Κρίσεις Στις Ένοπλες Δυνάμεις: Επιλέγοντας στελέχη χωρίς καμία αξιολόγηση! Οι “δύσκολες” αλήθειες

Γράφει ο

Σχης (εα) Δημήτριος Κωνσταντινίδης

MS National Grand Strategy, NDU Washington D.C

MBA, Πανεπιστήμιο Μακεδονίας 

Όταν η οικονομία βρίσκεται σε ύφεση τότε τα εργατικά δικαιώματα συνθλίβονται, από την επιτακτική ανάγκη των ανθρώπων να βρουν μια οποιαδήποτε εργασία. Στον αντίποδα όταν η οικονομία βρίσκεται σε ανάπτυξη και η αναζήτηση εργασίας γίνεται ευκολότερη επειδή υπάρχουν περισσότερες επιλογές, οι εργοδότες υποκύπτουν στις απαιτήσεις των εργαζομένων προκειμένου να αποκτήσουν όσο το δυνατόν καλύτερο έμψυχο προσωπικό.

Στην Ελλάδα της παρατεταμένης ύφεσης οι ευκαιρίες για εύρεση εργασίας έχουν καταβαραθρωθεί τόσο πολύ, που κάθε χρόνο ένας μεγάλος αριθμός νέων ανθρώπων εγκαταλείπει την χώρα σε αναζήτηση μιας καλύτερης ζωής. Μέσα σε αυτό λοιπόν το περιβάλλον, περισσότερο από ποτέ άλλοτε, οι ανώτεροι και ανώτατοι Αξιωματικοί του Ελληνικού Στρατού αναζητούν και βρίσκουν όλους τους δυνατούς τρόπους αθέμητου ανταγωνισμού προκειμένου να προαχθούν στον επόμενο βαθμό και να αποστρατευτούν οι άλλοι, αυτοί δηλαδή που δεν έχουν τις κατάλληλες γνωριμίες. Και αυτό συμβαίνει γιατί πολύ απλά στις Ένοπλες Δυνάμεις δεν υπάρχει σύστημα αξιολόγησης του προσωπικού. Μα θα πει κάποιος, τι είναι αυτά που λες, όχι μόνο υπάρχει αλλά είναι ένα από τα καλύτερα στον κόσμο. Κάθε χρόνο όλοι οι Διοικητές αξιολογούν τους υφισταμένους τους και υποβάλλουν στο ΓΕΣ λεπτομερής αναφορές για τον καθένα από αυτούς. Δυστυχώς για τον κύριο Αρχηγό, η αλήθεια είναι πώς η αξιολόγηση των Ελλήνων Αξιωματικών είναι απλά μια άχρηστη γραφειοκρατική διαδικασία η οποία αυξάνει το λειτουργικό κόστος χωρίς να αυξάνει το αξιόμαχο. Εάν δεν με πιστεύετε, ρωτήστε έναν ταγματάρχη να σας πει τί έκανε και πήρε προαγωγή; Τι έκανα εγώ και έγινα Συνταγματάρχης; Η απάντηση είναι τίποτα. Απλά περίμενα υπομονετικά την σειρά μου. Βέβαια, εάν κάποιος θέλει να πει ψέματα, μπορεί να βρει και να πει εκατοντάδες. Αν όμως θέλετε να δείτε κατάματα την πραγματικότητα, βάλτε έναν τέτοιο άνθρωπο να συμπληρώσει ένα έντυπο πρόσληψης προσωπικού του ΟΗΕ. Θα δείτε ότι δεν έχει τίποτα να γράψει, και αυτό όχι γιατί ευθύνεται αυτός αλλά γιατί ολόκληρο το σύστημα λειτουργείας του Ελληνικού Στρατού είναι προβληματικό. Το μεγαλύτερο δε πρόβλημα βρίσκεται στη επιλογή των ανωτάτων Αξιωματικών. Γεγονός που υπέπεσε στην αντίληψη μου, όταν κατά την διάρκεια της φοίτησης μου στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα Διοίκησης Επιχειρήσεων του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, παρακολούθησα μια διάλεξη του διευθυντή ανθρωπίνων πόρων του ΤΙΤΑΝ αναφορικά με το εν λόγω θέμα. Είπε λοιπόν, ο διευθυντής του τμήματος Ανθρωπίνων πόρων της μεγαλύτερης Ελληνικής πολυεθνικής εταιρίας, ότι η εταιρία του σπαταλά περίπου 3000 ευρώ για να αξιολογήσει κάθε ένα από τα ανώτατα στελέχη της. Το ποσό μου φάνηκε τεράστιο σε σύγκριση με το ποσό των 0.2 ευρώ που δαπανάει ο Ελληνικός Στρατός, και έτσι σήκωσα το χέρι μου και υπέβαλα την αφελέστατη ερώτησή μου. Η απάντηση του ήταν αποστομωτική, “If you pay for peanuts you get monkeys”. Σε απλά Ελληνικά και σε ελεύθερη μετάφραση, εάν τα χρήματα που σπαταλάς είναι για να αγοράσεις φιστίκια τότε θα προσελκύσεις μόνο  μαϊμούδες.

Το πρόβλημα όμως δεν είναι μόνο τα χρήματα που δαπανάμε για την αξιολόγηση ή ο απαρχαιωμένος τρόπος που αξιολογούμε τα στελέχη μας, αλλά κυρίως η επέμβαση του εκάστοτε Πρωθυπουργού και Υπουργού Εθνικής Αμύνης στην λήψη των αποφάσεων.  Μα θα πει κάποιος είναι δικαίωμα του Πρωθυπουργού να αποφασίζει για τον Αρχηγό των Ενόπλων Δυνάμεων και ότι έτσι γίνεται σε όλες τις δυτικού τύπου Δημοκρατίες. Συμφωνώ απόλυτα, το πρόβλημα όμως είναι, ότι ενώ στις ΗΠΑ η πολιτική ηγεσία αποφασίζει για Αντιστράτηγους στην Ελλάδα η πολιτική ηγεσία αποφασίζει για Συνταγματάρχες και Λοχαγούς. Αποτέλεσμα της παραπάνω διαφοράς είναι ότι όταν ο Αμερικανός Πρόεδρος θέλει να διαλέξει τον επόμενο Αρχηγό, έχει να επιλέξει μεταξύ των ικανότερων. Από την άλλη όταν ο Έλληνας Πρωθυπουργός θέλει να επιλέξει τον επόμενο Αρχηγό, έχει να επιλέξει μεταξύ των κομματικών επιλογών που έρχονται από το παρελθόν χωρίς κανένας να γνωρίζει το πόσο ικανοί είναι αυτοί οι άνθρωποι. Έτσι το μοναδικό κριτήριο επιλογής τους είναι το κατά πόσο καλά υπακούν και εφαρμόζουν τις εντολές του Πρωθυπουργού χωρίς αντιλογίες. Οι πολιτικοί βέβαια, ισχυρίζονται ότι οι επιλογές, των μέχρι τώρα Αρχηγών ΓΕΣ, ήταν σωστές εφόσον κατορθώσανε να διατηρήσουν την ειρήνη για τόσα πολλά χρόνια. Η καθημερινή όμως αμφισβήτηση των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων από τους Τούρκους στο Αιγαίο, η πρόσφατη αφαίρεση των πυραμίδων από τα Ελληνοσκοπιανά σύνορα, οι προκλήσεις του Αλβανού και Σκοπιανού Πρωθυπουργού καθώς και η σύλληψη των δύο Στρατιωτικών στον Έβρο διαψεύδει όλους αυτούς τους βολεμένους ηγέτες που πρεσβεύουν την στρατηγική του κατευνασμού.

Όλοι όσοι μέχρι σήμερα έλαβαν την μέγιστη τιμή να ηγηθούν των Ενόπλων Δυνάμεων σαν Αρχηγοί ΓΕΣ ευαγγελίζονταν την βελτίωση του Στρατού, υποστηρίζοντας ότι αυτοί δεν είναι σαν τους άλλους. Μερικοί δε, κατηγόρησαν τους προηγούμενους προκειμένου να υπογραμμίσουν την δικιά τους ανωτερότητα. Στην πράξη όμως αποδείχθηκαν το ίδιο ανίκανοι , αν όχι χειρότεροι, από όλους τους προηγούμενους. Αντί να λειτουργούν ως ηγέτες και να λαμβάνουν στρατηγικές αποφάσεις που θα οδηγήσουν τις Ένοπλες Δυνάμεις στο μέλλον, ασχολούνται με επουσιώδη ζητήματα και προσπαθούν να ικανοποιήσουν τις απαιτήσεις της εκάστοτε πολιτικής ηγεσίας. Ο μεγάλος Αθηναίος φιλόσοφος Σωκράτης, έλεγε ότι εάν κάνεις τις ίδιες ενέργειες θα συνεχίσεις να παίρνεις τα ίδια αποτελέσματα.  Αν λοιπόν οι πολιτικές και στρατιωτικές ηγεσίες του τόπου δεν αντιληφθούν εγκαίρως την επιτακτική ανάγκη για αλλαγή του συστήματος αξιολόγησης των Αξιωματικών και συνεχίσουν να επιλέγουν αρχηγούς με πολιτικά κριτήρια θα συνεχίσουμε να παίρνουμε ανίσχυρες Ένοπλες Δυνάμεις και συνεχείς αμφισβητήσεις της Εθνικής μας κυριαρχίας. 

Δεδομένου ότι σε λίγες ημέρες θα ξεκινήσουν οι κρίσεις των Αξιωματικών για το 2019 θέλω να ελπίζω ότι ο νέος Αρχηγός θα σταθεί στο ύψος των περιστάσεων και δεν θα αποδειχθεί ένας ακόμα  οσφυοκάμπτης του πολιτικού κατεστημένου.