπελ στο Όσλο την ερχόμενη Παρασκευή. Αυτήν τη στιγμή, αντιμετωπίζει φυλάκιση για «cyberlibel» (σ.σ. δυσφήμιση μέσω ηλεκτρονικών μέσω στο διαδίκτυο) στις Φιλιππίνες, ενώ ο άλλος αποδέκτης Ντμίτρι Μουράτοφ , ο αρχισυντάκτης της Novaya Gazeta, στηρίζει μια από τις τελευταίες ανεξάρτητες εφημερίδες σε μια όλο και πιο δικτατορική Ρωσία.

Για τη Ressa, ο ειδησεογραφικός ιστότοπος Rappler της οποίας έχει ανασταλεί η λειτουργία και δεν ήταν καν σίγουρη ότι θα μπορούσε να πάει και να παραλάβει το βραβείο μέχρι την Παρασκευή, όταν η κυβέρνηση της έδωσε την άδεια, οι παραλληλισμοί μεταξύ της σύγχρονης εποχής και της δεκαετίας του 1930 προκαλούν τρόμο.

«Είμαστε στα όρια του φασισμού»

κινητό ειδήσεις google
φωτ. αρχείου / Pexels

«Είναι ένα τεράστιο μήνυμα ότι βρισκόμαστε στην ίδια στιγμή. Είμαστε στα όρια του φασισμού. Είναι διαφορετικό αυτή τη φορά γιατί ενεργοποιείται από την τεχνολογία, αλλά συμβαίνει και πιο γρήγορα. Υπάρχει αυτή η ύπουλη χειραγώγηση που συμβαίνει σε κλίμακα και η ανθρωπότητα “τυλίγει” το κεφάλι της γύρω από αυτό». Είναι, λέει, «μια στιγμή συρόμενων θυρών».

Για τον Μουράτοφ, επίσης -σε μια συνέντευξη που έδωσε κατά την επίσκεψή του στη Νέα Υόρκη τον περασμένο μήνα- δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το βραβείο είναι συμβολικό όχι μόνο μιας υπαρξιακής απειλής για την ελευθερία του Τύπου αλλά ενός κόσμου στο χείλος του γκρεμού. «Νομίζω ότι ο κόσμος μας έχει πάψει να αγαπά τη δημοκρατία και έχει αρχίσει να επιδιώκει δικτατορίες. Οι δημοσιογράφοι είναι σαν τα ανεξάρτητα μέσα ενημέρωσης. Είναι η γραμμή άμυνας μεταξύ δικτατορίας και πολέμου».

Το ερώτημα είναι αν ο κόσμος θα προσέξει αυτό που ο Christophe Deloire, πρόεδρος της οργάνωσης «Δημοσιογράφοι χωρίς σύνορα», αποκαλεί «μια στιγμή αλήθειας». Πιστεύει ότι η απονομή του Νόμπελ στον Μουράτοφ και τη Ρέσσα είναι ένα σαφές σήμα κινδύνου για τον κόσμο. «Τα συστήματα που έχουν δημιουργηθεί για τη δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα βρίσκονται σαφώς σε κίνδυνο. Όλοι μπορούν να το δουν. Μπορούμε να νιώσουμε αυτή την αίσθηση έκτακτης ανάγκης. Και αυτή η στιγμή αντιπροσωπεύει μια αποκρυστάλλωση πολλαπλών διαφορετικών κρίσεων».

Αν είναι «μια στιγμή συρόμενων θυρών», για τον Μουράτοφ και τους συναδέλφους του στη Ρωσία, δεν φαίνεται να υπάρχει αμφιβολία για το πώς σύρονται οι πόρτες. Κατά τη διάρκεια της θητείας του στη Novaya Gazeta, έξι δημοσιογράφοι δολοφονήθηκαν, συμπεριλαμβανομένης της Anna Politkovskaya, η οποία πυροβολήθηκε και σκοτώθηκε στο ασανσέρ της πολυκατοικίας της το 2006. Αλλά η παρούσα στιγμή είναι ανατριχιαστική σε μια άλλη εκδοχή της.

Το 1935 και το σήμερα

Καρλ φον Οσιέτσκι (Carl von Ossietzky)
Καρλ φον Οσιέτσκι (Carl von Ossietzky

Υπάρχουν και άλλοι παραλληλισμοί μεταξύ του 1935 και του σήμερα. Ο Von Ossietzky κέρδισε το βραβείο για μια σειρά εκθέσεων σχετικά με το πώς η Γερμανία παραβίαζε σκόπιμα τη Συνθήκη των Βερσαλλιών και επανεξοπλιζόταν κρυφά. Προσπάθησε να προειδοποιήσει τον κόσμο για τους κινδύνους μιας πρόσφατα στρατιωτικοποιημένης Γερμανίας και δεν έζησε για να δει τις συνέπειες του ρεπορτάζ του να επιβεβαιώνονται. Πέθανε το 1938.

Στην ερώτηση προς τον Μουράτοφ αν εμείς στη δυτική Ευρώπη πρέπει να φοβόμαστε τη Ρωσία και τις προθέσεις της, δεν διστάζει: «Ναι, φυσικά. Δεν υπάρχει τίποτα να κρύψουμε σε αυτό. Κάθε δικτατορία έχει πολύ εύκολη πρόσβαση στη βία. Η χώρα μας, η χώρα μου, προς απογοήτευσή μου, υποστηρίζει τον δικτάτορα [σ.σ. στη Λευκορωσία] Λουκασένκο, ο οποίος ουσιαστικά προσπαθεί να ξεκινήσει έναν πόλεμο στο κέντρο της Ευρώπης».

Ο Μουράτοφ ήταν ένα πρόσωπο λιγότερο προβεβλημένο στη δημόσια σφαίρα από τη Ρέσσα. Βρίσκεται στο τιμόνι της Novaya Gazeta για δεκαετίες και έχει βρει τρόπους να συνεχίσει να λειτουργεί ακόμα και όταν άλλα ανεξάρτητα ειδησεογραφικά πρακτορεία στη Ρωσία έχουν καταρρεύσει. Γι’ αυτόν τον λόγο ήταν επίσης μια πιο αμφιλεγόμενη φιγούρα. Στη Ρωσία, η είδηση ​​του Νόμπελ του είχε ανάμεικτες αντιδράσεις. Ο ευρέως αναγνωρίσιμος δημοσιογράφος στη Ρωσία, ο Αλεξέι Ναβάλνι, ο οποίος είναι επίσης ο ηγέτης της αντιπολίτευσης, βρίσκεται αυτή τη στιγμή σε ρωσική φυλακή.

Είχε κυκλοφορήσει ευρέως ότι ήταν υποψήφιος για το βραβείο, αλλά ότι η νορβηγική επιτροπή Νόμπελ υπέκυψε στις πιέσεις του Κρεμλίνου. Και, στη Ρωσία, ιδιαίτερα οι υποστηρικτές του Ναβάλνι ήταν εξοργισμένοι και αναστατωμένοι αν και ο ίδιος ο Ναβάλνι έστειλε τα συγχαρητήριά του από τη φυλακή, σημειώνοντας «τι υψηλό τίμημα πρέπει να πληρώσουν όσοι αρνούνται να υπηρετήσουν τις αρχές».

Ο Μουράτοφ δεν αμφισβητεί την ερώτηση. «Η πλειοψηφία αυτών των ανθρώπων στην πραγματικότητα έχουν αλλάξει γνώμη», λέει. «Και είμαι πολύ ευγνώμων στον Αλεξέι Ναβάλνι για τα συγχαρητήρια». Όταν ρωτήθηκε μια μέρα πριν ανακοινωθεί το βραβείο ποιος πιστεύει ότι έπρεπε να το πάρει, ο Μουράτοφ είχε απαντήσει ο Αλεξέι Ναβάλνι.

Τα σημάδια του «σκότους»

Πούτιν
Βλαντιμίρ Πούτιν

Στη Ρωσία, υπάρχουν αυξανόμενα σημάδια «σκότους»: ότι η Ρωσία μετατοπίζεται, όπως το έθεσε ο τίτλος του Economist την περασμένη εβδομάδα, «από την απολυταρχία στη δικτατορία».

«Η κατάσταση, δυστυχώς, είναι πολύ σκοτεινή. Υπάρχει μια σταλινοποίηση της χώρας που συμβαίνει αυτή τη στιγμή. Για άλλη μια φορά οι μυστικές υπηρεσίες και η μυστική αστυνομία παίζουν τεράστιο ρόλο. Οι μυστικές υπηρεσίες παίρνουν πάντα την απόφαση, αλλά ποτέ δεν φέρουν την ευθύνη για τις συνέπειες της απόφασης».

Και ο Μουράτοφ είναι ειλικρινής σχετικά με τις προκλήσεις -και τις προσαρμογές- που έπρεπε να κάνει για να συνεχίσει να λειτουργεί. «Προσπαθώ να κάνω διάλογο με όλους εκτός από τους κανίβαλους», δηλώνει μέσω τηλεδιάσκεψης από ένα καφέ στη Νέα Υόρκη, στο πρώτο του ταξίδι εκτός Ρωσίας από τότε που ανακοινώθηκε το βραβείο. Είχε ταξιδέψει για να παρακολουθήσει την προβολή ενός ντοκιμαντέρ, Fuck This Job, από μια άλλη Ρωσίδα δημοσιογράφο και σκηνοθέτη, τη Vera Krichevskaya, σχετικά με τον τελευταίο ανεξάρτητο τηλεοπτικό σταθμό στη Ρωσία, τον Dozhd (που σημαίνει στα ρωσικά βροχή) και την πληγωμένη από τη μάχη ιδιοκτήτριά του, Natalya Sindeyeva. Ταινία που αναμένεται να προβληθεί στο BBC τον Ιανουάριο.

«Πυροβολούν» την οργάνωση του Αντρέι Ζαχάρωφ

Αντρέι Ζαχάρωφ
Ο Αντρέι Ζαχάρωφ (φωτ. αρχείου)

Εάν η Novaya Gazeta κατάφερε να διαπραγματευτεί μια γραμμή μεταξύ της διατήρησης της ανεξάρτητης αναφοράς της και της μη συντριβής από το Κρεμλίνο, ο Dozhd έχει πέσει στην άλλη πλευρά αυτής της γραμμής. Τόσο ο Dozhd όσο και η Sindeyeva έχουν χαρακτηριστεί ως «ξένοι πράκτορες» από την κυβέρνηση, όπως και η παλαιότερη οργάνωση ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη Ρωσία, η Memorial.

Είναι η δεινή κατάσταση του Memorial -και ως εκ τούτου τα πιο θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα στη Ρωσία– που τους τρομοκρατεί αυτή τη στιγμή. Η οργάνωση, αυτή τη στιγμή παλεύει για την επιβίωσή της στο δικαστήριο αφού κατηγορήθηκε ότι «δικαιώνει τον εξτρεμισμό». Για τον Μουράτοφ, τη Σιντέγιεβα και την Κριτσέφσκαγια, μαζί στη Νέα Υόρκη, είναι άλλη μια αρρωστημένη ειρωνεία: η οργάνωση ιδρύθηκε από έναν νομπελίστα ειρήνης, τον Αντρέι Ζαχάρωφ, και δημιουργήθηκε με σκοπό την προσπάθεια να αποτρέψει την πτώση της χώρας ξανά στον ολοκληρωτισμό.

Η Σιντέγιεβα το αποκαλεί «καταστροφή. Πιστεύουμε ότι είναι το σύμβολο ότι πιάνουμε πάτο, όταν δεν μπορείτε πλέον να πάτε πιο κάτω». Στη Ρωσία, λέει, ο Στάλιν αποκαθίσταται και το Μνημείο δημιουργήθηκε για να υπενθυμίζει «τα θύματα των σταλινικών καταστολών».

Για τον Ντελουάρ, η αναγνώριση της Ρέσσα, του Μουράτοφ και τη σημασία της δημοσιογραφίας φέρνει μια αχτίδα ελπίδας. Είναι μια στιγμή βαθιά, λέει, γιατί «κρυσταλλώνει τα προβλήματα αλλά και αποκρυσταλλώνει την ανάγκη εστίασης στις λύσεις». Επισημαίνει τη σύνοδο κορυφής του Προέδρου Μπάιντεν για τη δημοκρατία, που πραγματοποιείται επίσης αυτή την εβδομάδα, ως μια ακόμη αχνή αχτίδα ελπίδας. Αλλά είναι μια επισφαλής γραμμή.

Παρατηρητές λένε ότι η απειλή κατά της Ρέσσα είναι μια προγεύση από το χειρότερο που θα έρθει στις Φιλιππίνες, όπου ο γιος του πρώην δικτάτορα, Φερντινάντ Μάρκος, ένωσε τις δυνάμεις του με την κόρη του σημερινού αυταρχικού προέδρου, Ροντρίγκο Ντουτέρτε.

Η Ressa πέρασε μεγάλο μέρος των τελευταίων τεσσάρων ετών προσπαθώντας να επισημάνει ότι τίποτα από αυτά δεν συμβαίνει μεμονωμένα και ότι η «επίθεση στην αλήθεια» κάνει το ίδιο κακό στις δυτικές δημοκρατίες όπως έκανε στη χώρα της.

Ο Μουράτοφ χρησιμοποιεί ακόμα πιο ζοφερό λόγο. «Είναι τρομακτικό το γεγονός ότι χώρες που ζουν σε μια δημοκρατία για τόσα χρόνια κυλιούνται προς μια δικτατορία. Αυτή είναι μια σκέψη που σε τρομάζει».

Εν τω μεταξύ, λέει ότι θα κάνει αυτό που κάνουν οι συντάκτες εφημερίδων: να επιμελείται την εφημερίδα του για όσο καιρό μπορεί. Αρκεί να τον αφήσει ο Βλαντιμίρ Πούτιν...

γραφομηχανή
φωτ. αρχείου: Suzy Hazelwood/Pexels

πηγή: Guardian

Όλες οι ειδήσεις

Γιατί ζήτησε συγγνώμη ο Πάπας από τον Αρχιεπίσκοπο Ιερώνυμο;

Μετάλλαξη Όμικρον: «Έκλεψε» γενετικό υλικό από το κοινό κρυολόγημα

Κρίση στην Τουρκία: Τα ενδεχόμενα εξαγωγής της δυτικά και της προσφυγής στο ΔΝΤ

Μοιραστείτε αυτό το άρθρο Facebook Twitter LinkedIn Email Pinterest
booksandtoys

Δείτε επίσης