“Κλιματική κρίση” με όρους εθνικής ασφάλειας”- Άρθρο της Ρένας Δούρου
Σχετικά άρθρα
Γράφει η ΡΕΝΑ ΔΟΥΡΟΥ
Στη μάχη κατά της κλιματικής κρίσης δεν έχουν μπει δυναμικά μόνο οι νέοι του κόσμου. Αλλά και το… αμερικανικό Πεντάγωνο! Και δεν πρόκειται μόνο για την ασφάλιση των παράκτιων εκτάσεων αμερικανικών ακτογραμμών απέναντι στα έντονα φαινόμενα της κλιματικής κρίσης, η οποία έχει καταστήσει απαρχαιωμένη όλη τη μέχρι σήμερα ισχύουσα λογική προστασίας τους. Πλέον, το διακύβευμα έχει, εδώ και καιρό, πάρει κορυφαία θέση στην ιεράρχηση των απειλών εθνικής ασφάλειας, στις ΗΠΑ, όπου δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι το Πεντάγωνο δημοσιεύει, κατά τακτά χρονικά διαστήματα, αξιολογήσεις της κλιματικής απειλής ενώ παράλληλα προχωρά σε σχεδιασμούς (σενάρια) αντιμετώπισης και χειρισμού μιας νέας εποχής συγκρούσεων, οι οποίες επηρεάζονται άμεσα από την άκρως επικίνδυνη αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη, που αλλάζει άρδην τα γεωπολιτικά δεδομένα.
Με άλλα λόγια, μπορεί κανείς να πει ότι οι αμερικανικές ένοπλες δυνάμεις (ακόμη και επί της προεδρίας του Ντόναλντ Τραμπ) θεωρούν την κλιματική κρίση, θέμα αιχμής και το αντιμετωπίζουν σε δύο επίπεδα.
Το πρώτο επίπεδο έχει να κάνει με αυτές καθαυτές τις συνέπειες της απειλής. Το φόβο συγκεκριμένα της καταπόντισης αμερικανικών βάσεων λόγω της αύξησης της στάθμης της θάλασσας. Είναι χαρακτηριστικό ότι τον Ιούλιο του 2016 σχετική μελέτη αφορούσε 18 στρατιωτικές βάσεις που κινδυνεύουν να κατακλυστούν από ύδατα ως τα τέλη του αιώνα. Πρόκειται για βάσεις στο Μέιν, το Νιού Τζέρσεϊ, το Μέριλαντ, την Ουάσινγκτον, τη Βιρτζίνια, τη Βόρειο και τη Νότιο Καρολίνα, τη Τζώρτζια, τη Φλόριντα… Ο κίνδυνος, σύμφωνα με την έρευνα, είναι το “στράτευμα να απολέσει έδαφος εκεί όπου σήμερα υφίστανται δομικές υποδομές εκπαίδευσης και δοκιμών καθώς και στέγασης για χιλιάδες άτομα του στρατιωτικού προσωπικού”. Οι επιστημονικές προβολές είναι άκρως ανησυχητικές. Ως το 2050, οι περισσότερες από τις βάσεις που ήταν το αντικείμενο της έρευνα, θα υποστούν 10 φορές περισσότερες πλημμύρες από ό,τι σήμερα. Ως το 2070, οι μισές από αυτές θα αντιμετωπίσουν 520 ή περισσότερες πλημμύρες ετησίως, δηλαδή πάνω από μία την… ημέρα! Ως το 2100 οκτώ από τις βάσεις αυτές κινδυνεύουν να χάσουν από 25% ως 50% του εδάφους τους λόγω της ανόδου της στάθμης των θαλασσών. Η μελέτη βασίζεται στην Εθνική Έκθεση Αξιολόγησης του κλίματος των ΗΠΑ (National Climate Assessment) στο πλαίσιο του Global Change Research Act, που υποβάλλεται κάθε τέσσερα χρόνια στο Κογκρέσο σχετικά με τις έρευνες για την υπερθέρμανση του πλανήτη και τις συνέπειές του. Και αποτυπώνει τη βαρύτητα με την οποία αντιμετωπίζει το Πεντάγωνο ένα φαινόμενο που τροποποιεί πλέον τους χάρτες (το ραγδαίο λιώσιμο των πάγων της Αρκτικής θα φέρει ξανά αντιμέτωπες Ουάσινγκτον και Μόσχα), λαμβάνοντας χαρακτηριστικά του μείζονος διακυβεύματος εθνικής ασφάλειας.
Δεν είναι έτσι τυχαίο (και αυτό είναι το δεύτερο επίπεδο) ότι το Αμερικανικό Πεντάγωνο καταρτίζει νέα σενάρια για νέες και παλιές συγκρούσεις ή γεωπολιτικές καταστάσεις, που, είτε δημιουργούνται είτε τροφοδοτούνται από την κλιματική κρίση, την αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη, όπως αυτές μεταφράζονται σε έντονα φαινόμενα ξηρασίας, καυσώνων, καταστροφικών σοδειών – φαινόμενα που συνδέονται με τη γεωργία και την οικονομία αλλά και τη δημιουργία νέων μεταναστευτικών και προσφυγικών ροών, απόρροια της πολιτικής και κοινωνικής αστάθειας.
Και φυσικά δεν είναι τυχαία, σε σχέση με την ιεράρχηση των προτεραιοτήτων της διεθνούς πολιτικής, η προσέγγιση που κάνουν δύο παλιές… καραβάνες της διεθνούς σκηνής στο πλαίσιο αφιερώματος του Foreign Affairs: οι πρώην ΥΠΕΞ των ΗΠΑ, ρεπουμπλικάνοι, Τζέιμς Μπέικερ και Τζωρτζ Σουλτς, που, στο άρθρο τους, τάσσονται υπέρ της ανάγκης οι ΗΠΑ να ηγηθούν της κλιματικής πολιτικής, τονίζοντας ότι πέρα από τους περιβαλλοντικούς λόγους, αυτή επιβάλλεται για οικονομικούς, γεωπολιτικούς και λόγους εθνικής ασφάλειας. “Ακόμη κι εκείνοι που συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν με σκεπτικισμό τον επείγοντα χαρακτήρα του προβλήματος, πρέπει να αναγνωρίσουν τα συντριπτικά στρατηγικά πλεονεκτήματα της δράσης για το κλίμα των ΗΠΑ, εντός κι εκτός συνόρων”, γράφουν χαρακτηριστικά. Από την πλευρά τους, δύο εξέχοντες αξιωματούχοι της προεδρίας Ομπάμα που είχαν ασχοληθεί με κλιματικά ζητήματα, οι Τζων Ποντέστα και Τοντ Στερν θέτουν το ζήτημα μιας εξωτερικής πολιτικής εστιασμένης στο κλίμα, η οποία “χρησιμοποιεί το πολιτικό κεφάλαιο της χώρας και τους οικονομικούς πόρους για την απανθρακοποίηση της παγκόσμιας οικονομίας”.
Τι μηνύματα στέλνουν όλα αυτά σε μια χώρα σαν την Ελλάδα;
Καταρχήν ότι η Πολιτεία οφείλει άμεσα να λάβει υπόψη της, με ολιστικό τρόπο, τις δραστικές, συχνά δραματικές, αλλαγές που ήδη επιφέρει η κλιματική κρίση, από τον Έβρο ως την Κρήτη, καθώς πρόκειται για πολυπαραγοντικό φαινόμενο που αγγίζει όλες τις πτυχές της κεντρικής και περιφερειακής διακυβέρνησης. Και τούτο στη βάση τόσο της νέας νέας Πράσινης Συμφωνίας της ΕΕ όσο και των στόχων βιώσιμης ανάπτυξης του ΟΗΕ, της ατζέντας 2030.
Σε ό,τι αφορά την πολιτική και φυσική ηγεσία των ενόπλων δυνάμεων της χώρας μας καθώς και των σωμάτων ασφαλείας, αυτή πρέπει να εντάξει άμεσα στους σχεδιασμούς τους, την πράσινη ατζέντα, με επίκεντρο το κεφάλαιο “κλιματική κρίση” με όρους εθνικής ασφάλειας, στο πλαίσιο στρατηγικού σχεδιασμού αντιμετώπισης των σύγχρονων απειλών – από την κλιματική αλλαγή ως την κυβερνοασφάλεια. Πλέον, τον 21ο αιώνα, τα διακυβεύματα αλλάζουν, οι απειλές αποκτούν νέο περιεχόμενο, και έχουμε χρέος να προσαρμοστούμε στις ανάγκες των καιρών. Έχουμε χρέος απέναντι στη δυσκολία για το αύριο. Γιατί, θυμίζοντας τον Σενέκα, “δεν είναι ότι επειδή τα πράγματα είναι δύσκολα που δεν προσπαθούμε, αλλά είναι ότι επειδή δεν προσπαθούμε που τα πράγματα είναι δύσκολα”…
1.https://www.ucsusa.org/resources/us-military-front-lines-rising-seas
2.https://www.globalchange.gov/
4.https://www.foreignaffairs.com/articles/united-states/2020-04-13/foreign-policy-climate
